Het monster van de oorlog

[p. 85]

De geslachtszieken

De wellust zocht het vleesch; de geest het vuur!
‘Nog eenmaal leven! voor wij sterven!’
dit was de leus. - In ons sprong de natuur
als een granaat aan duizend scherven.

De vrouwen in de steden lachten -
wij grepen haar. Zij zochten het behoud.
Om te leven moesten levenden verkrachten
wat nauwelijks openging aan 't levenshout.

De scherpe beten scheurden haar vol wonden.
Zij lachten van schaamte en om dood -
zoo zij ‘morgen’ nog maar leven konden -
zij dachten aan haar kindren en... hun brood!

Zoo greep syphilis naar de lijven
en woelde zich nog dieper in den geest.
O, dood, hoe lang zult gij nog blijven,
Die ons zoolang gemeenzaam zijt geweest?!

Jan W. Jacobs (1895-1967)

Studies hebben uitgewezen dat veel soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog geslachtsziektes opliepen tijdens hun bezoek aan prostituees en dat veel getrouwde vrouwen door de afwezigheid van de kostwinners zich gedwongen zagen de prostitutie in te gaan. Jan W. Jacobs, die afkomstig was uit een gereformeerd milieu en in verschillende functies op drukkerijen werkte, werd een links-geëngageerd dichter. Zijn werk is in allerlei bladen terug te vinden en is gedeeltelijk ook in boekvorm verschenen. Hij nam het initiatief tot de uitgave van een bloemlezing uit de ‘moderne revolutionaire poëzie’, die Tijdsignalen (1929) ging heten. Daaraan werkten ook Jef Last, Freek van Leeuwen en Garmt Stuiveling mee, terwijl Henriëtte Roland Holst de inleiding schreef en de uiteindelijke keuze maakte. Bovenstaand fragment uit het spreekkoor ‘Strijdlied voor den Vrede’ verscheen in het tijdschrift De Socialist van 22 december 1928; de gehele tekst werd in hetzelfde jaar uitgegeven vóór en dóór de Jeugd Bond voor Onthouding.