Logo DBNL
Merijntje Gijzen's jeugd. Deel 2. Flierefluiters oponthoud (1926)

Merijntje Gijzen's jeugd. Deel 2. Flierefluiters oponthoud

(1926)–A.M. de Jong–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige

Zesde hoofdstuk.

I.

Het waren vreemde dagen voor Merijntje. Het dorp leefde in durende ongerustheid. Iedereen werd gedrukt door de gedachte, dat de pastoor spoedig heen zou gaan. Erwerd's avonds in de huisgezinnen aan het rozenhoedje een gebed voor de zieke geknoopt, voor zijn zieleheil, alsof hij al stervend was. Elke morgen liepen ze naar de pastorie om te zien of de gordijnen nog niet waren neergelaten, En Merijntje moest heimelik lachen om al die nodeloze verslagenheid: hij wist immers, dat spoedig alles weer z'n oude gang zou gaan, Nog een week, misschien twee en alle onrust zou voorbij zijn. Meneer pastoor zou genezen weer uit zijn bed stappen en de mis doen en niet meer ziek worden. Hij had het zelf gezegd en Flierefluiter had het hem bevestigd, toen hij er hem, toch verontrust door het gezicht van meneer pastoor, met gesloten ogen in de kussens leunend, nog eens dringend naar gevraagd had. En Flierefluiter kwam er trouw elke middag en soms 's avonds ook nog, dus die wist er alles van. Een paar keer had Merijntje thuis gezegd, dat ze toch niet ongerust zouden zijn, maar ze hadden hem schouderophalend een eigenwijs manneke genoemd en niet naar hem willen luisteren. Nou, ze moesten het zelf weten: als ze met alle geweld ongerust wilden zijn.... Maar wat zou hij ze uitlachen, als meneer pastoors ziekte voorbij was!....

Het waren ook vreemde dagen voor Flierefluiter. Zoveel mogelik was hij samen met zijn oude vriend en het mysterie van de dood was aldoor tussen hen. Het verschrikte hen geen van beiden, maar het gaf hun samenzijn een wrang-weemoedige smaak. Beiden hadden de dood te vaak van aangezicht tot aangezicht ge-

zien om er angst voor te voelen. De een wachtte hem rustig af, veilig in de beschutting van zijn diep geloof aan de liefde en de goedheid. Gods, de ander zag hem naderen, rustig in zijn eigenaardig pantheïsties gevoel van de oneindigheid des levens, ondanks alle schijn van geboorte en dood, van begin en einde. Beiden waren bereid zonder morren het onvermijdelike te aanvaarden, gesterkt door verschillende bronnen van wijsheid.

– A'k je zo oan lèeg te kijke, Flierefluiter, peinsde zacht de pastoor, dan woor ik zo woonderboar blij in m'n 'art. 'Oe komt da' toch?

– Een goei 'art is altij blij a't een gelukkig meins ziet, antwoordde Flierefluiter glimlachend en liet zijn lange vingers spelend klappen op de gaatjes van zijn fluit.

– Gij è nooit erges spijt van, wel?

– Neeë, meneerpastoor. Ik moak m'n eige nie moei vor niks.

– Zulde bedroefd zijn ad ik gestorve ben?

– Woarom zou ik een goeie vriend, die moei is, z'n rust misgunne?

– Zulde gin spijt 'emmen a'ge me-n-ier nie meer vin-ne zult?

– Ik zal een aander vinne, die wa' minder is. Eén ik zal veul blijschap 'emme mee d'r oan te deinke da'k zo'n mooie meins gekend 'em.

– Ge mot me nie flikflooie, Flierefluiter. 't Is de moeite nie meer.

– 't Is nooit de moeiten a'ge gin 'onger noar iets 'ed of a'ge 'et op een aandere menier krijge kunt, meneer pestoor. Moar tegen iemes, die goat ver'uizen noar dad aander laand meude de woar'eid wel es zège.

De zieke glimlachte met zachte spot.

– Afscheid neme moakt de meinse wa' flaauw één week, Flierefluiter.

– Een einkele keer meuge me-n-oons eige wel es loate zien zoa’ me zijn, 'ee?

Hij bracht de fluit aan de mond en blies er een lange, zachte, donkere toon uit. Dan speelde hij een oud, zoet wiegedeuntje, een kleine, stil heen en weer deinende melodie, dromerig en vol liefde. De oude pastoor keek strak voor zich uit. In zijn mondhoeken beefde een glimlach, die teder en bitter tegelijk was. Lang zweeg hij. Daarop zei hij zacht:

–'Etmot toch schoon zijn om kinders t'emme, Flierefluiter. De ander hief het hoofd op en keek hem bevreemd aan, een ogenblik. Daarop schokshouderde hij en zei:

– Dad is 't zeker. Moar een meins mag nie alles verlangen, ee?.... Gij ed' een aandere weg gekoze.... Eén g'ed em trouw afgeloope....

– Ik 'oop et, jonge.... Moar 'et aandere.... da' klop soms toch ok wel es oan, ziede.... 't leven is zo lang, Flierefluiter, één de meins is zo wispelturig.

– t Zou vervelend zijn a’ t aanders was, meneer pestoor. Ik goan gin eenen oaved noar bed of ik prijs de wispelturigen oard van de meins....

De zieke zweeg, glimlachte en keek peinzend voor zich uit. Flierefluiter blies parelende klanken uit zijn instrument, een grillig wijsje, dat hij hier of daar op zijn zwerftochten van zigeuners geleerd had. Als het weer stil was, zei de pastoor zacht en vriendelik:

– Ge zijd' een gelukkige meins, Flierefluiter.... God 'ee je mee veul rijkdommen op z'n schoone wèreld gezet.

– Ik ben d'r nooit gierig mee gewiest, bedacht Flierefluiter voldaan.

– God is goed, glimlachte de priester.

– A'k jou oankijk gloof ik zelf a'jullie God somwijle goed is, zei Flierefluiter en glimlachte terug.

– Ge mot zo nie proate, jonge. Ge wit ok wel, dat er moar ééne God is vor alle meinse.

De ander keek hem aan, draaide de fluit tussen de vingers en antwoordde:

– Da' witte zelf ommes wel beter, meneer pestoor. De priester sloot de ogen en zuchtte. Hij dacht aan de godsbegrippen zijner onderscheidene parochianen en voelde zich zeer vermoeid....

Een andermaal lag de pastoor naar zijn handen te kijken, die rustten op het dek, naast elkaar, ivoren dingen van bleekblauwe lijnen overkronkeld, en een wonderlike bevreemding steeg in hem aan. Hij bewoog zijn vingers en het geheim van het leven kwelde hem.

