Journaal van 21 october 1688 tot 2 september 1696. Eerste deel

Julius.

1 Vrijd.

Reed smergens met Dijckvelt van Londen naer

[p. 148]

H. Court; in̅ coets waeren oock de H^r Witzen en de H^r van Engelenburg.

De Con. had naer mij gevraeght en geseght: Hoe, is hij nu naer Londen, daer het post-dagh is.

Praeten onderwegen noch al van̅ voorz. 12000 man, waervan de Ambass^rs seyden dat de Con. kennis had en̅ het Parlament hadde doen waerschouwen.

Odijck quam naermiddagh bij mij en seyde: ick wouw dat ick al weder thuys was.

Gingh met hem in 't huys van S^r Christopher Wren, die doe voor eerste mael sprack, en seyde hem dat broer Chr. hem souw komen besoecken.

Att tot Ouwerkerck met de Ambass^rs, de Graef v. Oxford, die doe eerst leerde kennen, Gastigny etc. De Con. liet mij van tafel halen.

Men praete van Kirck, die naer Yrland was en daer niemant tijding van had. De Con. had geseght, dat vreesde dat hij, al te stout zijnde en̅ niet sullende konnen in London-derry geraecken, te lande soude zijn gegaen en̅ geslaeghen zijn.

Savonts bij de Con. zijnde om te doen teeckenen, bracht hem Benting een brief of twee, daer sagh dat geweldig serieuselijck over spraken, somwijlen een tijdtlang stilswijgende.

Sprack de Con. van dat Myl. Melvill, de Secretaris van Schotlandt, mijn quartier wilde hebben. Hij beloofde te spreken aen Myl. Dorset.

Wandelde met Laer savonts.

2 Saterd.

Gingh smergens te water naer Londen, nemende Slydrecht mede. Te Kingstone namen noch een jonghe meydt mede, en te Moadly een Engelsman, die solliciteerde om een compagnie dragonders, hoewel niet gedient en hadde.

Quamen eerst ten dry ueren te Londen, doordien het tij tegen gehadt hadden. Naermiddagh reed met mijn vrouw om bootschappen.

[p. 149]

Mijn vrouw seyde mij, dat Johanna, haer meydt, m^rs Row, voor onse camer op de trap gevonden hadde, staende met een man, sij een trap hoogher als hij, en dat hij haer rocken op gehadt hadde, en̅ dat die, gesurpreneert zijnde, liet vallen.

De vrouw met de muysevelletjes haer naem was madam Pamel.

3 Sond.

Was smergens niet uyt; naemiddagh gingen bij nicht Beckers, daer haer suster en moey mede binnen quamen.

Savonts wandelden in 't Parck, daer m^rs Row en m^rs Pamel tegen quamen; de leste had aen broer Christiaen vertelt, dat smergens in S^t Marguerits Church een vrouw geheel in 't wit gekleedt, met een voile over haer hooft, was ver(oordeeld) om publicque penitentie te doen over begaene fornicatien.

4 Maend.

Reed ten 9 ueren weder van Londen naer H. Court, medenemende een man, die noch eens mede gehadt had, en wilde seggen van mijn naem te wesen. Versocht mij voor hem aen Myl. Melvill te spreken, tot vorderingh van een clarck's plaets van een van̅ Raden van Schotlandt.

Naermiddagh, tegen den avondt, wandelde met d^r Stanley aen̅ overzijde van̅ rivier, van̅ welcke een quartier uers verr een dorp leght, daer veel huysen, groote en kleyne, staen, maer gesaeyt: is genaemt East-Mouldy: daer staet een kleyn kerckje.

Was seer heet weder, en soo wij een glas ail wilden drincken in een herberghje aen̅ wegh, vonden het vol volck sitten, die droncken en tabac roockten. En̅ Stanley aen̅ weerdin seggende, dat sij haer huys vol gasten had, seyde sij, dat het volck was, die op een bruyloft daer quamen, maer dat den bruygom wech geloopen en̅ niet te vinden was, en̅ dat de bruydt het haer uyt haer hooft getrocken had van spijt.

[p. 150]

Naermiddagh was bij joff. Golstein, daer .... en joff. Vijgh waeren en veel praeten van̅ bruyloft van m^rs Dixwel, gehouden daeghs van te voren. Seyden, dat den bruygom, m^r Oxenton, mager, swart en̅ leelijck was.

Dewijl wij daer waeren, quam de vrouw van S^r Henry Bellassire haer besoecken, daer sij naer toe vloogh, laetende ons in haer cabinetje.

