Logo DBNL
Het leven van Philippus den Stauten, Hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, Gravinne van Vlaenderen (ca. 1852)

Het leven van Philippus den Stauten, Hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, Gravinne van Vlaenderen

(ca. 1852)–Jan Frans de Jonghe–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

[1383]

Dit jaer is noch meer als andere voorgaende ontsteken+het vier van den oorloch in het ellendich graefschap van Vlaenderen; want in de voorgaende oorloghen is Mars in het openbaer te veldt ghecommen; maer teghenwordich en siet men hem niet meer in sijn crijchsghewaet als eenen soldaet; maer schuylende onder eenen purperen mantel ghecleedt als eenen bischop ofte pauselijcken legaet; want de Ghentenaers siende dat alle de andere steden van Vlaenderen sich aen den graef onderworpen hadden, ende cleyne waerschynelijckheyt was van met den coninck van Vranckrijck ende hunnen graef over den peys overeen te connen commen, hebben hunne ghedeputeerden naer den coninck van Enghelandt ghesonden, ende om hunne rebellie met eenen eerlijcken deckmantel te bedecken, hebben sich bedient van de scheuringhe, de welcke alsdan het pausdom verdeelde. Sy hebben hun dan beclaecht dat sy overvallen wierden van princen, de welcke aenhielden met Clemens, den valschen paus, ende dat sy van de selve gheenen redelijcken peys en conden vercryghen om dat sy niet en wilden den teghen-paus erkennen. Terwylen dit tusschen de Ghentenaers ende de Enghelschen gheschiede, hebben de Ghentenaers in de plaetse van den overledenen Philippus Aertevelde

+eenen nieuwen hooftman ghecosen, te weten Francois Ackerman. Desen is in 't beginsel van Januarius met dry duysent mannen naer Aerdenborch vertrocken, ende heeft hetselve stedeken inghenomen, gheplundert ende ten deele verbrandt,+van waer hy met eenen goeden buyt is naer Ghendt ghecommen. Den sevenentwintichsten van de selve maendt is Franciscus Ackerman naer hetselve stedeken wederom ghekeert, ende heeft alles wat daer was overghebleven wederom uytgheplundert, verbrandt ende de stadts-poorten ende vesten plat gheleyt, soo dat dit ellendich stedeken tweemael op een maendt heeft moeten aenschauwen de vooorspelen van de volghende tragedie. Terwylen dat dit tot Aerdenburch gheschiede hebben de aude hooftmannen van de Ghentenaers+Oostburch, de Vier-Ambachten, het Vrye, het landt van Aelst ende Rupelmonde ende omligghende dorpen tot voor Audenaerde uytgheplundert ende verwoest.

Binnen Ghendt was een verbodt uytghegheven dat men gheduerende de goede weke gheen uytvallen en saude doen; maer eylaes! de boosheydt onbelet en can sich niet wel voeghen by de godtvruchticheydt, ende de verblindtheydt des herten en laet den booswichtighen niet sien de onderscheydinghe der daeghen van boedtveerdigheyt. Op den Witten Donderdach sijn eenighe van die booswichten uytghetrocken ende hebben het landt van Aelst, het stedeken Ronse ende eenighe omligghende dorpen uytgheplundert; maer alswanneer sy op den Goeden Vrydach besich waeren met by Meerelbeke den buyt te deelen ende daer om met de teerlinghen speelden, sijn sy van den edeldom overrompelt gheweest, de welcke hun ten deele hebben ghedoodt; de andere willende den vlucht nemen sijn meestendeel in de

Schelde verdroncken ende weynich daer van ontcommen, Godt niet onghestraft laetende deghene die soo eenen heylighen tijdt in boosheyt overbrenghen.

Binnen Brugghe isser een groote beroerte onder de enghelsche+cooplieden gheresen om dieswille dat Jan Saplemon, enghelsch coopman, by den graef beschuldicht sijnde van onderhandelinghe ghehadt te hebben met Francois Ackerman ende hem met gheldt gheholpen te hebben, in een eeuwich ballingschap ghesonden was. De Enghelschen daer+over seer qualijck te vreden sijnde, sijn in stilte lanckx Sluys naer Enghelandt ghevlucht; den graef dit hoorende heeft alle hun goederen doen aenslaen ende vercoopen, het welcke hem in noch meerderen haet ghebracht heeft van de enghelsche natie.

Francois Ackerman, den heere Van Herzele ende andere Ghentenaers seer verstoort sijnde over het ghene tegen de+enghelsche cooplieden gheschiedt was, sijn met hun volck Brugghe gaen belegheren; maer siende dat sy aldaer te stercken teghenstandt vonden, hebben het selve den 29 April verlacten ende den torn van S. Cruys met de omligghende huysen in den brandt ghesteken. Eenighe daeghen daer naer sijn eenighe Ghentenaers, de welcke tusschen Schelde ende Leye gaen stroopen waeren van den edeldom overvallen ende een groot deel van de selve ghedoodt.

Naer dat den brandt van den oorloch nu soo veel droefheydt+ende ellenden veroorsaeckt hadde in de werelijcke persoonen, soo heeft hy ten lesten oock sijn vier verspreydt tot in den kerckelijcken staedt; want den paus Urbanus ende den teghenpaus Clemens siende dat sy met het gheestelijck sweerdt niet vele en conden uytwercken, hebben oock

teghen malcanderen de waepenen aenghenomen. Den paus Urbanus sondt verscheyden bullen in Enghelandt in forme van cruysbullen, door de welcke hy veel aflaeten ende privilegien verleende aen alle de ghene die teghen de Clementinen sauden de waepenen aennemen, oft tot het uytvoeren van dien oorloch eenighe gheltmiddelen by brenghen, aen de bevelhebbers van den selven oorloch toestaende eenige thienden ende incomsten, toebehoorende aen de kercken van Enghelant; waer door het gheschiede datter op corten tijdt binnen Enghelandt t' samen vergadert ghevonden wierdt vijf en twintich hondert duysent ducaeten om den selven oorloch te beghinnen. Het opperste bevel van dien oorloch wierdt ghegheven aen Henricus Spenser, bischop+van Norwijck, met den tytel van pauselijcken legaet, den welcken met den eersten heeft byeen vergadert een legher van vijfthien duysent voetghanghers ende twee duysent ruyters sonder een groot ghetal gheestelijcke persoonen ende edelieden, de welcke onder den gheseyden bischop vrywillich dienst naemen, daer mede sijn sy al te samen in schepen ghestelt ende naer Calais overgheseylt.

