Elsevier's Maandschrift. Over Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift 1891-1940

[p. 192]

F.H. Kaemmerer

Frederik Hendrik Kaemmerer, geboren op 23 oktober 1839 in Den Haag, overleden op 4 april 1902 in Parijs. Kaemmerer is illustrator bij Elsevier's van 1891 tot 1898.

Frederik Hendrik Kaemmerer wordt bij de oprichting van Elsevier's door Jacs Robbers gevraagd om zitting te nemen in de redactie. Kaemmerer heeft dan in Parijs zijn sporen al verdiend als schilder en tekenaar. Van alle illustratoren van het maandblad geniet hij het meeste aanzien binnen de redactie. Dat blijkt wel uit het tweede nummer van Elsevier's in 1891. A.L.H. Obreen bespreekt Kaemmerer uitgebreid als kunstenaar van de maand. Obreen (later hoofdredacteur van De Telegraaf) schrijft: ‘Op jeugdigen leeftijd is hij in de Fransche hoofdstad gekomen. Vroolijk, welgemoed, oprecht, eenvoudig, heeft zonder te kort te doen aan de plaats van anderen, voor zich zelven een veld weten te verkrijgen, waarop hij heer en meester is. Wie de naam van Kaemmerer noemt, denkt aan de weelde en aan de zwier van het Directoire, en aan de zonderlinge modes van het einde der vorige eeuw. [...]’

Kaemmerer gaat in Den Haag naar de middelbare school en werkt daarna als landschapsschilder in het Gelderse dorp

[p. 193]

Oosterbeek. Na enige tijd vertrekt hij naar Parijs, waar hij een contract sluit met kunsthandel Goupil. Hij neemt lessen bij de aan deze firma gelieerde schilder Jean-Léon Gérôme. In korte tijd ondergaat Kaemmerers werk een metamorfose. In plaats van Hollandse landschappen maakt hij frivole Franse genrestukjes, die Goupil ook als foto's in grote oplage verkoopt.

Kaemmerer neemt in 1870 deel aan de Salon de Paris. Hij wint op deze expositie geen prijs, maar zijn gewilde schilderijen binden hem verder aan de Franse hoofdstad. Vier jaar later krijgt hij op deze tentoonstelling de gouden medaille. Hij opent zijn eigen atelier aan de Boulevard de Vaugirard. In die tijd is zijn werk in Nederland slechts sporadisch te zien, met uitzondering van de luchtige illustraties die Kaemmerer vanaf 1891 maakt voor Elsevier's. Daar komt in 1889 verandering in als Kaemmerer de gouden medaille wint op de Wereldtentoonstelling in Parijs. In datzelfde jaar wordt hij in Parijs lid gemaakt van het Legioen van Eer. Kaemmerers stijl slaat vooral in de Verenigde Staten aan en hij mag dan ook steeds meer Amerikanen tot zijn klantenkring rekenen.

Werk van Kaemmerer is onder andere in bezit van het Stedelijk Museum te Amsterdam en het Kröller-Müller Museum in Otterlo. Ook in buitenlandse musea is zijn werk te zien, waaronder het Musée des Beaux-Arts te Mulhouse, het Glaspalast te München (verwoest in 1931) en het Clark Art Institute te Williamstown, Massachusetts.