Journaal van 21 october 1688 tot 2 september 1696. Tweede deel
(1877)–Constantijn Huygens jr.– Auteursrechtvrij
[pagina 1]
| |
1692. Januarius.1 Dynsd.Was voormidd. te Kinsinghton, att thuys en gingh naermidd. daer weder. Te 4 ueren waeren de brieven uyt Hollandt gekomen. De Con. gaff mij veel en embarrassant werck, met veranderingen in̅ staet van oorlogh, door eenigh abuys van̅ Con. in vorige brieven gecauseert. Soo bleef tot over 11 te Kinsinghton. Savonts haspelde wat met S. over het gebruyck van mijn coetsen en peerden door Tien. | |
2 Woensd.Was volgens de last van̅ Con. smergens weder te Kinsinghton, en̅ depescheerde hij alle de brieven eerst ten half 4 naermidd., en̅ liep redelijck wel af met deghene die ick geschreven had, daer bekommert was dat soo veel orders, die hij mij te gelijck in kort gegeven had, niet wel soude verstaen hebben. Hop seyde mij smergens, dat onsen Ambassr Citters in die qualiteit naer Spaignen stondt te gaen, en̅ Odijck voor Ambr in Engelandt te komen. De Con. gaf mij om te doen copieren een brief, daerbij hem de Con. van Spaignen notificeerde in seer beleefde termen, dat hij aen̅ Keurvorst van Beyeren 't Gouvernemt van̅ Spaensche Nederlanden gegeven hadde. In alle de couranten vondt men het afbreken van̅ Tractaten van vrede tusschen de Keyser en̅ de Turcken. Schreef aen broer Christiaen. | |
[pagina 2]
| |
Men verstond, dat het in Hollt seer hard vroos, en̅ dat de schepen, in Texel liggende, schielijck en̅ met desordre en̅ niet alle, hadden moeten uytloopen. Savonts was Ide van Dorp tot onsent. Seyde, dat Dorp wel hadde mogen lijden, dat sijn vrouw en̅ sij, in sijne absentie, buyten hadden gaen woonen met Gn̅ael Majr Bauditz, die het voorgeslagen hadde, maer dat sij (Ide) daernae niet hadde willen luysteren. Quam eerst ten half 4 van Kinsinghton thuys. Joff. Hacquart quam mij daer heen en weder spreken, hebbende een reqt aen̅ Con. gegeven, en̅ oock dynsd. aen Portland gesproken, die haer niet lang spreken konde, maer haer geseght hadde weder te komen. | |
3 Donderd.Smergens was van Meerlen bij mij met sijne ordinarise importuniteiten. Naermidd. la Fouillerays, komende, naer mij docht, meest om wat nieuws te hooren, tegen de postdach van vrijdach. Savonts gingh tot Dorp, daer mijn vrouw, nicht Becker, Mevr. Creitsmar, vrouw van̅ Lier en haer dochter waeren; Bauditz was daer oock, en̅ wierd weghgehaelt van een knecht, om in sijn Laboratorium te komen. De Con. had in 't Parlament geweest, om de bill van 1600000 ℔ te passeren. | |
5 Saterd.Voor̅ middach was de Heer van̅ Lier bij mij, lasen de passages in̅ memoirs van Sr Will. Temple, aengaende Sylvius, en̅ daerbij hij in ridicule getourneert werdt. Boision was oock bij mij, die noode, maer quam niet om de voorbereyding. Naermidd. had Fatio. Seyde, dat Charleton sijn cabinet wilde verkoopen, estimerende het omtrent de 3000 pieces; dat hij (Fatio) logeerde tot de jonghe Hambdon, die met | |
[pagina 3]
| |
sijn vader niet van̅ selve sentimenten was aengaende de publique saecken, en̅ seer yverigh voor de conservatie van̅ liberteit en privilegien van 't volck, en vijandt van slavernije. Savonts was tot n. Becker, daer mijn vrouw speelde; daer was niemant anders als de oude moey Vernatti, en n. Vernatti savonts. Lier seyde, dat Dorp savonts te voren gekomen was uyt Yrlandt. | |