+ Als wanneer sy nu allegader in het eynde van April tot Calais waeren overghecommen, hebben sy met Franciscus Ackerman, Raso Vandevoorde, Jaques Schotelaers, Pieter Vincke ende andere opperhoofden van de Ghentenaers eenen crijchs-raedt ghehauden om te beraeden teghen wie sy den oorloch moesten beghinnen; want Richardus, coninck van Enghelandt, hadde hun verboden teghen ymandt den oorloch te voeren ten sy teghen de Clementinen. Hugo Chaverel, een audt ervaren crijchsman, seyde dat men Vranckrijck moeste aentasten, aenghesien dat de Franschen sonder

eenighen twijffel Clementinen waeren ende den teghenpaus in hun landt ophielden ende beschermden, het welcke sekerlijck claer ghenoeg was blijckende, aenghesien den coninck met de Ghentenaers gheenen peys en wilde maecken ten waere dat sy bereyt waeren Urbanus te verlaeten, ende Clemens voor paus te erkennen. Den bischop, opghemaeckt sijnde door de Ghentenaers, seyde dat de Vlaminghen (uytghenomen de Ghentenaers) allegader Clementinen waeren; aenghesien dat sy sich aen den clementinschen coninck van Vranckrijck onderworpen hadden, ende uyt den naem van den selven coninck gheregeert wierden; met een woordt den bischop ende de Ghentenaers, de welcke meer tot den buyt als tot het uytvoeren van den pauselijcken oorloch gheneghen waeren, wisten hun listen met soo veel deckmantels te bedecken, dat hunnen raedt niet den besten; maer den stercksten was, ende dat daer besloten wierdt het deel van Vlaenderen, het welcke in den voorleden oorloch minst gheleden hebbende het rijckste was, tot aes te gheven om hunnen buytghierighen hongher te versaeden.

Den eenentwintichsten dach van Mey is opghestaen den droeven voorbode van de aenstaende ellenden van het deel van West-Vlaenderen, het welcke in de voorgaende oorloghen noch ongheschonden was overghebleven. Grevelinghen+was een cleyn ende weynich versterckt stedeken, alwaer de inwoonders meer ghewoon waeren met de netten visch te vanghen, als met de waepenen te velt te commen. Den bischop met de Ghentenaers en saeghen gheen beter beghinsel om hun meyninghen in 't werck te stellen als door het overvallen van dit onwaepenwijs visschers-volck aen hun nieuwe soldaeten moedt te gheven. Het stedeken wordt be-

leghert ende naer eenen cleynen teghenweir inghenomen; eenen cleyn ghetal Franschen, de welcke aldaer in garnisoen waeren, vluchteden met eenighe borghers in de kercke; de overwinners, niet teghenstaende dat sy voorgaven dat sy eenen kerckelijcken oorloch voerden, en hebben de kerck niet ongheschonden ghelaeten; maer deselve oock inghenomen hebbende, hebben het garnisoen met de borghers doodt gheslaeghen ende het stedeken uytgheplundert. Van+daer sijn sy ghetrocken naer andere see-steden van Vlaenderen als sijn: Bourbourch, Duynkercke, Nieupoort, Veurne, Berghen S. Winocx, de welcke sy oock hebben inghenomen ende te plunderen ghegheven.

Het en was niet te verwonderen dat de Ghentenaers ende de Enghelschen soo spoedich voortganck deden; want den graef van Vlaenderen onthielt sich binnen Rijssel in volle ruste; den coninck van Vranckrijck met sijn legher naer huys ghetrocken, ende van gheenen van beyde de canten en wasser oorloch ghedeclareert. Daerom heeft den graef van Vlaenderen de heeren Joannes Vilain ende Joannes van der Meulen, vlaemsche ridders, naer den bischop ghesonden om sijn clachten daer over te doen; maer die sijn van den bischop verstooten ende vruchteloos naer den graef wederom ghekeert. Den graef siende dat de Enghelschen ende de Ghentenaers in hun voornemen voortghinghen, heeft de omligghende steden de waepenen doen aennemen, ende het bevel daer van ghegheven aen Ludovicus Haze, synen bastardt, ende aen Joannes Spoorkin, stadthouder van Cassel-Ambacht. Dese seer qualijck nemende den slechten teghenstandt den welcken de Duynkerckenaers aen den vyandt ghedaen hadden, hebben aen het landt van Duynkercken meer

schaede veroorsaeckt als de Enghelschen ghedaen hadden.

Daer en tusschen en derfde den edeldom aen den vyandt+gheenen slach leveren uyt vreese dat de ghemeyne soldaeten met de Enghelschen oft met de Ghentenaers misschien in een verborghen onderhandelinghe waeren, soo dat het vlaemsch legher in groote beroerte sijnde zich niet en heeft derven ten velde begheven, maer ghedwonghen is gheweest naer Berghen te vertrecken. Die van Veurne, Nieuport, Dixmuyde ende van het Vrye vreesende van de Enghelschen wederom mishandelt te worden, sijn met hun volck naer Duynkercken tsamen ghecommen ende hebben het vlaemsch legher van Berghen by hun gheropen om aen den vyant tsamen slach te gaen leveren. De Enghelschen siende het legher van de Vlaminghen aencommen, ende vreesende den slach te waeghen, hebben eenen trompetter naer het legher van de Vlaminghen ghesonden om hun af te vraeghen aen welcken paus dat sy ghehoorsaemden, ende oft sy hun partye wilden aennemen ende tsaemen eenen inval in Vranckrijck doen? den trompetter in het vlaemsch legher ghecommen sijnde is onghehoort van de soldaeten doodtgheslaeghen,+het welcke de Enghelschen seer heeft verbittert ende niet sonder reden; want dat was een misdaet teghen de wet der volckeren ende alle crijchs-ghebruyck.

Van beyde canten werden de legbers in slachorden ghestelt. In het engelsch legher was den bischop met het vendel gheteeckent met een crucifix, ende noch een ander vendel gheteeckent met twee sleutels op de forme van een borgondisch cruys, waer boven stondt de thiara van den paus. De Ghentenaers wierden gheleyt door Raso Van de Voorde. In het vlaemsch legher Ludovicus Haze, bastardt van den graef,

ende Joannes Spoorkin. Raso vande Voorde begonst den slach, ende al was het saecke dat hy twee en dry mael van sijn peerdt gheslaeghen wierdt, en gaf nochtans den moedt niet verloren; maer bracht den slach soo verre dat de+Vlaminghen daer omtrent de neghen duysent mannen verloren ende ghenoodtsaekt wierden den vlucht te nemen. Soo wierdt den slach door de Enghelschen en de Ghentenaers over de Vlaminghen ghewonnen, den 24 Mey, op S. Urbanus-dach, ende de doodt van den onnooselen trompetter ghevroken.

