Herinneringen van Dr. Aletta H. Jacobs

[p. t.o. III]

Foto: F. Julius Oppenheim, Den Haag
dr. aletta h. jacobs op haar zeventigsten geboortedag

[p. V]

Ter inleiding

Heeft dit boek een inleiding noodig? Strikt genomen niet, want het moet voor zichzelf spreken, maar ik wil toch gaarne van zulk een avant-propos gebruik maken voor enkele opmerkingen van algemeenen aard.

Men mag gerust gelooven, dat ik tegen de publicatie heb opgezien als tegen een berg, en dat ik lang heb geaarzeld alvorens er toe over te gaan. Het is iets anders om aanteekeningen te houden en herinneringen op papier te zetten, dan dat alles prijs te geven aan de openbaarheid. Ten slotte ben ik gezwicht voor vele vriendelijke aansporingen uit ons land en daarbuiten. Laat mij nu dit echter bekennen: toen ik dan eenmaal bezig was met het doorlezen van oude brieven en papieren, met het maken van aanteekeningen om alles te schiften en te ordenen, heb ik toch meer en meer het bemoedigend besef gekregen, dat ik met het schrijven van dit boek eenig nut kon stichten. De vrouwen en meisjes van tegenwoordig mochten het zich nog wel eens duidelijk voor oogen stellen, hoe moeilijk, hoe saai en weinig verheffend het leven is geweest van hare grootmoeders en moeders, en vooral van hare ongehuwde tantes. Daardoor zouden zij te beter waardeeren, hoeveel meer zij in den hoogeren zin van het leven kunnen genieten, nu de wegen zijn gebaand voor een vrij en onafhankelijk bestaan, ook voor de vrouw. In de volgende hoofdstukken heb ik niet telkens de paralel getrokken tusschen voorheen en thans, maar naar ik meen treedt de tegenstelling toch telkens op den voorgrond.

Nog een andere overweging heeft mij tot de uitgaaf doen besluiten. Dergelijke levensschetsen van vrouwen zijn zeldzaam in ons land. Het nageslacht zou daarom licht

[p. VI]

tot de gevolgtrekking kunnen komen, dat in de nu afgeloopen halve eeuw, welke gekenmerkt is door een zoo sterken ommekeer, de vrouwen aan al die hervormingen geen werkzaam aandeel hebben genomen.

Een volledig relaas van alles wat ik heb beleefd en ondervonden, heb ik niet willen geven. In dat geval zou het boek veel te omvangrijk zijn geworden. Toch kan er uit blijken hoeveel teleurstelling, tegenwerking en zelfs verdachtmaking mijn deel zijn geweest, maar tegelijk hoe ik steeds in de moeilijkste tijden steun en vriendschap en liefde heb mogen ondervinden van hoogstaande mannen en vrouwen. Daardoor is althans het bekende gezegde: ‘pioniers moeten te gronde gaan’, aan mij gelukkig niet bewaarheid.

Aan den avond van mijn leven gekomen, mag ik met dankbaarheid terugzien op een loopbaan als slechts weinigen ten deel valt. Alle vormen van droefheid maar ook van vreugde heb ik leeren kennen. Bijna de geheele wereld heb ik doorreisd en daarbij de heerlijke ervaring opgedaan, dat overal lieve en oprechte vrienden wonen, die ik met hartelijkheid gedenk. Het is mij een bemoedigende en een troostrijke gedachte, dat, nu ik geen werkzaamaandeel meer kan nemen in het hervormingswerk, een uitgebreide internationale briefwisseling mij op de hoogte houdt van hetgeen er op verschillend gebied in de wereld geschiedt.

Grooter echter is mijn dankbaarheid, omdat ik de verwezenlijking heb mogen beleven van drie belangrijke factoren voor een gelukkiger en op hooger peil gebracht leven van de vrouw. De politieke en de economische onafhankelijkheid der vrouw en het moederschap naar begeeren, zijn met mijn medewerking in ons land tot stand gekomen. Daarom zal ik, wanneer het uur van heengaan voor mij gekomen is, gerust mogen zeggen, dat ik er het mijne toe heb bijgedragen om de wereld voor de vrouwen een beetje beter achter te laten dan ik haar gevonden heb.

Aletta H. Jacobs