Logo DBNL
Het leven van Philippus den Stauten, Hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, Gravinne van Vlaenderen (ca. 1852)

Het leven van Philippus den Stauten, Hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, Gravinne van Vlaenderen

(ca. 1852)–Jan Frans de Jonghe–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

[1385]

+ In 't beghinsel van dit jaer heeft Richardus, coninck van Enghelandt, aen de Ghentenaers eenen oversten ghesonden. Desen was eenen seer edelen ende deuchsaemen ridder, Joannes Borsele, den welcken de ghemoederen van de Ghentenaers soo verre heeft ghewonnen dat sy aen hem den eedt van ghetrauwicheyt afleyden op de selve maniere, ghelijck sy ghewoon waeren te doen aen hunnen graef. Philippus den Stauten daer over seer vergramt sijnde heeft soo veel uytghewerckt, dat aen de Brabanders, Henegauwers ende die van Doornijck verboden wierdt de Ghentenaers met graenen te ondersteunen; hy dede alle de rivieren rontom de stadt afsluyten, ende alle de omligghende dorpen ende casteelen met garnisoen beleggen. Arnolphus Jansson, tot Saftinghen in garnisoen ligghende, lichtede daeghelijks alle de provisie op, de welcke de Ghentenaers lanckx Saxhaven meynden door te brenghen. Op den Witten-Donderdach waeren eenighe Ghentenaers met hun graenen daer aenghecommen, de welcke hy allegaedere tot den lesten toe ghedoodt heeft, ende heeft alle hun bier-schepen genomen. De Dendermondenaers hadden twee meulens ontrendt de vesten van Ghendt afghebrandt. Joannes Borsele, om daer over vraecke te nemen, heeft alle de meulens tusschen Audenaerde ende Cortrijck oock doen afbranden, het Nonneclooster van Peteghem uytgheplundert, ende een groote menichte van vee mede naer Ghendt ghedreven.

+ Naer dat Wenceslaus, hertoch van Brabant, in de maendt van December het verleden jaer sonder kinderen ghestorven

was, heeft sijn huysvrauwe soecken de successie van het+selve hertochdom vast te stellen ende tot dien eynde besorcht de houwelijcken van Margarita, dochter van Albertus van Beyeren, graef van Hollandt, Zeelandt, ende Henegau, heere van Vrieslandt met Joannes (daernaer ghenoemt den Onbevreesden), sone van Philippus den Stauten, hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, gravinne van Vlaenderen, als oock van Guilielmus, sone van den selven Albertus met Margarita, dochter van den selven Philippus.

Den neghensten April sijn de selve houwelijcken gheschiedt binnen Camerijk voor den bischop van de selve stadt in de teghenwordicheydt van Carel den Sesden, coninck van Vranckrijck, de hertoghen van Borgonien, Bourbon ende Beyeren, ende van Joanna, hertoghinne van Brabant.

Joannes Borsele vreesende dat door dese nieuwe houwelijcken het ghetal en de macht van de vyanden van de Ghendtsche republieke sauden aengroyen, heeft de stadt met nieuwe torens doen verstercken, ende Schendelberch, Ninoven, Deynse, Nevel, Overmeere, Waerschoot, Woestyne, Hansbeke, Saemslacht, Moere, Peerboom, Laerne, ende andere casteelen met garnisoen beleyt, ende tot Ghendt vijf standaerden doen oprechten, te weten: eenen+met de waepenen van den paus Urbanus, eenen met de waepenen van den coninck van Enghelandt, eenen met de waepenen van de stadt van Ghendt, eenen van S. Jooris, ende eenen met de waepenen van sijn familie; maer den principaelsten was den standaert van den paus om te thoonen dat sy in de ghehoorsaemheyt van Urbanus standtvastich wilden blyven.

Den edeldom benauwde over al seer de Ghentenaers,

+ende socht aldermeest te beletten dat sy uyt de Vier-Ambachten gheen levens-middelen en sauden becommen. Franciscus Ackerman met twee duysent Ghentenaers den edeldom aldaer ontmoetende, ende hun slach leverende, heeft de selve tot Ardenborch toe op de vlucht ghejaecht. Den+opperballiu van Vlaenderen, Joannes Jumont, bedreef vreedtheyt teghen de Ghentenaers; alomme waer hy die conde achterhaelen, dede hy hun ter doodt brenghen, de ooghen uytsteken oft de ooren afsnyden.

Ontrendt half Mey heeft den coninck van Enghelandt een zeevlote van hondert schepen afghesonden, de welcke Casant+hebben inghenomen, gheplundert, ende de inwoonders ghedoodt. Eenighe Oost-vaerders, Hollanders ende Zeelanders met hun waeren daer aen commende, vreesende van aenghetast te worden, hebben hun seylen inghetrocken, ende sich by de Enghelschen ghevoecht. Die van Sluys ende de Normans, die daer in garnisoen laeghen, dit siende hebben eene van die coopmanschepen overmeestert ende eenighe Oost-vaerders ghevanghen ghenomen; maer de Enghelschen hebben het selve wederom ernomen, aen de cooplieden wederom ghegheven, ende de Normans het hooft voor de voeten gheleyt. Hiermede sijn de Enghelschen van daer naer de Somme vertrocken, ende aldaer de fransche vlote, die met haer coopmanschap naer Vlaenderen quamp, ontmoetende hebben uyt de selve veel graen ende wijn wechghenomen.

