Aenleiding tot de kennisse van het verhevene deel der Nederduitsche sprake. Eerste deel

[p. 697]

Bijlage N^o: 7.
zynde een schetse van de Landvriesche dialect,
Vergeleken tegen onze Nederduitsche.

[p. 699]

Bijlage N^o: 7.
Schetse van de Land-Vriesche dialect,
Vergeleken tegen Onze Nederduitsche.

Inleiding.

DEwijle bij de Vriezen, die zo vele eeuwen te rug zig in eenige Zeden en Spreektrant afgescheiden en vreemd gehouden hebben van 't gebruik hunner naeste Gebueren, eenige Woorden in zwang moeten gebleven zijn, die bij Ons versleten zijn, zo zullen we van de Land-Vriesche Dialect, die voornaemlijk na de Zuider-Zeekust nog onderhouden word, onze Schetswijzige Opmerkingen, die wij in 't Lezen van Gysbert Japicx Friesche Rymlerye & Wirkken, alwaer in 't spellen de Letters na de Nederduitsche waerde genomen zijn, voor ons zelf hebben aengeteekent, hier ter neder stellen; om ook ter gelegener tijd eenig verlorene van Ons uit het hunne te konnen herstellen, even gelijk uit de Oudheid; hoewel tot een volledige beschrijving van het Land-Vriesch wel de penne van een aldaer geborene en opgevoede, die tevens een taelgeleerde waer, vereischt zou worden.

I.

Van de Scherpheid en Tongdraying van die Dialect; beneffens het veranderlijke beloop van dezelve.

Behalven de Scherpheid van doorgaends F / in steê van onze V; en S /

[p. 700]

in steê van onze Z, ja ook dikwijls T / in plaets van onze D te nemen, zo loopt deze Land-Friesche Dialect, vrij wat veranderlijk.

Tegen onze korte A vind men nu eens A / dan eens E / IE / O / of ae / als

L-F, Dat (bij ons, Dat), Wat (Wat).

L-F, Sted (Stad), Red (Rad), Mest (Mast), Sed (Zad), Fen (Van).

L-F, Iessche (Asche).

L-F, Fordgong (Voordgang).

L-F, Graef (Graf), Tsaef (Kaf), Kael (Kalf).

Tegen onze Lange A, nu eens de Korte dan de Lange A / of ook E of EE / of EY / of I of IE / of OO / of ae of EA / of OA / als,

L-F, Mar (Maer), Schatha & Scheâ (Schade).

L-F, Wetter (Water), Smecket (Smaekt), Jeer & Jier (Jaer), Werre (Gewaer).

L-F, Keyse (Kazen), ook Tzys (Kaes).

L-F, Yer-litter (Aderlater), Silligheyte (Zaligheid), Litten (Laten).

L-F, Miz-diede (Mis-daed), Giet (Gaet), Hier (Haer, Hair), Nachtmiel (Nachtmael), Ypenbierjen (Openbaren), Schiep (Schapen), Stiel (Stael), Stiet (Staet), Ney-siet (Nae-zaet), Be-rie (Beraed), Trienen (Tranen), Wier (Waer), Wierom (Waerom), Striel (Strael), Swier (Zwaer), Jin-stiende (tegenstaende). Eenigen van deze Vrieschen zijn Takken van Praeterita gesproten, terwijl de onzen uit een Worteldeel van een Infin: of Praes: ontleent zijn, en dit mag men ook van de anderen met ie tegen onze A gissen.

L-F, Oon (Aen), Ford-oon (Voortaen).

L-F, Flaeg (Vlaeg), Plaegen (Plagen).

L-F, Pleats (Plaets), Dear (Daer), Be-wearjen (Bewaren).

L-F, Moanne (Maend), Moanjen (Maenen).

Dog gemeenlijk komt tegen onze Harde Lange éé of ei, hare EA (of AE) of IE of ook wel EY of EE / als

L-F, Bejearjen (Begeeren), Heal & Heel (Héél), Learaer (Leeraer), Freaslyk (Vrééslijk)

L-F, Klaed (Klééd), Gaest (Géést), Forschaete & Forschiedene (Verscheidene).