7 Maend.Smerg. was Boision bij mij, daer mede uytging om een beursje te koopen, en gingen daernae door 't Parck nae huys, daer hem ten eten hield. Seyde mij, dat de tijding gekomen was van 't overgaen van Montmeillan aen̅ Fransche. Naermidd. was de Cor. Sparrevelt en daernae nicht Killegrew bij mij, over haer dingen in Hollt. Voormidd. was oock bij mr Marshal, die verrekijckersbuysen placht te maecken, en nu seyde, verrekijckers en vergrootglasen te maecken. Had een vergroot-glas, dat voor Myl. Pembroke was, en met sommige objectiven scharp en goedt was, maer groot, plomp en swaer. | |
8 Dynsd.Was voormiddagh te Kinsinghton, daer de Con. mij belaste te blijven, en̅ niet naer huys te gaen, gelijck deet, en̅ att bij Sayer, daer Capn Soutland en̅ Forgel oock waeren. Naermiddach gingh met Sayer tot joff. Vijgh, die mij versocht had te spreken. Mylady Mary Benting quam haer haelen, om bij de Con. te komen wercken. Savonts teeckende de Con. | |
[pagina 4]
| |
had van haer mans bravoure, de eerste nacht naer sijn komste. Dorp ging naer een coffee-huys, daer appointement hadde, en bleef ick noch bij de vrouw en Ide. | |
10 Dond.De Con. was in 't Parlament, en maende haer aen met een speech om te depescheren, de tijdt soo inschietende. Smergens was de Heer van Ginckel bij mij, die eerst hadde behooren te besoecken. Prees den Hertogh van Wirtenberg en̅ Ruvigny seer, en̅ dat seyde dat hem wel geassisteert hadden, en̅ altoos van een sentiment met hem geweest waeren. Dat Cambon, Goor en la Motte altijt tegen malkanderen en jalours d'een van d'ander waeren. Naermiddagh was op Whitehall. De Wilde vertrock naer Gravesend, om met v. Wieligh naer Hollt te varen. | |
11 Vrijd.Wierd smergens gehaelt bij de Con., die mij voormiddagh werck gaf en̅ thuys liet gaen eten. Naermidd. teeckende en gaf mij weder werck tegen savonts, en schreef 7 brieven; 't was negen ueren eer uyt den Raedt quam. De Hr van̅ Lier quam tegen den avondt bij mij, soo als bij de Con. gehaelt wierd. Golstein noode mij om bij sijn moey te eten, maer gingh naer huys. Hulst vertelde mij, dat gehoort hadde dat een Engelsman, die neef was van̅ vr. v. Zuylestein, en deselve charge gehadt hadde, die nu Baersenburch bij de Con. hadde, een seer schoone vrouw hebbende, deser dagen in̅ Country gegaen zijnde, een dagh of twee eerder als geseght of gemeent hadde was thuys gekomen, en̅ de sleutel van̅ deur hebbende, recht naer sijn vrouws camer was gegaen, die noch te bedde lach, en̅ Keppel bij haer hadde leggen. Dat hij heen was gegaen, en vervolgens Keppel opgestaen en vertrocken. Dat de vrouw haer meydt bij haer hebbende doen leggen, hem (haer man) hadde doen haelen, en haer | |
[pagina 5]
| |
qualijck gehouden, dat hij, van buyten komende, niet naer haer hadde komen sien; en als hij wat seggen wilde van̅ man, die bij haer gevonden had, sij seyde dat geloofde hij daermede geckte, dat het haer meydt geweest was, en̅ als hij dat tegensprack, sij geseght hadde, dat haer niet soo lief als haer eer was, en̅ dat, als hij van sulcke dingen soude willen spreken, hij het haer voor̅ Rechter soude moeten waer maecken, 't welck hij bij gebreck van getuygen niet soude hebben konnen doen. | |
12 Saterd.Smergens had een losse stoelgang, zijnde alle de voorgaende dagen met kleyne krimpingen in̅ maegh, en̅ met winden gequelt geweest, daer wat elyxir proprietatis voor innam; maer was de gansche mergen wat slap en̅ onlustich. Ging om exercitie te doen te voet met Boision naer̅ nieuwe Beurs, en̅ van daer door 't Parck naer huys. Hield hem ten eten, en̅ bleef bij mij aenhangen tot 6 ueren toe. Smergens was Neufville bij mij, die choccolate gaf, en̅ gingh kort wegh. | |
