De groote wonderlijcke wereldt
(1659)–J. Joosten– AuteursrechtvrijKorte beschrijvinghe des gantsche aert-bodem
J. Joosten, De groote wonderlijcke wereldt. Ian Bruyningh, Amsterdam 1659
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
exemplaar Universiteitsbibliotheek Amsterdam, signatuur: OTM: O 84-2, scan van Google Books
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van De groote wonderlijcke wereldt van J. Joosten uit 1659. Er is gebruik gemaakt van een door Stichting Vrijwilligersnetwerk Nederlandse Taal o.l.v. Nicoline van der Sijs en Hans Beelen aangeleverd bestand.
redactionele ingrepen
In het origineel komen verschillende drukletters voor die in deze digitale editie niet kunnen worden weergegeven. Om dit onderscheid niet verloren te laten gaan, is in de hoofdstukken waar gotische en romeinse drukletters door elkaar voorkomen, alle romeinse tekst weergegeven als cursief. Gotisch is in deze hoofdstukken zonder opmaak weergegeven.
p. 3: bet → het: ‘slaen met de handen op het water’.
p. 10: overv oet → overvloet: ‘in vollen overvloet: maer kost en dranck moetense’.
p. 12: handert → hondert: ‘noch van over eenighe hondert jaren een uyt muntent’.
p. 12: van de de → van de: ‘dat hy in zijn Huys van de blixem is geslagen’.
p. 25: en landt → een landt: ‘Niet ver daer van daen is een landt’.
p. 26, 27: de onjuiste paginanummers 28 en 29 zijn verbeterd.
p. 26: alfmen → alsmen: ‘Men acht het voor een groot geluck alsmen onbeschadicht’.
p. 27: geen → geel: ‘De selve dragen geele Kappen van geel Laken’.
p. 29: g eboren → gheboren: ‘verlochend Christen is tienmael erger dan een gheboren Turck’.
p. 30: w der → weder: ‘Wy willen nu weder van Constantinopolen beginnen’.
p. 32: ketels → kerels: ‘en dan soo komt een van die groote kerels’.
p. 36: offcie → officie: ‘van t'sestigh asperen daegs henlieden officie is’.
p. 37: en → een: ‘soo is hy gehouden den Ianitsaren een maeltijdt te geven’.
p. 37: enwaerdigheydt → onwaerdigheydt:> ‘want sy houde dat voor een groote onwaerdigheydt’.
p. 38: ghefonst → ghefronst: ‘een groot ghefronst taffetaf, dat sy aen haerlieder riemen’.
p. 40: booden → boven: ‘booven heeft yder van dien alle jare een nieu kleet’.
p. 49: bensters → vensters: ‘fruijt datter de vruchten wel eer in de vensters ghehanghen’.
p. 56: en → een: ‘hallif mijle weeghs, een muur ghetrocken die dubbelt is ghebouwt’.
p. 59: bloghelen → voghelen: ‘en dat door kleynheydt der voghelen, om dat sy’.
p. 60: moedee → moeder: ‘die gaen de gantsche tijdt haers levens moeder naeckt’.
p. 60: voeyen → boeyen: ‘dat ick met Graef Mouris quam voor de boeyen daer wel’.
p. 60: stel → fel: ‘ende deselve zijn so fel int loopen dat sy de vyandt’.
p. 62: volwaeckt → volmaeckt: ‘nerghens sult ghy eenigh soo gheschickt en volmaeckt van leden’.
p. 67: tepel → tempel: ‘men met recht een tempel van Brasilien mach noemen’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (II, 76) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[pagina I]
De groote wonderlijcke
WERELDT
Korte beschrijvinghe des gantsche Aert-bodem, dewelcke
in vier deele ghedeeldt is, te weten: Europa, Asia, Africa, America,
alsoo ickse met voornamen Heeren, en Ambassadeurs
door gereyst hebbe, en thienderley
Taele geleert hebbe.
Met mijn groote pryckeloose Reysen, namentlijck Turckyen,
Hungaryen, Poolen, Ruslandt, Bohemen, Oostenrijck, Duytslandt,
Spangien, Vranckrijck, Italien, Engelandt, het Landt van
Beloften, het nieuwe Jerusalem, Bresilien,
en meer andere Landen.
Noch vergroot en verbeetert met de Turckse Grammatica.
Beschreven en door Reyst van Iacob Iooste Tolck, Geoctroyeerde
Dienaer van de Hoog. Moog. Heere Staeten.
t' AMSTERDAM
Gedruckt voor den Autheur, Anno 1659.
Met Previlige voor 9, Iaere.
[pagina 75]
t' AMSTERDAM.
Ghedruckt by Ian Bruyningh, Woonende op Vloomburgh inde Langhe Hout-straet, Anno 1659