L-F, Ien (Eén), Ienmiel (Eénmael), Lieden (Leiden), Klien (Klein), Miest (Méést), aefschie (Afscheid), Yer (éérder, éér), Mient (Méént, meint).

L-F, Eere (Eere), Einjen (Eindigen), Eyn (Eigen), êgener (Eigenaer), Feynsjende (Veinzende), Reyz (Reis).

Tegen onze IE komt gewoonlijk IO of YO of IE / als

L-F, Dyo: (Dier), Fortjienste (Verdienste), Friesland (Vriesland).

[p. 701]

Dog wegens onze woordtjes IET, en NIET vind men haere AE / even als tegen onze EY, als L-F, Aet (iet), Naet (niet), en Naetig (nietig), en dewijl ook de Breukelaers en ander Landvolk in het Stigt van Uitregt mede zeggen Neit voor ons NIET, zo is zeer bedenkelijk of niet deze Land-Dialect van IE in steê van ei of éé te gebruiken, bij dit ons NIET en IET, in de Schrijftael bij toeval de Overhand gekregen heeft, even als geschied is bij ons VIER, eertijds Véér (quatuor) L-F, Fjouwer; waer van nog 't oude gebleven is bij ons Véértien L-F, Fiertien (quatuordecim), en ons Véértig, in 't L-F, Fjiertig (quadraginta).

Maer tegen onze harde óó vind men gewoonlijk de EA of AE (of ae). als, L-F, Head of Haed (Hóófd), Heag (Hóóg), Haechlyk & Haechlyk (Hóóglijk), Great & Graet ook wel Groet (Gróót), aeaek (óók), Eare (ooren), Brea (bróód), Dead (Dóód), Heapse (Hóóp, cumulus), Keapenschip (Kóópmanschap), Teanjen (Toonen), Streammet (Stróómt), Fortreastjen (Vertróósten), Fersseleaze (Vaerzelooze), en ae (ooit), Nea (nooit), enz:.

En tegen onze OE en zagte lange O, gemeenlijk hare OA / of A / of Y / of IE / of O / of OE / als

L-F, Toavjen & Fortoafien (Toeven, vertoeven), Môar (Moeder), Soantje (Zoontje), Soon (Zone, Zoon), Hoape/ Hoop (Hope, Hoop, spes), Droaf heite (Droef heid), Noaget (genoegt), Boade (Bode).

L-F, Daa/ Da (Doe).

L-F, Fielen (Voelen), Grienjen (Groeyen), to Miete (te gemoet), Prieude (Proefde), Om-rierende (Omroerende), Spielen (Spoelen), Swiet (Zoet), Besyyck (Bezoek), Ypen (open).

L-F, Boeck (Boek), Foetten (Voeten), Roppen (Roepen), en Stoppe (Stoepe).

In dit Voorverhaelde heeft het Land-Friesch groote Gemeenschap met het oude Angelsaxisch.

Hoewel de andere Vocalen mede geen evendragtige streek houden, nogtans zijn die gemaklijker te verstaen, als men op de Land-Friesche Euphonie wat agt geeft.

Dog in 't verhandselen van de Diphtongen, en Consonanten geeft die dikwijls zulken een vreemden en voor ons mislijken draei van Tongeslag (hoewel de Land-Friezen niet onlieflijk daer mede omspringen), dat de Vorm en Gedaente der Woorden, na geen der Duitsche Taeltakken gelijkt, ja zelf te mets gelijken na woorden, die bij ons een andren zin hebben, niettegenstaende dit Land-Fries zo wel een Tak is van 't oude Duitsch (dog uit den Angelsaxischen hoek gesproten) zo wel zeg ik als ons Nederduitsch: als bij Voorbeeld.