– Zie, Flierefluiter, zei hij, zie nou die 'aande.... kijk, ik kan m'n viengers net bewegen a'k wil.... Eén over een dag of wad' is dad' in eens verbij.... Dan zijn die 'aande d'r nog net zo.... moar ik ben d'r nie meer, om d'r macht over 't oefene.... Da's toch een vremd gedacht vind 'ok nie? Doar kunde toch uit op moake, dad' ik nie veul mee de stof te moaken 'eet, wa' gij?

– Da' weet ik nog zo net nie, overwoog Flierefluiter. Me zège zo makkelik ik, moar wa' zou ik nou zijn?

– Niks as de ziel. De ziel sprikt in de stof één blefd' ik, ok a'z' uit de stof los komt.

– 'k Weet nie, twijfelde de ander. 't Is een oarig dieng dad ‘ik’. A'ze me m'n armen één m'n beenen afzetten, blijf ik nog altij ‘ik’ zège.... Moar a’ ze men-een noalddeur m'n 'art steke, of ze zette me m'n kop af, zègd ‘ik’ niks meer. Eén a't er iets in je kop kepot goat, leefde nog wijer, mee ziel één al, moar ‘ik’ wit er nie veul meer van: d'r is-t-er één op de loop, één die 'eed ‘ik’ meegenome.

– Eén woar blefd' ‘ik’ dan, a't lichoam weg is?

– Ik weet er niks van.

– Ik zal 't nou gaauw genog wete, Flierefluiter.

– Ik 'oop et vor jou, meneer pestoor.

– Gloofde 't nie?

– Zou 'et jou 'ellepen a'k 'et gloofde?

– 't Zou jou misschien 'ellepe, jonge.

Flierefluiter lachte vrolik.

– 'k Em da soort 'ulp niet van doen, meneer pestoor, zei hij rustig.

De oude priester schudde het hoofd. De zielsgesteldheid van zijn vriend verontrustte hem, ondanks zijn ruime begrippen over Gods goedheid.

– Ik wou da'k je moar een bietje gloof geve kon, zuchtte hij, 't Gif toch zo'n groote grustig'ed in je leve, jonge.

– Gloof? verbaasde Flierefluiter zich. Moar meneer pestoor ... , ik 'em toch zeker meer as gloof genog! Eén grustig'ed.... Deinkt es oan Merijntje Gijzen één 'oe grust a’ die leeft mee z'n gloof!

– Da's nog moar een kind, glimlachte de priester, 'ij verwar z'n eige nog in alder'aande bijkomstige vroage, net as d'eidene doen. Da' kom terecht.... Moar gij? Wa, gloofde gij dan?

– O, zo veul, ontweek Fliereflluiter een rechtstreeks antwoord. Moar één dieng neem ik van jouw God ok oan: 'ij is goed, 'ee, dus mot ie de meinse op de wèreld gezet 'emmen om ze gelukkig te loate zijn. Die 't gelukkigsten is, die doeget meeste dugd oan Gods 'art.... Nou ziede 's wad' een deugdzoam man a'g' as kùster g'ad'ed de leste moande!

Dan lachte de pastoor en streed niet langer. Maar telkens zochten zijn ogen terug naar zijn handen op de deken en hij bewoog traag de vingers, een voor een of alle tegelijk, en verwonderde zich....

Elke dag werden de rustpozen tussen hun gesprekken langer. De blik uit de diepliggende ogen van de zieke werd elke dag zachter en zijn spaarzame woorden milder van klank en bedoelen. Als Flierefluiter wat gespeeld had, bleef de oude man doodstil liggen, de ogen ver weg, een vage glimlach om de fijne mond, als luisterde hij naar een verre muziek, die de volle tonen van de fluit durend voortzette. Met een zucht keerde hij tot de werkelikheid terug en wendde de ogen naar zijn vriend.

– Dank oe, Flierefluiter, zei hij met matte, moede stem, ge doe zo veul vor me. Zoonder jou zou ik toch zo eenzoam lège, zo zoonder kind of kraai in de wèreld.

– Alla, toe, weerde de ander moeilik af, 'eel de parochie proat één deink nergens aanders over as over jou één je ziekte. Eenzoam, gij?.... G'ed een gezin van 'oonderde.... De meinse zijn oondankboare varkes, moar van jou 'ouwe z'ammoal evel veul. Da' witte net zo goed as ikke.

– 'k Em m'n best gedaan, da' mag ik zège, zei hij zacht. Die arme meinse.... a'ze moar een nieuwe pestoor krijge, die z' een bietje begrept.

Daarop viel hij plotseling in slaap en Flierefluiter trok zich zacht terug.

Toen de dokter oordeelde, dat het tijd was, kwam de deken uit de stad en bracht de oude dorpspastoor de troost der laatste heilige sacramenten. Buiten knielden de mensen op de drempel van hun huizen en sloegen een kruis, toen de deken voorbij hing met het allerheiligste. De vrouwen schreiden, de mannen keken bedrukt. Merijntje was verwonderd, maar wou nog altijd niet geloven, dat meneer pastoor werkelik ging sterven. Hij had toch zelf gezegd, dat hij beter zou worden?....

Maar twee dagen later, in de morgen, sliep de oude priester zachtjes in, tevreden, gelukkig in de verwachting van de hemelse zaligheid, waarvan zijn eenvoudige ziel een lang leven door nooit had opgehouden te dromen. De jonge kapelaan hield het crucifix voor zijn gelaat en bad met luide, harde stem de latijuse gebeden der stervenden. Aan het voeteneinde van het bed lag Jans op haar knieën gezakt en schreide jammerend als een moeder, die haar kind verliest. En de pastoor stierf, een vaag glimlachje om de lippen, zijn smalle hand in die van Flierefluiter, en zijn moede blik brak, recht in de sterke grijze ogen van de heiden, die hij zo zeer had lief gehad.

II.

Toen de kinderen om twaalf uur joelend en lachend de school uitstormden, zag Merijntje dadelik, dat er iets vreemds door het dorp waarde, een trieste sfeer van plechtigheid, een beduchte stilte. De joelende opgewondenheid der kinderen zakte plots en verschrikt keken zij elkaar aan.

Ontsteld rende Merijntje de straat in. Bij de pastorie stonden vrouwen in een kringetje te praten, veegden telkens met een tip van haar schort de ogen af. De gordijnen van de pastorie waren neergelaten....

Wat?.... Zou....

Misschien was Jans plotseling gestorven? Een oogwenk kwam het wrede verlangen in hem op, dat het zo zijn mocht. Wat was er aan die grimmige ouwe meid verloren? Heftig joeg zijn hart. Zijn ogen stonden wijd en wild. Toen hoorde hij een der vrouwen zeggen:

– Dieën broaven ouwe meins! Wa' zumme 'm misse.... Moar joa, Oonze Lieven 'eer komd' op z'n tijd.... wa' zuld'er oan doen?.... As een kesken is ie uitgebraand.... as een 'eilige gestorve....