De Ghentenaers sich betrauwende door verraedt van eenighe van hun vrienden Antwerpen te connen innemen, sijn met dertich schepen daer naer toe gheseylt; maer den zee-admirael heeft hun ghedwonghen wederom naer huys te

keeren. Hier heeft Guido De la Tremouille eenighe ghevanghenen de ooghen uyt doen steken, ende alsoo naer Ghendt ghesonden; de Ghentenaers dit siende hebben alle de fransche ghevanghenen onthooft.

Francois Ackerman, Raso Van de Voorde ende Pieter+Van den Bossche sijn met seven duysent Ghentenaers uytghetrocken om den edeldom binnen Ardenburch te overrompelen. Aldaer ghecommen sijnde hebben sy den edeldom ende de wacht gherust vinden slaepen; als wanneer nu een deel van de Ghentenaers de stadts grachten ghepasseert waeren, meynden sy over de vesten te climmen; maer by gheval quamen daer dry soldaeten over de vesten ghewandelt, de welcke met hun swerte pijcken twee of dry hebben van de vesten ghesteken, ende met hun gheschreeuw de wacht wacker ghemaeckt, waer door de Ghentenaers verjaecht sijnde, hebben onderweghen Oostburch uytgheplundert.+

De Enghelschen, welcke met hun schepen voor Saxhaven laeghen, sijn met de Ghentenaers naer Biervliet gheseylt met hope van die plaetse in te nemen; maer Ludovicus Haze, bastardt van den overleden graef, hulpe ghecreghen hebbende door de aencomste van Guilielmus, graef van Oostervant met sijn Hollanders, heeft de Ghentenaers doen vertrecken. De Enghelschen tydinghe becommen hebbende dat hunnen coninck teghen den coninck van Schotlandt in oorlorch sijnde, hun gheen hulpe meer en conde toesenden hebben Isendijck, Oostburch ende een groot deel van Oost-Vlaenderen uytgheplundert, ende verbrandt; bovendien de+zeedijcken doorghesteken, ende een groot deel van het landt onderwaetert hebbende, sijn daermede met den buyt naer Enghelandt gheseylt.

Francois Ackerman, hoorende dat Rogerius van Gistelle met sijn volck tot Brugghe was, is by nachte met sijn volck+naer Damme vertrocken; aldaer ghecommen sijnde heeft eenighe schepen in de Lieve ghevonden, waer mede hy is over de stadtsgrachten ghevaeren, ende in de stadt gheraeckt sijnde heeft alles doen doodtslaen dat men in de waepenen saude vinden. Daer wierden onder andere seven matroonen ghevonden, de welcke allegader huysvrauwen waeren van edele ridders, ende ghecommen waeren om de huysvrauwe van den heer van Gistelle, de welcke naest het baeren was te besoecken; dese heeft Francois Ackerman doen bevryden, een treffelijcke maeltijdt ghegheven ende ghesworen dat hun gheen leedt en saude gheschieden; segghende dat hy teghen mans; maer teghen gheen vrauwen den oorloch was voerende. Hy heeft sijn belofte volbracht ende is daer over onder den edeldom seer ghepresen, gheëert ende bemindt gheweest. Binnen Ghendt is over dit voordeel seer groote blijdtschap gheweest.

De Brugghelinghen ende andere steden waeren seer bedroeft over het verlies van dese stadt, aenghesien dat sy was den sleutel van de zee, ende den wech daer de coopmanschepen moesten uyt ende in de zee vaeren, soo dat sy daer over hun clachten ghedaen hadden aen den hertoch van Borgonien, ende den hertoch aen den coninck van Vranckrijck. Den coninck (den welcken alsdan maer in 't seventhienste jaer sijns auderdoms sijnde binnen Amiens de bruylof-feeste hielt van sijn houwelijck met Isabella, dochter van Stephanus, hertoch van Beyeren) willende thoonen de liefde tot synen oom, den hertoch van Borgonien, is met een legher van tachentich duysent mannen afghecommen om

Damme te ernemen. Ontrendt het beginsel van Augustus+heeft hy de belegheringhe begonst, maer Francois Ackerman met sijn Ghentenaers en gaven daerom den moedt niet verloren. Den coninck hadde in sijn legher sijn broeder Ludovicus, hertoch van Orleans, de hertoghen van Borgonien, Berry, Bourbon, Bretagne, Guilielmus, graef van Oostrevant, ende meer andere veltoversten, soo dat het legher daeghelijckx aengroeyende ten lesten bestondt in ontrendt hondert duysent mannen, de welcke siende datter gheenen beteren middel en was om de belegherden te dwinghen, als hun de passagie van de zee, ende het soet waeter te beletten, hebben eenen dijck dweers over de haven ghemaeckt, ende den loop van het soet waeter, het ghene van Male quamp, opghestopt, soo dat het waeter binnen de stadt begonst te stinken ende veel sieckten te veroorsaecken. De stilte van de zee ende het ghebreck van den windt belettende de belegherden van Enghelandt nieuwe tydinghen te cryghen. De sterfte van de peerden in 't legher ende de doode lichaemen van de honden binnen de stadt begonsten van beyde canten soo grooten stanck te veroorsaecken datter soo binnen als buyten sieck wierden. Niet teghenstaende alle dese ellenden, en lieten sy een gheheele maendt lanck niet achter van dach ende nacht met steenen te schieten ende sich cloeckelijck te defenderen. De belegheringhe begonst hun van beyde canten te verdrieten; soo dat den coninck eenen stilstandt van waepenen toestondt totter tijdt datter ymandt naer Ghendt ghesonden om accordt te maecken saude wederghekeert sijn. Ter wylen dat Jan van Atrecht tot dien eynde naer Ghendt ghegaen was, hebben de Franschen aen hun verschansinghen voortghewerckt ende de belegherden de wercklieden

ghedoodt, soo dat op die maniere den stilstandt van waepenen ghebrocken is, ende Jan van Atrecht binnen Ghendt ghevanghen ghehauden.