[p. 702]

in 't L-F, UW voor ons UI; als L-F, Bruwckien (Gebruiken), Buwtte (Buiten), Huwz (Huis), Op-Luwckjen (Opluiken), Muwlle (Muil, Mond), Puwck (puik), Suwpjen (Zuipen), Uwt (Uit), Huwd (Huid).

in 't L-F, Uwn / voor ons OND; als, L-F, Juwne (Gejont, gegont, gegeven), ook Juwne (avond), Befuwne (bevonden), Foun en Fuwn (gevonden; NB. het voorwerpsel GE heeft bij het Friesch geen plaets.) Wijders Gruwn (Grond), Huwn (hond), Ruwne (ronde), Suwne (Zonde), Suwn (Gezond), Suwnerlinge (Zonderlinge), Stuwne (Stonde), Wuwne (Wonden).

in 't L-F, â / voor ons OU, als L-F, âd (oud), âde (oude), âter (outer), Behâd (behoud), Kâtten (Kouten), Tuwzend-fàde (duizendvoud), Kâd (koud), Wâd (Woud), en Sât of Saat (Zout).

in 't L-F, Ey / voor ons EG of AG, als L-F, Reyn (Regen), Seingien (Zegenen), Wey (Weg), Heyl (Hagel), Weyn/ Wein (Wagen), Koets-wein (Koetswagen), Dey (Dag), Ney (Nae, in 't H-D, Nach), Mey (Mag, dog ook Met, mede), Kleyen (klagen).

In 't L-F, Eyts / voor ons AEK; yts / voor YK; & oyts / voor UK of OK. L-F, Formeyts / (vermaek), Meytsjen (Maken), Reytsen (Raken), dog Recke (raekte en geraekt), Smeytsjen (smaken), Weytsen (Waken), en Kytsen (Kijken), Ploytsen (plukken), en Koytsen (Koken), zo dat in 't Land-Fries hier ts / ten einde van een Wortelsilbe, in steê van onze K komt.

in 't L-F, Inz of Inss / voor ons INK of ENK of ANG; als L-F, Thinssen/ Tinsjen (Denken), Bytinssjen (bedenken), Thrinzen (Drinken), Finzen (gevangen), Ontfinzen (ontfangen).

in 't L-F, Iss / of Ids / of Izz / of Its / voor ons IGG of EGG, als L-F, Lissen/ Lidsen/ Lizzen (Liggen, Leggen), en Litsen (gelegt), dog Leine (gelegen); en Sissen/ Sizzen (zeggen), dog Seye (zeide), en Seyt (gezeit); als mede Widsa (wiege).

in 't L-F, tj / voor onze K, in 't begin eener Silbe, als L-F, Tjerl (Kerel, Karel), Tjeck (Kerk), Tjerne (Kerne), Tjettil (Ketel).

[p. 703]

in 't L-F, oor/ or / of oar / tegen ons ANDER of AER. L-F, Oor (ander), Ora (andere), Oarde (tweede, anderde), en Eltjoor (elkander, elkaer).

II.

Deze Bovengemelden houden nog eenigermate een Dialect-streek, dog vele anderen zijn 'er, die of door Veroudering, of van wegen den wonderlijken tongedraei vrij duister, en ook dubbelzinnig voorkomen; van welken beneffens eenige anderen ik deze volgende Lijst, na den Rang van 't A-Bee (de eerste Letters van 't Zakelijke of Wortel-deel te rekenen) heb bij-een geschikt.

A.

L-F, Amke (minne).

Andert (antwoord).

AE of ae.

ae (ooit).

aeren (ooren).

aerne (ergens).

B.

Bärg (Barg, Verken).

Bern (Kind), en Berne (Geboren).

Bies & Boas (Boos).

Bjaer (bier).

Bynnen (binden), Byn-jern (bindgaren).

Bjuestre (Bijster).

Blyn (blind).

Boastjen/ Boasgjen/ Boostgien (Hijlikken), & Boastforgearinge (Huwlijk, Hijlik).

Bod (bed).

Breed/ breyd (Bruid), en Breigeman (Bruidegom).

Briefkjen (brief-schrijven).

D.

L-F, Del & Dôl (neder, beneden).

Eyn-del-liz (eigen-neder-laag).

over-Ditsene (overdekt).

for-Dearen (verderven).

Deyen (Dooden).