Merijntje voelde al het bloed weglopen uit zijn hart. Hetzelfde gevoel van duizeligheid en misselikheid dat hem neergeslagen had, toen hij de Kruik tussen de twee marechaussées had zien wegbrengen, overviel hem ook nu. Maar hij beet de tanden opeen, verzette zich uit alle macht en de zwakheid week. Hij kon zich weer bewegen en holde naar huis. Daar vond hij zijn moeder schreiend bij de tafel zitten. Woest gooide hij zich naast haar op de grond met het hoofd in haar schoot en huilde, wanhopig en onbedaarlik en z'n moeder streelde hem over zijn wilde haren en sprak hem toe met oude, haast vergeten, lief kozende naampjes, die voor zo grote jongens belachelik ongebruikelik waren.

De kleine jongen was totaal overstuur. Ze konden hem niet tot bedaren brengen en de huilbui eindigde met een benauwd braken, waarna hij in bed gestopt werd, rillend van koorts en nog altijd nasnikkend. 's Avonds kwam Flierefluiter en zat bij zijn bed. Merijntje had wat geslapen en was gekalmeerd. Maar zijn ogen stonden angstig en wild en telkens beetde hij nog en trokken zijn lippen van zenuwoverspanning. Flierefluiter sprak vriendelik met hem, trachtte hem te troosten, maar Me-rijntje was onhandelbaar, draaide zijn hoofd af en begon weer te schreien. Zijn vriend streelde hem over het hoofd en drong niet verder aan.

– 'Ouwt 'em moar in 't bed, één loat 'em es goed uitblète, ried hij vrouw Gijzen. 'IJ is-t-er veul van verschrokken, omdat ie 't nie verwacht 'ad. Morgen of zo za'k wel es mee 'em proate....

En de volgende middag nam hij de verslagen kleine jongen mee op een wandeling. Het was mooi najaarsweer. Onder de strakke zon hingen de bomen vol goudglans. Merijntje keek strak voor zich. Telkens liepen de tranen weer uit zijn ogen, onweerhoudbaar. Ze waren al een heel eind buiten het dorp, toen Flierefluiter begon:

– Nou motte j'w eige flienk 'ouwe, Merijntje, want deinkt er om, da' me je noodig 'emmen, 'ee.

Merijntje keek lusteloos verwonderd naar hem op. – Woar voor noodig? vroeg hij toonloos.

– Wel, ge wil toch zeker nie, dad' een oander in jouw plek de mis dient bij meneer pestoor z'n lijkdienst? Het drong maar half tot Merijntje door. Zachtjes zei hij:

– Nou is da' goei pestorke dood, Flierefluiter.... één me zullen 'm nooit meer zien....

Hij begon weer stilletjes te huilen, ontroostbaar over het verlies, dat hij voor onmogelik gehouden had. Flierefluiter lei zijn hand op de schouder van zijn kameraadje en vroeg vriendelik:

– Moar woarom zijde toch zo bedroefd, Merijntje? De kleine jongen kreeg een schok van ontsteltenis. Zijn tranen hielden op te vloeien en verontwaardigd keek hij naar Flierefluiters glimlachend gezicht omhoog.

– Wa'? stotterde hij driftig. Motte da' nog vroage?.... Ik gloof a'ge nog stoat te lachen ok.

– Joa, Merijntje, antwoordde de ander rustig. Ik kan goed lachen op den oogenblik. Eén da' zoude gij ok motte kunne.

– Maanskèrels schreeuwe nooit, zei Merijntje zijn moeder na. Moar lache?.... G'è zeker niks van meneer pestoor g'ouwe, gij!

– 'k Em veul van 'em g'ouwe, vertelde Flierefluiter, ernstig nu. Eén doarom kan 'k ok goed lachen, nou meneer pestoor dood is.

Merijntje antwoordde niet. Hij begreep niets van de rustige ongevoeligheid van z'n vriend.

– Gij kunt da' zo nog nie zien, Merijntjen, omda' ge nog moar zo'n klein manneke zijt één omda' ge nog te weinig verstaand' ed.... Moar meneer pestoor was zo oud, jongesken, één zo moei.... zo moei.... 'IJ wou zo gére goan rusten, één nou is-t-ie te ruste gegoan, verstoade wel? 'IJ ad al zo lang geleefd, één nou magt ie ruste. Vinde da' nou iets om te schreeuwe?

Merijntje dacht er over na. Hij vond het maar een vreemde praat. Rusten?.... Rustte je als je dood was?.... Rust in vrede, ja, dat zeien ze altijd en dat stond ook op de kruisen en de grafstenen en op de doodsprentjes.... Zou meneer pastoor nou rusten van zijn lang, vermoeiend leven? Maar hoe kon je van rusten praten als je dood was, als je lijf, in een kist gesloten, werd weggestopt in de grond en opgevreten door de wurmen. Kon je dat nou rusten noemen? Hij rilde van afschuw.

– Nog al lekker rusten ok, zei hij weerspannig. In de kouwe groond, bij de pieroazen één de duzendpoote.... opgefrete woore deur de warme ....

– Da' lijf? vroeg Flierefluiter minachtend. Da's toch meneer pestoor nie? Da' lijf 'ee gin stem meer. 't Kan je nie oankijke, nie noar je lustere, nie goed meer vor je zijn. Da' lijf is ommes niks.

Merijntje verbaasde zich àl dieper over de wonderlike dingen, die z'n vriend daar zei. Zijn strijdlustige natuur ontwaakte en onthief hem aan zijn slappe, doffe verslagenheid. Bijna met zijn gewone twiststem zei hij:

– Is da' niks? ... , 't Was aanders meneer pestoor zelf toch! Ik gloof a'gij zot zijt!

– Moar, Merijntjen 'oe 'em ik 'et nou? verwonderde de ander zich, tevreden over de levendige toon, waarop hij werd aangevallen. Ge wit toch wel wa’ meneer pestoor tegen je zee a't-ie j'w een kruske vor je kop gaf op Asselewoensdag?

Merijntje dacht even na. Toen zei hij vlot:

– Van stof één assie zijde gij gemoakt één tot stof één assie zulde gij wederkeere.

– Nou? Eén dochte gij dan a'da stof één assie iets aanders was as je lijf.

– O joa, verweerde Merijntje zich nog, moar da's zo moar een uitdruksel

– Neeën, om de gaddomme nie! riep Flierefluiter. Da's meenes, orre! In 't graf vergoad' ommes weer tot stof.... ge woor net groond as doar g'in lèegt,

Merijntjes gemoed schoot weer vol.

– Eén doar lachte gij om, jammerde hij, da' meneer pestoor in vuile groond veraandert?