13 Sond.Was naermidd. tot Madame de Neufville, en̅ vondt hem oock bij haer sitten, hebbende een overval gehadt van een groote draeyinghe in 't hooft. Na. Seyde dat de Mooren, die uyt Morea quamen, swarter waeren als die van̅ race waeren, die hier in Engelandt langh geweest was. Madame de Neufville seyde, dat 25 luyden van̅ tantpijn genesen hadde, met haer een briefje in de ooren te steken, als hierin leghtGa naar voetnoot1), maer dat dieghene, die men het dede, het niet most lesen, noch den inhoudt weten, en̅ dat een vrouw het aen een man most geven, en̅ een man aen een vrouw. | |
[pagina 6]
| |
De Hr van Ginckel was weder bij mij, om van̅ order voor van Wielich te spreken. | |
14 Maend.Was smergens met mijn vrouw uyt, om naer cabinetten te sien voor ons en̅ suster van St Annelandt; waeren in 5, 6 verscheyde winkels. Naermiddach quam de vrouw van 's Gravemoer ten onsent met haer dochters en̅ joff. Pieterson, speelden met mijn vrouw. Raisonneerden of de vrouwen haer koussebanden beter onder of boven haer knie bonden, en seyden, dat ick dat decideren moste. De vr. v. 's Gravemoer bracht te pas, van dat mijn soon seer rijck soude wesen, en̅ dat men immers geen sorgh soude moeten hebben, om hem aen een rijck wijff te trouwen, genoegh haere pretentie te verstaen gevende. De Wilde, de Graef van Nassau en Borselen, zijnde te Gravesend geweest zedert den 10 deser, om met van Wieligh naer Hollt te gaen, siende de windt Oost blijvende, quamen wederom te Londen. | |
16 Woensd.Smergens gingh met Stanley in 't groot coffeehuys, bij de oude Beurs, daer het vol menschen was, en̅ ords noch volder was als nu, om reden van Dryconingenfeest. Van daer gingen naer Pontac's, niet verr van de Beurs, daer wij met 8 of 10 members van de Royall Society aten, onder anderen Sr Robert Southwell, de President, mr Henshaw, dr Sloane, Sr Patience Ward etc. Het mael was niet overdadigh, elck eyschte de wijn die begeerde, en̅ betaelde voor sich selven, maer Stanley voor mij. Vraeghde aen Southwell, hoe haere Transactions soo mager en kleyn waeren. Hij seyde, dat meende naer den | |
[pagina 7]
| |
oorlogh souden beter wesen, maer Stanley seyde nu en van te voren, dat toequam bij de geinteresseertheit van Hale en Hooke. Sloane vertelde, dat eens een naelde van een inch and a halfe bij ongeluck ingeswolgen had, maer met groote voorsichtigheit doorgekregen had. Ginghen van daer tot Stanleys, daer sijn aile proefden en seck, die seer soet was, en̅ nochthans, soo hij seyde, suyver. Savonts was een groot bal te Kinsinghton, en̅ wierdt daer groot spel gespeelt. De Con. gingh ten 1 ueren naer bedt, maer het dansen duerde veel langer. Gingh savonts tot n. Becker, daer mijn vrouw speelde en Henry Villers vrouw mede was, verliesende over de 10 guinys. Stanley seyde, dat de jonghe Keppel geseght wierde veel geldt over te maecken naer Hollandt. | |
17 Dond.Naerm. was joff. Hacquaert heen en weer mij spreken. Was savonts tot Lier. Was een groot bal tot Dorp (daer Ginckel met mrs Betty danste), die seyde, dat Capn Boddenbroeck van een hoer, die hij onderhield, bestolen was, en̅ sij met all sijn goedt doorgegaen was. Sal het apparent van Ida van Dorp gehoort hebben. Lier noch sijn familie waeren oock op het bal tot Dorp niet genoodt. Smerg. had Boision, die niet blijven wilde. | |
18 Vrijd.De Wilde met Borselen en Nassau gingen wederom naer Gravesend, de windt goedt geworden zijnde. Gingh voormidd. naer Kinsinghton, maer sprack de Con. niet als savonts. Att bij Sayer, daer Capn Soutland en Keppel mede waeren. Keppel en̅ de andere mediseerden van Quirina Pieterson, en̅ als men seyde dat se fraey teint hadde, seyde Keppel, het is geen wonder, als men soo versch uyt | |
