Journaal van 21 october 1688 tot 2 september 1696. Tweede deel

April.

1 Vrijd.

Had een briefje van Wiljet. Schrijft, dat broer en suster van S^t Annel^t, haer soon, en̅ broer Christiaen beter waeren als te voren aen mij geschreven was. Dat mijn vrouw met dese post niet en schreef, eenige affaires hebbende.

Was noch al seer verkoudt en̅ hoestende.

Tegen den avondt gingh naer Kinsinghton, en de Con. over half thienen eerst uyt 't gebet komende, was niet langh in̅ antichambre, maer ging eten en deed mij niet roepen, geloove om de aenstaende Paesschen en Avondtmael en dat het soo laet was, en̅ soo reed naer huys.

2 Saterd.

Smergens was Sylvius bij mij, en wandelde met hem het Parck om. Het weder was seer verandert en schoon en warm geworden.

Sylvius seyde, dat Keppel noch al boven Myl. Portland in faveur toenam.

[p. 468]

3 Sond.

Was smergens ten Avondtmael. Smiddachs at Sylvius bij mij.

Naermidd. reed den Ringh met hem in Hideparck, daer seer veel koetsen waeren. Was schoon weder.

4 Maend.

Naermidd. was tot m^r Gibson en kocht daer printen, meest van Parmigiano, voor drie pond een schell. en 6 pence, en was 10 ueren eer daer van daen gingh.

Smerg. was de Marq. de la Muse bij mij.

5 Dynsd.

Wandelde smerg. met Sylvius het Parck om, att tot mijnent en gingh tegen den avondt met mij naer Kiusington.

De Coningh teeckende een deel actens. Vraeghde mij, of geen brieven van̅ Heer van̅ Lier gehadt hadde. Seyde, hem geschreven hadde, maer geen antwoordt gehadt.

Sprack hem van wegen Dijckveldt van Sweinits en van eenen van Lennip, die hij recommandeerde tot een Borgem^rs plaets van ter Elburg; maer daer quam geen positif bescheidt.

Ging te voet met Sylvius door S^t James-parck tot aen 't heck van Hide-parck, en was vrij moede.

Silvius seyde, dat de Con. in̅ Raedt geseght hadde, dat meende nae Holl^t te gaen den 25^en April, oude st., of 5 Mey, nieuwe.

6 Woensd.

Smidd. at Sylvius weder bij (mij).

NB. Vertelde mij, dat S. Hulst noch een hoer had, wesende een meydt uyt een coffee-huys. Dat hij die opschickte en̅ veel goedt gaf. Dat de andere (sijn meydt) daer heel jaloers van was, en dat hij altemet de eene uyt sijn bedt deed gaen en̅ de andere in haer plaets komen.

Naermidd. was tot Gibson, en̅ kocht voor dry ℔ 10 shill. aen teeckeningen.

Eerst was tot Cooper, en kocht daer een fraeye Guercino met root crijt. Leed groote koude tot Gibson, seer koudt weder wesende, en̅ daer geen vier.

Smerg. was Neufville met sijn soon bij mij.

[p. 469]

7 Dond.

Smergens waeren hier Boision en̅ Sylvius; aen eerste verweet eenighe van sijn carabinges, gelijck hij se noemde. Bleven niet eten.

Naermidd. quam Sylvius noch weer.

Gingh daernae tot Mad^e de Neufville, en̅ liet haer de teeckeningen sien, die gisteren tot Gibson gekregen hadde.

8 Vrijd.

De Con. deed eenige reveu of monsteringh in Hide-parck, en̅ gingh van daer naer Richmond, om mergen wederom te komen.

Desen dagh of gisteren seyde Sylvius, dat Myl. Malborroug en¹⁾.....

Savonts was tot n. Becker, bij haer en̅ haer suster. Seyde, dat sij verleden sondagh in̅ kerck gegaen was expres om de Con. te sien; dat sij hem van 't begin tot het eynde van̅ predicatie aengekeken had, en̅ hij op 't eynde sijn aensicht wat tot lachen trock.

1) De zin loopt niet verder door.

9 Saterd.

Smergens was Sylvius hier.

Gisteren sneeuwde het hier met 3 a 4 viagen, en vroor een vinger dick ijs.

Was niet uyt, zijnde wat gequelt met een pijn aen mijn rechter voet, aen̅ ball, of iets van̅ jicht was, maer was geen groote pijn noch geswell daeromtrent, quam met vlagen en belette mij niet te gaen.