Mits dat de levensmiddelen begonsten te ghebreken ende+datter, noch van Enghelandt, noch van Ghendt gheen hulpe te verwachten en was, heeft Francois Ackerman eene middel begonst de soecken om hem ende sijn volck uyt het perijckel te verlossen. Hy heeft dan op het leste van Augustus tot de borghers van de stadt gheseydt, dat sekerlijck 's anderdachs eenen generaelen storm op de stadt saude gheschieden; daer om dat hy begheerde dat alle de vrauwen en de kinderen, onwaepenbaere persoonen ende borghers sich in de kercke sauden laeten sluyten om gheen beletsel te doen ten tyde dat sy de stadt sauden defenderen. Die arme menschen dit ghelovende hebben sich in de kercke laeten sluyten. Dit ghedaen sijnde, is Francois Ackerman met sijn Ghentenaers ende Enghelschen by nachte stillekens uyt de stadt ghetrocken ende naer Ghendt ghegaen. De borghers ende somighe simpel soldaeten, die daer noch ghebleven waeren, siende dat sy bedroghen waeren, hebben oock den vlucht naer Ghendt ghenomen; maer de Franschen het bedroch ghewaer+wordende hebben hun vervolcht ende wel ses hondert onder weghen ghedoodt. De stadt is inghenomen ende alle die daer noch in waeren, ghedoodt. De seven edele matroonen (daer wy van ghesproken hebben) verlost. De Franschen hadden ghemeynt binnen de stadt grooten buyt te vinden; maer de Ghentenaers hadden alles, uytghenomen den wijn, mede naer Ghendt ghevoert. Sy hebben ontrendt twee hondert soo Ghentenaers als Enghelschen ghevanghen ghenomen, de welcke tot Brugghe sijn onthooft. Den dertichsten

Augusti is de stadt uytgheplundert ende verbrandt. Den coninck is met sijn legher naer Aertevelde gaen ligghen. De inwoonders van de Vier-Ambachten waeren met alle hun goederen naer Ghent, Antwerpen, Hollandt ende Zeelandt ghevlucht; alle die thuys ghebleven waeren, sonder eenighe conditie oft auderdom uytghenomen, sijn ter doodt ghebrocht gheweest, het gheheel landt verwoest, huysen, casteelen,+kercken ende alle sorten van ghebauwen verbrandt, alle de vruchten tot de fruytboomen toe vernielt tot voor de poorten van Ghendt, om dat sy de Ghentenaers ghespijst hadden. Het casteel van Samslacht is oock in brandt ghesteken ende het gheheel garnisoen daer in verbrandt. Den coninck tot Aertevelde ligghende dreychde oock met den eersten Ghendt te gaen belegheren; maer hoorende dat daer noch wel voor een half jaer provisie in was, heeft in stilte eenighe brieven naer Ghendt ghesonden om hun te vermaenen tot den peys; maer al was het saecken datter veel binnen Ghendt waeren, die naer den peys wenschten, sy en derfden daer nochtans in 't openbaer niet van spreken; want Pieter Van den Bossche dede die alle om hals brenghen, de welcke van den peys maer eenighe mentie en maeckten.

Den hertoch ende de gravinne sauden gheerne den peys ghemaeckt hebben; maer en wisten niet wat middelen daer toe ghebruycken. Den coninck was van Aertevelde met sijn legher opghebrocken, ende wederom naer sijn bruyt ghegaen. De Enghelschen waeren teghen de Schotten in oorloch ende en conden den oorloch in Vlaenderen niet meer voortsetten; de Vier-Ambachten waeren verwoest ende en conden de Ghentenaers niet meer spysen, alle de andere weghen waeren gesloten. Den hertoch verloos een groot deel van sijn

+incomsten door den oorloch, soo dat het van beyde canten meer als tijdt was van peys te maecken. Den hertoch dan dese occasie willende waernemen, heeft eenen edelen ridder, den welcken van den edeldom ende de Ghentenaers seer bemint wierdt, te weten Joannes Heyle, uytghesonden om aen de Ghentenaers te waerschauwen dat den hertoch ende de gravinne bereyt waren hun alle misdaeden te vergheven, waert saecke dat sy met hem wilden eenen vasten peys maecken. Joannes Heyle dan heeft Rogier Everwijn, deken van de Beenhauders, ende Jacob Eertbur, deken van de Schippers, by hem gheropen ende aen hun de meyninghe van den hertoch ende de gravinne voor ghehauden. Dese over die tydinghe seer verblijdt sijnde hebben daer over met de Vleeshauders ende Schippers, als oock de dekens van de andere ambachten raedt gheslaeghen, de welcke al te saemen te vreden waeren den peys te versoecken. Joannes Heyle is dan uyt hunnen naem naer den hertoch ghegaen; maer aenghesien hy de antworde van Francois Ackerman niet ghevraecht en hadde, is hy wederom ghesonden om hem het selve voor te hauden ende daer over antworde te vraeghen. Francois Ackerman verwondert sijnde over de goedtherticheyt van den hertoch heeft oock te vreden gheweest met hem peys te maecken. Rogier Everwijn ende Jacob Eertbur siende dat de saecken van den peys soo verre gheavanceert waeren, hebben t'samen gheswooren den peys te vervoorderen oft de doodt te sterven. 's Anderdachs nemen sy de standaerden van Borgonien ende Vlaenderen, en loopen daer mede naer de merckt. Joannes Borsele ende Pieter Van den Bossche daervan ghewaerschauwt sijnde commen oock naer de merckt gheloopen. De borghers hoorende dat den hertoch hun alles

wilde vergheven ende met hun peys maecken, hebben de partye van Pieter Van den Bossche verlaeten ende die van de dekens aenghenomen. Hier mede isser eenen stilstant van waepenen ghestelt tot den eersten van Januarius.