[pagina 8]
| |
de kraem komt, maer scheen van de kraem van̅ .....Ga naar voetnoot1) te spreken. Skelton, die daer mede att, seyde, dat bij mrs Treslawny in̅ countrey geweest hadde, daer sij seer wel huys hield, getrouwt zijnde aen eenen Davis, Luytent van haer broers compe, maer nu Lt Cor. van sijn Regiment. Den Envoyé Danckelman seyde mij, dat sijn vrouw een accident en gesweer aen haer hals gehadt hadde, dat geopent was en daer meer als twee emmeren met water uytgekomen waeren. St Leger seyde, dat de Oostindische Actien in Hollant 525 waeren, en̅ de Westindische in̅ 90. | |
21 Maend.Was smergens in̅ stadt en kocht een castoorhoedt voor 3 ℔ 5 schell in een winckel, een weynigh voorbij Tampion. Naerm. quam Mevr. Creitsmar, sullende den volgenden dagh naer Hollt of Brabant vertrecken, afscheydt nemen; maer gingh niet. Naermidd. was Dorp bij mij. Sprack van de Con. een stuck goedts to eysschen in Yrlandt van̅ confiscatien. Sprack veel van̅ goetheit van dat landt. Seyde dat men daer 5 a 6 plaetsen soude gaen fortificeren. Naermidd. was tot de Hr van Ginckel, om hem 't concept van 't pardon voor̅ deserteurs te eysschen, en was niet verder uyt. Dorp seyde, nu seer wel in̅ gratie van Myl. Portland | |
[pagina 9]
| |
te staen, en̅ dat alle daegh met hem consulteerde over de saken van 't regiment. | |
22 Dynsd.Was smergens te Kinsington. Myl. Sidney noode mij, om sijn schilderijen van van Dijck te komen sien. Quam in̅ bedchamber met Myl. Sunderlandt, die de star van̅ ordre aen had, en die ick nooyt met kennis gesien hadde. Sprack de Con. smergens. Seyde, dat de Wilde nu al over en̅ bij Anne Spoor most wesen, en̅ dat hij van daer naer sijn Gouvernement van Altenae soude gaen, en̅ daer Sijne Hoogh Edt wesen. Gingh naer huys eten. Boision vondt buyten, te gast genoodt zijnde van̅ Marquis de la Muse, sleepdraeger van̅ Coninginne. Joff. Vijgh om mij hebbende gesonden, gingh bij haer tegen den avondt, en bleef daer tot 8 ueren. Seyde, dat Sr David Coljers bij joff. Gerson quam eten, maer dat niet en sagh hoe hij van joff. Beyers van Nimmegen soude afkomen, zijnde met haer effectivelijck getrouwt, hoewel hij seyde dat sij een hoer was. | |
23 Woensd.Boision att bij mij. Lamenteerde over het verlies van Bride-mouche, sijn knecht, die hem zedert desen mergen voor de tweede reys geabsenteert had, sonder dat hij wist hoe of wat, maer vreesde, dat tot de vloot geprest was. Naermidd. gingh met hem tot vermaerde tinne-gieter in St Martins-lane, die oock in wijn handelt, en kocht voor een proef twee gallons of 9 flessen. Smergens quam Creitsmar adieu seggen, meenende mergen of overmergen te vertrecken. Tegen den ayondt gingen in 't spul van̅ marionnetten, de veroveringh van Limmerick representerende. Een vrouw, voor het theater sittende, speelde op 't hackebord en leyde de tael van̅ marionnetten uyt. Savonts gingh tot nicht Beckers, die ons ten eten ge- | |
[pagina 10]
| |
noodt hadde. Daer speelden Madame Puisars, haer suster, Henry Villers vrouw, mr Mackenny, Myl. Annendale, eenen mr Hussey en Puisars. Het mael was maer slechjes, more solito. Nicht Beckers raesde tegen de vr. v. 's Gravemoer, die haer 4 sh. en 6 pens, die verloren had met hombre spelen, thuys gesonden had. Seyde, dat sij een Lawyers dochter was, en eer sij trouwde twee basterden gehad hadde. De Engelsen seyden oock, dat haer dochters in een goedt school waeren en̅ wel aennemen souden. Mevr. Puisars was mij seer beleeft. | |