+ Die van Berghen hoorende het ongheluck het ghene de Vlaminghen was overghecommen hebben sich aen den bischop overgegeven; daer naer hebben de Engelschen het casteel Drincham inghenomen ende het garnisoen vermoordt. Cassel ende S. Venant is oock door hun verovert ende beset; van daer sijn sy naer den bosch van Nijp ghetrocken, waer uyt sy veel beesten ende menschen, die daer in ghevlucht waeren, hebben wech ghehaelt. Gheheel het landt van Cassel, Belle, Meenen, Poperinghen, Veurne, Nieupoort, Oostende, het Vrye, Blanckenberghe tot Sluys toe, was in de macht van de Enghelschen ghevallen, nietteghenstaende datter noch geenen oorloch ghedeclareert en was.

+ Van daer sijn sy den achtsten Juny Yperen gaen belegheren. De Ghentenaers onder Francois Ackerman, Pieter Van den Bossche ende Pieter De Winter hielden de stadt lankx vijf canten soo nauw besloten met twintich duysent mannen van hun volck, sonder het volck van den bischop, soo dat het onmoghelijck was dat daer eenen hondt conde uyt oft in loopen, welcke belegheringhe seven weken lanck gheduert heeft teghen de meyninghe van de Ghentenaers;

want sy hadden aen de Enghelschen beloft dat sy ten lancksten binnen dry daeghen meester van de stadt sauden sijn; maer hun meyninghe is qualijck uytghevallen; want soo haest als sy voor de Bueterpoorte quamen heeft Andries Paeldinck, den welcken aen die poorte de wacht hadde, de clocken van het Belfroy doen trecken; waer door alle de borghers terstondt in de waepenen quaemen. Den edeldom niet te min vreesde dat de borghers met de Ghentenaers in onderhandelynghe waeren, om welcke reden den gouverneur Joannes van Oultre, viscomte van Yperen, een cloecken ende ghetrauwen ridder met de heeren Balduinus van Oultre, synen sone, heere van Elverdinghe, Petrus Van der Zype, Joannes Van der Zype, Joannes Blancaert, Joannes van Morslede, Nicolaus Belle, Franciscus Belle, Georgius Belle ende andere edelieden, de welcke aldaer in garnisoen laghen, hebben de borghers op de merckt doen vergaderen ende hun afghevraecht van wat meyninghe dat sy waeren, de welcke alle gader ghesworen hebben altijdt ghetrauw te sullen blyven, ende de stadt totter doodt toe te beschermen. Den eersten nacht van de belegheringhe sijn die van Yperen uytghetrocken ende hebben alle de voorsteden in brandt ghesteken; waerdoor de Enghelschen wel saeghen dat sy van de Ghentenaers bedroghen waeren, ende niet waerschynelijck en was dat die van de stadt sich binnen de dry daegen schickten over te gheven. Daer en tusschen is het geschiedt dat een dochterken van derthien jaeren ghevallen is in de handen van eenighe Engelschen; maer soo sy het selve wilden vercrachten, is het dochterken uyt vreese in 't water ghespronghen aenroepende de hulpe van Onse Lieve Vrauwe van Nieuwkerck. Naer dat het dochterken eenighe reysen

onder het waeter hadde gheweest ende ghedreven was tot aen het eylandeken tusschen de twee grachten, soo heeft Andries Paeldinck eenighe van sijn volck daer naer toe ghesonden, de welcke het dochterken verlost ende naer de stadt ghebracht hebben, lovende Godt Almachtich en de H. Moeder Godts Maria.

In 't leste van July den bischop siende dat de belegherden meer voortganck deden als sijn volck, heeft met hun eenen stilstandt van waepenen ghemaeckt, ende van hun versocht datter van yder van de dry staeten vier persoonen by hem sauden commen om met malcander te spreken. Vier gheestelijcke prelaeten, vier edele ridders ende vier borghers sijn op sijn versoeck tot hem ghecommen. Den bischop die siende aencommen, heeft sijn handt opgheheven, ende hun uyt den naem van Urbanus gheexcommuniceert; de ghedeputeerden dit siende heeft eenen van die, te weten den eerw. Heer Christoffel van Dixmuyde(1), proost van S. Martenskerck, hem gheantwoordt dat hy de macht niet en hadde van hun te excommuniceren, aenghesien sy bereyt waeren hunne saecke aen den paus voor te stellen ende in sijn oordeel te laeten. Den bischop siende dat de ghedeputeerden sijn dreyghementen verachtende sonder aen hem voordere antwoorde te gheven naer de stadt keerden, heeft hun uytgheschelt voor ongheloovighen, joden, ketters ende sarasynen, ende om aen sijn volck dit te meer te doen ghelooven, heeft den blauwen standaert, gheteeckent met een crucifix, doen opsteken. Die van binnen de stadt dit siende ende hoorende hebben bitterlijck beghinnen te weenen ende

om te thoonen dat sy gheen ongheloovighen en waeren, hebben sy met de gheestelijckheyt terstondt eene godvruchtighe+processie ghehauden ter eere van den ghecruysten salichmaecker, den welcken op den opgherechten standaert uytghebeeldt wierdt. Den graef van Vlaenderen siende het perijckel in het welcke sijn landt ghestelt was presenteerde door Arnulphus, bischop van Luyck, met vijf hondert ruyters dry maenden lanck t' synen coste met de Enghelschen teghen de Clementinen den oorloch te voeren, waer 't saecke dat sy Vlaenderen wilden verlaeten; maer de Enghelschen door de Ghentenaers verleyt sijnde en hebben dese conditie oock niet willen aennemen.

Den derden Augusti op den noen ten tyde dat de borghers waeren het middachmael gaen hauden, hebben de belegheraers lanckx vijf canten de stadt bestormt, ende de stadt was in groot perykel van overmeestert te worden; maer Godt almachtich, den welcken meer de godtvruchticheydt ende getrauwicheyt van de borghers als den buytgierighen yver aensach, heeft de stadt uyt dit perykel verlost. De vyanden hadden een huys versterckt ontrendt de Steendampoort, lanckx waer sy de stadt seer dwonghen. Die van binnen stelden den standaert van den graef op de poorte van Boesinghen aen den candt daer de Ghentenaers laeghen; ende deden eenen uytval, in den welcken sy veele van de Enghelschen dooden, ende onder andere eenen van hun capiteyns Joannes De Ray. Sy wonnen de Stove, (een sterck huys, welcke de Stove ghenoemt wierdt); alle hun canon ende eenen standaert in den welcken den vlaemschen leeuw uytghebeelt wierdt met het hooft om leeghe tot versmaedinghe van den graef van Vlaenderen, welcken leeuw sy om-

keerden met het hoofd om hooch ter eeren van den graef, ende keerden met den buyt wederom naer de stadt. De Enghelschen vraechden het doodt lichaem van Joannes De Ray, het welcke hun ghegheven wierdt, over wiens doodt sy groote droefheyt bethoonden.