Doayter (Dochter).

Docken (dusdanig).

Dôl/ del (neder, beneden), Dolle (delven), en Dold (gedolven).

Dol (dul).

Door (durf & durft).

Dwaen (doen), Dogge (doe, en doch), ik dogh (ik doe), Dochtit (doet het), Die (deed), Diene (deden), en Dien (gedaen).

Drioun (gedreven).

E.

Eernjen (zeggen, praten).

Eyn (einde, endvogel, en eigen).

F.

Famke (Meid, Maegd, Vrijster), en Famke-bern (Meidsje).

Feynt (Jonge, Jongman).

Flean (vliegen), Overfleande (overvliegende).

[p. 704]

Fliean/ Flean (vlieden).

Folle (veel).

Frjuene (vriend).

Fynnen (vinden).

G.

Gâljen (schreijen).

Gean (vreugde).

Gousjen (huilen).

Grinzer-lân (Groningerland).

Gouwne (goudene), en Goone (gulden).

H.

Hân (hand, en gehad), en Hanmaester (Chirurgijn).

Habben (hebben), Het (heeft), Hie (had), Hâd & Hând (gehad).

Haere/ Heere/ Herke (hooren).

Helt (helfte).

Heite (Vader).

Herne (hoek).

Het (heeft), en Het/ hette (iet, wat), en Hetter (wat 'er).

Hiermen (bedwingen).

ont-Hieten (beloven), onthiette (beloofde), onthieten (beloofd).

Hoarze (horzen, paerden).

Hoasch (heusch).

Hol (helle).

Holle (kop, bol, hoofd).

Hôl (hol), & Hôlle (holle).

Hoosen (kousen).

I.

Iaen (geven), Forjaen (vergeven), Iou (geef), Iout (geeft), Ioe (gaf).

Iae/ jo (Zij en Zijlieden).

Iamck (zeer, fraeij).

Iearm/ jerm (haer, hen).

J.

Jerre (haere).

Jern (garen).

Jen (één).

Jg (weg).

Jiette (nog, nogtans).

Jiemme (ulieden, gijlieden).

Jild (geld).

Jin (jegen), dy Jinge (die genen).

Jinsen (ginder, gindsen).

Jieren (uijeren).

Jiere (jaren).

Jister (gisteren).

Jn (en, in, en een).

Joed (huiden, heden).

Jon (uwe).

Joun/ Jound (avond), Festeljoun (vastenavond).

K.

Kael (kalf).

Kjitte/ Kytte (drek, schete, keutels).

Koe (konde).

Koer (korve).

Kuw (Koe).

L.

be-Lauwe/ beljeauwe (beloofde), & beljeauwjen (beloven).

Laeye/ Laege (vlamme).

Laeitsen (lacchen).

Laet (geleid), Lieden (Leiden).

Lea (Leden).

Learre (liever).

Leeltje (leelik).

Ljeacht (licht).

Ljeaf (lief).

Ljeuntgen/ ljuentjen (verzoeken).

Ljeuwerjen (leveren).

Ljoe (lieden, luiden).

Lifter-syde (linkerzijde).

oer-Lynne (overleden).

Lyts (luttel, weinig, korts).

[p. 705]

Loaitse/ be-Loytse/ be-Loaytse (zien, bezien, bekijken, oul: ook Loken).

Luwcken (trekken).

M.

Mirsseljen (metselen).

Mocke (maeg).

Moorn (morgen).

Muwl (muil, mond), & Muwlckjen (kussen).

Muwlck (mooglijk).

N.

Nea (nooit).

Naerne (nergens).

Nammers (slegts).

Nimmen (nemen, en niemand).

Niuencke (tegen, jegen).

Noaz & Noos (neus), be-Noazjen (beneuzelen, doorsnuffelen). Nocht (geneucht).

Njue (genegentheid), & Njoede (gunst).

Nolke (fraeij, aerdig).

O.

Oer/ our (over).

P.

Paetgjen (Kussen).

Petearjen (praten).

R.

so Ringen (zo drae).

Ruyntjen (lubben).

S.