24 Dond.Smergens waeren bij mij l'Ermitage, Monsr Fatio, d'Ully en mr Haley; de twee laetste seyden, mij quamen bedancken van̅ R. Society wegen voor het glas van 122 voet, bij mij aen haer geschoncken; maer seyden, dat mr Hooke het achterhield, en̅ sich daervan genoechsaem meester wilde maecken; dat ick seyde de meeningh niet te wesen, maer dat het aen̅ Societeit gegeven hadde, op dr Stanley's versoeck. Sij waeren langh bij mij, en Haley verhaelde veel van sijn konst om onder water te gaen een uer en̅ meer langh, hebbende een inventie om de geëpaiseerde lucht uyt sijn klock, daerin sat, uyt te laeten en̅ nieuwe, uyt een vaetje of diergelijcke, daer weder in te tappen. In dese tijdt was het proces van Myl. Norfolke weder aen 't gaen, willende hij van sijn vrouw gescheiden wesen, en permissie hebben om een andere te trouwen, en̅ was Germain onder een sub poenâ geciteert, om getuyghenis der waerheit te geven. Daernae quam Sonnius en̅ seyde, dat de soon van Sr Peter Lilly getrouwt was aen een joff. met weynigh goedt, door fielterije van een Gouverneur, die hij hadde. Dat toekomende dynsdach daer een verkooping soude wesen tot mr Walton, in Lincolns Innfields van schilderijen, die de oude Duchesse van Norfolke over een tijdt langh | |
[pagina 11]
| |
had willen verkoopen, maer belet geweest was. Dat de resterende teeckeningen en printen van Sr Peter Lely haest verkocht souden werden, de soon daer geene speculatie in hebbende. Snachts te voren brande het huys van Myl. Bolton af, op de wegh naar Kinsington. | |
25 Vrijd.Was smergens te Kinsinghton, en wat in̅ bedchamber geweest zijnde, gingh schrijven aen br. Christiaen. Gingh thuys eten. Naermidd. was weder naer buyten. Sprack de Con. tweemael. Gaf mij te copieren met mijn eygen handt een project van 't employ der trouppen in Flanders. Seyde dat joff. Hacquart, die hem een reqt gepresenteert had, om geldt van Sichterman onder van der Esch gearresteert te houden, naer Hollandt most gaen en haer saeck daer afmaecken. Naermidd. naer joff. Golstein gaende vragen, seyde mij Eva dat sij heel sieck was, en soo geworden dynsdagh voorleden, savonts. Sij liet mij evenwel boven komen en vondt haer seer benaeuwt en met een stercke koorts, die men mij seyde dat sij alle avondt kreegh. Sij waeren daer seer verlegen, dat Golstein niet daer, en in 't landt gegaen was om peerden te koopen; evenwel te 9 ueren van̅ Con. komen̅, vondt hem in̅ sael voor 't vier staen. Praete in joff. Golsteins camer een tijdtlang met joff. Moulart, nicht van Mevr. Danckelman, een soet bruynetje en̅ dat verstandt had. | |
26 Saterd.Was smergens met Sonnius tot Walton, om de schilderijen en miniaturen te sien, die de volgende dynsd. souden verkocht werden van wegen de Hertoginne douariere van Norfolke, zijnde de verkoopinghe daervan een jaer of anderhalf geleden opgehouden door 't Parlement, op versoeck van̅ jegenwoordighen Hertogh van die name. Hield Sonnius smiddachs ten eten. | |
[pagina 12]
| |
Savonts haelde mijn vrouw van nicht Beckers, daer sij speelde. Sond Pieter naer Kinsinghton, om te vragen hoe het met joff. Golsteyn was. Bracht antwoordt, dat sij noch alsoo als daeghs te voren was, maer dat de pockjes gekregen had, en̅ die wel uytsloegen. Ginckel was smergens bij mij. Seyde, dat de Gedepden van 't Parlamt hem een mager compliment gemaeckt hadden. | |
