Ruud Lubbers. Manager in de politiek

[p. 12]

Levensloop

1939: Rudolphus Franciscus Marie Lubbers wordt 7 mei geboren in Rotterdam, als zesde kind en derde zoon van een gezin dat negen kinderen zal tellen. Zijn vader Paulus Johannes Lubbers, geboren 30 september 1901, is zoon van een pensionhouder in IJmuiden, later winkelier in kantoorboeken en sigaren in Velsen-Noord. Zijn moeder Wilhelmine Karoline van Laack, geboren 16 april 1903, is dochter van een binnenschipper.

1945-1950: Ruud Lubbers doorloopt de lagere school Sint Bavo aan de Waterloostraat in Kralingen, een wijk in het oostelijk deel van Rotterdam. De eerste klas slaat hij over omdat hij tijdens de hongerwinter, toen de scholen gesloten waren, al een klasje heeft gevolgd.

1950-1957: Lubbers zit op het internaat van het Sint Canisius College in Nijmegen en volgt de gymnasium bèta-opleiding. Hij blijft in de tweede klas zitten.

1957-1962: Aan de Nederlandse Economische Hogeschool in Rotterdam studeert hij economie. Lubbers is actief in de katholieke studentenvereniging Sanctus Laurentius, het verenigingsdispuut Delta en de landelijke Unie van Katholieke Studentenverenigingen. Tijdens zijn studententijd woont hij bij zijn ouders aan de Avenue Concordia 90 in Rotterdam.

[p. 13]

Sneller dan de meeste van zijn jaargenoten haalt hij 5 april 1962 zijn doctoraaldiploma met een scriptie getiteld: ‘De invloed van verschillen in produktiviteitsontwikkelingen in onderscheiden landen op de lopende rekening van de betalingsbalans.’ Hij slaagt cum laude.

Een maand na zijn afstuderen gaat Lubbers in militaire dienst. Hij brengt zijn periode in het leger, die loopt tot het najaar van 1963, door bij de luchtmacht.

Hij trouwt 10 oktober 1962 met zijn buurtgenote Maria Emilie Josepha (‘Ria’) Hoogeweegen, geboren 12 november 1940. Zij is dochter van Richard Henri Marie Hoogeweegen, advocaat in Rotterdam, en Petronella Maria Hoogeweegen-Buskens. Precies een maand na het burgerlijk huwelijk volgt de plechtige huwelijksinzegening in de kerk van de Heilige Lambertus aan de Hoflaan in Rotterdam.

1963: De vader van Ruud Lubbers overlijdt 19 november na een korte ziekte. Samen met zijn drie jaar oudere broer Rob neemt Lubbers de leiding over van Lubbers' constructiewerkplaats en machinefabriek Hollandia, het bedrijf van zijn vader in Krimpen aan den IJssel. Ruud wordt directie-secretaris.

Hij volgt zijn vader op als onbezoldigd bestuurder in een aantal organisaties voor binnenschippers. Op 4 december wordt de eerste zoon geboren: Paul Christiaan Marie.

1964: Lubbers en zijn vrouw worden lid gemaakt van de KVP, omdat het bestuur van de KVP-Rotterdam Lubbers kandidaat wil stellen voor de verkiezingen van de eerste Rijnmondraad. Ze betalen 25 gulden contributie per persoon per jaar. Lubbers voelt zich enigszins opgelicht, want de reguliere contributie bedraagt 5 gulden.

De najaarsvergadering van de Katholieke Jonge Werkgevers Vereniging, die op 3 oktober in Vught wordt gehouden, benoemt hem tot penningmeester van het dagelijks bestuur.

1965: Lubbers wordt mede-directeur van Hollandia. De Katholieke Jonge Werkgevers Vereniging kiest hem 27 november tot voorzitter. In die functie is hij tevens lid van het bestuur van het Nederlands Katholiek Werkgevers Verbond.

[p. 14]

Op de tweede verjaardag van zoon Paul wordt de tweede zoon geboren: Bart Christiaan Marie.

1966-1969: In het najaar van 1966 bezoekt Lubbers het in Scheveningen gehouden Mandarijnencongres over politieke vernieuwing. In het voorjaar van 1967 treedt hij toe tot de Werkgroep van Christen-Radicalen. Later dat jaar is hij mede-ondertekenaar van het Manifest van KVP-radicalen. In de nacht van 26 op 27 februari 1968 is hij aanwezig op een bijeenkomst in het Utrechtse Terminus waar een meerderheid van de KVP-radicalen besluit uit de partij te treden. Lubbers maakt kenbaar in de KVP te blijven.

Hij is in 1966 voorzitter en in 1968 vice-voorzitter van het federatiebestuur van de organisaties van katholieke en protestantse jonge werkgevers. Op 23 november 1968 fuseren de twee organisaties tot de Christelijke Jonge Werkgevers Vereniging. Lubbers is de eerste voorzitter. Hij treedt 11 april 1969 af, maar blijft nog tot 25 oktober lid van het bestuur.

Op 8 september 1967 wordt het derde en laatste kind geboren, een dochter: Heleen Christine Maria.

1970-1973: Ruud Lubbers breidt het aantal maatschappelijke functies uit. In juni 1970 wordt hij gekozen tot lid van de Rijnmondraad, waar hij optreedt als KVP-woordvoerder voor economische kwesties. In september 1970 treedt hij toe tot de Programma Adviesraad van de KRO. Tussen 1970 en 1972 is hij lid van de werkgeversdelegatie in de Raad van Overleg Metaalindustrie, de ROM.