10 Sond.

Was weder niet uyt. Sylvius was bij mij smiddachs en̅ een tijdt lang daernae.

Marie had bij joff. Gesson geweest, en̅ had haer die geseght dat Sylvius vrouw niet veel om hem en gaff, en luyden had die sij liever sagh als hem, en̅ schijnt dat hij daerom soo dickwils gingh uyt eten; dat hij in huys niets te seggen had, en̅ mij of een ander op sijn eygene authoriteit niet soude derven te gast nooden.

11 Maend.

Seyde Marie noch van joff. Gesson gehoort te hebben, dat Sylvius vrouw 500 ℔ st. van haer eygen

[p. 470]

goedt sjaers had, en̅ hij niet met alle; dat sij hem getrouwt had, op hoop van Lady of honour bij de Coningin te wesen, en̅ dat dat gemanqueert hebbende, sij hem niet lijden mocht.

Was noch al met die kleyne pijn aen mijn rechter voet gequelt.

Het weder niet soo koudt als de voorgaende dagen en̅ wat vochtigh.

Sylvius en Stanley waeren smergens bij mij; geen van beyden wist mij iets te seggen van mijn horologie. Sylvius att bij mij.

Hoorde dat Ouwerkerck stondt om over te gaen naer Hollandt, met recreuttes van peerden voor onse cavallerie.

Naermidd. tot Roos. Cocq en Gibson waeren alle niet thuys. Daernae was tot Mad^e de Neufville.

12 Dynsd.

Smergens was Sylvius bij mij, ging met hem 't Parck om en att bij mij.

Savonts ten 6 gingh nae Kinsington, en teeckende de Coning 4 dingen, even soo aen tafel soude gaen. Had de papieren, moetende geteeck^t werden, bij een request van Oudeghein gesteken, en comende in̅ antichambre, soo met Ouwerkerck sprack, die van mij afscheidt nam om nae Holl^t te gaen, soo ras de windt soude goedt werden, dat die in mijn camer beneden had laten leggen. Liep daerom soo ras ick kost, met eenigh ongemack van mijn rechter voet, naer beneden, en vondt daer dat se bij mij had. Dese fatigue deed mij quaet en̅ ver¹⁾.....

Hadden geen brieven uyt Hollandt zedert die van̅ 2^en deser, en men begon te vreesen of daer wel een packetboot mocht genomen zijn.

Had smergens eenigh beginsel van jicht aen mijn rechter voet.

De Coningh had gisteren een acces van koorts gehadt, hebbende te Richmont sonder mantel in seer scherp weder

1) De zin loopt niet verder door.

[p. 471]

gejaecht, soo van Loon seyde, die daer mede soo eene groote verkoutheyt gehaelt hadde, dat seyde materie en bloedt gespogen te hebben.

Van 't vertreck sprack men noch onseker, en meende de kleyne Sayer, dat op dat seggen van̅ Con. in̅ Council niet veel staet te maken was, omdat er noch al veel te doen was.

13 Woensd.

Smerg. was bij mij Tampion, had eenige horologien bij sich. Daernae Sonnius, die ten eten hield, en sach all mijn teeckeningen over. Oock Sylvius, die seyde dat Boision sieck was, en een acces of twee van̅ coorts gehad had. Dat hij ongerust was daerin, dat eenige luyden quade rapporten van hem gedaen hadden. Gisteren seyde mij Mary, dat hij veel wisjes met haer elcke reys maeckte, en haer geseght had: Wil you go along with me? I have a great deale of money.

De nacht voor desen dagh had niet wel geslapen en verhittinge in mijn bloedt gevoelt (gelijck noch meer de nacht daer te voren).

Noch geen tijding uyt Holl^t.

14 Dond.

De jicht continueerde de voorgaende nacht in mijn slincker voet, en oock dese mergen, maer konde noch redelijck gaen, en smockelde soo wat; had evenwel muylen aen, en was niet uyt.

Smergens was Tampion weder bij mij en had een nieuw barometer bij hem, dat hij seyde men van plaets tot plaets konde verbrengen, sonder peryckel, en ging naer Kinsington, wilde van̅ Coningh oock een patent als Quare had, versoecken.

Capⁿ Browne was oock smergens lang bij mij, wilde voor sijn soon een vendel versoecken. Had oock Neufville, die seyde sijn vrouw de voorgaende nacht had meenen te verliesen. Browne seyde, dat een seker jong kerel, maer gaeuw, hem geseght hadde, dat Secretaris bij Keppel meende te wesen, dat mij bedencken gaff, siende dat de

[p. 472]

Coningh mij geen dingen op te stellen gaff, en̅ dat zedert eenige tijdt oock een Secretaris bijnaer sonder werck was, niet wetende waer dit op uyt soude komen.