Naer dat de brieven van den hertoch met volle blijdtschap voorghelesen waeren, hebben sy vijftich voornaeme persoonen uytghecosen om by den hertoch den peys te gaen vervoorderen. Onder dese waeren Joannes Heyle, Francois Ackerman, Rogier Everwijn, ende Jacob Eertbur. Dese binnen Doornijck aenghecommen sijnde hoorende dat den hertoch op den wech was, sijn sy hem buyten de Rijsselsche poorte te ghemoedt ghereden, ende hebben hem aldaer met den blooten hoofde, nochtans op hun peerden sittende, verwillecomt. Op den ghestelden dach sijn sy allegaeder in 't clooster van S. Martin t'samen ghecommen; alwaer de Ghentenaers gheweyghert hebben voor den hertoch op hun+knien te vallen om hem aldus vergiffenisse te bidden, segghende dat sy van hun stadt daer toe gheen comissie en hadden, waer over den hertoch ten uytersten is vergramt gheweest. Ten lesten door den raedt van Albertus van Beyeren sijn Joanna, hertoghinne van Brabant, ende Margarita, gravinne van Nevers, uyt den naem van de Ghentenaers voor den hertoch op hun knien ghevallen, het welcke siende Margarita, gravinne van Vlaenderen, is oock voor haeren man op haer knien ghevallen om vergiffenisse te vercryghen voor haer stadt van Ghendt. Den hertoch hier door beweecht sijnde heeft hun doen opstaen ende aen de Ghentenaers hun misdaet vergheven ende hebben daer mede besloten den volghenden peys:

Philippus, sone van Vranckrijck, hertoch van Borgonien,+

+graef van Vlaenderen, Arthois ende Borgonien, Palatin, heere van Saline, graef van Retel ende heere van Mechelen, ende Margarita, hertoghinne ende gravinne van de gheseyde landen ende plaetsen, aen alle de ghone die dese teghenwordighe brieven sullen sien ende hooren, salut: Wy laeten weten hoe dat onse welbeminde ende onderdaenen, de schepenen, dekens, raeden ende ghemeente van onse goede stadt van Ghendt oodtmoedelijck versocht hebben aen onsen heer den coninck ende aen ons dat wy met hun sauden willen hebben medelyden, ghenaede ende bermherticheydt, ende dat onsen gheseyden heere aen hun sauden willen vergheven alle de offensien ende misdaeden, door hun ende hunne complicen toeghelaeten ende bedreven teghen onsen gheseyden heere ende ons, ende dat wy medelyden ende compassie hebbende met onse gheseyde ondersaeten door andere brieven van den selven heere ende van ons, ende om de redenen in de selve behelst, vergheven ende ghepardonneert hebben aen onse gheseyde ondersaeten van Ghendt, ende aen hunne complicen de gheseyde offensien ende misdaeden: ende oock dat wy aen hun bevesticht hebben hunne privilegien, vrydommen, costuymen ende ghebruycken, in ghevalle dat sy ten vollen sullen commen onder de ghehoorsaemheyt van onsen gheseyden heer ende van ons, welcke gratie ende pardon die van Ghendt ende hun complicen seer oodtmoedelijck ontfanghen hebben van onsen gheseyden heer ende van ons, ende hebben door hun brieven ende boden, de welcke sy ten grooten ghetalle ghesonden hebben tot onsen gheseyden heer ende tot ons wesende tot Doornijck, gherenoneieert aen alle debatten ende oorloghen, ende sijn uyt goeder herten wederom ghe-

keert tot de waere ghehoorsaemheyt van onsen gheseyden heer ende van ons, belovende dat sy voortaen sullen sijn goede vrienden, ende ghetrauwe ende waerachtighe onderdaenen aen onsen gheseyden heer den coninck als aen hunnen souvereynen heer, ende aen ons als aen hunnen naturelijcken heer, ter cause van Margarita, onse huisvrauwe, als hun naturelijcke ende erffelijcke mevrauwe. Waerom onsen gheseyden heer ende wy hebben onse gheseyde ondersaeten van Ghendt ende hunne complicen ontfanghen in ons gratie, bermherticheydt ende ghehoorsaemheyt, ende ghegheven brieven van gratie, pardon ende vergiffenisse suyverlijck ende absolut, met restitutie van hunne privilegien, costuymen ende ghebruycken; soo ghelijck dese dinghen ende andere breeder connen blijcken door den inhaudt van de gheseyde brieven, naer welcke gratien ende vergiffenissen, onse gheseyde ondersaeten van onse gheseyde goede stadt van Ghendt hebben aen ons ghedaen verscheyden versoecken, de welcke wy hebben ontfanghen ende neerstelijck doen oversien ende doorsoecken door het volck van onsen raedt ter groote ende rype deliberatie; de welcke ghesien sijnde, voor het ghemeene best van gheheel het landt ende om te schouwen alle dissensien, de welcke voortaen sauden connen volghen, hebben wy door onse gratie, door liefde ende aensien van onse goede ondersaeten, gheordonneert op de gheseyde versoecken op de maniere, als volcht:

Ten eersten op het ghene sy van ons versocht hebben, dat wy sauden willen bevestighen de privilegien van Cortrijck, Audenaerde, Geertsberghen, Ninove, Dendermonde, Rupelmonde, Aelst, Hulst, Axel, Biervliet, Deynse ende van de casselryen ende platte landen van de selve steden,

hebben wy gheordonneert dat de inwoonders van de selve steden sullen by ons commen, ende medebrenghen hunne privilegien, de welcke wy sullen doen oversien door onsen raedt, ende de selve oversien sijnde sullen wy soo veel doen dat onse gheseyde ondersaeten van Ghendt ende die van de goede steden met reden sullen moeten te vreden sijn, ende waert saecke datter eenighe van de gheseyde privilegien by ongheluck oft andersints verloren waeren, wy sullen goede informatie doen doen, ende die ghedaen sijnde sullen wy daer in voorsien, ghelijck gheseydt is.

Item, op het ghene dat sy van ons versocht hebben aengaende de coopmanschap, wy hebben toeghestaen, dat sy cours hebbe door ons landt van Vlaenderen, mits betaelende naer ghewoonte.

Item, op het ghene dat sy versoecken, dat waert saecke datter eenighe van de inwoonders van onse gheseyde goede stadt van Ghendt ofte van hunne complicen, in toecommende ghearresteert wierden in eenich landt, ende buyten ons gheseydt landt van Vlaenderen, ter occasie van de bovengheseyde debatten ende oneenicheden, dat de selve sauden moghen gherust ghelaeten worden, wy hebben hun gheoctroyeert dat, waert saecke datter ymandt van hun ghearresteert waere, ghelijck gheseyt is, dat wy die sullen helpen, verstercken, ende beschermen met al ons macht, teghen die, de welcke ten faite hun sullen willen beswaeren, ofte beletten, ghelijck goede heeren moeten doen met hun ghetrauwe ondersaeten.

Item, op het ghene dat sy van ons versocht hebben, dat alle de ghevanghenen, de welcke hun partye ghehauden hebben, ende opghehauden sijn door ons, oft door ons on-

dersaeten, sauden doen los laeten: wy hebben gheordonneert ende ordonneren dat de gheseyde ghevanghenen (is 't saecke dat sy op rantsoen ghestelt sijn) los ghelaeten worden, mits betaelende hun rantsoen, ende redelijcke oncosten; daerentusschen, dat, is 't saecke dat eenighe van de gheseyde ghevanghenen, oft hun auders, oft bloedt-vrienden teghen ons eenighe fortressen besitten, voor eerst de selve stellen in onse handt; ende van ghelijcke sullen verlost worden onse ghevanghenen, de welcke opghehauden sijn door onse gheseyde ondersaeten van Ghendt oft hun complicen.

Item, amplificeerende onse ghenaede hebben wy gheordonneert ende ordonneren dat alle deghene die door occasie van de debatten ende oneenicheden, de welcke lestmael gheweest sijn in ons gheseyt landt van Vlaenderen, sauden ghebannen sijn uyt ons gheseyde goede steden van Brugghe, Yperen, het lant van 't Vrye ende andere steden ende plaetsen, uyt de welcke sy ghebannen sijn gheweest, ende oock alle de ghene die ghebannen sijn gheweest door de justicie ende wet van onse gheseyde stadt van Ghendt, oft ghestelt ende ghevonnist sijn buyten de wet, ende die sich absent ghemaeckt hebben, sullen erstelt worden, ende moghen wederom keeren ende woonen in de gheseyde stadt; mits dat die de welcke ghehauden hebben de partye van die van Ghendt, sullen erstelt worden in de steden ende plaetsen van het landt, ghelijck gheseyt is; ende sullen binnen de stadt van Ghendt doen den eedt, die hier onder gheschreven is, in de handen van ons officiers, als wanneer sy sullen moeten commen in de stadt in de welcke sy moeten erstelt worden; ende bovendien sullen sy sweeren dat sy sullen onderhauden den peys ende de gherusticheyt van de gheseyde steden, ende

dat sy aen de inwoonders van de selve gheensints, directelijck oft indirectelijck gheen quaedt oft overlast en sullen doen; ende van ghelijcke sullen sweeren de ghene die sullen commen in onse gheseyde stadt van Ghendt.

Item, dat alle de ghene die sullen commen in onse stadt van Ghendt, ende hun complicen met alle die van de stadt, sullen ghehoorsaemen aen de ghenade van onsen gheseyden heere ende van ons, ende teghenwoordich sullen commen onder onse ghehoorsaemheydt; ende aengaende die de welcke absent sijn, sullen binnen den tijdt, die hier naer gheordonneert sal sijn, erstelt worden in hun leenen, huysen, renten ende erfdeelen, waer het sy (niet teghenstaende wat confiscatie oft misdaet dat het sijn mocht, ter occasie van de bovengheseyde oneenichheden) op de selve maniere als sy die waeren besittende voor den tijdt van de selve oneenichheden.