Saen (zeven).

Salm (zelf).

Scheinen (schenden).

Schil/ Sil (zal), Schoe/ soe,(zoude), Schoene/ soene (zoudet en zouden).

Schinste (schenkte), Schinssen (schenken).

Seynen (zenden), Seynt/ seynd (gezonden).

Schreauwne/ Schreuwne (geschreven).

Sjoen (zien), Sjog (zie), & Sjoeg (zie), en Sjoucht (ziet).

Sjiet (schiet).

Sinne (zon).

Sneyn (gesneden).

op-Snolcke (opgeschikt), & Nolcke (fraeij).

Stearre (sterven).

Stiert (gesternte).

Stoe (stond).

Swiet (zoet).

T.

Tel (drae).

Tjaen (tijgen, trekken), for-Tjean (vertijgen), for-Teyn (vertegen).

Tjin (tegen).

Tyge (ter dege, regt).

Tin (dun).

Tjok (dik).

Tjoed (koddig).

Tongersdey (donderdag).

Tossschen/ Tosken (tanden).

Tout (tuit, & mond van menschen).

Trieuwjen (drukken).

Trog (door, H-D, durch).

Troasje & tredde (treed, draeft).

Tzys (kaes).

[p. 706]

U.

Uwne (oven).

Uwnck (ongeluk).

Uwr / wr (over).

Uwz (ons).

W.

Wiet (nat).

Wetter-waegen (Water-golven).

Werre (gewaer).

Wyn (wind).

Wird (woord, en word).

Wispe (roede, gispe).

Wrâd (wereld).

Y.

Y (gij).

Yem (oom).

Yen (één).

Yiren / jieren (uijeren).

Yvig (eeuwig.

Z.

Zaat (zout).

Zylen (zelen).

III.

Tot verder opheldering zullen we hier een Proeve van de Land-Friesche Verba's op laten volgen.

Deze laten zig, even als al de anderen van Duitschen stamme, in GELYK- en ONGELYK-VLOEYENDE verdeelen; alleenlijk, van wegen de Land-Friesche Tongslingering, raekt wel te mets de eene soort onder de andere.

NB. Het Voorzetsel GE gebruiken de Vriezen niet.

Van de GELYKVLOEYENDEN, die tegen onze I. CL: komen.

Hunne eigentlijke Terminatien zijn diergelijk wel als de gewoonlijke van al de anderen van den Duitschen Taelstronk, naemlijk in Imperf: DE of EDE en in Praet: Part: ET of ED of T; dog de Vriesche tongeslag drijft 'er deze dikwijls af; als,

Tegen onze I. Classis.

Infin:	Imperf:	Praet: Part:
L-F, Bejearjen (begeeren).	Bejearde (begeerde),	Bejeare / bejeard (begeert).
Beschammen (beschamen),	Beschamde (beschaemde),	Beschamme (beschaemt).
Bytjuwgjen (betuigen),	Bytjuwgge (betuigde),	Bytjuwgd (betuigt).
Bewyzjen (bewijzen),	Bewyzge (bewees en bewijfde),	Bewyzd & Bewyzge (bewezen).
Be-ljeauwjen (beloven),	Be-lauwe (beloofde),	Beljeauwe (belooft).

[p. 707]

Fielen (voelen),	Fielde (voelde),	Field (gevoelt).
Fieren (voeren),	Fierde (voerde),	Fierd (gevoert).
Hearren (hooren),	Hearde (hoorde),	Heard & Hearre (gehoort).
Klauterjen (klauteren),	Klauterde (klauterde),	Klautere (geklautert).
Leauwjen (gelooven),	Leauwde (geloofde),	Leauwe (gelooft).
Mienjen (meenen).	Miende / Miene (meende),	Mienne (gemeent).
Nuttigjen (nuttigen),	Nuttje (nuttigde),	Nuttige & Nuttje (genuttigt).
Ontheisterjen (ontheisteren),	Ontheisterde (ontheisterde),	Ontheistere (ontheistert).
Prieuwjen (proeven),	Prieude (proefde),
Stjoerren (stieren),	Stjoerde (stierde),	Stioerd & Stoere (gestiert).
Winschjen (wenschen),	Winschte (wenschte),	Winsche (gewenscht).

en zoo voort.

Van de ONGELYKVLOEYENDE verba.
Tegen onze II. Classis.

N^o: 1.

Infin:	Imperf:	Praet: Part:.
L-F, Blieuwen (blijven),	Bleau (bleef),	Bleauwne (gebleven).
Blykjen (blijken),	Bliek of blyke (bleek),	Blykne of Blitsen (gebleken).
Bytten (bijten),	Biet (beet),	Bytten / byttne (gebeten).
Drieuwen (drijven),	Dreauw (dreef),	Dreauwn & drioun (gedreven).
Grypen (grijpen),	Griep & Gryp (greep),	Grypne (gegrepen).
Kryen (krijgen)	Krigge & kryge (kreeg),	Krigge (gekregen).
Lyen (lijden),	Lit (leed),	Lynne & Lit (geleden).
Ryen (rijden),	Rit (reed),	Rynne (gereden).
Schrieuwen (schrijven),	Schreau (schreef),	Schreauwn (geschreven).
Schynen (schijnen),	Schyne of schien scheen),	Schynne / Schinen (geschenen).
Slypen (slypen),	Sliep / slype (sleep),	Slynne (geslepen).
Slytjen (slijten),	Sliet (sleet),	Slytne (gesleten).
Smytten (smijten),	Smiet (smeet),	Smytten (gesmeten).
Wyken (wijken),	Wiek & wyke (week),	Wyken (geweken).

NB, die bij Ons op YV en YF accenteren, veranderen bij haer in ieuw in Inf:, en eauw in Praet: Imperf: & Part:.

[p. 708]

N^o: 2.

Infinit:	Imperf:	Praet: Part:.
L-F, Bedriegen (bedriegen),	Bedraeg (bedroog),	{Bedragen} {Bedraegen} (bedrogen).
Besluwtten (besluiten),	Besleat (besloot),	Besletten (besloten).
Bieden (bieden),	Bea (bood),	Beane & bean (geboden).
Buwgjen (buigen),	Beag (boog),
Genietjen (genieten),	Geneat (genoot),	Genotte (genoten).
Gieten (gieten),	Geat (goot),	Getten (gegoten).
for-Liezjen (verliezen),	for-Lear (verloor),	for-learn / for-lern (verloren).
Sluwpjen (sluipen),	Sleap (sloop),
Sluwten (sluiten),	Sleat (sloot),	Sletten (gesloten).
Suwpjen (zuipen),	Seap (zoop),
Tiegen (tiegen),	Teag & Taeg (toog),
Waegen (wegen),		Waege (gewogen).

N^o: 3.

L-F, Bynnen (binden).	Buwn (bond).	Buwne (gebonden).
Drinsen / Trinsen (drinken).	Dronk (dronk),	Drinst / droncken (gedronken).
Dwingjen / Twingjen (dwingen).	Dwong / twong (dwong),	Twingd / twingge (gedwongen).
Fynnen (vinden),	Fuwn (vond),	Fuwne (gevonden).
be-Ginnen (beginnen),	be-Goe (begon),	begonnen / begoast (begonnen).
Kinnen (kunnen),	Koe (kon),	Kind (gekonnen).
Klieuwen (klimmen),	Kleau / kluuwd (klom),	Kleaun (geklommen).
Kinnen (rinnen, runnen),	Kon / roan (ron),	Konne / roan (geronnen).
Springjen (springen),	Sprong (sprong),
		Swolge (gezwolgen).
Sjongen (zingen),	Song (zong),
Winden (winden),	Wuwn (wond),	Wuwne (gewonden).
Winnen (winnen),	Woe (won),	Wonne (gewonnen).

Tegen onze III. Classis.

L-F, Bliesen (blazen),	Blies (blies),	Bliesen (geblazen).
Draegjen (dragen),	Droeg (droeg),	Drein (gedragen).
Ferren / Fearjen (varen),	Foer (voer),	Faerne (gevaren).
Fallen (vallen),	Fiel & Foel (viel),	Fallen / Falne (gevallen).