5 Dynsd.

De Coningh reed smergens op de jacht naer Winsor, en̅ de Coningin naer Londen.

Naemiddagh wandelde een tijdt langh met Creitsmaer, de wacht hebbende. Seyde, dat hij den overleden Major van̅ garde, Syvirt, hadde omtrent een once goudt sien maecken van quicksilver, met een roodt poedertje, dat hem van een seker man gegeven was, die het niet konde maecken. Seyde, dat het quicksilver veranderende, bijnaer de helft lichter geworden was.

6 Woensd.

Stanley was smergens bij mij.

De Wilde had een brieff van Danckerts uyt den Haagh, schrijvende, dat den 28^en Juny de tijdinghe van 't overgaen van Keysersweerdt, bij capitulatie, gekomen was, en dat men geloofde dat het nu Bon en̅ Mont-Royal soude gelden.

In de Courante van̅ 28^en stondt, dat Voorst op den 24^en sessie in̅ Ridderschap hadde genomen, en̅ nou onseker bleef, wanneer de andere vacante plaetsen souden vervult werden.

Naermiddagh wandelde met Stanley en̅ gingh met hem tot m^r Nutwell, te Dutton. Saghen sijn thuyn, maer hij, nogh sijn vrouw, waeren niet thuys. Ginghen daer nae dat geheele dorp door, tot op een groote vlackte, dat een gemeente is.

7 Donderd.

Smergens den ganschen tijdt gelesen hebbende, voelde tegens de middagh een reys of twee, dat als mijn hooft oplichte, het een weynigh duyselachtigh was, en̅ mijn gesight was gebrouilleert, maer gingh telkens weder over. Des middaghs att naer gewoonte.

[p. 151]

Naer den eten weder tot omtrent half 5 gelesen hebbende, voelde die draeyingh weder, en de 2^e of 3^e reys soo sterck, dat de camer en tafel schenen slim te staen, en̅ ick met moeyte tot aen mijn bedt quam, daer dan benauwt wierd en eyndelijck begon over te geven, dat wel een uer en meer duerde, en̅ spoogh wel twee waterpotten vol, in 't eynde eenighe bittere gall quijt werdende, dat mij soulageerde, ende raeckende daerop in slaep, was naer een uer of daeromtrent beter, en hielen die qualijckten op. D^r Hutton bij mij komende, eer de galle noch quijt was, wilde mij lauw water doen drincken, maer dede het niet doe mij beter vondt; snachts sliep redelijck wel en was daerop beter.

Golsteyn was smergens bij mij, komende van̅ H^r van Ginckel, die met de 2000 peerden, die bij sich hadde, noch in 't noorden te Bisshops Aukland leyde. Hij vertelde mij de gelegentheidt van 't Casteel van Edenburg, en hoe den duc of Gourdon het overgegeven hadde. Seyde, met de H^r van Ginckel en̅ hem wel anderhalf uer gewandelt hadde; dat, seyde, het te hebben overgegeven, om dat het secours, dat King James hem belooft hadde, niet gekomen was.

Dat Mackay Dundee (deselve met Graham of Cleavers) mede geslaghen hadde, en̅ dat al sijn volck verstrooyt was.

Seyde van iemant, die de brieven van Kirck gesien hadde, op̅ wegh van Londen gehoort te hebben, dat hij, Kirck, schreef, gereedt te staen, om binnen Londonderry te loopen, en̅ de passage van het water te forceren.

8 Vrijd.

De Coningh gingh naer Londen.

Dalonne smergens bij mij komende, confirmeerde dat seggen van Golstein aengaende Kirck.

Naermiddagh quam Gastigny bij mij en̅ gingh met hem tot joff. Golstein, daer wij de dochter van S^r Robert Killegrew vonden met haer broer en een oudtachtigh vrouwmens van de Princes van Denemarcken.

[p. 152]

De Con. quam vrij laet thuys en teeckende eenighe weynighe dinghen.

9 Saterd.

De Con. gingh op de jacht en ick smergens te 9 ueren naer Londen te waeter.

Voelde noch all lichticheit in mijn hooft.

Was naer mijn horlogie sien tot Tempion, en gingh daernae met' mijn vrouw en nicht Becker rijden in Hayparck.

Mijn vrouw seyde, van joff. Baty gehoort te hebben, dat de vrouw van̅ glaesmaecker, daer 7 gelogeert was, door een gat in̅ solder dickwils gesien had dat 8 haer vogelde.

Nicht Becker seyde, dat de Con. aen Puisar een plaets gegeven had van 8000 gl. sjaers, maer dat Mylord Devonshire pretendeerde, dat de Con. die hem niet geven konde.