Item, waer 't saecke datter eenighe van de gheseyde inwoonders van de gheseyde stadt van Ghendt oft hunne complicen, buyten de bovengheseyde stadt sijn in de landen van Brabant, Henegau, Hollandt, Zeelandt, Cambresis ende van het bisdom van Luyck, sullen commen onder de ghehoorsaemheyt van onsen gheseyden heer ende van ons, ende sullen doen de eeden, de welcke hier naer sullen ghedeclareert worden, aen ons oft aen de ghene die wy sullen commiteren, binnen de twee maenden naer de publicatie van den bovengheseyden peys, ende sullen de bovengheseyde gratien ende pardons ghenieten; ende de ghene de welcke sijn in de landen van Enghelant, Vrieslandt, Duytslandt ende andere over dese syde van de groote zee, sullen commen onder onse ghehoorsaemheydt binnen de vier maenden

naer de bovengheseyde publicatie. Ende de ghene die sijn over de groote zee, oft tot Roomen, oft tot S. Jacob, sullen commen onder de selve ghehoorsaemheyt binnen het jaer naer de gheseyde publicatie, sonder bedroch, ende sullen sweeren, ghelijck hier boven gheseyt is, ende sullen ghenieten de gratien ende pardons boven gheseyt; ende oock de ghene die sullen ghebannen gheweest sijn, ghevonnist buyten wet, oft absent van onse gheseyde stadt, ter occasie van de bovengheseyde oneenicheden, sullen erstelt worden in hun leenen, huysen, renten ende erfdeelen als het hun sal believen.

Item, dat van de roerlijcke goederen, de welcke van den eenen ende van den anderen cant ghecommen sijn gheweest, gheen restitutie en sal gheschieden; maer sullen ontlast blyven alle de ghene die die sullen ghenomen hebben, ende oock voor de obligatie gheschiedt ter occasie van die roerlijcke goederen, is 't saecke dat daer eenighe gheschiededen, dat het waer om hun conscientien te ontlasten, waer 't saecke dat sy eenighe daervan wilden wederom-gheven.

Item, dat de besitters ofte ophauders van de huysen van de bovengheseyde (aen de welcke sullen gherestitueert worden, soo die van de een partye als van de andere), aen de selve huysen niet en sullen vermoghen yet wech te nemen, vasthaudende aen loodt, naeghels ofte spien; ende sullen de besittinghen van de selve huysen, ceynsen, renten, ende incomsten van erfdeelen wederom ghegheven worden, ontlast blyvende van restitutie den ghenen die het toecomt, ende alsoo sullen voortaen de vruchten, renten ende incomsten van erfdeelen vredsaemich aenghenomen worden van die, aen de welcke sy moeten toebehooren.

Item, laet het gheschiedt sijn dat onse ondersaeten van Ghendt ende somighe van hun complicen hommagie ghedaen hadden van de leenen, die sy besitten, aen andere heeren als aen die het toecomt, ende daer door hun leenen conden verbeurt sijn; dit niet teghenstaende, wy willen door onse ghenaede dat die leenen aen hun blyven, mits dat sy de hommagien doen aen ons van het ghene het welcke aen ons toequamp, ende aen onse vassaelen van het ghene het welcke van hun ghehauden was gheweest. Ende oock wy octroyeeren door speciaele gratie de onthervinghen ende erkentenissen gedaen door den wet tusschen partyen teghenwordich.

Item, dat onse gheseyde ondersaeten van Ghendt, schepenen, dekens, raeden ende alle de ghemeenten van Ghendt ende hun complicen, door onse ordonnantie, ende uyt goeden wille hebben gherenoncieert ende renontieeren aen alle de alliantien, eeden ende obligatien, ghetrauwicheden ende hommagien, de welcke sy ende somighe van hun sauden ghedaen hebben aen den coninck van Enghelant oft aen sijn ghecommitteerden oft ghedeputeerden, oft aen hun officieren, ende aen alle andere de welcke niet goedtwillich en sauden sijn tot onsen gheseyden heer ende tot ons, ende hebben aen ons hunnen eedt ghedaen van voortaen te sijn goede, waere ende ghetrauwe ende ghehoorsaeme onderdaenen van onsen gheseyden heer (als hunnen souvereyn) ende sijn naercommers, coninghen van Vranckrijck, ende van ons als hunne oprechte heer ende mevrauwe ende van onse naersaeten, graven van Vlaenderen, ende van aen ons ende aen onse successeurs al sulcke diensten te doen, gelijck goede ende wettelijcke ondersaeten moeten doen aen hunnen goeden heer ende mevrauwe, van te bewaeren hun lichaemen, eeren, erfdee-

len ende rechten; ende te beletten alle de ghene die het ter contrarie sauden willen beletten, ende dit te laeten weten aen ons ende aen onse officiers, ghesalveert hun privilegien ende vrydommen.

Item, op dat onse ondersaeten van ons gheseyde goede stadt van Ghendt altijdt blyven in goeden peys ende in de waere gheoorsaemheyt van onsen gheseyden heer, den coninck, ende van ons, ende ons hoirs, graven van Vlaenderen, om te schouwen alle debatten ende oneenicheden, die daer sauden connen overcommen, wy willen ende ordonneeren dat alle de articulen ende bovengheseyde pointen sullen onderhauden ende bewaert worden sonder die door te breken; ende wy verbieden aen ons ondersaeten, op soo veel als sy connen misdoen teghen ons, dat sy ter occasie van de bovengheseyde debatten ende oneenigheden niet en misdoen, noch en doen misdoen directelijck oft indirectelijck metter daedt, oft worden aen die van Ghendt oft aen hun complicen, ende aen hun niet te segghen eenige schimpen, verwytinghen oft injurien.

