Ik ben een echt genie. De briefwisseling van Max de Jong en Hans van Straten 1942-1951

Leiden, 21 Oct. 1946

Beste Max,

Zo, dus jij hebt ook de zware tocht via Doelenstraat en Raamplein naar de Boerhaavestraat gemaakt. Suffert, dat heb ik je al een jaar geleden gezegd. Intussen, met die arbeids-reserve gaat het altijd één keer mis, en voor je dan zelfmoord pleegt moet je me even waarschuwen, dan help ik je wel via het studenten-arbeidsbureau aan een ‘passende’ betrekking.

Van de literatuur leven is toch maar een hele kunst, maar Hermans levert het 'm. Waarom hij wel en wij niet? Ongetwijfeld beschikt hij over een van Vestdijk afgekeken werksysteem, waarbij de money-making copy er ahw. automatisch uitrolt. Ik zie dat heel goed, en zou ook wel tot een dergelijk systeem in staat zijn, maar blijf liever lui. Daarbij komt dat Hermans de kunst verstaat zich aan anderen op te trekken, beter dan jij, en voor dat spelletje heb ik niet de minste ambitie.

Mijn medeminnaar is óók in ondertrouw gegaan, waarbij het meisje in kwestie (je weet wel, van pag. 5 evv.) mij heeft toegegeven dat ze waarschijnlijk met mij getrouwd was als ik die acht maanden niet was weggeweest. Ik zoek nu compensatie bij mijn mede-studentjes (meisjes wel te verstaan), wat heel aardig lukt. Wat je ‘vers’ betreft, existentiële hartstocht, zeker, maar dit is toch veel te heet van de naald.¹ Gans maakte van precies hetzelfde gevoel een van de beste romans van de wereldliteratuur. Deze manier van schrijven, het egotisme (Chamfort, Rivarol, Rochefoucauld, Stendhal, Léautaud, Jean de Tinan, Larbaud, daar heb je ze allemaal bij elkaar, voor Duitsland mag Lichtenberg genoemd worden) is trouwens toch geknipt voor jou. Wanneer ga je nou eens zúlke dingen lezen ipv. die drama's die toch niet productief zijn?

1 Door MdJ in de marge aangestreept.

[p. 29]

De term ‘pseudo-poëten’ is niet van Bertus (waarom pap jij toch altijd met de verkeerde mensen aan? zoek liever Louis Tas eens op, de schrijver van Dagboek uit een Kamp, in de Vrije Bladen juist verschenen, dat is een vent waar je vast mee kunt opschieten. Als je wilt kan ik je dat dagboek wel ter recensie sturen voor Columbus) maar van Pieters²!! Lehmann's Verzamelde werken komen, al zal het nog wel even duren. Du Perron gaat voor. In het eerste nr. van Columbus een novelle en een essay van Rodenko. Ze zaten bij Criterium nogal aan hem te trekken, daarom hebben we hem de ruimte gegeven. Overigens hebben we van Columbus nu al drie nrs. klaar, en daarin staat niets van Max de Jong. Hoe komt dat?

Sierksma is inderdaad als theoloog begonnen, dat heb je heel aardig geraden, maar hij las Ter Braak en trok de consequentie! In Nov. plaatsen we een steengoed proza-fragment van hem. Verder hebben we zelfs van Aimé een artikel gehad, over Dostojewski en de existentialisten. Hermans en V.d. Veen lusten je niet, wat doe je ook bij Criterium. Columbus wordt doodgewoon een nieuwe Vrije Bladen, dat is nu wel duidelijk. Ik bied aan je beroemd te maken, maar dan moet jij een beetje helpen. Begin bijv. eens met ons dat stuk over de honnêteté te sturen! Dat idee van die aphorismen-wedstrijd zullen we in de gaten houden, alleen hebben we geen geld te vergeven.

Tot slot een aphorisme van die meneer Lichtenberg van daarnet: ‘Een van de grootste ontdekkingen van de nieuwe geschiedenis is de kunst om een boek te kunnen beoordelen zonder het gelezen te hebben.’

Dag.

Hans

P.S. Gehoord dat Aafjes gezegd moet hebben: - Die jonge dichters van tegenwoordig, eerst zeggen ze U en na een kwartier jij en na een half uur kruipen ze bij je in bed.”

Ik ben maar blij dat ik hem nooit gezien heb.

P.S. Je proeve van dichtkunst zal ik naar Paul (in Parijs) doorsturen, msch. ziet hij er meer in dan ik.

2 Ludo Pieters.