Journalen. Derde deel

Octobri.

1 Vryd.

Reden des middaghs wegh en quamen met een guide teghen den avont à la grande Chartreuse, door een wegh die geweldich moeijelijck is en gansche drij mijlen steil opklimt, midden door uijtnemend hooghe berghen, die int eerst vol beucken boomen en daernae vol van die en mastboomen staen, dat altemael mannetjes zijn en schoone boomen, hoewel de meeste part niet seer dick. Int inkomen van de eerste poort vraeght een monnick wie men is

[p. 138]

en waer men van daen komt, en laet een deur; aen de deur van 't clooster komt de P. Coadjuteur en heet een welkom seer beleeft, en brengt een in een camer daer men terstont vier maeckt. In de berghen vanghen se altemet beeren, en daer wasser een heel tam en liep met een bel aen den hals langhs het clooster. Boven op den bergh (daer is noch wel een half uur klimmens) gaet men de plaets sien, daer St. Bruno plach te bidden. Sij gaven ons niet te eeten dan eijeren en salade en fruijt, en wij werden gedient van een monnick en een leeckebroer. Dit clooster is irregulier gebout, maer seer groot en heeft menigte van capellen. In een van die staet een goet autaerstuck, daerin een conterfeitsel komt van een Bastaert van Bourgoignen dat fraey was. Daer sijn twee galerien elck langh over de 600 voet en maer acht breet. In dit clooster woont de Generael van de Cartusers welcker order soo rijck is dat dit convent alleen over de 120 duisent gulden inkomen heeft.

2 Saterd.

Vertrocken smergens door een wegh die noch enger was dan de eerste, jae soo dat wij een geruijmen tijt mosten te voet gaen, en quamen door St. Estienne des avonts te Sirene, daer wij wel waeren.

3 Sond.

Vertrocken smergens en quamen savonts te St. Lorent, drij mijlen van Lion.

4 Maend.

Quamen smergens te Lion, daer wij de Graef noch vonden, en ick brieven van Papa van den 7^en en 14^en Septembris. In de leste secht hij dat hij sent order aen Heuft om mij hier gelt te doen hebben soo veel ick hier van doen souw hebben. Dat hij noch op bescheit wachte uijt Oostvrieslant, en soo dat favorabel was dat hij mij wissel in blanco soude doen hebben. Item dat Broer Christiaen met Graef Henrick nae Denemarken soude gaen. Ick schreef aen papa, dat ick hier met de Graef noch in

[p. 139]

selven terminis stont en meende hier te blijven soo lang tot dat daer order quam van Anrick of van papa, schreef oock aen Broer Lodewijck en aen Kinschot.

5 Dinsd.

Was niet uijt als nae de middagh. De Chanoine du Fos was mij besoecken en ick praete met het meisjen over onse deur. Kreegh brieven van papa van den 21 Septembris daerin hij order sent aen Calandrini om mij credit te doen hebben in Italien, maer dat hij wilde ick soude wachten op de orders die de Graef soude krijgen om mij te defraijeren. Item dat ick mij soude wachten van Weverts geselschap, en dat S. Hoochheyt dickwils nae mij vraegden.

6 Woonsd.

Was smergens niet uijt. Nae de middagh speelde met de Graef en Wevert in de caetsbaen en won se aff. Wevert seij mij, dat Marenholtz geschreven hadt aen Bonerus dat daer verstaen wert dat ick gedefraijeert soude werden, maer datter niet in en stont van een knecht, en Wangenheim seij dat hij het mij niet en dorste seggen, en vreesde dat ick t'mogelijck niet wel mochte nemen dat sij t'mij niet van beginsel aff en hadden gedaen. Aen mij en seiden zij hier niet een woort aff.

7 Donderd.

Was smergens niet uijt. Nae de middagh vraegde nae Reverchon die niet thuijs was. Daernae gingh met Wevert wandelen nae de Ruinen van de Aqueducten, daer maer drij of vier Arcades meer af staen en sijn van buijten altemael bekleet met steentjes, die aldus lagen.¹⁾ Hier bij legt een groote platte steen, die se heeten la pierre qui bransle hier aen wegende doet men se verroeren door dien se int midden hoogher is dan aen de zijden, dat sonder miracel seer wel geschieden kan. Buijten la Porte

1) Volgens de aanduiding op den kant: ruitsgewijze.

[p. 140]

de Vere staet een dingh, dat men le Tombeau des deux Amants heet, staende op vier pilaren van graeuwachtighe steen en siet er out uijt. Wangenheim quam mij segghen dat sij mij souden defraijeren.

8 Vryd.

Was smergens niet uijt. Nae de middagh gingh nae caerten soecken en wandelen door de stat, van welcke men de wonderlijcke situatie met genoeghen kan verwonderen, van wat zijde dat men se oock neme.

9 Saterd.

De Graef mij langh en dickwils gebeden hebbende om mede te gaen, quam smergens voor mijn bedt en vertrock naer Orange. Ick was smergens niet uijt en speelde naemiddach partij met Wevert. Hij verloor de ballen en wilde se niet betalen, daer ick schier woorden met hem over kreegh.