10 Sond.

Tempion mij mijn horologie smergens thuys brengende, soo als bij hem was, kreegh weder een draeying in 't hooft, die mij alle dingen dede gelijcken of slim stonden, met een weynigh qualijckte daer bij. Had daernaer 3 stoelganghen, hoewel niet seer los, die mij wat soulageerden.

Broer Christiaen gingh met de jonghe m^r Hambden en̅ Faccio Dulker en m^r Newton smergens ten 7 ueren naer Londen, met dessein om de laetste aen̅ Coning te recommanderen tot een vacant Regentschap van een Collegie te Cambritz.

Wandelde savonts met mijn vrouw in̅ Maliebaen.

11 Maend.

Gingh met mijn vrouw in een huerkoets naer Hamptoncourt, daer aenquamen ten 5 ueren, en ons volck en goedt te water eerst ten 12 ueren des nachts.

Odijck wilde mij mede hebben om het huys van m^r Joung, in 't Parck staende, te gaen sien, zijnde hem hetselve door denselven toegeseght, om hem te leenen voor een vereeringhe.

[p. 153]

Wilde mij daerin een camer of twee leenen; maer bedanckte hem. Germain was met ons en̅ sijn oudtste soon.

Soo uyt het Parck quamen, sprack de Coningin hem eerst aen uyt de venster, en seyde mij daernae, dat schilderijen gekregen had, die mij wilde thoonen; dat ick sanderen daeghs te Londen soude komen, welck lest ick niet en verstondt.

12 Dynsd.

De Coning en Coninginne waeren naer Londen, quamen savonts laet thuys, soodat de Coningh niet en teeckende.

Sagh met mijn vrouw naermiddagh het quartier van̅ Coninginne, dat de schoomaeckster Elsje ons thoonde; de stercke regen belettede ons daernae uyt te gaen.

13 Woensd.

De Coningh gingh naer̅ kant van Winsor op de jacht.

Naermiddagh quam joff. Vijgh mijn vrouw besoecken, daernae de vrouw van 's Gravemoer, joff. Pieterson en de twee dochters van 's Gravemoer.

Gingh daer nae naer̅ antichambre van̅ Coninginne, die uytgingh, maer door̅ regen wederom keeren most. Als wederom quam, naer̅ zijde van 't balcon, daer ick stondt, komende, seyde mij dat haer gemanqueert hadde daeghs te voren. Ick seyde, dat Haere Maj^t te Londen was geweest. Sij seyde: jae, en̅ dat de schilderijen daer waeren, dat daer most komen, als sij weder derwaerts gingh.

Bracht de vrouw van 's Gravemoer aen haer koets, en wandelde daernaer noch wat met mijn vrouw langhs de rivier.

14 Donderd.

Was bij de Coning, die mij te doen gaff tegen de postdagh van sanderen daeghs.

15 Vrijd.

Had veel te doen.

Att met mijn vrouw en̅ joff. Vijgh tot joff. Golstein, en wierd van̅ Coningh gehaelt, noch aen tafel sittende.

16 Saterd.

Gingh met mijn vrouw te water naer Londen. Bestelde een rouwkleedt tot den rouw van̅ Coninginne Christina.

[p. 154]

Was naermiddagh met mijn vrouw en nicht Beckers op de nieuwe beurs, om rouw-lijnwaet te koopen.

17 Sond.

Was smiddaghs bij de Marechal de Schomberg, wandelende in den thuyn van sijn quartier in S^t James, om hem te spreken over wapenen, die van Maestricht gekomen waeren, en̅ de Coningh belast had, dat aen hem mosten ter handt gestelt werden.

Att savonts met mijn vrouw tot 's Gravemoer, daer de Graeff van Solms mede was. De vrouw was soo voldoende en complimenteux, dat mij docht het met eenig dessein geschiede.

Savonts thuys komende, stondt m^rs Row op de trap en seyde, dat men boven in 't huys een groote brandt sagh, naer̅ zijde van den Tower, die oock gingh sien.

Naermiddagh was nicht Vernatti bij ons; praete soo langh, dat ick schrickelijck vaeck kreegh; wilde ons tegen dynsdaghs te gast nooden.

18 Maend.

Was naermiddagh met mijn vrouw tot mevrouw Creitsmar, daer sij hombre speelden.

Was smergens met broer en Tempion, tot den instrument-maecker m^r .....¹⁾, en kocht een ring-sonnewijser.