Item, waer 't saecke datter ymandt contrarie dede aen het ghene boven gheseyt is, ende voor ons injurie oft overlast dede aen ymandt van de bovengheseyde van Ghendt, oft aen hun complicen, oft sy aen ymandt van de ghene, die ons partye ghehauden hebben, ter occasie van de aude debatten ende bovengheseyde oneenicheden, dat door sulcke leedt, het welcke door kennisse van den heer ende van de wetten aen die het sal toecommen, het fait crimineel is; den quaedtdoender, sijn helpers ende complicen, ende die het sullen verswyghen, sullen sonder fraude ghestraft worden in hun lijf ende goederen (als overwonnen sijnde van het

breken van den peys), soo door de justicie van onse officiers, oft van andere heeren, als door de wetten van het landt, alsoo ghelijck het aen yder sal toecommen, ende redelijcke voldoeninghe gheschiede aen de partye die ghequetst is, van de goederen van den quaetdoender, ende de reste gheappliceert worde aen ons, oft aen de heeren aen wie het sal toecommen, ghesalveert de privilegien van de steden.

Item, waer 't saecke datter eenighe van de borghers van onse gheseyde stadt van Ghendt buyten wet ghestelt waren oft ghebannen om het breken van den gheseyden peys, ghesupponeert dat sy door de privilegien van de selve stadt voor dese teghenwordighe, niet en mosten hun goederen verliesen; niet te min om desen teghenwordighen peys te beter te houden, verliesen sy die, ende op dese goederen sal aen de partye die ghequetst gheweest is, satisfactie gheschieden, gelijck gheseydt is, ende de reste sal commen op desselfs rechte hoirs, als oft sy overleden waeren, ghesalveert in alle andere voorvallen de privilegien van onse stadt van Ghendt. Ende is 't saecke dat sulcke quaetdoenders niet en connen ghevanghen worden, dat sy ghebannen sijn ende ghedaen buyten wet, ende ghepriveert van hunne goederen, ende daer van sy gheordonneert, als gheseyt is.

Item, is 't saecke dat ymandt door worden of andersints, het gene boven gheseyt is, ter kennisse van de officiers ende wetten van de plaetsen, comt teghen onse ordonnantie, wy willen ende ordonneren, dat hy ghestraft worde met een amende arbitraire (soodanich ende soo groot, dat sy tot exempel sy aen alle andere) door de officiers en de wet van de plaetsen, alsoo als een yder by rechte can toecommen,

ghesalveert de privilegien ende vrydommen van de plaetsen.

Item, dat is 't saecke datter eenighen persoon van de kercke quaeme teghen den bovengheseyden peys, dat hy overghelevert worde aen synen ordinaris, ende dat hy daer van wraecke neme, als van het breken van den peys, volghens dat het cas versoeckt.

Item, dat dien gheseyden peys van tusschen ons ende ons goede ondersaeten van onse gheseyde stadt van Ghendt ende hun complicen; sal afgheropen ende solemnelijck ghepubliceert worden in de selve stadt ende in ons andere steden van ons gheseyt land van Vlaenderen.

Item, dat waer 't saecke datter eenighe twyfelachticheden oft duysterheden in toecommende overquaemen over te artickelen ende bovengheseyde pointen, circumstancien ende dependentien van de selve, wy sullen die declareren ende doen declareren ende interpreteren door onsen raedt, redelijck ende soodaenich dat alle de ghene, die het sal aengaen, daer mede sullen moeten te vreden sijn.

Ende wy Dekens ende Ghemeenten vande stadt van Ghendt voor ons ende ons complicen wie het sy, hebben aenghenomen ende nemen ghelijckelijck aen de gratien, pardons ende bovengheseyde goedertierentheden aen ons ghedaen door den coninck Carel, onsen souvereynen heer, ende door den gheseyden hertoch ende hertoginne, graef ende gravinne van Vlaenderen, onse oprechte ende natuerlyke heer ende mevrauwe, ende over de gheseyde gratien ende pardons bedancken wy uyt goeder herten, soo veel dat wy niet meerder en connen, den coninck, onsen souvereynen heer; ende aen sijn successeurs, coninghen van Vranckrijck, ende aen onse oprechte ende naturelijcke bovengheseyde heer

ende mevrauw, ende aen hun successeurs, graven van Vlaenderen, sullen wy doen de eeden, de welcke goede ende ghetrauwe ondersaeten moeten doen aen hunne rechte heeren, ende alsoo sullen wy hun lichaemen ende eeren bewaeren.

Tot ghetuyghenisse van welcke saecken wy bovengheseyde hertoch ende hertoghinne hebben onse seghels doen stellen op dese brieven.

Ende wy Schepenen, Dekens ende Ghemeenten bovengheseydt van de stadt van Ghendt hebben daer oock den grooten seghel vande stadt opghestelt.

Ende bovendien wy hertoch ende hertoghinne bovengheseyt hebben ghebeden, bidden ende versoecken onse seer lieve ende beminde moeye, de hertoghinne van Luxembourch ende van Brabant, ende onsen seer lieven ende seer beminden broeder, den hertoch Albertus van Beyeren, ende oock wy Schepenen, Dekens, Raeden ende Ghemeenten van de stadt van Ghendt versoecken de seer hooghe ende machtighe princesse, mevrauw de hertoghinne van Luxembourch ende van Brabant, ende den seer hooghen ende machtighen prins, den hertoch Albertus van Beyeren bovenghenoemt; ende daerenboven wy hertoch ende hertoghinne van Borgonien, ende wy Schepenen, Dekens, Raedt ende Ghemeenten van Ghendt bidden de barons ende edelieden van het landt van Vlaenderen hier naer ghenoemt, de goede steden van Brugghe, Yperen, het territorie van 't Vrye ende de goede steden van Mechelen ende Antwerpen dat tot goedt van den peys, ende tot meerdere sekerheyt ende ghetuyghenisse van de waerheyt van alle de bovengheseyde dinghen, ende van yder van de selve dat sy willen stellen hunne seghels

ende de seghels van de gheseyde steden op dese teghenwordighe.

Ende wy Joanna, door de gratie Godts, hertoghinne van Luxembourch, van Brabant ende van Limborch.

Ende wy hertoch Albertus van Beyeren, bail, gouverneur ende erfghenaem van de landen van Henegau, van Hollandt, van Zeelant ende van de heerlijckheyt van Vrieslant.

Wy Guilielmus, audtsten sone van den graef van Namen, heer van Sluys.

1.Hugo, heer van Antoing ende casteleyn van Ghendt.
2.Joannes, heer van Guistelles ende van Harnes.
3.Henricus van Brugghe, heer van Dixmuyde ende Havre.
4.Joannes, heere van Grimberge ende Gruthuse.
5.Arnoldus de Gavre, heer van Escournay.
6.Philippus, heer van Axelle.
7.Ludovicus de Haze, bastard van Vlaenderen.
8.Gerardus van Rassinghien, heer van Baserode.
9.Gualterus, heer van Halewijn.
10.Philippus van Masmine, heer van Eecke.
11.Joannes Vilain, heer van S. Jean-te-Steene.
12.Joannes d'Outre, casteleyn van Yperen.
13.Ludovicus, heer van Lambres, ridder.

Ende wy Borghemeester met de Schepenen van de steden van Brugghe ende Yperen.

Wy Philippus de Redehen, ridder, schepenen van het territorie van 't Vrye voor ende in den naem van het selve territorie, het welcke gheenen ghemeynen seghel en heeft.

Ende wy Raedt van de steden van Mechelen ende Antwerpen hebben op de gheseyde versoeckingen ende requeste, voor het goedt van den peys ende tot meerder sekerheyt ende ghetuyghenisse van de waerheyt van alle de bovengheseyde

dinghen ende van yder van de selve doen stellen ende ghestelt onse seghels ende van de bovengheseyde steden op dese teghenwordighe brieven. Ghedaen ende ghegheven tot Doornijck, den achtienden dach van de maendt van December in 't jaer van gratie duysent dry hondert vijf en tachentich.

Eynde van den sevenjaerighen ghendtschen oorloch in den welcken over de twee mael hondert duysent menschen sijn doodt ghebleven.

 

Naer dat den peys nu op dese maniere was ghesloten, sijnder dry exemplairen van den selven ghemaeckt, waer van het eene is ghegheven aen den hertoch, het tweede aen de stadt van Ghendt, het derde aen Francois Ackerman. Hiermede hebben de Ghentenaers den hertoch ende de hertoghinne seer bedanckt ende seer vriendelijck begroet om de stadt van Ghendt met hun teghenwordicheyt te willen vereeren. Sy hebben oock groote teeckenen van danckbaerheyt bethoont aen de hertoghinne van Brabant, de welcke aen hun in desc vergaderinghe soo grooten dienst ghedaen hadde, ende van alle de edelieden ende andere heeren hun afscheyt ghenomen hebbende, sijn met dese blyde tydinghe naer Ghendt ghecommen. De Enghelschen ende de twist-soeckers stonden seer verbaest, ende onder andere Pieter Van den Bossche, die sich den worm van de conscientie niet en conden quyt maecken, begonst te peysen wat middel hy saude connen uytvinden, om de reste van sijn leven naer sijn contentement te eyndighen; maer al was het saecke dat den hertoch met de Ghentenaers peys ghemaeckt hadde ende alle hun misdaeden vergheven waeren, nochtans en conde hy met sijn conscientic gheenen peys maecken; want

niet teghenstaende dat hy gheen trompetten meer en hoorde clincken, dat het ghedommel van de trommels ophielt, dat hy gheen leghers meer en sach teghen hem te velde commen; niet te min hy en conde noyt de inbeelsels van hem weeren, door de welcke hem inwendich gheduerich gherepresenteert+wierden de schaduwen van die persoonen, de welcke door sijn oneenicheyt waeren om hals ghebracht; want alswanneer Francois Ackerman hem sochte te beweghen om binnen Ghendt te blyven woonen, soo gaf hy hem voor antwoorde dat, al was het saecke dat den hertoch hun alles vergheven hadde ende voor dien cant niet meer te vreesen en was, dat het daer om daer uyt niet en volchde dat de bloedtvrienden van de heeren Gyselbertus de Grutere, Simon Bette, den heere van Herzele ende meer andere, die door hun factien vermoordt waeren, hun dat hadden vergheven; jae, dat hy al waer't om een gauden werelt niet en sauden derven tot Ghendt blyven, dat hy hem raede met hem te willen vertrecken wilde hy niet oock vermoordt worden. Ende is daer mede als eenen dolenden Caïn met Joannes+Borsele ende andere Enghelschen naer Enghelant ghevlucht, alwaer den coninck hem jaerlijckx tot onderhaudt gaf 100 marcken silver.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums