Geschenk 1933. Herinneringen aan Nederlandse schrijfsters en schrijvers

[p. 7]

W.L. Penning Jr.

‘Die meneer Penning is een rozige, marsepeinige grijsaard,’ zei Boutens, en Boutens is sterk in korte, scherpe karakteristieken. Inderdaad, de eerste indruk, welke Penning maakte, was die van iets zachts, iets zoets; iets bloeiends en iets kinderlijks. En tot zijn laatste oogenblikken heeft hij die teedere naïveteit bewaard. Ik was nog bitter jong toen ik het voorrecht genoot om Penning dikwijls in zijn Rijswijksche woning te mogen bezoeken. En ik heb daarbij nooit het gevoel gehad, dat ik bij een ouden heer, bij iemand die mijn grootvader zijn kon, op salet ging. En nóóit ook gaf hij den indruk van verval, noch geestelijk, noch lichamelijk. Bij zijn grijze haren en zijn vermagerend gezicht hield hij in zijn gelaatskleur, en vooral in zijn stem een onverwoestbare jeugd. Ik kon mij moeilijk voorstellen, dat ik een tijdgenoot van Potgieter en Busken Huet tegenover mij had zitten. Te minder waar hij, die als dichter leefde op de herinneringen van zijn jeugd, in het dagelijksch bestaan geheel van zijn tijd was en een levendige belangstelling koesterde voor iederen vorm van de actualiteit. Vooral van de litteraire actualiteit: met welk een hartstocht volgde hij De Beweging, het maandschrift, dat in die dagen de levende krachten concentreerde.

Hij liet zich alles voorlezen, door den trouwen vriend Bezemer, het type van de ouderwetsche lettré, dat thans van den aardbodem verdwenen is; of door een van zijn huisgenooten. En telkens als ik bij hem opliep had hij met het grootste plezier weer eenige nieuwe gedichten van Aart van der Leeuw gelezen, of van Bloem of van Van Eijck, waar men toen nog niets in zag; en gaf hij er een zuiver, gemotiveerd oordeel over.

Ik heb maar éénmaal van mijn leven een openbare hulde bijgewoond, welke niet belachelijk, welke geen aanslag op de waardigheid van het dichterschap was. En wel toen W.L. Penning Jr. tachtig jaar werd. Er was alles gedaan

[p. 8]

om de viering, in Penning's geest, zoo huiselijk mogelijk te houden. Wel hadden we een comité'tje gevormd, maar dat was alleen om eenig geld bij elkaar te kunnen brengen. Dat geld was noodig om den láátsten wensch van den dichter in vervulling te doen gaan: de uitgave van zijn láátste gedichten. Boutens, die behagen schept in de pose der onaangenaamheid, maar die au fond buitengewoon hulpvaardig en welwillend is, stond ons krachtig bij. Dank zij hèm kwam het benoodigde bedrag in een minimum van tijd bijeen. Het boek, Levensavond, Penning's mooiste bundel, werd onder leiding van J. van Krimpen kostelijk uitgevoerd. En op den verjaardag trokken wij naar Rijswijk om het eerste exemplaar te overhandigen. Op het Huygensplein, bij het beginpunt van de stoomtram, vonden wij Boutens' huisknecht, die ons mededeelde dat zijn meester door ziekte verhinderd was om zich bij ons aan te sluiten. Later arriveerden dr. Hein Boeken en mr. J.C. Bloem. Tegen de lunch kwam de Rijswijksche fanfare in het voortuintje een concert geven. Deze verrassing had Henri ter Hall, kamerlid en wethouder van Rijswijk, den jubilaris bezorgd. 's Middags werd er receptie gehouden: veel familie, enkele dorpsnotabelen (in die dagen was Rijswijk, thans een stuk van Den Haag, nog een echt dorp) en... Verweij. Het is hier niet de plaats om uitvoerig te verhalen wàt Albert Verweij in Penning's leven beteekend heeft. In zijn vriendschap voor Penning heeft de Noordwijksche kluizenaar zich een warm, offervaardig, vindingrijk vriend getoond, een vriend zooals er maar, helaas, héél weinig zijn. En de ontmoeting van Penning en Verweij op dien middag heeft alle aanwezigen die in staat waren om er de portée van te doorgronden, een ontroering gegeven, welke in den loop der jaren niet uitgewischt is. Ik heb voor Verweij, dien ik persoonlijk maar weinig ken, een onwankelbare vereering, welke op dàt moment gebaseerd is: op wat hij voor Penning gedaan heeft, en, méér nog, geweest is.

Des avonds vereenigde de familie zich aan een gemoedelijk feestmaal, waar als eenige ‘buitenstaanders’ Boeken,

[p. 9]

Bloem, Van Krimpen en ik mede aanzaten. Niets ontbrak aan de goede stemming. Zelfs niet de gelegenheidssonnetten van Boeken, die aan het dessert voor den dag kwamen, toen we ons al ongerust begonnen te maken, dat hij ze vergeten zou hebben. Hij is zoo verstrooid.

Heel kort daarna kreeg Boeken gelegenheid om nog eens twee gelegenheidssonnetten voor te dragen: dat was aan Penning's groeve.

Op het oogenblik wordt het oeuvre van Penning verwaarloosd. Men heeft andere idealen en andere kommernissen. Maar deze poëzie wint er bij met een jaar of wat in de vergetelheid te wachten. De herontdekking van deze beminnelijke, innige, doorgloeide rijkdommen, zal er des te heerlijker om zijn.

J. Greshoff