Er is niets nieuws onder de zon

[p. 32]

Hoofdstuk 9
Zijn we wel goed bezig?

Iemand vroeg mij onlangs eens iets te schrijven over de ‘tienden’ vanuit bijbels oogpunt. Ik vermoed dat degene die dat vroeg het oog had op de financiële tekorten bij de kerk. U hebt daarvan weleens overzicht in de kerkbode kunnen lezen. Als dat een graadmeter is van een levend geloofsleven in de gemeente dan is het er droevig mee gesteld. Maar laten we eens zien wat de Bijbel er van zegt.

In Deuteronomium 14: 21-29 wordt inderdaad gesproken over ‘tienden’.

We moeten daarbij er wel rekening mee houden dat Israel een theocratische staat was (of zou worden). De leiders waren de priesters en levieten. Zij waren aangewezen voor de tempel-diensten maar ook bijv, voor het bijleggen van geschillen en dergelijke. Je zou die tienden kunnen vergelijken met onze belasting. Een vergehjking met onze hedendaagse maatschappij gaat niet op.

Mozes zegt in Deut. 14 dat 1/10e deel van de opbrengst van het gewas en het vee voor de Here bestemd moest zijn. Bovendien alle eerste geborenen van het vee, en eveneens de oudste zoon. Deze zoon kon men echter met een offer los kopen. Vandaar dat Maria met Jezus naar de tempel ging om aan die voorwaarde te voldoen.

Wat gebeurde er verder met die ‘tienden’?. Het eerste en het tweede jaar werden deze gaven naar de tempel gebracht en moest men daar een groot feest houden, een echt groot familie-feest waarbij ook de Levieten werden uitgenodigd. Er werd dan ook naar hartelust gegeten en gedronken.

Het derde jaar bleef men thuis en werd een en ander verdeeld onder de armen, de weduwen, de wezen en de vreemdehngen. Ook de Levieten waren weer van de partij. Ik stel me voor dat er een goed georganiseerd roulatie systeem was zodat niet iedereen tegelijk bij de tempel was en evenzo in de dorpen. Van het deel dat de levieten toe kwam moesten zij weer 1/10 afstaan voor de priesters. Tot zover wat men kan opmerken in de

[p. 33]

mozaische wetgeving.

Door verval en afgoderij kwamen deze dingen in onbruik. Als in latere eeuwen Hiskia aan de macht komt laat hij het hele land zuiveren van afgoderij en herstelt hij de tempeldienst. Het verhaal van Hiskia kunt U o.a. lezen in 2 Kron. 29-32. Hij gaf toen opdracht aan de bevolking hun gaven te brengen voor de Heer zodat de priesters en Levieten zich geheel konden wijden aan de eredienst. Ook bracht het overgrote deel van de bevolking de tienden van alles wat ze bezaten. De koning en de hoge ambtenaren gingen daarin voorop. Als Hiskia later informeert naar het verloop van een en ander zegt de hogepriester: Majesteit, sinds de mensen hun offergaven naar de tempel brengen hebben we volop te eten gehad en we houden nog over ook. Deze overvloed hebben we te danken aan de Heer, die zijn volk met weldaden overlaadt (2 Kron. 31).

Zowel in Deuteronomium als in het geval Hiskia gaat het om gaven in-natura, niet om geld. In Deut, wordt zelfs vermeld dat, als men te ver woonde men de gaven te gelde mocht maken en met dat geld in Jerusalem opnieuw goederen kopen.

In het nieuwe testament lezen we weinig over tienden. In Luc.11 waarschuwt Jezus de Farizeeën die tienden geven van allerlei kruiden maar het recht en de liefde tot God en de naaste verwaarlozen en in Luc.18 vinden we het bekende verhaal van de Farizeeër en de tollenaar. De Farizeeër beroept zich er op: ik geef tienden van .... enz. De Heer maakt hier duidelijk dat het niet gaat om de letter van de wet. Dat het geen waarde heeft als de liefde ontbreekt (Lees ook Jesaja hfdst.1).

Elders zegt Jezus: wie 2 kleden heeft moet er een afgeven. De bedoeling is duidelijk: we moeten ‘samen’ delen uit liefde voor God en onze minderbedeelde medemens. Voldoen we aan die voorwaarde? Ik zou zeggen bij lange na niet.

Waar zit bij ons dan de fout? Mijns inziens zit het in de hele structurele opbouw van de Broedergemeente in Suriname. We hebben een Provinciaal bestuur, een kerkbestuur en een Zendingsbestuur. Maar van hun taak t.o.v. de individuele gemeenteleden is mij als leek nog niets gebleken. Verder heeft elke gemeente een kerkraad.

[p. 34]

Volgens Paulus moeten in elke gemeente oudsten en diakenen aangesteld worden (zie opdracht aan Thimoteüs). De oudsten (ook wel ouderlingen genoemd), zouden dan de geestelijke kant voor hun rekening moeten nemen en de diakenen de materiële verzorging. 't Spreekt vanzelf dat er goede samenwerking moet zijn tussen deze twee takken van dienst. En, wat denkt U, zou het niet goed zijn als onze kerken ook ‘voorraad kamers zouden hebben evenals destijds de tempel?. Gaven in natura is ook wat Jezus bedoelt als Hij zegt: wie twee kleden heeft moet er een afgeven....Lees ook Matth. 25 v.a. vers 31: Ik was hongerig en gij hebt mij te eten gegeven....enz. Ook hier gaven in natura...... Tijdens mijn verblijf in Canada heb ik opgemerkt dat er in veel supermarkten een grote kist staat waarin men zakken met levensmiddelen deponeert. Men koopt zijn boodschappen en koopt wat extra en dat deponeert men in die kist. Door wie het later wordt opgehaald weet ik niet meer maar ik vermoed of door de sociale dienst of door het Leger des Heils. Dit wordt dan aan armen en zwervers uitgedeeld. Zou het niet mogelijk zijn zoiets in onze kerken in te voeren?. Een grote open kist ergens in de kerk, bijv, in de hal, waar men z'n gaven in natura kan deponeren? Natuurlijk geen dingen die aan bederf onderhevig zijn. Het gaat ook niet om grote hoeveelheden ofschoon dat natuurlijk wel welkom is maar veel kleintjes maken één grote.

Ook kleding en schoeisel (wie 5 paar schoenen heeft kan er best een paar missen).

Er is veel nood maar ik denk dat er toch heel wat mensen zijn die, als ze hun kasten eens nagaan, tot de ontdekking komen dat ze heel wat overbodige zaken bevatten waar iemand anders ernstig om verlegen zit. Maar...... dat wil ook zeggen dat er werk aan de winkel is. Men moet de stille armen weten te ontdekken. Hoe? heel eenvoudig door huisbezoek te doen. Teveel mensen denken dat dat het werk van de dominee is. Dat was in de vroegere Christelijke gemeente ook niet het geval. Het waren de oudsten en de diakenen die het contact met de gelovigen onderhielden. Daarvoor waren ze aangesteld. Als de kerkraad dit niet aan kan door het grote aantal (o.a. ook

[p. 35]

papieren leden want niemand mag overgeslagen worden) dan moet of de gemeente gesplitst of de kerkraad uitgebreid worden.

We leven momenteel in een totaal ontredderde samenleving waar de een niet weet waar de volgende maaltijd vandaan moet komen terwijl anderen baden in weelde. Wordt het geen tijd dat we leren samen te delen? Tot slot nog dit: Wat men de armen geeft is geleend aan God.

En de ervaring heeft me geleerd dat God de Enige is die zeker terug betaalt en met rente.