10 Sond.

Gingh smergens in een schuijt vol menschen nae St. Romain daer die van de religie een kerck hebben, die klein is, maer net. Voor is een vierkante plaets, en int midden staet een fontein die fraey is. Nae de middagh om Weverts geselschap te ontgaen, resolveerde ick nae Geneve te gaan en sont om peerden, maer kost er gheen krijghen, soo dat mijn resolutie schier veranderde.

11 Maend.

Was smergens niet uijt. Nae de middagh gingh wandelen met Wevert nae een huijs dat la Duchere heet, en legt op een hoochte en aen een bos, seer lustich. Schreef aen papa om te weten of ick die nu gedefrayeert wiert, indien de Graef niet van dese winter quam nae Italien te gaen, bij hem soude blijven, of dat ik liever alleen soude gaen. Item aen Heilersiegh, S.H., Crommon en broer Lodewijck.

12 Dinsd.

Gingh nae de middagh met Wevert nae Cerises huijs te St. Germain, om wijn te sien maken.

[p. 141]

13 Woonsd.

Was buijten en quam savonts weer thuijs.

14 Donderd.

Was smergens niet uijt. Na de middagh speelde in de caetsbaen. Rame sont aen mij van daegh hier gekomen wesende.

15 Vrijd.

Des middags vertrock van mij Capteijn Wevert, daertoe meermaels aengeport wesende, nae Italiën. Ick hadde hem door langhe conversatie leeren kennen en gesien dat het een verstant was, dat niet wel te verdraghen was, en dat men altoos veel most toegeven, en was daerom blijde dat ick van hem af was en gescheiden. Nae de middagh gingh Rame besoecken en daernae in de caetsbaen spelen en besocht daernae du Fos noch.

16 Saterd.

Was smergens niet uijt en nam een teeckenmeester aan. Nae de middagh speelde in de caetsbaen met een Engels Edelman geheeten Cotton tegen een Paffenrode van Antwerpen, die met ons in Vranckrijck quam, en gingen à moitjé des frais wegh.

17 Sond.

Was smergens niet uijt. Nae de middagh speelde tegen Cotton en noch een Engelsman en verloor.

18 Maend.

Was smergens niet uijt en nae de middagh ballotteerde wat. Schreef aen Papa en seij datter ordre uijt Oostvrieslant was voor mijn defraijment, en dat hij mij eens schrijven souw wat het voor een man was die bij de Graef souw komen en offer apparentie was om van dese winter nae Italien te gaen.

19 Dinsd.

Was niet uijt en den ganschen dagh besigh met mijn teeckenmeester. Kreeg schrijven van papa, int welcke extracten stonden uijt brieven van de Gravin en Erentreiter, die opentlijck spraken van mijn defrayement.

20 Woonsd.

Was smergens niet uijt. Nae de middagh speelde wat in de caetsbaen.

[p. 142]

21 Donderd.

Was smergens niet uijt. Nae de middagh gingh met Mr. Thom Killegrew en Mr. Cotton in de kerk van de Urselinen en hoorden daer vespres singhen door fraeije stemmen. Daernae ginghen wij in de caetsbaen, en speelden Killegrew en ick tegen Cotton, die ons afwon.

22 Vrijd.

Was smergens niet uijt. Nae de middagh gingh Forendal spreken van wegen Wevert, die mij van daegh schreef van Geneve.

23 Saterd.

Was den ganschen dagh thuijs om het quaet weder, dat niet en dede dan regenen.

24 Sondagk.

Was oock niet uijt, speelde den ganschen naemiddagh met de Graef en soo hij qualijck altemet speelde en inpertinent, verweet hem dat er soo wat van de infanterie onder liep.

25 Maend.

Was nae de middagh met de Graef de peerden besien van eenen Solighoffer.

26 Dinsd.

Schreef en kreeg brieven, was niet uijt.

27 Woonsd.

Vortrock met de Graef en quamen des avonts te Crieu, een slecht dorp 4 mijlen van Lion.

28 Donderd.

Aeten des middachs in een dorp, genaemt La Frette, 5 mijlen van Crieu en quamen des avonts door Rive dat die schoone plaes is met all de beken; des avonts te Moran drij mijlen verder.

29 Vryd.

Quamen savonts te Grenoble. Sagen noch die avont het huijs van Mr. de Desdiguieres dat redelijck fraey was en daer was een camer met schilderijen die fraey waren van Italiaensche meesters. De thuijn is oock fraey met een fontein die middelbaer is. De kerck van de Jesuiten is klein en gansch met vuere planken beschoten. Wij logeerden au Cheval marin.

30 Saterd.

Vertrocken en quamen savonts a la grande Chartreuse, daer Wangenheim mij badt het

[p. 143]

compliment te willen doen. Hier vondt ick Carer, die uijt Italiën quam.

31 Sond.

Vertrocken smergens (eerst een predicatie van een monnick gehoort hebbende, en de monnick besocht, die extraordinaris net schrijft met een kopere pen) en reeden door een groote sneeuw en een stercke koude, en quamen savonts in 't dorp Ampernay.