Terwylen dat de stadt van Yperen aldus beleghert wierdt hoorde den graef dat de kercke van Meenen een seer stercke plaetse was, alwaer de Enghelschen sich sauden connen verstercken ende tot Rijssel toe sauden connen uutloopen, hy sondt daer naer toe synen bastardt Jan Sonder-Landt met Joannes Van der Meulen, 60 ruyters en sestich voetganghers om de selve kercke te slechten; maer sy sijn verraden gheweest van hun opleyders ende gheleydt naer een plaetse, alwaer twee hondert Enghelschen laeghen, de welcke hun naer een cloeck ghevecht hebben ghevanghen ghenomen, ende naer de tente van den bischop gheleydt. Daer wiert terstondt eene groote somme ghelts voor hun rantsoen gheprcsenteert; maer den bischop hoorende dat die van Yperen de selve wilden betaelen, heeft daer op gheantwordt dat hy met het ghelt van synen thresoor gheen vyanden en wilde ghelost hebben. Hy rekende, ghelijck men secht, sonder den weerdt, als oft Yperen alreede in sijn macht waere; ende uyt het selve betrauwen noemde hy sich graef van West-Vlaenderen. Ten selven tyde hebben die van Dendermonde eenen inval in het Ghendtsche ghedaen ende veel Ghentenaers tot Seveneecken ghedoodt. De stadt Yperen was+door de gheduerighe belegheringhe tot soo grooten noodt ghebracht dat hun het waeter door de vyanden ontrocken sijnde, het waeter, het welcke binnen de stadt noch was overghebleven, seer begonste te stincken ende ondrinckbaer

wierdt, soo dat sy het reghenwaeter van den hemel moesten verwachten om hunnen dorst te laven. De spyse wierdt oock seer schaersch, soo dat het ghevreest wierdt dat de stadt haer door den hongher ghedwonghen sijnde sich in corten tijdt saude hebben moeten aen de belegheraers overgheven.

Den graef van Vlaenderen bevreest sijnde van gheheel sijn graefschap te verliesen heeft synen schoonsoon Philippus den Stauten, hertoch van Borgonien, ende den coninck van Vranckrijck wederom ter hulpe gheropen. Den coninck van+Vrankrijck siende dat de Enghelschen verder ende verder den wech baenden om in sijn landt te vallen, ende Philippus vreesende van het landt het ghene hy door houwelijck te verwachten hadde, te verliesen, hebben desen oorloch ten uytersten ter herten ghenomen. Den coninck dede alle synen edeldom opontbieden om teghen de Enghelschen ende de Ghentenaers te velt te gaen. Den coninck is in persoon naer S. Denijs ghegaen ende heeft aldaer den standaert, den welcken de Auriflambe genoemt wierdt, ghegeven aen Guido De la Tremouille ende gheboodt dat alle den edeldom den twee-en-twintichsten Augusti binnen Arras saude commen. Aldaer ghecommen sijnde is den coninck met hun naer Arien vertrocken. De Enghelschen en de Ghentenaers voor Yperen hoorende dat den coninck met twee hondert duysent mannen teghen hun afquam, hebben de stadt verlaeten ende den vlucht ghenomen; de Ghentenaers naer Ghendt ende de Enghelschen naer de omligghende steden. Die van Yperen siende dat sy van hun vyanden verlost waeren, om aen Godt, hunnen verlosser, niet ondanckbaer te zijn, hebben een jaerlijcksche processie inghestelt op den achtsten Augusti ter eere van Onze Lieve Vrauwe tusschen de

Doornen, tot ghedachtenisse dat hun stadt, de welcke rontom de vesten met doornen beplandt was op dien dach was verlost gheweest.

+ Als den coninck ontrendt Cassel ghecommen was sijn de Enghelschen daer uyt ghevlucht, ende de Franschen hebben de stadt in brandt ghesteken. Daer naer heeft den coninck sijn legher doen in slachorden stellen om het selve te besichtighen: daer in waeren seven hertoghen, neghenentwintich graven ende ontallijcke edellieden:

 

Philippus den Stauten, hertoch van Borgonien,
Den hertoch van Lorreynen,
Den hertoch van Bretagne,
Ludovicus van Male, graef van Vlaenderen,
Den graef van Mortaing,
Den graef van Eu,
Den graef van Blois,
Den graef van Avergne,
Den graef van Harcourt,
Den graef van Soissons,
Den graef van Dreux,
Den graef van Ponthieu,
Den graef van Commersant,
Den graef van Valckenburch,
Den graef van Vaudemont,
Den graef van Ausserre,
Den graef van Longeville,
Den graef van Naemen,
Den hertoch van Berry,
Den hertoch van Bourbon,
Den hertoch van Bar,
Den hertoch van Beyeren.
Den graef van Savoyen,
Den bischop ende graef van Beauvais,
Den graef de la Marche,
Den graef van Boulogne,
Den graef van S. Paul,
Den graef van Coucy,
Den graef van Labret,
Den graef van Dammartin,
Den graef van Tonnoire,
Den graef van Enghien,
Den graef van Lisle in Gasconien,
Den graef van Salines,
Den graef van Tancarville,
Den graef van Beaufort.

Onder den hertoch van Bretagne, haudende de avantgarde met den conestable ende de marischals:

 

Den viscomte van Roan,
Den heer van Beaumanoir,
Den heer de la Suge,
Den heer van Chasteau-Giron,
Den graef van Longueville,
Den heere van Rochefort,
Den heer van Montfort,
Den heer de Malatrait,
Den heer van Rochemir,
Den heer van Matergnon.

 

Onder den heer De Clisson, conestable van Vranckrijck:

 

Den heer Van Lion,
Den heer Van Tortemine,
Den heer Charles de Dinand,
Den heer Van Cressi,
Den heer Van Dermal,
Den heer Van Perier,
Den heer Guido Turion.