Naermiddagh was oock bij de Coningin, die mij haer cabinet en nieuw quartier liet sien. Vraeghde mij hoe Engel^t mijn vrouw aenstond, en was mij seer beleeft. Seyde, mij weder te sullen sien, als noch schilderijen soude gekregen hebben.

1) Niet ingevuld.

19 Dynsd.

Was smergens met d^r Stanley, om caerten te soecken bij S^r Paul's. Bracht hem oock bij d^r H^r Witzen, om sijn caert van Tartarien te sien. Hij att bij ons en was al wat droncken. Reed met hem naermiddagh naer H. Court.

De Coningh quam eerst middernacht thuys, hebbende op de hartejacht geweest. Was seer heet weder.

[p. 155]

20 Woensd.

De Coning sond aen de H^r Heemskercken naer Hamburg 2 acten, waerbij de Prins, George van Denemarcken, sijne pretensien en hypothequen op 't Eylandt Femeren etc. afstaet, tot facilitasie van de tractaten tusschen Holstein, Gottorp en̅ Denemarcken: de eene most geëxtradeert werden, als de andere niet satisfactoir soude zijn.

Was bij joff. Vijgh en dronck met haer té, sij mij en passant genoodt hebbende. Vondt daer Slydrecht en̅ Capⁿ Welderen; daernae quam daer de vrouw van Nyenhuys.

Att tot mijn Heer Benting met Witzen, de Groome, Stanley, Gastigny en̅ .......¹⁾. Witzen seyde, dat er advisen waeren, dat de Franschen met haer vloot wilden uytkomen en een bataille hazarderen.

De vrouw van Nyenhuys had gehoort, soo sij meende, dat ick oock een camer in 't huys te Kensington soude hebben.

Was seer heet weder.

Mariot, de housekeeper, en̅ noch een quamen mij van wegen de Green Cloath spreken van̅ Pole-money te betalen; maer als haer mijne redenen seyde, en̅ dat noch Engelsman noch gagie van̅ Coninck als Coninck trock, mosten mij gelijck geven, en seyden te sullen rapport doen, en̅ ick, dat, soo men daerop soude willen insisteren, ick aen̅ Coningh soude moeten spreken.

1) Niet ingevuld.

21 Donderd.

De Con. was naer Londen.

Naermiddagh Stanley bij mij komende, meenden uyt te gaen, maer was te heet, droncken thé in sijn camer. Seyde mij dat er tijding was, daer d'Alonne oock afgehoort hadde, dat de Papisten in Yrlandt in twee provincien al de Protestanten gemassacreert hadden.

22 Vrijd.

De Coning teeckende savonts.

Was tot joff. Golstein, die bij occasie dat men van Lady

[p. 156]

of Sudderland sprack, seyde: sij is 58 jaer oudt, sij is maer 6 jaer ouder als ick. Daer was noch joff. Vijgh en Slydrecht.

23 Saterd.

Gingh smergens te water naer Londen, hebbende die vent uyt Schotland, die seyde een naem met de onse te hebben, weder bij de schuyt gevonden, ende medegenomen.

Mijn vrouw vertelde mij, dat haer jongen Henrick een silver soutvat, de kock toebehoorende, had laeten stelen, en̅ bij een waerseggher geweest was, om den dief te weten, en̅ dat hem die geseght had, dat hij een dick lijff had met dunne beenen.

Naermiddagh was met mijn vrouw tot 's Gravemoer, daer wij om een silvere kan speelden, die broer Christiaen won.

24 Sond.

Was met mijn vrouw op Whitehall, in mijn quartier hebbende geen huer-koets konnen krijghen.

Broer Christiaen was al zedert eenighe daghen met mistris Pamel en mistris Row naer Epson geweest.

Aten savons altemael tot Vernatti, daer den Onder-Secretaris Bridgeman met sijn vrouw en dochter mede was.

Soo men quam te spreken van thuynen te maecken, seyde hij in substantie, dat de Con. te Hamptoncourt al fraye dinghen begonde, en̅ die wel perfecteren soude, soo hij het daer langh konde harden.

25 Maend.

Gingh naermiddagh ten 3 ueren met een koets naer Hamptoncourt.

Smergens was met mijn vrouw en mevrouw Gunnickhuysen naer logementen sien in de Pailmail, zijnde geresolveert van m^rs Row van daen te gaen.

Savonts dronck té met Stanley.

Hoorde dat joff. Vijgh, niet wel zijnde en̅ voor̅ pokjes bevreest, naer Hampton gegaen was.

26 Dynsd.

Was smergens bij de Con., die depesches ordonneerde, welcke savonts teeckende.

