Vooraf
In december 2001 zal er een fotomechanische herdruk verschijnen van de Aenleiding tot de Kennisse van het Verhevene Deel der Nederduitsche Sprake, het belangrijkste taalkundige werk van de Amsterdammer Lambert ten Kate. Dat aan deze Aenleiding uit 1723 een bescheidener geschrift vooraf is gegaan, de Gemeenschap Tussen de Gottische Spraeke En de Nederduytsche van 1710, is algemeen bekend, maar de recentere studies over Ten Kate als taalkundige hebben zich -niet ten onrechte - met name op het grote werk gericht. Het lijkt erop dat de ook naar inhoud en onderwerp beperktere Gemeenschap geheel in de schaduw is komen te staan van de latere, zeer breed opgezette Aenleiding.
Toch is de Gemeenschap een intrigerend boekje dat de nodige aandacht waard is, mede omdat het laat zien hoe Lambert ten Kate tot voortgezette taalstudie is gekomen. Daarbij heeft zijn vriend Adriaen Verwer een interessante rol gespeeld. In de inleiding hebben we dan ook aan deze ‘merkwaardige persoonlijkheid’ (Van de Velde) ampel aandacht besteed. Mede ten gerieve van de buitenlandse collega's hebben we aan deze uitgave een in het Frans gestelde contemporaine bespreking toegevoegd.
Deze editie kon om diverse redenen niet anders dan sober uitvallen. De opzet was om een aantal geïnteresseerden op eenvoudige wijze directe toegang te verschaffen tot de tekst uit 1710, terwijl onze inleiding weinig meer dan een aanzet tot verdere studie wil bieden. Niettemin hopen we met deze bescheiden uitgave een positieve bijdrage te leveren aan het cultureel-erfgoed management van de Nederlandse taalkunde in het algemeen en aan de herwaardering van de Nederlandse taalkunde in de achttiende eeuw.
Amsterdam, najaar 2001
Igor van de Bilt
Jan Noordegraaf
Auteursrechtelijk beschermd