 

Onder den heer De Sancerre, marischal van Vranckrijck:

 

Den heer De Serfontavre,
Den heer Robert de Calus,
Den heer Bouchart de l'Isle,
Den heer Van Surgeres,
Den heer Van Derveval,
Den heer Le Bouteiller,
Den heer Joachim de Clermont,
Den heer Van Moreul.

 

Onder den marischal de Blainville:

 

Den heer Jacques de Harcourt,
Den heer Van Torsy,
Den heere d'Arsy le Val,
Den heere Van Barentin.

 

Onder den hertoch van Berry:

 

Den graef de la Marche,
Den viscomte de Connarty,
Den graef de l'Isle,
Den heer van Anbarde,
Den heer van Partenay,
Den graef van Ausserre,
Den viscomte de Beaufort,
Den seneschalck van Perigourd,
Den heer van Couvay,
Den heer Rogier de Beaufort,
Den heer Aimery de Rochetouart,
Den viscomte van Insoux,
Den heer Brisions de Convens,
Den heer van Cajangny,
Den seneschalck van Berry,
Den heer de Maulevrier,
Den seneschalck van Poitiers,
Den heer Guichard de Marse,
Den seneschalck van Limoges,
Den heer van Prie,
Den heer Parceval de Couloigne,
Den heer Godefridus de Cassele,
Den heer Louis de la Broche.

 

Onder Philippus den Stauten, hertoch van Borgonien, voor den coninck, ende met hem den hertoch van Lorreynen ende den hertoch van Bar:

 

Den heer van Challon,
Den heer de Vergy,
Den heer Hendrijck van Monbeliart,
Den heer Guido Le Bouteiller,
Den heer van Sombrenon,
Den heer van S. Digier,
Den heer Godefridus de Charny,
Den heer de Blaissy,
Den heer Jean de Cursy,
Den balliu van Troyes,
Den heer Guiliam, bastard van Langres,
Den heer Hufalnis,
Den heer Obille de Monnil,
Den heer Pieter de Tarlay,
Den heer Guido de Neufville,
Den heer Jean de Challon,
Den heer van Neufchastel,
Den heer de Graussy,
Den heer de Ray,
Den heer van Maulan,
Den heer van Englente,
Den heer de Laon,
Den heer de Bellemont,
Den heer Raoul de Tortonville,
Den balliu van Chaumont,
Den heer van Basiers,
Den heer Pieter de Luxe,
Den heer Guilian d'Aubem,
Den heer de Branges.

Onder de gheseyde heeren waeren tsaemen ghemengelt veele andere edelieden van verscheyden natien, als:

 

Den heer Guiliam van Namen,
Den heer de Prouville,
Den vidame de Chartres,
Den heer Hugo de Melun,
Den heer de Lor,
Den heer van S. Liger,
Den heer de Malot,
Den heer Aubert de Saintelemere,
Den heer van S. Aubin,
Den heer Marche de Rie,
Den heer Du Loc,
Den heer Jan de Capigny,
Den heer Renaudt de Raineval,
Den heer van Auffemont,
Den casteleyn van Beauvais,
Den heer van Moreul,
Den heere van Longueval,
Den heer Hendrijck d'Antoing,
Den heer d'Estouteville,
Den heer Hugo de Ponthiu,
Den heer Nicolas de Prenel,
Den heer van Garanchires,
Den viscomte van Narbonne,
Den heer Jan Poitenart,
Den heer van Aisselers,
Den heer Carel de Chastillon,
Den heer Rogier de la Roche,
Den heer Jean du Bos,
Den heere van Raineval,
Den heer de Sempy,
Den heer van Montmorency,
Den heer van Bonville,
Den heer van Hangest,
Den heer van Eschelles.

 

Onder Ludovicus van Male, graef van Vlaenderen:

 

Den heer van Enghien,
Den heer van Halewijn,
Den heer de Guistelles,
Den heer van Antoing,

Den heer van Scornay met meer andere vlaemsche edelieden.

Onder Fredericus, hertoch van Beyeren, waeren vele duytsche edellieden ende hondert lancien.

Noydt en isser schoonder legher te velt ghecommen; want daer en was niet dat den luyster saude hebben connen

vermeerderen. Den coninck was daer self teghenwoordich met alle de princen van den conincklijcken stam, ende alle de meeste edellieden van het rijck. Een dinghen alleen en was in dit legher maer ghebrekende, te weten: de bermherticheyt ende medelyden tot soo veel bedruckte menschen; maer schijnt dat die uyt beyde de leghers was uytghebannen; want de inwoonders van de vlaemsche steden wierden soo vreedelijck mishandelt dat het onmoghelijck is die met penne te beschryven: niet te min wy sullen die eenichsints connen achter haelen uyt het ghene Meyerus heeft beschreven. Sijn worden sijn dese, overgheset uyt het latijn in ons nederlandsche tael:

Den sesden dach van September, den welcken eenen sondach was, is den coninck ghecommen naer het clooster van Ravesberghe. Den conestabel beleghert ende neemt in+het casteel Drincham, waer in twee hondert enghelsche ruyters waeren, de welcke hy al ter doodt bracht. Een anderen secht nochtans dat de Enghelschen sich overghegheven hebbende met hun bagagie vertrocken sijn; maer dat de Vlaminghen, de welcke daer tsamen waeren, al ghedoodt oft ghevanghen sijn. Daer is een wit peerdt ghevonden gheweest, wiens schoonder noyt ghesien en was. Clisson heeft het aen den coninck ghegheven ende den coninck heeft het selve den gheheelen sondach ghebruyckt. Naer dat nu den coninck, den hertoch ende den graef met soo groot een legher in Vlaenderen waeren, sijnder somighe, dewelcke sich ghedwonghen aen de Enghelschen hadden overghegheven, terstondt de partye van den graef commen aennemen; onder de welcke de Nieupoortenaers, ontboden hebbende tot hulpe die van het Vrye, een groote beroerte maeck-