28 Maend.Smergens was Boision bij mij, en gingh met hem op de Beurs, en̅ in̅ winckels een lichte seepball koopen, eau de mille fleurs en 2 pennemessen. Naermiddagh hem hebbende laten gaen, was tot Madame de Neufville, en vondt hem oock bij 't vier sitten, hebbende, soo hij seyde, een soorte van apoplexie gehadt. Joff. Golsteyn had sij gehoort dat beter was. De Gravinne van Stirumb vondt niet thuys. | |
29 Dynsd.Smergens was Sonnius bij mij, maer om de postdach konde met hem niet in̅ verkoopingh tot Walton gaen. Was smergens te Kinsinghton, en ghingh thuys eten. Naermidd. weder daer. Joff. Golstein was noch all sieck, seer voll van̅ pockjes, en̅ had smiddachs weder wat gesproken, maer daeghs van te voren geijlt. Hop seyde te Kinsinghton, dat de saeck van Myl. Norfolke en sijn vrouw stondt om afgedaen te worden door een finale scheydinghe. Dat bewesen wierd dat Germain in seven Parochien met haer had te doen gehadt, en̅ een page of knecht deposeerde, dat hij in een hockje aen de camer, daer sij waeren, gestaen hadde, en gehoort dat, naerdat hij het haer eens gedaen hadde, sij hem niet wilde laten gaen, maer het noch eens hebben wilde. Dat Germain | |
[pagina 13]
| |
kostel. in sijn huys gemeubleert was, en̅ wel voor 10000 gl. aen silverwerck voor sijn tafel had. Dat hij hem zedert eenighe daghen nu wat uyt de weegh gehouden had. Hop had oock gehoort dat den Bisschop van Durham soude gaen trouwen, en̅ seer amoureux was. Savonts was bij de Con., die seyde dat voorleden sondagh acht dagen het convoy van Wielich eerst uyt de rivier in zee geloopen was. Dat Wielich een groote geck en onbequaem tot den dienst was, dat hij niet en wist hoe sij sulcken volck in Hollandt employeerden, en̅ daerover soude schrijven. | |
30 Woensd.Was smergens met Sonnius in̅ vendue tot Walton, daer eenighe dingen sach verkoopen van weynich importantie. Daer waeren oock Sr John Lowder, en de schilder Lankringh. Hield Sonnius ten eten. Smergens was Montpouillan bij mij, recommanderende sijn versoeck aen̅ Con. gedaen, om brieven van voorschrijving aen̅ Raedt Penss, tot betalinge van sijne achterstallen. Uytgaende seyde: ‘Il faut que j'achepte quelque chose icy,’ en̅ snapte met eenen in 't choccolatehuys van̅ Espagnolettes in. | |
31 Dond.Was smergens ten 11 ueren met Sonnius tot Walton in̅ vendue, daer bijnaer niet als slecht goedt verkocht wierdt, en was daer oock weynigh volck van slagh om te koopen. Waeren daernae tot dr Berenklaeuw, op de hoeck van Denmarck-street, en̅ thoonden hij ons een deel heel slecht goedt van teeckeningen, meest copyen, die hij seyde dat van Lanier, broeder van sijn vrouws vader, gekomen waeren. Sonnius att tot mijnent. Naer den eten quam Boision; vertelde dat Myld Malborough gedisgratieert, gedepossest van sijn charges aen 't Hoff, en̅ 't Hoff hem verboden was. De reden had hij gehoort te zijn, dat de Con. een secrete Raedt of deliberatie gehouden hebbende, uyt Vranckrijck hem geschreven | |
[pagina 14]
| |
was, wat daer gepasseert was. Dat daerover onder andere aen̅ Ld voorz. gesproken hebbende, hij bekent hadde iets aen sijn vrouw daervan geseght te hebben. Mylady Norfolke wierdt geseght in 't Parlament verschenen te hebben, soo men meende, om self haer saeck te defenderen. Savonts was Danckelman met sijn vrouw en joff. Moulart tot onsent, en te voren nicht van Dorp. Was nogh seer koudt weder en oostewindt, en vroor sterck. Had savonts te voren wat Elyxir Proprietatis genomen, dat mij de winden en opworpingen van̅ maegh vrij belettede. Nicht van Dorp seyde, dat Myld Landsdowne de plaets van Malborough in̅ bedchamber eyschte. Joff. Hacquart was nae mij vragen, maer seyde dat ick soo most uytgaen. |
|