Quamen noch geen brieven uyt Holl^t.

15 Vrijd.

Smergens wierdt mij geseght, dat de Con. naer Richmond stondt te gaen.

De Marq. de la Muse was bij mij.

Naermidd. ten 4 ueren of soo gingh nae Gibsons en vondt daer Cock.

Eer uytgingh hoorde, dat de Con. om 't koude weder niet naer Richmond soude gaen.

Omtrent 7 ueren reed van Gibson naer Kinsinghton, hebbende eerst een menighte teeckeningen gesien en̅ eenighe uytgeleght, om sanderen daeghs daerover te handelen.

Nae negenen liet mij de Con. binnen roepen, Poortland daer oock wesende, en teeckende anders niet als ordres voor de recruittes, die met Ouwerkerck naer Hollandt gingen.

Quamen noch geen brieven uyt Hollandt, de wind altoos contrarie blijvende.

16 Saterd.

Smergens was Sylvius bij mij, maer wilde niet blijven eten. Seyde, dat Boision noch sieck was en̅ te bedde ley, en̅ dat melancholick was daerover, dat men aen mij van hem quade rapporten gedaen hadde. Dat 't ghene aen Marie geseght en̅ gepresenteert hadde, maer was om te lachen geweest.

Naermidd. omtrent 4^en gingh tot Gibson en was daer tot half thienen. Kocht voor 10 ℔ 14 shill. aen teeckeningen en̅ die betaelde.

Kreegh smergens brieven van mijn vrouw van 3 posten. Schreef in alle, dat broer Christiaen daer noch heel qual. aen was, en̅ in̅ leste dat hij niet konde slapen, en hij self vreesde dat dol soude werden. Dat het in sijn camer heel doncker was, en̅ men niemant liet bij hem komen, want dat, als hij wat veel spreeckt, hij datelijck slimmer wierd.

[p. 473]

Dat hij seer verlangde naer mijn overkomst, en meende dat de vreugde van mij te sien, hem soude doen beteren.

17 Sond.

Altoos seer koudt weder.

Sylvius quam smidd. en att bij mij. Naermidd. reed met hem in Hide-parck, daer seer veel koetsen waeren, niet tegenstaende het geweldigh stoof.

Mylord Halyfax was den ... deser gestorven van een knoopingh der darmen; liet aen sijn soon seer veel goedt naer, contanten en̅ anders. Hadde het Laudanum genomen.

18 Maend.

Smiddachs quam Sylvius hier vragen, maer was niet thuys.

Men hoorde gisteren dat de Franschen in campagne waeren, en̅ besigh met een grooter linie te maecken, en̅ daer Cortrijck in te sluyten met Harlebeeck. Dat den Hertoch van Wiertenbergh marcheerde om het te beletten.

Ten elff ueren reed naer Smith, de boockseller, en̅ kocht de nieuwste Transactions en twee dry boecken meer.

Altoos koudt weder en N.-Ooste windt.

Men hoorde dat de Bill, om S^r Peter Koock te doen klappen, in 't Legerhuys gepass^t was, nemine contradicente.

Naermidd. was tot n. Beckers en vrouw v. Zuylestein, maer waeren niet thuys. Was daernae tot joff. Golstein, en̅ daer quam m^rs Oxington, hiervorens joff......¹⁾, met noch eene onbekende. De eerste seyde, dat moeder was van 3 sonen. Gingh daernae tot Madame de Neufville, en̅ liet haer en haer dochter de teeckeningen sien, die van m^r Gibson de laetste reys gekocht hadde.

1) Niet ingevuld.

19 Dynsd.

Sondt smidd. tot Boision, die beter was.

Ten 5 ueren gingh naer Kinsington, en teeckende de Coningh eenighe Acten.

Poortland was binnen.

De nacht te voren had daer een riot geweest van̅ canaille

[p. 474]

en̅ de prentisen, daerover, dat sij seyden dat een keeper, of diergelijck, die de gepreste luyden onder sijn handen hadde in een huys in Hoborn, daermede trafficq deed en̅ die naer de colonien en andere plaetsen liet versenden om geldt, en eenighe geen eten gegeven hadde, die van gebreck gestorven waeren. Men sprack van een huys of twee bij dese occasie geplund^t en̅ omverre gehaelt.