ten. Sy nemen het vendel van den graef aen, ende tsaemen aenroepende den Leeuw van Vlaenderen vallen eenighe Enghelschen aen, de welcke van Yperen aldaer waeren wederghekeert, ende slaen een groot deel daer van, als oock eenighe Ghentenaers doodt, welck feyt de oorsaecke gheweest is van hun verderf. Van alle canten commen de Enghelschen en de Ghentenaers daer naer toe gheloopen ende nemen swacre vraecke over de hunne. Daer worden vele Vlaminghen doodt gheslaeghen; alle de uytgheplunderde goederen van de stadt, soo gheestelijcke als werelijcke worden ten deele met schepen naer Enghelandt, ten deele met+kerren naer Berghen ghevoert, daer naer wordt de stadt meer als lanckx dertich canten in brandt ghesteken ende tot den grondt toe afghebrandt, soo datter noch huys noch kercke, noch capelle en is ongheraeckt ghebleven. De Enghelschen en de Ghentenaers, de welcke naer Berghen ghevlucht waeren, vergaerden alle de kerren van het gheheel landt van Berghen binnen de stadt, ende maecken daer mede een borstweer rondt de vesten. Sy stoppen alle de poorten met steenen ende met aerde, uytghenomen de poorte van den cant van Duynkercke; sy verstercken de plaetse op het beste dat sy connen om teghen de Franschen te beschermen. Vele commen met hun goedt uyt het plat landt daer naer toe. De Westvlaminghen worden al met de+aldermeeste ellende gheperst. De schaede was noch licht die sy van de Enghelschen gheleden hadden ten opsichte van die sy nu van de Franschen lyden. De aldermeeste vreese die sy hadden, was van de Britons, dewelcke niet alleen soldaeten ende buytmaeckers en waeren; maer oock sulcke vuyle vrauwenschenders ende vreede moordenaers dat het

gheheel landt schroomde alswanneer men hunnen naem hoorde noemen. In de andere was noch somwylen eenighe eerbaerheyt ende bermherticheyt; maer sy en spaerden noch gheestelijck noch werelijck, noch mans noch vrauwen. Die van Cassel, Belle, Duynkercken ende Hondtschoten vluchteden ten deele naer Berghen, ten deele verberchden sy sich in de bosschen, poelen, gheberchten, grachten ende rietbosschen; andere vluchteden naer Arthois, Zeelandt ende Enghelandt; een groot deel ginck met de Franschen oft met de Enghelschen sich voeghen, ende tsamen buyt maecken. Tot Berghen begon eenen dieren tijdt op te staen, waer door aldaer vele menschen van hongher stierven; het was een groote ellende te sien ende te hooren het ghecrijt, gheween, gheroep ende ghehuyl van het ghemeene volck. De heeren van Percy, Hugo Chaverel met Hugo, synen sone, Thomas Trivet, Hugo Spenser ende Joannes de Beaumont beraedden sich van Berghen teghen de macht van de Franschen te defenderen. Sy hebben buyten de poorte alles in brant ghesteken het welcke aen den vyandt saude connen dienstich sijn, ghelijck het nieuw nonnenclooster ende de capelle van Onse L. Vrauw ten Dauwe. De nonnen sijn in de stadt ghelaeten. De Vlaminghen, de welcke met den graef ghecommen waeren, sijn daer naer toe ghegaen om te sien oft die van Berghen teghen den danck van de Enghelschen de poorten voor hunnen prins sauden willen open doen, het welcke al is 't saecke dat de ghemeynte wel wensten te doen, wierden nochtans door de Enghelschen ende Ghentenaers belet. Tusschen eenighe kleyne ghevechten isser eenen voornaemen franschman ghedoodt, terwylen hy de belegherden naer eenen uytval ghedaen te heb-

ben volghende, met hun meynden de poorten in te commen; maer is door de val van de opgetrocken brugghe gheplettert. Den coninck over dit ongheval seer bedroeft sijnde heeft de stadt met gheheel sijn legher omringhelt. Hy met Philippus van Borgonien, Joannes van Berry ende Carel Bourbon slaet sijn legherplaetse aen den candt van den zuyden. Den graef Ludovicus met sijne Vlaminghen ende Joannes, hertoch van Bretagne, aen den oosten teghen het clooster van S. Winocx. Joannes de Vienne met den graef Cocy ende de Normannen aen de westpoorte; den candt van den noorden was onbequaem om de leghers te legghen ter oorzaecke dat hy vol was van morassen ende grachten. Op den saterdach is de bestorminghe begonst, in den welcken de belegherden seer cloeckelijck sich weerden; die van Duynkercke trachteden door het doorsteken vande zeedijcken het legher te onderwaeteren; maer hebben daer luttel profijt mede ghedaen; want terstondt wierdender ander uytghesonden, de welcke die wederom ghestopt hebben. Ontrendt den avondt hebben de Enghelschen eenen trompetter ghesonden naer Joannes, hertoch van Bretagne. Desen beminde de Enghelschen om vele weldaeden, die sy aen hem ghedaen hadden. Men secht dat hy by den coninck saude vercreghen hebben dat de Enghelschen sich onghemolesteert sauden noghen vertrecken. De Enghelschen saeghen dat sy gheensints en conden wederstaen aen soo groote macht des coninckx, ende en betrauwden de borghers niet, dewelcke den peys sochten met hunnen graef. De eerste nachtwacht qualijck ghedaen sijnde, sijn de Enghelschen met alle den buyt, den welcken sy draeghen conden, lanckx de poorte van Duynckercke met de Ghentenaers uytgevlucht, ende

door Duynckercken lanckx den oever van de zee naer Grevelinghe ghetrocken. Een groote menichte van borghers ende vluchtelinghen, mans, vrauwen, ende kinderen sijn hun met een groot ghecrijt ende gheween naer ghevolcht; want sy hadden eenen grooten schroom van de onmenschelijcke wulpsheyt ende vreedtheyt van de Britons ende Bourgonions. Sy liepen van den eenen candt tot den anderen, ende verginghen ten deele op de velden van ghebreck ende hongher. Daer was dan een groote vreese ende vervaertheyt tusschen die in de stadt overghebleven waeren; sy hadden goede hope op de goedertierentheyt van den graef; maer sy hadden gheluckich gheweest, waer't saecke dat sy met de andere ghevlucht hadden. Den prior van S. Winocx ende den prior van de Predicheeren wierden met de sleutels van de stadt ghesonden, om de stadt over te gheven ende oodtmoedelijck vergiffenisse te versoecken; maer sy sijn verstooten gheweest van die lanckx den cant van den zuyden de belegheringhe deden. Want de Franschen verlanchden te seer naer den buyt van die dinghen, de welcke van alle canten van 't platte landt in de stadt (andersints oock rijck) tsamen ghebracht waeren; daerom hebben sy de verbidders vreedelijck naer de stadt ghejaecht. Alsdan isser een gheween ende+ghekerm opghestaen onder alle die, ghelijck het ghewoon is te gheschieden, in de uyterste wanhope waeren. Die ellendighen vluchteden naer de kercken, cloosters ende andere plaetsen om sich te verberghen. Ontrendt den middernacht sijn de Normans, de wclcke aen den oosten het belech deden, lanckx de grachten ende de vesten doorghepasseert, roepende: Vienne! Vienne! De andere volchden de Normans; doorgaens hebben sy alles vermoordt wat sy vinden conden.