– Moar zij toch wijzer, Merijntje! Ik zee toch ommes a'da lijf meneer pestoor nie is! Zèg nou zellef es: woar deinkte da' meneer pestoor noar toe gegoan is, toen-t-ie dood was?

– Noar den 'emel, da's nog al glad! riep de kleine jongen vol vuur, als tartte hij zijn vriend om dat te ontkennen. Maar die dacht er deze maal niet aan om het te ontkennen. Tríomfantelik zei hij:

– Bel nou dan, loomp manneke.... a' meneer pestoor nou noar den 'emel is, 'oe kan meneer pestoor dan in groond veraandere?

– Da's woar, bedacht Merijntje ... , joa moar.... da's z'n ziel, die in den 'emel is. Moar z'n lijf.... da' was toch ok meneer pestoor?

– Een bietje Merijntje, een klein bietje. Bekaant de moeite nie wèerd.

– De ziel is 't vornoamste, da's woar.... doar 'edde gelijk in, overwoog Merijntje, stil aan verzoend rakend met de gedachte.

– Deinkte da' meneer pestoor 'et broerd 'eet in den 'emel, Merijntje?

– Kunde begrijpe! riep de jongen vurig. Bij Oons Lieven 'eerke zeker? 'k Wou a'k er avvast was!

– Woarom schreeuwde dan, nou meneer pestoor in den 'emel is?

Merijntje voelde zich in 't nauw gedreven. Hij wou, niet graag de naam hebben aan meneer de pastoor de hemel te misgunnen! Dat was te mal! Zo had ie 't niet bedoeld.

– Neeë, protesteerde hij, zo motte 't nie bekijke! Ik schreeuwden omda’ k bedroefd was, omda' me meneer pestoor kwijt zijn.... één 'ij was toch zo goed vor oons.

– A'ge veul van iemes 'ouwt, wezelik veul.... dan deinkte nie oan j'w eige, moar einkel oan dieën aander, Me-rijntje.... A'ge wezelik veul van meneer pestoor gouwen 'ed dan kund' einkel moar blij zijn, da' die moeien ouwe man nou rust 'eet, één dat ie in den 'emel is bij Oons Lieven 'eerke.

Merijntje dacht er diep over na. Hij begreep best, dat Flierefluiter gelijk moest hebben, maar zijn hartje deed pijn van verdriet om het verlies van zijn oude, wijze, vriendelike meester. Hij had gemeend, dat dat verdriet rechtstreeks voortkwam uit zijn liefde voor meneer pastoor. En nou bewees Flierefluiter hem daar, dat het

helemaal anders was, dat je juist blij moest zijn, als je werkelik van meneer pastoor gehouwen had. Merijntje had nooit geweten, dat het zo moeilik was, van iemand te houen.

– 'k Zal m'n best doen om blij te zijn, beloofde hij, maar hij kon alweer bijna niet spreken van opdringende tranen. Dan, na een paar keer heftig geslikt te hebben, vervolgde hij, als om zijn woest verdriet toch nog een redelike grond te geven, zonder z'n liefde voor meneer pastoor verdacht te maken:

– 'k Zijn d'r einkeld zo van verschrokken, omda' meneer pestoor zelf tege me gezeed 'eet, dat ie beter woore zou, één dat ie dan nooit, nooit nie meer ziek kon woore. Flierefluiter lachte zachtjes voor zich heen.

– Woar lachte nou weer om? vroeg Merijntje driftig.

– Wel, Merijntje, ik mot er om lache, da'ge meneer pestoor zo verkeerd verstoan 'ed.... Want meneer pestoor 'ee de woar'eid gesproke.

– De woar'eid? Ge zij beslikt, Flierefluiter! 'Oe kunde nou zo iets zège? Eén meneer pestoor is dood!

– Dan kan ie toch zeker nooit meer ziek wooren, 'ee?

– Da's fllaauwe zeever, oordeelde Merijntje, maar een straaltje twijfel schoot toch al door zijn zekerheid. A-t-ie toch dood is! 'IJ zee dat ie beter woore zou!

– Is ie dan nie beter gewoore?

– Eén 'ij is dood! riep de kleine jongen, wanhopig om het aanhouden van z'n zonderiinge vriend.

Die greep hem plotseling op, zette hem als een klein kind op zijn arm, en zei vrolik en toch zo wonderlik ernstig:

– Moar d'r is ommes gin dood, Merijntje! 'Oe kunde nou van iemes, die noar den 'emel goat, zège dat ie dood is?.... Een a'ge van de wèreld noar den 'emel goat, woorde dan nie beter?

Merijntje keek hem van vlak bij diep in de ogen. Hij dacht lang na en toen zei hij stil en verwonderd:

– Dus ge wou zège, da' leve, dad' is ziek zijn, één dood goan, dad' is eigenlik eest geneze?

– Sjuust, antwoordde Flierefluiter, zo bedoelde meneer pestoor 't, één zo mot iedere christen 'et bekijke.

– 't Is vremd, één 't is moeilik.... moar ik zal 't prebeere, beloofde Merijntje.

III.

Het lijk van meneer pastoor lag in een mooie kist in de kerk voor de parochianen te kijk. Vlak voor het altaar stond het op een katafalk en zes grote zilveren kandelaars er rondom hieven hun dikke waskaarsen omhoog met de stille bevende, bleke vlammetjes. Bloemen geurden rond de kist. Boven meneer pastoors hoofd glansde de godslamp, het rode, eeuwige licht, dat nooit mag doven, dag noch nacht.

Merijntje stond met de oudste misdienaar bij de kist, bleek en strak in zijn kleine zwarte soutane met het helder witte kanten koorhemd om de schouders. Hij keek naar het lijk, dat zo stil daar lag, gekleed in misgewaad: de magere handen op de borst gevouwen, hielden een klein kruisbeeld vast en de paarlemoeren kralen van een rozenkrans glansden als gestolde tranen over de vingers. 't Was net of hij veel langer geworden was, meneer pastoor, en een geweldige plechtigheid ging uit van de ondoorgrondelike stilte, die rond dat strakke, voor eeuwig onbewegelike lijf was.

Merijntje keek naar meneer pastoors gezicht. En dieper werd hij doordrongen van de waarheid in Flierefluiters uitleg van de woorden, die hij zo deerlik had misverstaan. Het mat-bleke gezicht met de gesloten ogen was zo stil en zo goed. Om de mond lag een vredige glimlach als van iemand, die slaapt en een gelukkige droom

heeft. Alsof dit dode, achtergebleven lichaam nog weet had van de vreugden, die de weggevlogen ziel smaakte in de verre, hoge hemelen van Onze Lieve Heer. Me-rijntje kon bij de troost van dit lieve, tevreden, blijde gezicht niet meer bedroefd zijn. Het was alles te gemakkelik begrijpbaar nu en rustig stond hij naast de katafalk en zag het wakkelende licht der kaarsen spelen met de schaduwen, die over het van zachte vreugden glanzende gelaat van de dode pastoor dwaalden. Een verheven blijdschap was het, die Merijntje sterk ontroerde, maar zonder droefenis. Hij voelde, hoe ver meneer pastoor van hem en van hen allen weg was, maar er was geen leed meer in deze gedachten, want meneer pastoor was blij en tevreden, was gelukkig met zijn zaligheid in de hemel en hij had gelijk: Merijntje zou nooit, nooit meer ongerust over hem behoeven te zijn....

Het was avond. De jonge kapelaan had met de parochianen gebeden voor de zielsrust van de overledene. De kerk was stampvol geweest. De kapelaan had eerst even gesproken over het leven en de dood van deze stille, goede mens, die trouw zijn plicht gedaan had, in alle eenvoud en met onuitputtelike liefde. Hij had geleefd en was gestorven als een heilige, Zeker zou het dorp delen in de grote verdiensten, die de parochieherder zich voor Gods aangezicht verzameld had. De kerk was vervuld van onderdrukt gesnik. Een paar vrouwen waren zenuwachtig, luid beginnen te schreien. Mannen hadden herhaaldelik hun neus gesnoten en tersluiks de rode zakdoek langs hun ogen gehaald. 't Was net of de kapelaan er een trieste genoegdoening in vond de ontroering van de mensen aan te wakkeren en fiun tranen bij stromen te doen vloeien. Flierefluiter had van zijn bidstoel naast het altaar naar Merijntje gekeken en zij hadden bijna onmerkbaar tegen elkaar geglimlacht in hun heimelike, samen geweten wijsheid.

Nu was de bidstond voorbij en de parochianen liepen in optocht langs de kist, keken bedroefd naar het stille lichaam met het voorname, vredige gezicht en ondergingen ongeweten de verheven majesteit van de dood. Zij schudden het hoofd, kuchten bedeesd, veegden hun tranen weg en gingen verder, met een schuwe blik naar het altaar en het priesterkoor, waar in zware plooien van paars en zwart en zilver de rouw hing om de gestorven vader der parochie.

De andere misdienaar wreef telkens met de mouw van zijn koorhemd langs zijn ogen en zijn neus, totaal overstuur, gegrepen door de golf van droefenis, die de aanstromende mensen rondom bewoog. Maar Merijntje stond stijf rechtop aan het hoofdeinde van de kist, met een strak mondje, de donkere oogen vol liefde op het stille gelaat van de dode gevestigd, en geen traan verduisterde zijn blik, zolang het trieste difilee duurde.

De volgende dag was de begrafenis.

De deken uit de stad zong de plechtige lijkmis. Tot ver uit de omtrek waren de mensen gekomen om de geliefde oude pastoor de laatste eer te bewijzen. Lang niet iedereen kon in de kerk. Buiten wachten de teleurgestelden geduldig en baden, blootshoofds in de koude ochtendlucht.

Nooit had iemand zo'n begrafenis gezien. Het kerkhof zag zwart van de mensen, die elkaar verdrongen om dicht bij het graf te komen en niets van de plechtigheid te missen. Bloemen, kruisen op andere graven werden vertrapt. En toen na de beaarding het koor een traag ‘De profundis’ zong en de laatste klagende tonen waren weggestorven, was de lucht vervuld van zuchten en snikken. En Me-rijntje stond met de lange stok van het kruis in zijn kleine bruine handen geklemd, vlak bij het gapende graf en worstelde heldhaftig met zijn gierend weerkomend verdriet, dat hij met zijn hoger inzicht bedwingen moest.

Maar zijn wangen waren nat van tranen, toen hij achter de deken haastig aanstapte naar de uitgang van het kerkhof, waar een rijtuig wachtte om de geestelike terug te voeren naar de stad. Rondom fluisterden en snikten de verslagen parochianen ...

En de herbergen langs de weg en op het dorp hadden een drukke voormiddag, want de behoefte om na te praten en zich van de hevige ontroeringen door krachtige borrels te herstellen was groot bij de begrafenisgangers.

Merijntje had met lange tanden een broodje gegeten op het lijkmaal en was dan weggeslopen en naar huis gegaan. Een wee gevoel van leegte maakte hem duizelig. Hij mocht niet bedroefd zijn. Hij wilde niet schreien. Maar het was toch een wanhopige gedachte, dat meneer pastoor nu voor goed heen was. Dat hij hem nooit, nooit meer zien zou.... dat hij de mis zou moeten dienen voor een nieuwe, vreemde pastoor, die staan zou voor het altaar, waar de lieve, goede vriend altijd zich bewogen had met de langzame statigheid van zijn ouderdom.... Die arme, oude man, die ze straks hadden neergelegd in de koude, zwarte aarde en die daar gebleven was, zo eenzaam, zo verlaten op het tochtige kerkhof onder aan de dijk, terwijl zij allemaal waren terug gegaan naar het dorp, naar huis, en voortgingen het gezellig te hebben, te eten, te drinken, plezier te maken. En de pastoor lag daar in de kille grond .... Dan haastte hij zich terug naar de zuiverder inzichten: nee! nee! dat was meneer pastoor niet, die ze daar hadden achtergelaten! Dat was maar wat stof en as, een onverschillig lijf, dat er niets toe deed. Meneer pastoor was gelukkig. Hij was in de hemel, zag Onze Lieve Heer en was voor eeuwig van alle zorgen en pijnen verlost. Meneer pastoor had de eeuwige zaligheid beërfd en het paste ieder, die veel van hem gehouden had, daar blij om te zijn. En Merijntje wàs er blij om,

was er eerlik blij om. Maar toch.... och, de hemel was zo ver en zo onbereikbaar, en Merijntje was nog maar zo'n klein jongetje en hij had zo graag de troost gehad van de goede stem en de stille lach in de ogen van meneer pastoor.... Zuchtend zat hij op een stoel bij het raam en keek naar buiten zonder iets te zien, en merkte zelfs niet, dat zijn kleine broertje bij zijn knieën stond en met een vuil vuistje op zijn been sloeg en aandacht eiste.

Om twaalf uur werd hij opgeschrikt door het luiden van de klok. Dat was Flierefluiter. Hoor! wat luidde hij hard.... 't leek wel of ie de klok uit de toren wou laten springen! De galm vlood luid en sterk over het dorp, blij en driftig, haastig en vol dringende opwinding.... Met zotte sprongen stoven de klokketonen de toren uit, dansten over de huizen, de velden in, naar de verten. Je hoorde ze springen in vlugge maat.... je zag ze ijlend voortstuiven door de lucht, kopje duikelen over elkaar heen. Merijntje moest er even stilletjes om lachen. Dan liep hij de deur uit om Flierefluiter te zien als hij buiten kwam. Het luiden hield op en toen Merijntje even gewacht had, stapte de koster met zijn lange benen haastig de kerkdeur uit. En met bevreemding keek Me-rijntje naar de dikke doornstok, die hij over schouder droeg en waaraan een bundeltje hing, in een grote rode zakdoek geknoopt. Z'n breedgerande, grijsverweerde vilthoed stond scheef achteruit op zijn kop en heel z'n gezicht lachte van een geweldige, overstelpende vreugde.

– Aah! Merijntje, m'n jongeske! groette hij luidruchtig. 'k Wou net effekes naar je toekommen om je g'ndag te zège.

– G'ndag zège? herhaalde Merijntje onthutst. Goade dan weg?

– Moar van eiges goan 'k weg! Meneer pestoor 'ee me nie meer noodig, 'k 'Em m'n eigen 'ier lang genog opg'ouwe, 'k Mot wijer,

– Woar noar toe? vroeg de kleine jongen met haperende stem.

Flierefluiter maakte een vaag gebaar met zijn lange arm.

– Overal noar toe, zei hij met een diepe lach, de wije wèreld in.

Al pratende was hij gaan lopen in de richting van de dorpsweg en Merijntje liep naast hem voort, ontsteld, verbaasd, en kon het zich nog niet voorstellen, dat deze nieuwe slag werkelik zou vallen.

– Joa, moar, Flierefluiter, stamelde hij, da' kan toch nie.... 'Oe.... wie mot er nou kùster zijn?

Flierefluiter lachte luider, spottend en overmoedig. Hij rekte de armen, wuifde naar verwonderd kijkende dorpelingen achter hun horren, en zei:

– Da' motte jullie oonder mekoare maar uitzoeke, Me-rijntje! Kùsters genog op de wèreld, or. Moar ik goan d'r tussen uit, 'k Em nou lang genog wierook één waslucht gesnove! Ik snak er noar om weer es in een lekkeren 'ooiopper te sloapen één mee degelike meinse te proate, die wijer gewiest 'emmen as da' benepe kriel-stadje doar gunter.

Ze waren de laatste huizen van het dorp al voorbij. Flierefluiter zwaaide met zijn dorenstok boven het hoofd en schopte baldadig de steentjes van de mac-adam weg voor zich uít. Toen vroeg Merijntje triestig:

– Eén ikke dan?

– Gij? riep Flierefluiier en keek lachend op hem neer. Wel, gij goa noar school één ge goa mee de miirpels één mee de pintop speulen één de mis diene bij de nieuwe pestoor....

Maar eensklaps hield hij met zijn spottend gepraat op. Hij zag zo'n diep verdriet over het kindergezicht komen, dat hij zich verbaasde en plots begreep, hoe wreed hij was tegenover zijn kleine kameraad, die hij zó niet behandelen mocht. In de blijdschap om zijn herwonnen

vrijheid had hij totaal vergeten, hóe Merijntje en hij heel die lente, zomer en herfst met elkaar hadden verkeerd. Bedachtzaam krabde hij zich achter het oor, lei z'n hand als gewoonlik op het smalle schoudertj en zei:

– Joa, lusterd' es ier, Merijntje.... ge mot er nie kwoad om zijn, or.... moar ik kan wezelik nie langer blijve. – Woarom nie? vroeg de kleine jongen bedrukt.

– Neeë.... ik mot weg.... wijd weg.... Ik zijn erges noar toe gerope ...

– Da' gloof ik níe, zei Merijntje hard.

– Joa, kek nou es.... 't is moeilik om je dad' uit te lège, Merijntje.... moar ik kan 'ier nie blijve.... ik mot weg, op reis, erges aanders noar toe.

– Gij zoek je plezier, verweet Merijntje, één mijn boat' alleen achter.

Een tijd lang zweeg Flierefluiter, Toen begon hij zachter:

– Luster nou 'es, Merijntje.... Gemot leere begrijpe, dat er nou eenmoal van die dienge zijn, doar niks oan te veraandere valt .... G'ed ok wel begrepe, da' ge nie moes schreeuwen omda' meneer pestoor noar den 'emel gegoan was.... Nou, zo motte nou oan mijn ok deinke.... Ziede.... ik zijn nou zo, da’ k altij erges aanders noar toe wil. Doar kan 'k niks oan doen.... Da's nou zo'n bietje mijn 'emel, ziede.... Iederendeen 'ee zo z'n eigen 'emel.... Ge meug mijn m'n 'emel ok nie misgunne, Merijntje.

– Ge kun mooi proate, wrokte Merijntje, moar ge lul zo moar wa'.... da's eel wad' aanders, manneke. A'ge wilt kunde blijve.

– Moar ik kan nie wille, zei Flierefluiter, oprecht treurig.

– Ge wil nie wille, dad' is 't em, stelde de kleine jongen onverbiddelik vast.

Flierefluiter zuchtte.

– Misschien 'edde gelijk, gaf hij zacht toe. Moar d'r is niks oan te doen ....

Ze stonden voor het hek van het kerkhof.

– Kom, zei Flierefluiter, op zijn oude, zorgeloze toon, dan goan me meneer pestoor nog effekes g'ndag zège. Hand in hand liepen ze het verlaten kerkhof op. Bij de vers opgeworpen kleine grafheuvel bleven ze staan, Flierefluiter nam zijn hoed af en ging in het gras zitten. Toen haalde hij uit de binnenzak van zijn jas z'n dwarsfluit en begon te spelen. Vrolike, lichte melodietjes, die als vlinders door de frisse najaarslucht fladderden. Merijntje stond er rechtop bij en luisterde en was, even, wonderlik blij. Dan hield Flierefluiter op, stak het instrument weg en ging, als strelend, even met zijn hand over het gele zand van het stille grafheuveltje.

– Die liekes 'oorden ie zo gère, zei hij opgeruimd. Kom, Merijntje, nou goan me weg. Gij mot noar 'uis goan, één ik stap de weg op.

Op de dijk, vóór de kerkhofpoort, hield Flierefluiter Merijntjes hand in zijn warme greep.

– Nou goan me-n-uit mekoare, Merijntje, zei hij zacht. Zo goaget in 't leve, jongeske: meinse, die veul van mekoaren ouwe, kunne doarom altij nog moar nie soame blijve. Ik goan nou wijd weg, moar over een tijdje kom ik vrom. Eèn dan breng ik vor jou een vapurke mee, van de foor in Aantwarpe.... witte wel a’ k je da' nog es beloofd 'èm?

Merijntje knikte, sprakeloos,

– Zulde nou nie kwoad op me zijn, Merijntje? smeekte Flierefluiter.

– Neeë, antwoordde Merijntje, en hij voegde er na een ogenblik aan toe: A'ge teminste m'n vapurke nie vergit. Flierefluiter lachte.

– 'k Zal 'et nie vergete, beloofde hij, doar kunde van op aan.... Dag Merijntje, dag jongeske.... tot kommende joar voorjoar of zo.

– Dag Flierefluiter.

Hij zei het met een strak mondje.

Flierefluiter keerde zich om en ging met grote stappen weg. Merijntje bleef staan en keek hem na, een bijna onweerstaanbare drang in het hart om hem na te lopen. Toen hoorde hij, hoe de vertrekkende vriend begon te zingen. Helder galmde de diepe stem door de ijle lucht:

 
Eén al op die barege.... die schoone barege....
 
Eén al op die baharege
 
Doar woon mijn zoetelief....

Toen liepen Merijntjes ogen vol brandende tranen. Met een ruk keerde hij zich om en holde de dijk langs, naar het dorp terug.

IV.

In zijn schrikkelike verlatenheid was hem dan eensklaps de gedachte aan Blozekriekske ingevallen. Allen waren van hem weggegaan. Eenzaam was hij achtergebleven, maar Blozekriekske was er nog en een wilde behoefte om met haar te spelen en haar vriendelike oogjes tegen hem te zien lachen, joeg hem voort. Ze zóu blij en vriendelik zijn. Hij wist het middel om haar in verukking te brengen. Hoe had het verlangen haar gekweld naar de scherven van zo'n zeldzaam theekopje met soldaatjes er op! En wat was hij laf geweest, om ze haar zo lang te onthouden. Ze had gelijk! Een labbekak en een bangschijter was hij geweest....

Moar nou kon het hem niet meer schelen. Wat maakte zo'n onbenullig theekopje uit bij de vurige drang naar genegenheid, die hem verteerde? Hij was bereid om alle theekopjes van de wereld in gruzelementen te gooien alleen om Blozekriekske tegen hem te zien glimlachen

en haar lief stemmetje aanhalig te horen vleien:

– O, Merijntjelieve, wa' zijn 'k doar nou toch blij mee!....

In zijn gedachten hoorde hij het haar al zeggen en een flauwe glimlach ontspande de strakheid van zijn opeengeklemde lippen terwijl hij zich repte om sneller thuis te komen, Hij vloog de dorpsweg af, de straat over en viel als een wervelwind bij zijn moeder binnen, Die begon aanstonds te kijven:

– Woar komde nou weer vandoan, gadverse kleinen brakker! Arjoan 'ee je overal loope zoeke. Moar me-nemmen 'et eten allang op, orren, één ge kun vaste tot vier uren a' ge da' moar wit!

– Eten? Vasten?.... Wat ging hem dat allemaal aan? In één adem door liep hij naar de kast en trok de deur open.

– Wilde gadvergeme j'w aande wel es uit de spin' ouwe, lilliken oonstraanten oap! Gaauw toe die deur! Daar stonden de kopjes. Achter hem klepten moeders muilen. Een snelle greep.... hij had een kopje beet!.... Meteen rukte moeder hem van de kast weg, maar het kopje kletterde over de grond in scherven.

Moeder schreeuwde van schrik en boosheid, kletsend vielen haar ruwe werkhanden op Merijntjes wangen, terwijl ze woedende jammerklachten uitstiet over het geschonden servies en over zijn ongelofelike ondeugendheid. Maar Merijntje zei niets terug. Hij huilde niet om de grimmige klappen. Hij liet zich op de knieën vallen en raapte snel de scherven bij elkaar. In de haast kerfde hij zich een vingertop open aan een scherpe kant, maar hij voelde geen pijn, sprong met zijn buit onder moeders wild meppende handen weg en stoof de deur weer uit.

Vrouw Gijzen stond hem hijgend en verstomd van verbazing na te kijken en vroeg zich af, of de duivel

misschien in die kwajongen gevaren was. Maar Merijntje kwam op al haar roepen niet terug, holde het dorp uit, de kostbare scherven in de zak van zijn jasje stijf tegen zich aandrukkend.

Een gevoel van bevrijding steeg hem juichend naar de keel. Geen ogenblik bekommerde hem de gedachte aan de zware straf, die hem bij zijn thuiskomst wachtte. Hij ging naar Blozekriekske. Hij ging Blozekriekske blij maken, geweldig blij, zot van blijdschap. En Blozekriekske zou lachen, zou hem prijzen, zou lief zijn. Hij zou Mizotje op zijn knie laten slapen. Ze zouen vadertje-en-moedertje spelen in het schemerige huis met zijn wit gekalkte wanden en zijn ongekende schatten van fantastiese scherven. Het huis, dat een oud varkenskot was, maar ook een sprookjesoord, waar het heerlik was met Blozekriekske samen te wonen en velerhande hevige dingen te beleven.

Z'n wangen brandden van de harde klappen, die moeders handen er in dolle drift op hadden neergepatst. Z'n rug had pijnlike plekken van de stompen, die ze hem had toegediend, toen hij geknield lag om de scherven te verzamelen. Zijn vingertop bloedde en begon gemeen te branden. Het kon hem allemaal geen steek schelen. Hij zoog op zijn gewonde vinger en liep haastig langs de weg. Als hij straks thuis kwam, zouen ze hem ongenadig op z'n tabernakel komen. Hij maalde er niet om. Ze konden hem doodslaan voor zijn part. Maar hij zou bij Blozekriekske geweest zijn en weten, hoe dankbaar ze hem was, hoe trots op zijn scherven, hoe het huis nu helemaal van hen samen werd. De ondragelike eenzaamheid was van hem weggenomen en hij voelde zich tevreden en bijna gelukkig bij de voorstelling van Blozekriekske met hem samen vader-en-moedertje spelend in het schemerige schuurtje, met de boksende geit achter haar schut en de grappige stemmen van het kleine vadertje en moe-

dertje, die gewichtige dingen over het huishouden bespraken in schone harmonie of heerlik kibbelden met hevige grote-mensenwoorden en een diepe bewondering voor zichzelf om hun knappe parmantigheid.... Bij Blozekriekske was nu de troost en het geluk der gemeenzaamheid. Z'n laatste-toevlucht, het veilige oord, waar hij zijn ontstellende verlatenheid kon ontkomen.... Hij voelde dat zo zeker als dat hij haastig door de polder liep en geen ogenblik kwani verwondering bij hem op, omdat hij thuis bij zijn vader en moeder, bij zijn broertjes en zusjes zich eenzamer voelde dan overal elders....

Hijgend van het harde lopen zwenkte hij het paadje langs Blozekriekskes woning in en holde meteen naar het schuurtje. Ze zou er wel zijn, dacht hij. En ze was er inderdaad, maar tot zijn grote teleurstelling was ze niet alleen. Ze had weer dat onogelike neefje bij zich. Het tweetal zat liefjes nevenseen op het bankje met de poppen in het kistje, dat een ledikant was, voor zich en blijkbaar hadden ze beraadslaagd over een of ander pijnlik huishoudelik vraagstuk, want hun gezichten, die zich verschrikt naar de binnenstormende invaller keerden, droegen nog de sporen van een zwaarwichtige ernst.

En Blozekriekskes eerste woorden vielen als een straal ijskoud water op Merijntjes brandende geestdrift:

– Wa' komde gij nou weer sjouwe?

Het klonk vijandig, maar Merijntje herstelde zich spoedig van de ontgoocheling: ze kon natuurlik niet vermoeden hoe hij met schatten beladen en een hartje vol tedere genegenheid tot haar weerkeerde. Daarom glimlachte hij tegemoetkomend en zei geheimzinnig:

– Joa, Blozekriekske.... da' motte nou es roaje! Hij hield zijn hand in zijn zak, op zijn kostbaar geschenk. Nelleke keek hem onderzoekend aan. Toen vroeg ze op dezelfde koude, snibbige toon:

– G'è toch zeker die schaarve nie bij je?

– Joa! juichte Merijntje, dad' 'em ik net! en hij diepte de waardevolle stukken uit zijn zak op en hield ze haar in zijn uitgestoken hand voor,

– Zijde nou nie blij, Blozekriekske?

Het meisje stak minachtend haar schoudertje naar voren en haar antwoord viel als een verpletterend oordeel over Merijntjes blijde verwachtingen:

– Hn! die lilleke vuile stukskes steen wik gin eens 'emme, jonge.... 'Ouwde gij ze zelf moar, or.... Merijntje stond, verstijfd van ontzetting, de hand met de scherven nog altijd vooruitgestoken. Alles draaide voor zijn ogen. Alles tuimelde door elkaar tot een onontwarbare chaos. De ogen puilden hem van starre verbazing haast uit het hoofd en zijn hart deed pijn. Dan verslapte hij en liet de scherven rinkelend op de grond vallen.

– Zèg! snauwde Blozekriekske boos, roap je vulleg'ed op asteblieft één goa m'n 'uis uit.... 'k Em 'eel wa’ beters as die oakelike schaarve van jou!

En met een hoogmoedig gebaar schoof ze het gordijntje weg van het plaatsje, dat zó lang op de befaamde scherven gewacht had. Op de glanzende roode lap stond, geleund tegen de achterwand een grof aarden vergiet, goudgeel met groene bloemen, blinkend opgewreven en met een gapend gat in de bodem.

Stom keek Merijntje toe. De kleine Peer glimlachte verheerlikt.

– Da's wad' aanders,'eemanneke? hoonde Blozekriekske. Dad' 'ee Peer vor me meegebrocht ....

Merijntjes ogen dwaalden hulpeloos van de een naar de ander. Daar stond hij! Met zonde, met misdaad beladen, en alles tevergeefs! Verdrongen door een kleine snotneus met een gebroken aarden schotel. Beschaamd, uitgelachen, verstoten! Helder zag ie in eens, wie en wat Nelleke Besjoane eigenlik was! Dat had ie daar alle

maal gewaagd voor een kleine heks van een meid, die 'et nergens anders om te doen was dan om nieuwe stukken in haar huishouden van scherven! Op dat hebzuchtige serpent had ie al z'n hoop gebouwd! Van dat onbarmhartige nest had ie veel gehouwen!....

Opeens sloeg Merijntjes gevoel van brandende vernedering tot wilde woede om. Zijn ogen werden troebel en zijn vuisten balden zich in een woeste drang om te vernielen. Naast het bankje lag een dikke straatkei, die voor poppenzetel diende. Ziedend van razernij greep Merijntje de kei met de beide handen op, hief hem boven zijn hoofd en slingerde hem als een bom naar de hatelike schotel, die de oorzaak geworden was van zijn vernedering.

De kei sloeg de schotel aan splinters, viel door de zwakke plankjes heen en verwoestte alles wat tegen die wand aan kostbaarheden lag opgestapeld. Het was een oorverdovend geraas van kletterend en brekend glas en aardewerk. Blozekriekske gilde hartverscheurend, Peer brulde mee, maar Merijntje, dol van drift, greep de noodlottige kei uit de ruïne en smeet hem tegen de andere wand, die, oud en wrak, in zijn geheel krakend achterover kwakte, het schuurtje in en alle potdeksels, koffiepotten en glaswerk meenam, die daar zo glanzend hadden te pronk gestaan. Toen schopte Merijntje de planken van de laatste wand uit hun verband en voltooide daarmee de wraakzuchtige verwoesting van een kostbare inboedel, waaraan het trouweloze Blozekriekske zo lang en met zoveel harstocht had verzameld.

– Dèr, snotmeid! hijgde Merijntje, doar lède nou mee j'w 'uis'ouwe!

Blozekriekske zat met de schort over haar hoofd op het bankje tussen de ruïne van haar bezittingen en snikte en kermde erbarmelik. Peer brulde of hij zelf vernield werd. Maar Merijntje voelde geen berouw of

meelij. Zijn gezicht stond hard en triomfantelik. Nog even overzag hij met een voldane blik de aangerichte verwoesting. Toen zei hij ruw sarcasties:

– Salu!

en stapte langzaam, met stijve passen het schuurtje uit. Maar eenmaal buiten zette hij het op een lopen en stoof in één ren door tot hij op de dijk was.

Dan zakte plotseling de zenuwspanning en Merijntje viel neer in het gras op de dijkhelling, duwde zijn brandend gezicht tegen de koele aarde en brak uit in een wanhopig schreien. Hij voelde zich nu eerst voor goed verlaten en alleen, zonder iemand, die hem kon troosten in zijn onstilbaar verdriet. Geen mens in heel die grote, wijde wereld gaf iets om dat gebroken, kleine mannetje in het gras tegen de dijk.

En met ontzetting voelde hij de gedachte in zich opkruipen, dat ook God hem verlaten had, omdat hij immers zijn Engelbewaarder er van verdacht had, een labbekak te zijn. Diep besefte Merijntje, dat hij al zijn ongelukken verdiend had en dat hij heel zijn leven wel zou voortgaan zich door zijn onverbeterlik boosaardig en zondig karakter immer zwaardere onheilen op de hals te halen.... Alles was nutteloos: er waren nu eenmaal mensen, die voor het ongeluk geboren werden en ontwijfelbaar zeker was hij één van hen!

 

EINDE


Vorige

Over het gehele werk

titels