[p. 709]

Infinit:	Imperf:	Praet: Part:.
Fangen / Fanjen / Fean / Finzen (vangen), ontfangen, (ontfangen),		Finzen (gevangen), ontfinzen (ontfangen).
Freien/ Fraegjen / Freegjen (vragen),	Frege (vroeg),
Gean (gaen),	Gong / goung (ging, gong),	Gien / giene / ginze (gegaen).
Hâdden (jagen),	Hield / hâdde (hield),	Hâdden / haden (gehouden).
Jeyen (jagen),	Joeg & Jaege (joeg),
Jaen / Juwnen (geven),	Joe (gaf),	Juwne (gegeven).

en Jou (geef), en Jout (geeft): dit Juwne heeft na de Landfriesche Dialect veel overeenkomst met ons Gonnen, Gunnen I. CL:.

for-Jitten (ver-geten),		for-Jitten (vergeten).
Yten (eten),		Yten (gegeten).
Lezzen (lezen),		Lezzen (gelezen).
Litten (laten),	Liet (liet),	Litten (gelaten).
Roppen (roepen),	Riep & roop (roep),	Ropne (geroepen).
Sjoen / sjean (zien),	Sjoe / soeg / seag (zag),	Sjoen (gezien).
Slean (slaen),	Sloeg (sloeg),	Sleyn (geslagen).
Sliepen (slapen),		Sliepen (geslapen).
Stean (staen),	Stoe (stond),	Stoen / stoene / stiene (gestaen).
	Steat (stiet),
Waegsen (waschen, crescere),		Wuwgsen (gewoschen).
Wirden (worden),	Wirdde (wierd),	Wirddene (geworden).

Tegen onze IV. Classis.

L-F, Be-feljen (bevelen),		Befelne / beseln (bevolen).
Bidden (bidden),		Been / biddene (gebeden).
Brecken (breken),	Bryck (brak),	Britsen (gebroken).
Holpjen (helpen),	Holp (hielp, holp),
Litsen / lizzen / lissen (liggen),	Laei (lag),	Legen / leine (gelegen).
for-dearren (verderven),		for-torren (verdorven).
Nimmen (nemen),	Naem / noam (nam),	Nomme / nimd (genomen).
Sprecken (spreken),	Spryck (sprak),	Spritsen (gesproken).
Sitten (zitten),	Siet (zat),	Sitten (gezeten).
Stecken (steken),	Styck / stiek (stak),	Stitsen (gestoken).
Stearren (sterven),	Stoar (stierf, storf),	Stoarn (gestorven).
		Worpne (geworpen).

[p. 710]

Tegen onze V. Classis.

Infinit:	Imperf:	Praet: Part:.
L-F, Bringen (brengen),	Brocht (brocht),	Brocht (gebrocht).
Moggen (mogen),	Moagt (mogt),
Syckjen / syycken (zoeken).	Socht / syycke (zocht),	Syycke (gezocht).
Tinsen / Tinssjen (denken),	Tocht (docht),	Tocht (gedocht).

Tegen onze VI. Classis.

Schieden (scheiden),

Schaet (scheidde),

Schaet (gescheiden).

Tegen onze Onregelmatigen.

L-F, Dwaen (doen),

Die (deed),

Dien (gedaen).

en Ik Dogh (ik doe), Docht (doet), Dochtit (doet het), Dogge (doe), Diene (deden).

Habben (hebben), Het Hie (had), (heeft).		Hân & Hând (gehad),
Kommen (komen),	Kaem / koam (quam),	Kommen / Komn (gekomen).
Moatten (moeten),	Moast (moest),
Witten (weten),	Wiste / wist (wist),
Wezzen (wezen),	Wier / was (was),	West & wessen (geweest).
Wollen (willen),	Woe (wou, of wilde),	Wollen (gewilt).
Schil & sil (zal);	Schoe & soe (zoude);	Soene / schoene (zoudet en zouden).

1714 12/m.