De vrauwen, ghelijck Frossard secht, sijn naer S. Omer ghesonden; maer bynaer alle de mans vermoordt. De nonnen ende weynich andere hebben sy de weldaet ghegheven van ghevanghen te blyven; maer Diaconus secht dat de mans, vrauwen ende kinderen doorgaens vermoort sijn. Daer waeren bevruchte vrauwen, dewelcke in dese vreese onvoldraeghen vruchten baerden, oock de welcke voor den tijdt ghebaert hebbende terstondt hun vrucht mede naemen ende vluchten; andere stierven in den aerbeydt. Van alle canten wasser gheween ende een afbeelsel van de doodt. Sy vonden noch eenen grooten ghewensten buyt ghenoech; want de Enghelschen en hadden alles niet connen mededraeghen. De kercken wierden oock teenemael uytgheplundert; het was eenen sondach ende den dach van Onse L. Vrauwe gheboorte. 's Middernachts als de monicken van S. Winocx naer de mettenen ghinghen, de edelieden hoorende den naem van den rijckdom van die kercke, hebben de deuren openghebrocken ende daerin ghevallen. Simon ab Haringha met de syne heeft sich voor hun voeten gheworpen ende om het leven van 't clooster ghebeden. Sy sijn allegaeder in bewaernisse van Joannes van Vienne aengenomen; maer de andere hebben meest al hun bewaerders bedroghen ende ontcommen; Simon alleen is naer Normandien ghevanghen geleyt. Die kercke was verre de rijckste van alle de kercken van den Westen; de vyanden dan door de begheerte van den buyt dronghen over al door, alles wordt ghebrocken, omghekeert, gheschonden, ontheylicht; sy loopen door alle de caemers, sy plunderen ende packen alles by een. Alle deghene die van het ontwaepend volck daer ghevlucht waeren, worden vermoordt, oft op hope van ghelt

ghevanghen ghebonden. Daer was eenen franschen moninck, eenen wantrauwen mensch, den welcken op het eynde van den dormter verraden heeft de schatten, de welcke sy met eenen muer hadden doen besluyten; daer was den gheheelen thresor van de kerck ende het clooster in, den welcken seer groot was; daerom is den abt Jacobus, den welcken alsdan tot Antwerpen was, seer bedroeft gheweest. Den coninck self quam op den morghenstondt in de stadt; de reliquiecassen van de heylighe Winnocus, Oswaldus, Levina ende Hydalberga sijn naer Arras gevoert; maer al het gaudt ende silver afghetrocken sijnde sijn dan maer met de lichamen wederom ghegheven. De ghewyde cleederen, offeranden ende andere ciraeten vande kercke, de welcke menichvuldich ende costelijck waeren, hebben de plunderaers voor buyt ghehauden. Twee copere lessenaers, eenen van het evangelie, den anderen van den epistel, den eenen op de forme van eenen grifioen, den anderen op de forme vande vier evangelisten, seer constich ghegoten, heeft Joannes, hertoch van Berry, wechghenomen; maer heeft daer naer voor die aen de kercke ghesonden twee hondert guldens; een groot deel van de H. Reliquien is tot S. Omer voor hondert guldens afgekocht. De staf van S. Winnocus is wel wech ghenomen; maer hy is daernaer binnen Parijs afghekocht voor hondert guldens; de boecken ende vele silvere vaeten sijn afghecocht; maer vele van die met veel boecken ende reliquien sijn verloren ghebleven. Daer is eenen kelck van lauter gaudt vercocht om die aftecoopen. Den prior magister Simon ab Haringha, doctor in de rechten, den welcken tot Heurfleu in Normandien ghevanghen was, is gherantsoeneert gheweest voor twee hondert en twintich gul-

dens; maer Thomas Diaconus, ghebortich van Berghen ende moninck van S. Winocx, den welcken van dese ellenden eenen gheschreven boeck heeft achterghelaeten, is op dien nacht van Onse L. Vrauwen-Gheboorte eerst van de Normans ende daer naer van de Borgonions ghevanghen, ende naer Bourbourch ghevoert sijnde van den graef Ludovicus verlost; maer als hy naer S. Omer gaet wordt hy van andere Franschen wederom ghevanghen ende over de Somme naer Abbeville ende Hesdin ghevoert, alwaer hy bynaer miraculeus (ghelijck hy secht) ontvlucht ende naer den abt van Blagiac ghecommen ende ten lesten t' huys gheraeckt is. Ontrent den eersten December hebben de monicken van S. Winocx beghinnen wederom te keeren, ende in de woonste van den prior hunne ghetyden ende misse te singhen tot dat de kercke van de doode lichaemen, ende het bloedt ghesuyvert ende door den bischop versoent was, het welcke gheschiedt is ontrent het beghinsel van den vasten. De kercke van S. Pieters ende het convent van de Predicheeren sijn oock gheheel uytgheplundert, ende in veele plaetsen het vier ghesteken sijnde op den selven sondach ontrendt den dry uren naer den middach is de ellendighe stadt van Berghen door het+ghebodt van den coninck tot den grondt toe afghebrandt, uytghenomen de kercken van S. Pieter, apostel, S. Winnoc ende het convent van de paters Predicheeren; want die sijn alleen ghespaert gheweest. De aude lieden, kinderen, crancken, creupelen ende alle die door hun jaeren oft sieckte niet en conden vluchten, sijn door den brandt oft door de ruinen van de huysen doodt ghebleven. Naer dat de vyanden op die maniere alles naer hun beliefte binnen Berghen ghedaen hadden, sijn sy naer Bourbourch vertrocken. Den veerthienden