20 Woensd.

Was naermidd. tot de vrouw van Zuylestein, die mij seyde dat vreesde ick niet mede in haer jacht soude konnen naer Holl^t overgaen, omdat soo veel bagage daerin soude mede nemen, dat mij niet wel en geviel.

Ging van daer tot Madame Plot, die haer man bij haer had. Seyde mij, dat Mevrouw Creitsmar al uyt Hollandt overgekomen was, en hier te Londen quam woonen, geloove om omtrent de oude tante Vernatti te wesen. Daernae gingh noch tot Madame de Neufville.

Snachts te voren had de canaille, of the mobb, al weder op de been geweest.

21 Dond.

Smidd. quam Sylvius bij mij en bleef eten. Seyde, dat de mobb snachts al weder op de been geweest hadde; dat de wacht, die men daer gesonden hadde, eenige onder de voet geschoten hadde.

Ten 5 ueren reed met Sylvius nae Franline, de quaker, en besprack drie dozijn bottel canary wine, om mede te nemen. Door̅ stadt rijdende, ontmoeteden tweemael patrouilles van soldaten, en was het volck wat in agitatie.

Omtrent ½ 7 begon het te regenen, en was de windt Z.W. geloopen al van smergens af.

22 Vrijd.

Was tegen 5 ueren naer Kinsington met Sylvius, die bij mij had gegeten.

Schreef naer huys, en naer 9^en boven komende, vondt de Con. al in sijn bed-camer gegaen was, en door Kien hebbende doen vragen of iets geliefde te belasten, deed vragen of iets om te teeckenen had, en als seyde neen, seyde dat konde vertrecken.

[p. 475]

In dese dagen trotteerde de saeck van S^r Thomas Coocke geweldigh, die beschuldicht wierd van over de 80000 ℔ aen bribes van wegen de Oostindische Comp. aen verscheide luyden gegeven te hebben, weygerende die te noemen; doch was de Bill om hem daertoe te constringeren onder groote geldt-boeten, en op poene van infamie, in beyde huysen van 't Parlament gepasseert en committed. Smidd. gingh met Sylvius om de pleidoye, die daerover gedaen wierd in 't Hoogerhuys, te hooren, maer daer was sulcken gedrang, dat het daer niet te houden was, en konde de Advocaten niet verstaen.

Myl. Essex te Kinsington seyde, dat de Coningh hem verweten had, dat hij niet als vodden van schilderijen had, en geseght dat hij 't mij vrij vragen konde. Seyde, dat die soude konnen sien. Smidd. was tot van der Esch, maer was niet thuys.

23 Saterd.

Was tegen den avondt tot Madame de Neufville, daer eenen m^r Philippe was, die hem vanteerde dat de baguette divinatoire had, en haer oock geconfecteert had; dat hij van̅ Comp^e van̅ Rose-croix (Rosen^e crucis) was. Was slegtjes gecleedt, een dickachtigh man. Seyde, dat seer groote kennis met Boyle gehadt hadde.

Snachts en door den dagh veel regen met O. windt.

Smergens schreef aen van der Esch, om mij 40 ℔ sterl. te senden, maer soude niet voor savonts thuys komen.

Gastigny versocht door sijn swager Denys een brief aen̅ Capⁿ van een Hollants oorlogh-schip, om hem over te brengen naer Holl^t.

24 Sond.

Liet smidd. Sonnius nooden en̅ quam daernae oock Sylvius; aen̅ lesten thoonde de konst, die van Gibson lest gekocht had.

Sylvius had gisteren bij Boision geweent, en̅ hem vrij slecht gevonden; had een loop en een continua.

Had naer̅ brieven van̅ 12^en geene uyt Holl^t, noch tijding van broers gesontheit.

[p. 476]

25 Maend.

Was naermidd. tot m^r Kock, en̅ kocht omtrent voor 4 ℔ aen printen, en 2 teeckeningetjens.

Sylvius mijn koets siende staen, quam daer oock, en bracht hem thuys.

Marie seyde, dat de nieuwe jongen van Sylvius over 1 dagh of 2 naemidd. in mijn keucken sittende, vraeghde aen de knechts of niet wat boter en broodt hadden, en̅ als sij hem vraeghden of hij niet gegeten hadde, seyde jae, maer dat niet genoegh gehadt en hadde.

26 Dynsd.

De knecht van Sohnius bracht mij 40 ℔sterl., daer aen van der Esch om geschreven hadde.

