Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2

[p. V]

VIR MARK

[p. 1]

Voorwoord

Terwyl die eerste band van Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur die hele gebied vanaf die oorsprong tot 1940 dek, word die tweede band gewy aan die letterkunde vanaf 1940 tot omstreeks 1970. Dit beteken dat die vierde afgebakende hooffase wat in die eerste band tot 1940 beskryf is, nl. ‘Dertig en verdere verbreiding (1930-1955)’, hier voltooi word, terwyl die vyfde fase, ‘Sestig en die hedendaagse letterkunde (1955-hede)’, tot aan die begin van die sewentigerjare nagegaan is. Soos in die geval van band I is die oeuvres van skrywers wat voor 1970 gedebuteer maar hulle werk na dié datum voortgesit het, volledig beskryf. In die eerste drie hoofstukke van deel V, ‘Sestig en die hedendaagse letterkunde (1955-hede)’, word die lyn tot vandag deurgetrek wat betref die algemeen-historiese oriëntering, die verdere erkenning en bestendiging van Afrikaans, die beheer oor publikasies, die literêre beweging, die ontwikkeling op die gebied van tydskrifte en uitgewerye, die ontwikkeling van die uitvoerende kunste, die ontwikkeling van die skeppende literatuur en die rol van die kritiek.

Afgesien van korter oorsigte - waarvan Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde (1965; vyfde uitgawe 1980) onder redaksie van E. Lindenberg met die medewerking van R. Pheiffer, André P. Brink (oorspronklik P.G. du Plessis) en A.J. Coetzee die belangrikste is - en die omvangryke werke van G. Dekker (Afrikaanse literatuurgeskiedenis, twaalfde uitgawe 1972) en Rob Antonissen (Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede, derde uitgawe 1965) wat die literatuur tot 1965-1966 dek, word die letterkunde vanaf omstreeks 1955 tot 1978 uitvoerig behandel in Die Afrikaanse literatuur sedert Sestig (1980) onder redaksie van T.T. Cloete. In hierdie werk skryf A.P. Grové oriënterend oor die literatuur en ‘Beweging’ van Sestig, terwyl die drama, poësie en prosa onderskeidelik deur J.P. Smuts, T.T. Cloete en Elize Botha bespreek word. Die Afrikaanse literatuur sedert Sestig bevat, in die besonder op die gebied van die prosa, van die belangrikste Afrikaanse kritiek van die afgelope dekade en meer en is as naslaanwerk met sy nuttige (maar onnoukeurige) bibliografieë besonder waardevol, maar wesentlik is dit 'n hibridiese werk wat aarsel tussen literatuurgeskiedenis en tekskritiek. Die enigste poging tot samehang en sintetisering is te vinde in die oorsig oor die drama, terwyl die oriënterende inleidende hoofstuk die historiese verloop van sake eensydig voorstel.

Soos in die geval van band I wil ek graag my skatpligtigheid betuig teenoor die skrywers van oorsigtelike studies, kritiese werke oor bepaalde outeurs en tydvakke uit ons literatuur, en veral ondersoeke na spesifieke gedigte, romans en dramas. Wat suiwer feitelike inligting betref, kon ek by herhaling op bestaande studies steun, terwyl die beskouinge oor afsonderlike kunswerke telkens my interpretasies en waarde-oordele genuanseer of my na ander fasette gelei het. Afgesien van die

[p. 2]

waardevolle bibliografieë van P.J. Nienaber het ek gebruik gemaak van die publikasies en materiaal van die Letterkundige Dokumentasiesentrum in Pretoria (later bekend as SENSAL, Sentrum vir Suid-Afrikaanse Letterkunde-navorsing), die Nasionale Letterkundige Museum in Bloemfontein (NALN) en die N.P. van Wyk Louw-, W.E.G. Louw- en D.J. Opperman-versamelings in die Carnegiebiblioteek aan die Universiteit van Stellenbosch. Tydens die werk aan die literatuur sedert 1955 het Jan Rabie, Etienne Leroux, André P. Brink, Chris Barnard, Bartho Smit en Hennie Aucamp hulle waardevolle dokumentasie tot my beskikking gestel, sowel dié wat hulle eie werk as die ‘Beweging’ van Sestig of die werk van en korrespondensie met ander skrywers betref.

By die voltooiing van die tweede band gaan my dank uit na die personeel van die Carnegie-biblioteek aan die Universiteit van Stellenbosch (in die besonder mev. D. du Plessis wat my taak aanmerklik vergemaklik het), die Suid-Afrikaanse Biblioteek in Kaapstad, die Johannesburgse Openbare Biblioteek en die Wartenweiler- en William Cullen-biblioteke aan die Universiteit van die Witwatersrand. Dele van die manuskrip is gelees deur proff. D.J. Opperman en Ernst van Heerden en mnre. Gerrit Olivier en J.J. Human, terwyl die manuskrip in sy geheel deur prof. E. Lindenberg nagegaan is. Van hulle almal het ek waardevolle wenke ontvang wat op een of ander wyse my finale formulering beïnvloed het. Ten slotte wil ek - soos in die geval van die eerste band - my hartlike dank betuig teenoor mnre. J.J. Human en H.D. Büttner van die firma H. & R.-Academica vir hulle waardevolle en vriendelike samewerking by die algemene beplanning en redaksionele versorging van die manuskrip.

Band II dek die literatuur tot omstreeks 1970, maar alle relevante materiaal tot Oktober 1982 in verband met die behandelde werke is geraadpleeg en vind neerslag in die bibliografiese aantekeninge. In enkele gevalle waar ek die manuskripte of materiaal ter insae gehad het, is ook gegewens verwerk oor boeke en artikels wat ná Oktober 1982 gepubliseer is.