September op eenen saterdach, wesende den feestdach van H. Cruysverheffinghe, is de avant-garde van het legher tot Bourbourch ghecommen. De opleyders waeren Ludovicus, graef van Vlaenderen, Joannes, hertoch van Bretagne, Oliverius Clisson, ende Valeranus, graef van S. Paul. Alswanneer+alles nu ghereedt was om de stadt te bestormen, isser een gherucht in 't legher gheloopen als oft den graef van Vlaenderen ende den hertoch van Bretagne en de Engelschen tsamen ghehandelt hadden om het belech op te breken. Daer om hebben de Britons, Borgonions ende Normans, vreesende hunnen gheweynsten buyt te verliesen uyt gramschap veel vier in de stadt gheworpen; waer door de stadt meer als op veertich plaetsen is in brandt gheraekt. Sy hebben de stadt alsdan beghinnen te bestormen; maer de belegherden hebben den brandt veronachtsaemt, ende daerom niet laeten de stadt te beschermen, soo datter van beyde canten veel ghequetst ende ghedoodt wierden. Den avondt aenghecommen sijnde is den storm met den dach gheeyndicht; alsdan hebben de belegherden eerst begonst den brandt te blusschen. Den hertoch van Bretagne heeft daerentusschen soo veel uytghewerckt dat het aen de Enghelschen ende Ghentenaers toegliestaen is met hun goederen te moghen vertrecken. Sy dan met hunnen buyt vertreckende hebben+onderweghen Grevelinghen in brandt ghesteken, ende sijn van daer naer Calais vertrocken. Terwylen dat dit gheschiede isser eenen borgher van Audenaerde tot Ghendt ghecommen, den welcken aen Francois Ackerman de tydinghe ghebracht heeft dat den Gouverneur van Audenaerde naer Bourbourch by den graef ghegaen was, ende daer luttel volckx ghelaeten hadde, de welcke voor de stadt niet veel besorcht en wae-

ren, datter een gracht van de veste was, waer uyt het waeter afghelaeten was om de selve af te visschen, ende dat men aldaer seer lichtelijck op de vesten conde climmen. Franciscus Ackerman dit hoorende is met Simon Braem ende vier hondert ghewaepende mannen tsavonts naer Audenaerde vertrocken, alwaer hy ontrendt den middernacht is aenghecommen; maer eene vrauwe, die by gheval daer ontrendt hoy raeptede, hoorende het gheruchte, is terstondt naer de stadt gheloopen, ende heeft tot de wacht gheroepen dat de Ghentenaers aenquaemen. De waeckers te besich sijnde+met de teerlinghen te spelen hebben de vrauwe uytghelacchen ende gheseydt dat sy misschien ossen voor menschen aensien hadde. Daerentusschen lettede Francois op om te sien hoe lanck dat de waeckers sauden wacker blyven. Als sy nu al slaepen waeren, is Balduinus, den Audenaerschen verrader, voor ghegaen, ende Francois Ackerman met ontrendt sestich van sijn volck hem ghevolcht. Sy passeeren de gracht ende climmen over de vesten ontrent het clooster van Maeghdendael ende commen tot op de merckt. Simon Braem stondt met sijn volck voor de poorte, de welcke eenen van sijn volck van binnen open dede; maer de waeckers wacker geworden sijnde hebben hem ende Jan Vande Voorde om hals ghebracht ende Simon Braem een weynich doen wijcken; maer aenghesien Ackerman de merckt alreede ghewonnen hadde en hebben sy Braem niet connen beletten met sijn volck binnen te commen. Door het gheruchte is Francois Crupeminghe wacker gheworden ende uyt sijn bedde springhende baervoets met het vendel van den graef op de merckt ghecommen; maer dit heeft hem terstondt sijn leven ghecost. Florentius Van Heule onder-gouverneur met dertich

ghewaepende mannen aen de Heynstraete ghecommen sijnde heeft eenighen tijdt seer cloeckelijck ghevochten; maer is ten lesten overwonnen ende ghedoodt. Soo is Audenaerde van de Ghentenaers ghewonnen den 17 September. De Ghentenaers de stadt op die maniere ghewonnen hebbende, hebben de deuren van de borghers-huysen openghebrocken ende hun onvoorsiens op hun bedden ghedoodt, ende dach gheworden sijnde de vrauwen, kinderen ende ongewaepende persoonen bynaer naeckt uyt de stadt ghejaecht.

+ Naer dat de Franschen Bourbourch te plunderen ghegheven hadden, sijn sy allenckxkens uyt Vlaenderen vertrocken. Sy hadden wel op een beter maniere connen adiu segghen; want sy (principaelijck de Britons) en lieten niet ongheschonden. Sy plunderden de huysen en de kercken, vermoorden de mans, schoefierden de vrauwen, ende daer sy ghelt van verwachteden, leydense mede; maer Godt wilde hun laeten blijcken dat hy alle hun goddeloose wercken was aensiende, want daer was eenen soldaet den welcken wilde eenen diamant nemen van een beeldt van Sint Jan; maer soo hy den selven meynde wech te nemen, heeft het beelt sich omghekeert, waer door den soldaet soo seer is verschrikt gheweest, dat hy is raesende gheworden, ende achterover vallende is den hals ghebrocken. Eenen anderen soldaet meynde oock dierghelijcke heylichschenderye te bedryven; maer alle de clocken hebben van selfs beghinnen te luyden, waer over den coninck ende den edeldom seer verwondert sijnde hebben de selve kerck van Onse L. Vrauwe seer godtvruchtelijk besocht ende de selve met meer als dry hondert guldens+vereert. Alswanneer datter nu niet meer te plunderen oft te vanghen en was, heeft den coninck de stadt tot den grondt

toe doen afbranden. Dit is den lesten adiu, den welcken de Franschen aen Vlaenderen gaven. Den graef ende den hertoch van Borgonien ende den hertoch van Bretagne sijn eenighen tijdt tot S. Omer ghebleven, terwylen de Franschen naer huys ginghen. De Enghelschen siende dat hunne meyninghe soo slecht was uytghevallen, sijn oock allenckxkens naer Enghelandt vertrocken. Thomas Trivet, Guilielmus Helman ende eenighe andere engelsche bevelhebbers in Enghelandt aenghecommen sijnde sijn in de ghevanghenisse gheworpen.

Ontrent het beginsel van October isser tot Lelleghem,+tusschen Calais ende Bologne een tsamencomste ghehauden gheweest om van beyde canten den peys te maecken. Tot dese tsamencomste sijn ghecommen, van den cant van de Enghelschen: Joannes van Ghendt, hertoch van Lancastre, Joannes van Hollandt, broeder van den coninck Richardus, Thomas Percy, den graef van Bockingam met eenighe bischopen; van den candt van de Franschen: den hertoch van Berry, den hertoch van Borgonien, Philippus den Stauten, den bischop van Laon, cancellier van Vranckrijck, den hertoch van Bretagne ende den graef van Vlaenderen. De ambassadeurs van den coninck van Spagnien, eenen bischop, eenen diaken ende twee ridders; de ghedeputeerden van Ghendt. Den graef wilde de Ghentenaers uytsluyten; maer de Enghelschen en wilden sonder hun gheenen peys maecken. Ten lesten niet connende overeen commen over de conditien, de welcke van beyde canten voorghestelt wierden,+en isser gheenen peys; maer wel eenen stilstandt van waepenen voor een jaer ghesloten op hope van tusschen dien tijdt den peys te becommen.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums