Twiede deil
Historie vaan de kluusters en kèrreke, kapelle en refuzjiehoezer.
Noe veer mèt de behandeling vaan de historie vaan Mestreech gekomme zien tot in d'n tied vaan de Franse revolusie, dee d'n awwen tied veur good aofsloot en es 'n euvergaanksperiood kin besjoud weure tot et oontstoon vaan eus keuninkriek oonder de keuninge oet et Hoes vaan Oraanje, zölle veer heij veurluipig 'n halt make um euver te goon tot de bespreking vaan de kluusters, kèrreke, enz.
Evezier veur die kluusters en kèrreke beteikent de zoegenaomde Fransen tied et ind vaan 'nen touwstand, dee iewe laank heet gedoord en neet mie is trökgekierd.
Aajt Mestreech is dèkser geneump gewoorde de stad vaan kluusters en kèrreke. En neet veur niks. Wienie veer de aw stadsgeziechte bekieke, die nog van eus gooi stad bestoon en boevaan veural dat vaan umstreeks 1570 d'n indrök gief, hiel akkuraat en mèt väöl zörreg geteikend te zien, dan kinne veer dao-op tèlle 42 tores en teurensjes vaan kèrreken en kapelle. En es veer daan bedinke, dat al die kluusters, kèrreken en kapelle hoonderde jaore laank in Mestreech bestanden höbbe, daan beseffe veer ouch, wat zie veur de stad en häör börregerij höbbe beteikend, daan weurd et us begriepelik, wie ouch zie vaan hunne kant et leve vaan die börregerij, häör gloriedaog en häören elend moten höhbe mètgeleef en vaan dat alles d'n trökslaag moten oondervoonden höbbe.
Wat moot et bestoon vaan zoe e groet aontal godshoezer in 'n betrèkkelik klein stad 'nen indrök höbbe gemaak op de boetewereld. Wat moot Mestreech vaan ajts heer 'ne naom höbbe gehad es sentrum vaan katteliek leve, dat et zoeväöl kloesterordes tot ziech lokde.
Want, laote veer veural dit neet oet et oug verlere: et waor heij gei missieveld, wat die kluusters zeukde, integendeil, de ordes voonte ziech tot Mestreech aongetrokke zjus door et al op hoeg peil staond godsdeenstig leve, wat ze heij voonte, wat door St. Maternus en daonao door sintervaos heij waor gebroch en door dee z'n opvollegers waor in stand gehawwe en verstèrrek.
Meh behalleve de aontrèkkelikheid vaan Mestreech es godsdeenstig sentrum, waor d'r nog 'nen aandere faktor, dee op de oontwikkeling veural vaan et kloesterleve in eus stad vaan groeten invlood moot gewees zien, naomelik de geis in die aw tijje, dee e kloester es 'ne weldaod, es e kosbaar bezit besjoude en dee tot uting kaom door daode vaan vrijgevigheid oonder allerlei vörrem, door aonhaankelikheid, erkinning en waardering.