Het monster van de oorlog

[p. 72]

De deserteur

Hij had aan 't westelijk front gestaan,
De wrede vuurdoop ondergaan,
Bedekt met wonden.
Hij had gestreden als een held
En werd des avonds in het veld
Halfdood gevonden.

Soldaten van het Rode Kruis
Brachten hem al naar het ziekenhuis
Om te genezen.
Daar lag hij dagen in 't verband
En kon hij dagelijks in de courant
Van de oorlog lezen.

En toen hij weer was opgeknapt,
Zijn wonden weer wat opgelapt
Hij weer kon lopen.
Toen vroeg men niet of hij wel wou,
Hij moest naar Rusland in de kou
Zijn lichaam slopen

Daar wachtte hem weer hetzelfde lot
Daar schoot men weer zijn lijf kapot
Net als tevoren.
Hij bleef er liggen in de kou
En was, toen hij werd weggebracht
Al half bevroren.

Na maanden - schaduw van voorheen -
Wat kreupel aan 't bevroren been
Met bleke kaken.
Een mooi jong leven half verwoest
Zo stond hij daar omdat hij moest
De grens bewaken.

Was 't wonder, toen de boodschap kwam:
Naar het front, dat hij 't besluit maar nam
Te deserteren.

[p. 73]

 

't Is Keizers zijn belang naar ik gis

 

geef Keizer wat des Keizers is.

 

Ik groet de heren.

 

 

 

Toen hij dicht bij de grenzen kwam

 

Trok hij de kruisen van zijn jas

 

Als loon gekregen.

 

Hij dacht: wat heb ik daar nog aan

 

En heeft waar hij 't geweer liet staan

 

Ze neergelegen.

 

 

 

Hij nam zijn bundeltje ter hand

 

Keek nog heel lang naar 't vaderland,

 

Toen hij zich wendde,

 

Blonk er een traan in 't droevig oog.

 

Toen ging hij fier het hoofd omhoog

 

Naar 't onbekende.

 

 

 

Anoniem

Het lot van Duitse deserteurs is in Nederland meermalen bezongen, bijvoorbeeld in dit anonieme lied, dat Fokko Hendriks (thans woonachtig in Portugal) tijdens de luchtbombardementen in de Tweede Wereldoorlog van zijn oma leerde; hij heeft het, tezamen met verschillende andere verzen, pas enige jaren geleden uit het hoofd genoteerd. De Duitse deserteurs die in het interneringskamp te Bergen samen moesten leven met Duitse soldaten die krijgsgevangen waren gemaakt, verkeerden in ellendige omstandigheden. Een rekest dat daarop wees, werd ook ondertekend door de dichter Adama van Scheltema.