Het leven van Joannes den Onbevreesden

1418.

Den paus Martinus den Vijfde, siende den slechten staet, daer Vranckrijck in ghestelt was, heeft twee cardinalen, Ursinus ende van S. Marcus, ghesonden om de eenicheyt tusschen beyde de partyen te besorghen. Joannes was te vreden ende de samencomste werdt tot Montreul vastghestelt.

In dese vergaderinghe werdt opgheworpen, dat Joannes, hertoch van Borgonien, als sijnde den eersten ende machtichsten edelman, ende pair van het rijck ten tyde van het leven van Carel den Sesden (denwelcken syne sinnen missende, onbequaem was), met den dolfijn het rijck soude regeren. De Armagnaes, siende dat daerdoor hunne authoriteyt ghekrenckt werdt, en hebben dit niet willen onderteeckenen, maer hebben gheseyt dat de cardinalen maer verraders en waren ende liever hadden het rijck te laten te niet gaen, als aen den hertoch van Borgonien die eere te doen.

Die van Parijs siende dat de Armagnaes alleen de schult waren dat den peys niet voort en ginck, sijn den 12 juny wel 60000 in 't ghetal in de wapenen ghecommen, hebben het Borgondisch Cruys aenghenomen ende overal gheroepen: ‘Vivat Burgundia!’ Sy sijn ghegaen met groot ghedruys ende hebben den coninck verlost uyt de plaetse, alwaer hy tot nu toe van de Armagnaes hadde ghevanghen gheweest. Sy ghebruyckten groote vreedtheden, ende doodden overal die, dewelcke de partye hielden van de Armagnacs, onder die cryghen sy het opperhooft Bernardus, graef van Armagnac, met de heeren Marly ende Guerre, teghen dewelcke sy hunne uyterste gramschap ghebruyckt

[p. 72]

hebben. Hunne doode lichaemen hebben sy dry daghen lanck naeckt met haecken lanckx de straten ghesleept. Uyt den rugghe van Bernardus het vel in de forme van een borgondisch cruys uytghesneden, alle sorten van schande aenghedaen, ende daer naer buyten de poorte op het velt in de aerde ghesteken.

In desen oproer en werdt noch edel, noch geestelijk, noch weerelijck, noch prelaten selve ghespaert, soo datter somighe wel 4000, somighe noch meer rekenen, die in desen oproer sijn om hals ghebracht; soo dat sy schenen onversadelijck te sijn, soo lanck alsser noch eenen druppel van het Armagnacs bloedt onvergoten bleef. Tannegny, schout van Parijs, oock eenen van de Armagnacs dit siende, is terstondt uyt Parijs ghevlucht, ende heeft den dolfijn Carel met sich ghenomen. Daerentusschen hadde den hertoch van Borgonien de coninghinne uyt de ghevanghenisse verlost ende binnen Parijs ghebracht.

Den coninck ende coninghinne nu verlost ende hunnen vrydom becommen hebbende, hebben dikwils hunnen sone Carel, dolfijn, t' huys ontboden om den peys vast te stellen; maer is van de met hem ghevluchte Armagnacs soo verleyt gheweest, dat hy dit yder reyse heeft afgheslaghen.

Het selve jaer isser wederom eenen oploop opgheresen onder het beleydt van Capeluche, beul oft scherp-rechter van Parijs, die het opperhooft daer van was, dewelcke oock veele buytenspooricheden bedreven, sonder dat men wiste wiens partye sy hielden. Joannes, vreesende dat sy hem daer door souden hatelijck maecken, is selve binnen de stadt ghecommen, heeft de autheurs daervan doen straffen ende den opleyder Capeluche tot exemple van de andere doen onthoofden.