[p. 157]

Kreeg een brief van Wilson, die vast geset was op 't Casteel van Edenburg, soo mij Hamilton, Lord Sylkes, seyde, omdat in een conspiratie part hadde, die ontdect was.

Dronck weder thé bij Stanley.

Vraeghde naer joff. Golstein, die naer Hampton was, om joff. Vijgh te besoecken.

Savonts wandelde op de wegh naer Hampton met d^r Chamberlaine, den Engelschen Accoucheur, die meynde dat het defecten in̅ Con. conduitte waeren, dat hij geen ordre tot het afdoen van requesten stelde, dat hij hem niet en liet sien, en niet populair genoegh en was etc. Meende oock dat Myl. Portland te veel bewindt hadde, en̅ dat de faveurs te veel door sijn handen ginghen.

27 Woensd.

De Con. was naer Londen met de Coninginne.

Mortaigne was smergens bij mij, en talmde mij bijnaer in slaep.

Vond joff. Golsteyn niet thuys: was mede naer Londen.

Wandelde alleen in 't Parck en̅ langhs de rivier.

28 Donderd.

Stanley dronck choccolate bij mij, en seyde, dat tijding was dat de Yren, 1500 sterck, in Schothland gelandt waeren in een peninsula, genaemt Contyre, en̅ dat het was a sad businesse. De Wilde seyde, tot Bentings gehoort te hebben, dat sij 700 sterck waeren, maer dat het beter soude wesen dat sij 1500 sterck waeren, als konnende tegens onse macht niet veel doen. Sij hadden twee Schotsche oorloghschepen genomen, daer maer 100 man op beyde op was.

29 Vrijd.

Dijckvelt was smergens bij mij en dronck choccolate. Seyde, de Con. vroegh gesproken te hebben, maer dat hem niet wel gedaen gevonden hadde en bleeck daer uyt siende.

Als hem sprack van Wilsons detentie in Schotland, seyde, sigh daer niet mede te willen moeyen.

Seyde, dat de Con. aen̅ Marechal Schombergh, gaende

[p. 158]

naer Yrlandt, een present belooft hadde van 100/m pieces, hoewel van te voren gesproken hadde, al of soo wonder veel estime niet voor hem en hadde.

De Con. teeckende eenighe weynighe dingen en̅ las 't receuil van̅ requesten over. Seyde, dat joff. Berlicum, aen wie de L^t Cor. Floyd 2 kinderen te gelijck gemaeckt had, 't vorder moste weten, als hij die de kost wilde geven. Naermidd. was bij Stanley; daer was S^r Rich. Buckley en een m^r Milliner, een van̅ Commons.

30 Saterd.

Gingh smergens te water naer Londen, nemende m^r Blair mede, soo als hij te Kingstone stondt op̅ kant van̅ rivier, naer een schuytje wachtende. Seyde, dat employ versocht in Engel^t of in Holl^t; dat de Con. van Sweden sijn vrouws familie haer goedt wederom gegeven had; dat hij naer Sweden toe most, om ordre te stellen, de vrouwen, die daer waeren, geen geldt naer Hollandt oversendende.

Seyde, dat Beuningen van sijn vrouw, quoad thorum et mensam formelijck gescheyden was ('t welck nochtans niet en schijnt waer te wesen); dat hij van haer sprack als een groote hoer; dat sij de curatele van hem hebbende verkregen bij het gerecht, een sterck man bij hem hadde gestelt, die hem in vreese hield en hem somtijts lustig sloegh; dat hij dickwils in sijn rasernije riep om mevrouw d'Alonne.

Nae de middagh deed eenighe bootschappen met mijn vrouw, en gingh daernae met haer tot nicht Becker, daer mevrouw Creitsmar oock was, die haer daernae geseght had, dat sij bedroeft was van haer man af te wesen (hij was naer Yrlandt), om dat wel wist dat, als hij bij haer niet was, hij sonder vrouwen niet wesen konde.

Te Londen komende, vernam dat een soutvat van onse tafel gestolen was van 36 gl.

31 Sond.

Voor de middagh quam Jan Wiljet tot onsent; seyde, dat de gansche voorgaende nacht de trainbands van

[p. 159]

Londen en̅ van 't gansche landt tusschen daer en Londen in̅ wapenen en̅ in alarm geweest waeren over seker advis gegeven van verraedt.

Naermiddagh, meenende naer mevrouw Killegrew te gaen, konden geen koets krijgen, omdat sondagh was.

Was een tijdt langh naer den eten met mijn vrouw op Whitehall, en̅ daernae noch wandelen in̅ Maliebaen.