Elsevier's Maandschrift. Over Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift 1891-1940

[p. 70]

P.H. van Moerkerken
Herman Robbers vijftig jaar⁺

Robbers zal er misschien wat vreemd van staan te kijken als een onverwachte indringer, zonder hem behoorlijk het woord te hebben gevraagd, hier op zijn gebied hem toe komt spreken. Doch waar vriendschap voor een persoonlijkheid, genegenheid voor geestelijk werken, eerbied voor maatschappelijken arbeid, kortom waar warmte van gevoel tot spreken dringt, daar moet wel vergeving zijn voor te groote onbescheidenheid.

Hier dan, in Robbers' eigen werkplaats, wil ik, nu er een halve eeuw levens achter hem ligt, zeggen hoe gelukkig ik hem prijs om al wat hij in dien tijd tot een vast beeld van zijn geestelijk wezen heeft kunnen opbouwen voor onze Nederlandsche kultuur. Hij is gekomen zeer kort na de Tachtigers, die, meerendeels, aan het door eenzaamheid verfijnende en tot droomen bedwelmende leven van bohémiens, van onmaatschappelijken, de voorkeur gaven boven het zijn van een deel des grooten geheels dat de menschelijke samenleving is. Wat een paar hunner later theoretisch hebben gewild: leven en ar-

+ Dit artikel verscheen oorspronkelijk in Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift van oktober 1918.

[p. 71]

beiden onder en voor hun medemenschen, dat heeft Robbers, zonder theorieën, zonder zijn kunst door propagandisme te verontreinigen, in natuurlijken geestengroei bereikt. Hij heeft zijn werk krachtig-levend gehouden midden in het leven en dit leven den invloed van zijn gansche kunstenaars-persoonlijkheid doen ondergaan. Daardoor is Robbers veel geweest voor anderen en heeft hij maatschappelijke daden kunnen volbrengen die voor kunst en kunstenaars van veel beteekenis zijn. In den kleineren kring van een jongere auteurs-generatie was en is hij, als leider van dit tijdschrift, altijd de geduldige raadsman, met opene aandacht voor nieuwe jeugdige stemmen.

En zijn werk! Eerlijk en waar was het steeds; maar met de jaren is het sterker geworden, tot dat gezonde en van sentimentaliteit bevrijde realisme dat door de uiterlijkheid van menschen en dingen tot het wezen gaat. Die beide forsche gebouwen van den Roman van een Gezin staan in onze litteratuur als hechte monumenten eener zuiver-waarnemende en gevoelig-analyseerende, doch tegelijk tot een samenvattend beeld herscheppende kunst.

Herman Robbers - nogmaals: verontschuldig mijn vrijpostigheid! - gij zijt vijftig jaar, maar gij zijt toch jong en uw geest en werklust zijn krachtig. Blijf nog lang zoo stevig arbeiden tot vreugde en voldoening van uw oudere en uw jeugdiger vrienden!