Naermidd. ten ½ sessen gingh naer buyten, daer de jonghste Hulst seyde dat niet te teeckenen was.

De Coning uyt de antichambre in̅ bedt-camer gaende, vraeghde of iets te teeckenen hadde, en seyde van neen.

Savonts ten 10 ueren quamen brieven uyt den Haegh. In̅ eersten van̅ 14^en deser schrijft mijn vr., dat broer daer noch heel qualijck aen was, en dat hij de fascheuste gedachten kreegh van̅ wereldt. Dat suster en sij al deden wat sij konden, om hem daervan te diverteren, maer dat het niet mocht helpen. Dat het een geluck was dat hij geen koorts en kreegh, want dat sij anders vreesde hij het niet langh soude maecken, seer swack zijnde. Dese brief las eerst sanderen daeghs smergens. Schreef aen mijn vrouw, de brieven niet gelesen hebbende. In de twede van̅ 22^en April seght, dat broer daeghs te voren had beginnen het badt te gebruycken, gelijck hij te voren te Parijs mede gedaen had.

27 Woensd.

Smergens was de H^r de la Muse bij mij, daernae Sylvius, die tot Ouwerkerck gingh eten.

Harding bracht Neerlantsche boecken, die niet en nam.

Gisteren naermidd. was de vrouw van Gendt en frelle van Oosterweel nae mij vragen; excuseerde haer, als moetende nae Kinsington gaen.

28 Dond.

Att Sylvius bij mij. Seyde, dat de voorz.

[p. 477]

vrouwen seer gestomacheert waeren van dat haer weghgesonden hadde, verhalende de bootschap, die Marie haer van mij gedaen hadde, in onbeleefder termen als gedaen was, en̅ dat daerom gelachen hadde, radende mij om reden van haere quaetsprekenheit, haer te gaen sien en̅ excusen te maken over de excuse, die haer gemaeckt hadde.

Gingh naerm. aen haer logement, maer niet wesende, seyde aen een camenier, dat wederom soude komen.

Gingh tot nicht Becker, die met m^rs Franc Villers en eenen Capⁿ Sous met de caert speelde. Nicht Vernatti daernae komende, praete daer tot 9 ueren.

29 Vrijd.

Smidd. quam S. Hulst seggen, hebbende te Kinsinghton geweest, dat Keppel geseght had, dat de Con. mij ontboden hadde, en dat Keppel meende daer iemant om mij geweest was, 't welck niet en was. Bracht een brief mede van̅ Staten Gn̅ael aen̅ Con., daerbij versochten brieven van̅ Con. aen Provintien, uytgesondert Hollandt, omme haer de betalinge van haere achterstallige legerlasten te recommanderen, ten eynde den Raedt van State de Provintie van Holl^t soude konnen te vrede stellen, die, sonder meerdere versekertheit als van te voren, difficulteerde canon en̅ munitien, als te voren gedaen hadde, tot de campagne te verschaffen. Dese brief sprack Keppel of noch dien avondt wel soude konnen afgaen, hoewel derdehalve zijde lang wesende, en de klock, als hij se gaff, te Richmond, 5 ueren.

Had brieven van mijn vrouw van̅ 26^en April; daerbij was een rouwbrief, Oudegeins doot bekendt maeckende.

Mijn vr. schrijft dat broer Chr. een bedroefde sieckte had, die niet weynigh naer uytsinnicheit geleeck, want dat hij somtijts soo aengingh en̅ sulcke desperate dingen sprack, dat men daer vervaert af wierd. Dat Liebergen seyde het de swarte gall was.

Schrijft oock, dat de O.-Indische Comp^e geen uytdeeling van dit jaer soude doen.

[p. 478]

30 Saterd.

Smerg. was Sylvius bij mij. Oock de man van Villers, over een warrant van̅ green cloath te krijgen, om de pickpockets van mijn horologie op te vangen.

Sondt tot Isac tweemael, was niet thuys.

Naermiddagh gingh tot de vrouw van Zuylestein, die seyde dat geerne met mij soude overgaen, en̅ dat haer goedt, dat in 't jacht niet wel soude konnen bergen, soude sien in een ander vaertuyg te doen.

Reed van daer in Hide-parck en 3 a 4 mael den Ringh (soo sij die noemen), seer schoon weder zijnde en warm. Daernae tot Mad^e de Neufville, daer de Marquis de Hencourt vond.

De Con. gingh gisteren ten 4 ueren naer Richmond en bleef daer tot desen avondt.