Oeuvres complètes. Tome XV. Observations astronomiques
(1925)–Christiaan Huygens– Auteursrecht onbekend
[pagina 383]
| |
Appendice IXGa naar voetnoot1)
| |
[pagina 384]
| |
[Fig. 1.]
Sit PZA merid. A♎ aequator E♎ eclipt. P polus aequ. L. polus eclipt. PL♑ colurus solstitij. ♄ locus Saturni. Q locus ♄ ad eclipt. reductus. Oportet primum invenire arc. P♄.
In ∆oLP♄, datur latus LP 23.31′.0. Et latus L♄ 90.19′. Et ang. PL♄ qui est compl. ad 2 rectos ∠i♑LQ 29.10′. Ergo ∠ PL♄ 150.50′. hinc ergo invenietur latus P♄. In eodem ∆PL♄ invenietur et ∠ P. cujus mensura est arc. CD, qui additus ad C♎ indicat asc. r. ♄Ga naar voetnoot1). Gradus AEquatoris oppositus asc. r. ☉Ga naar voetnoot2) est 116.7′.10 [+] 180 [∞] 296.7′.10″, qui ablatus ab asc. r. ♄ relinquet.... qui ablati ab 18.48′ qui respondent 1 h. 15′ reliquum erit ∠ AZ♄Ga naar voetnoot3). ergo datur et ∠ PZ♄Ga naar voetnoot4), et ∠ PZGa naar voetnoot5) 41.7. et latus P♄. Ergo invenietur ang. P♄Z, qui est idem quo major diam. ♄ inclinatur ad parall. aequatoris. In ∆PL♄ invenietur et ang. ♄, qui additus ad ∠ P♄Z facit ∠ Q♄K sed et latus Q♄ datum est 19′. et ∠ KQ♄ est rectus. Ergo invenitur et ∠ QK♄, unde OKN. Itemque invenietur latus QK. Quo ablato à QN quae data est cum N sit gr. 20.30′. ♓Ga naar voetnoot6). Ergo in ∆OKN rectang.o ad OGa naar voetnoot7), datur preterea latus KN et ∠ K. Ergo invenietur et ∠.N, quo planum annuli inclinatur ad planum Eclipt. Nota NOT esse circulum magnum quem facit planum annuli ♄i productum, qui circulus necessario ad ang. rectos secare debet circulum azimut ZO, quia diam. saturni magna eundem azimut ad ang. rectos secare cernebatur. Hoc modo calculus exactus instituendus esset. Sed cum latitudo ♄i 19′ tuto negligi possit, cum neque observatio prorsus exquisita haberi queat, considerare licebit ♄m tanquam in ecliptica positum, ac tum calculus multo fit brevior. | |
[pagina 385]
| |
[Fig. 2.]
QuaeraturGa naar voetnoot8) ♄i declinatio ♄Q, quae addita ad QP 90o. dat arcum ♄P. Quaeratur et ☉ asc. R. cui addetur 180o. et habebitur punctum X notans asc.m R. loci soli oppositi Quae auferatur ab asc. R. ♄i. fit arcus aequacoris XQ. Sed AX est 18.48′. quia est hora 1¼ post mediam noctemGa naar voetnoot9). Ergo auferendo XQ ab AX relinquetur arc. QA qui mensurat ∠ APQ. Jam in ∆PZ♄ notus est ∠ P. et latera PZ 41.7′ et P♄. Ergo invenietur ∠ P♄Z, quo ♄ major diameter inclinatur ad parallelum horizontisGa naar voetnoot10). Porro in ∆♎♄Q rectangulo ad Q, datur latus ♎♄ et latus Q♄. unde invenitur ∠ ♎♄Q. cui additus P♄Z, facit ∠ ♎♄O unde et ∠ O♄N dabitur. Sed et latus ♄N datur, cum N sit in gr. 20.30 ♓. et ∠ ♄ON est rectus. Ergo invenitur et ∠ ♄NO quo planum annuli inclinatur ad planum eclipticae. Denique in ∆♎NS, quia datur ∠ N et ∠ ♎ 23.31′. et latus ♎N, invenietur et ∠ S. unde et ∠ TS♎ datus erit, quo planum annuli inclinatur ad planum aequatoris. Producatur azimut ♄OZ, qui transibit per polum circuli NOT aequatoris ♄i. Sit is polus M. Et ducatur circulus magnus MPGHV. qui necessario secabit ad angulos rectos tum aequatorem ♄i NOT, tum aequatorem telluris ♎A, videlicet in G et H. Occurrat autem eclipticae in V. Ergo hoc loco positus ♄, habebit majorem diametrum aequatori parallelam. itemque in puncto eclipticae huic opposito. Ad inveniendum vero punctum V in ecliptica, quaerendum latus S♎ in ∆♎NS; à quo ablato arcu SH (qui necessario est 90o. quia circulus MGH secat in G et H ad ang. rectos circulos SG, SH) relinquitur arcus H♎. Et ∠ H♎V datus est 23.31′. et ∠ H rectus. ergo invenietur hypotenusa ♎V, atque ita punctum V datum erit. Ut autem inveniatur quibus duobus eclipticae locis saturni major diam. maxime inclinabitur ad parallelum aequatorisGa naar voetnoot11) quaerenda puncta circiter quadrante circuli ab V et illi opposito distantia ad quorum singula ductis magnis circulis a polis P et M, hi faciant angulos maximos ad dicta puncta. quae puncta nequaquam praecise distabunt quadrante eclipticae a punctis V et illi opposito. Neque etiam sibi | |
[pagina 386]
| |
mutuo erunt opposita. Et majori angulo poterit inclinari magna illa diameter ad parallelum aequatoris quam est ang. GSH. | |
[Deuxième Partie.]Ga naar voetnoot1)[Fig. 3.]
16 Jul. h. 13, m. 15 a meridie Saturni major diam. parallela horizonti observabatur. quaeritur quo angulo inclinata fuerit ad parallelum aequatoris per Saturnum transeuntem. Sit PZV meridianus, P polus. Z zenit S locus Saturni in 29.10′ capric.Ga naar voetnoot2) TS parallelus aequatoris. VS parallelus horizontis. Quaeritur ergo angulus TSV, cui aequalis ang. ZSP. nam PST et ZSV sunt recti. a quibus demto communi ang. ZST, supersunt aequales inter se TSV, ZSP. locus solis in 24.10′. CancriGa naar voetnoot3) unde inv. angulus ZPS, 13.30′Ga naar voetnoot4) et fit ∠ ZSP sive TSV 8.49′. Cum in meridiano circulo esset Saturnus, capiebatur utcunque angulus quem longior diameter faciebat cum horizonte grad. 7.10′ ut proinde eundem quoque cum aequatore feceritGa naar voetnoot5). | |
[pagina 387]
| |
Sit porro inquirendus angulus quo planum annuli Saturnij, sive Saturni aequator, inclinatur ad aequatorem nostrum; et ad Eclipticae planum. Constat ex
[Fig. 4.]Ga naar voetnoot7)
ijs quae in Saturni Systemate examinavi, planum annuli secare eclipticam in gr. 20.30′ virg. et ♓Ga naar voetnoot6). Sit AE aequator; FS ecliptica; in qua Saturnus ponatur in S, nam exiguae latitudinis min. 19. rationem non habemus. Princ. librae in A. Quia autem Saturni major diam. in S parallel. cernebatur horizonti, necesse est planum annuli secare azimut ZS ad angulos rectos. Sit ergo circulus magnus secundum planum annuli, sive aequator Saturni FC. secans aequatorem nostrum in E. Ergo angulus FCS rectus. Quaeritur vero ang. CED. Item AE. In triang. rectang. AQS datur QS declin. ♄, 20.27′. Item QA ascens. recta. Ergo invenietur ang. QSA 102.0, cui additus ZSP 8.49 facit ang. DSA 110.49. Sed et DAS datur. 23.30′. Et latus SA, cum detur locus Saturni 29.10′ capric.Ga naar voetnoot2) Ergo invenietur hinc lat. DS. Rursus in triang. FSC, datur ang. FSC idem cum ASD invento. et ang. FCS rectus et latus FS, quia F in 20.30 virg.Ga naar voetnoot8) Ergo invenitur lat. SC, a quo ablato SD, reliquum est DC. Jam in triang. DCE, datur lat. DC et ang. CDE aequ. ADS, et DCE est rectus. Ergo invenitur ang. CED. Itemque latus DE quod additum ad DA facit AE. dato ang.o E in ∆o FAE, et ang. A et latere FA 9 30′ invenitur ang. EFA inclinatio plani annuli ad Eclipticae planum. Ang. F vel N quo inclinatur Saturnij annuli planum ad planum eclipticae potest et hoc modo inveniri. Cognito ut ante ang.o ASD 110.49., habetur et DSN 69.11′, datur autem et latus SN 51.20′ in ∆oSCN, cum N sit in gr. 2030′, pisciumGa naar voetnoot9). Et ang. C est rectus. Ergo invenitur et ∠ SNC quaesitus 31.22′. Rursus in triang. NEA, dantur ang.i N et A et latus AN. Unde invenietur et ang. E quaesitus, cujus nempe compl. ad 2 rectos est ∠ DEC. 8.58′. Sin. 31.22 ad rad. ut 52 ad 100. Ergo haec est proportio minoris diametri annuli ad majorem. diam. annuli ad diam. globi debet esse proximè ut 7 ad 3Ga naar voetnoot10). | |
[pagina 388]
| |
Circa 28.56 ♒ et ♌Ga naar voetnoot1) maxime ad aequatorem inclinabitur ♄i major diam. circiter 8.58′. at in 28.56 ♍ et ♉Ga naar voetnoot2) parallela erit aequatori. | |
[Troisième Partie.]Ga naar voetnoot3)Sin. 31.22Ga naar voetnoot4) ad radium ut 52051 ad 100000 sive proxime ut 52 [ad] 100 itaque haec est proportio minoris diametri annuli ♄ ad majorem in phasi latissima. diameter annuli ad diametrum globi proxime debet esse ut 7 ad 3Ga naar voetnoot5). [Fig. 5.]
phasis latissima, circa gr. 20.30 ♐ et ♊Ga naar voetnoot6).
haec correctior in libro DGa naar voetnoot7). |
|