Van september 1972 tot mei 1973 is hij voorzitter van de Katholieke Vereniging Werkgevers Metaal en als zodanig lid van het presidium van de Federatie Metaal- en Elektrotechnische Industrie, de FME. Door zijn voorzitterschap is hij tevens lid van het bestuur van het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond, het NCW.

1973-1977: Lubbers is vanaf 11 mei 1973 minister van Economische Zaken in het kabinet-Den Uyl met bewindslieden uit PvdA, D66, PPR, KVP en ARP. Hij is nauw betrokken bij het opvangen van de gevolgen van de oliecrisis en speelt een belangrijke rol in

[p. 15]

de totstandkoming van de Selectieve investeringsregeling (SIR), de Wet investeringsrekening (WIR), de Wet op de ondernemingsraad en de Vermogensaanwasdeling (VAD).

Na een receptie op de Indonesische ambassade rijdt Lubbers 8 februari 1974 tegen een verkeerspaaltje.

Naar aanleiding van de overname van een deel van het Nederhorstconcern door Hollandia oppert de VVD-fractie 8 april 1976 dat Lubbers zijn aandelen Hollandia van de hand doet of anders af moet treden.

1977-1981: Na een kabinetsformatie van 208 dagen die 19 december 1977 leidt tot het eerste kabinet-Van Agt wordt Lubbers vice-voorzitter van de CDA-fractie in de Tweede Kamer. Er ontstaat 8 maart 1978 beroering over Lubbers' deelname in de Bouwbeleggings- en Exploitatie Maatschappij R 3 CV, de firma van drie Lubbers-broers die hebben belegd in onroerende goederen. Na het vertrek van Aantjes kiest de CDA-fractie hem 7 december 1978 tot voorzitter.

In april 1978 verhuist het gezin-Lubbers van de Essenlaan 80a naar de vlakbij gelegen Lambertweg 4, nog steeds in de wijk Kralingen.

1981: Bij de Tweede-Kamerverkiezingen van 26 mei verliezen CDA en VVD hun parlementaire meerderheid, waardoor een kabinet met CDA, PvdA en D66 voor de hand ligt. Als informateur legt Lubbers samen met zijn partijgenoot Jan de Koning en de PvdA'er Ed van Thijn de grondslagen voor het regeerakkoord van het tweede kabinet-Van Agt. Lubbers treedt niet toe tot het kabinet en blijft fractieleider van het CDA.

1982: Het kabinet-Van Agt II valt 29 mei. Een tussen-kabinet van CDA en D66 overbrugt de periode naar de verkiezingen van 8 september. Door de verkiezingswinst van de liberalen krijgen CDA en VVD een meerderheid in de Tweede Kamer, zodat beide partijen weer kunnen regeren. CDA-leider Van Agt kondigt 13 oktober zijn vertrek uit de politiek aan. Lubbers wordt zijn opvolger en is tegelijk kandidaat-premier. De CDA'er W. Scholten is informateur en Lubbers formateur van het eerste kabinet-Lubbers dat 4 november aantreedt.

[p. 16]

‘Na het kabinet-Den Uyl is Lubbers harder geworden’ 1973: Ruud Lubbers, Joop den Uyl

[p. 17]

1982-1986: Het kabinet-Lubbers, alom getypeerd als zakelijk, haalt ongeschonden de reguliere verkiezingen van 1986, ondanks de P.C. Hooft-affaire, de RSV-affaire en interne conflicten over de euthanasie en de plaatsing van de kruisraketten.

November 1984 bericht de pers over Lubbers' betrokkenheid bij een betalingsgeschil tussen Kuwait Airways Corporation en Hollandia Kloos.

1986-1989: Ruud Lubbers is voor het eerst lijsttrekker van het CDA en bezorgt deze partij met de leuze ‘Laat Lubbers zijn karwei afmaken’ een verkiezingswinst van negen zetels. De prolongatie van zijn kabinet, wederom van CDA en VVD, is na 54 dagen formeren een feit.

Het tweede kabinet, dat 14 juli 1986 aantreedt, maakt een veel minder daadkrachtige indruk dan het eerste. CDA-staatssecretaris Brokx moet het veld ruimen in het zicht van een parlementaire enquête over de bouwsubsidies. VVD-minister Van Eekelen en CDA-staatssecretaris Van der Linden vertrekken na een enquête over de paspoortkwestie. In het najaar van 1988 moet Lubbers de Kamer dreigen met een kabinetscrisis om zijn kabinet overeind te houden.

De relatie tussen het kabinet en de VVD en die tussen Lubbers en VVD-fractieleider Voorhoeve verslechtert het laatste jaar. Op 2 mei 1989 laat de VVD het kabinet struikelen over de financiering van het Nationaal milieubeleidsplan.

Lubbers komt in juni 1989 opnieuw in opspraak wegens zijn persoonlijke betrokkenheid bij de achterstallige betaling van Kuwait Airways.

Bij de verkiezingen van 6 september 1989 is Lubbers voor de tweede keer lijsttrekker, met de leuze ‘Verder met Lubbers’. Het CDA behoudt 54 kamerzetels en blijft de grootste partij, zodat Lubbers zich kan opmaken voor een derde ambtsperiode. De VVD verliest vijf zetels, zodat de zittende coalitie nog slechts een minimale meerderheid van 76 zetels in de Tweede Kamer heeft.