Oeuvres complètes. Tome VI. Correspondance 1666-1669

N^o 1687.
[Fr. Eschinardi]¹⁾ à [Christiaan Huygens].
[? 1668]²⁾.

La pièce se trouve à Leiden, coll. Huygens.

Responsio ad Obiectiones transmissas ex Gallia³⁾.

Dividitur haec ab ipso Autore in tria puncta.

1. Quod practice possunt hujusmodi et similes combinationes inveniri; sed ad hoc nihil respondeo; quandoquidem ipse Autor deinde laudat Theoricam in hac materia; et sane merito; alioquin ad quid desudent in istis Mathematici?

2^um est, quod in numeris fractis in exiguas minutias, et petitis solum ad exemplificandum, non fuit adhibita exactissima diligentia; ita ut sequatur diversitas crassitiei, seu spatij fere innominabilis, scilicet minoris quam sit crassitudo unius nummi aurei; sicut etiam figura magis exacte poterat delineari.

3^um est, quod citanda erat Optica promota Jacobi Gregorij.

Ad 2^um dico primo me uelocissime impressisse hoc ultimum folium; ut patet, eo quod sit postdatum; et ratio fuit, quia cum hoc promisissem in prima parte, me impressurum in 2^a; plures petierunt a me, ut statim id facerem, sicut ex ipsa Epistola apparet: 2^o sepe contingit, ut omittantur ceterae lineae, de quibus nihil actu asseritur, etiamsi pertineant ad eas de quibus fit sermo; quod etiam

1) Le nom de l'auteur résulte de la mention faite de ses ‘Centuriae’.

2) L'année de cette pièce est déduite de la considération qu'elle doit avoir été écrite entre la publication des deux ‘Centuriae’, la première de 1666, la deuxième de 1668.

3) Cette pièce n'a pas rapport à la critique que l'on trouve dans le Journal des Sçavans du 19 novembre 1668, N^o. X.

[p. 325]

iuvat ad evitandam confusionem plurium linearum; quod si omnia necessaria debuissent poni; certe Autor oppositionis, debuisset alias etiam lineas addere; cum fieri non possit; ut SB. directa, habeat BM. pro refracta; et idem dico de CB: quod uero ad numeros attinet; cum antea dixissem unam Radicem valere unam decimam octavam Vnius, et aliquid amplius in re allata solum ad exemplificandum; statim apparet me non adhibuisse plenam diligentiam; quare quod posuissem 8/9 vel 16/18 pro 15/16 non multum refert; et certe id faciam etiam in alijs; quando solum explicandi, et exemplificandi gratia haec afferam; neque enim fit vis in numeris; cum tamen non desint Autores conspicui, qui etiam, dum fit vis in numeris, haec contemnant, tanquam insensibilia.

Ad 3^um dico; me, quod attinet ad honorem dicti Auctoris, ipsum cum laude citasse, tum in Dialogo⁴⁾, tum in prima parte Centuriae⁵⁾; ubi opus fuit; quoad vero casum praesentem, citatur ex mea Centuria quicquid ad illum casum requisitur; et si quid fortasse deducitur, mediate ex dicto Autore, ibi apparet; neque enim solent repeti singulae propositiones etiam mediate in singulis casibus: Neque dicatur huiusmodi figuram esse similem figurae ab ipso alicubi allatae; nam fateor plures Auctores similem figuram adhibuisse; est quippe una ex figuris universalibus; sed consideratio a me facta non est universalis: Neque vero ipse met Jacobus⁶⁾ unquam dicet, se jam exhibuisse huiusmodi conspicilia; cum ipse nuperrime invitaverit alios ad eius profferri solutionem: quod si denique dicatur, ipsum fuisse hic citandum tamquam inventorem Principij sane utilissimi; nempe quod de Imagine, seu Basi distincta MN. loqui possumus quasi de aliquo Obiecto; et inde desumere quantitatem ultimam Anguli visorij pro ipso objecto reali. Id omnino nego, etsi alteruter ex nobis conqueri debeat; fortasse potior est ratio pro me, qui anno 1658. Perusij expresse id impressi⁷⁾, prout retuli in Dialogo, et Centuriis; dum de hoc expressè agerem; impressi enim haec ipsissima verba: pagina 84. Nota autem, quod Imago, seu Idolum Obiecti sic se habet, ac si ipsa emitteret species? et pag. 85. Imago debet censeri tamquam objectum &c. quae sane apud plurimos iam sunt nota; quippe a tot annis a me promulgata; nunquam tamen mihi venit in animum, ut id praesumerem,

4) Voir l'ouvrage cité dans la Lettre N^o. 1686, note 3^a.

5) Voir l'ouvrage cité dans la Lettre N^o. 1686, note 3^b.

6) Jacobus Gregory.

7) Consultez son ouvrage:
Microcosmus Physico-Mathematicus, seu Compendium in quo clare et breviter tractantur principuae Mundi partes, Coelum, Aër, Aqua, Terra, eorumque praecipua accidentia, Tomus Primus. Perugiae, Apud Haeredes Bartoli. 1658. in-folio.

[p. 326]

scilicet ut obligarem caeteros ad celebrandam huiusmodi utilissimam animadversionem tamquam sobolem mei jntellectus; imo et ipsum Gregorium et alios de hoc laudaui; quod fortasse inscijs de eo quod anno 1658 impressi, venerit illis in mentem. Ad quod certè non tenebor. Videat igitur Auctor oppositionis; an male me gesserim in dictum Gregorium; vel denique de hoc crederet; postquam legerit non unum folium postremum; sed totum Dialogum, et Centuriam Opticam.

Haec habui, quae pro nunc responderem objectionibus ad me transmissis; plura, si opus fuerit, additurus suo loco de hoc negotio, praesertim attinente ad dictum Gregorium, sed non libenter tero tempus in huiusmodi concertationibus inutilibus; nisi magna ad id necessitas me compellat. Habeo testes plurimos dignissimos; inter quos praecipue Dominum Cassinum; an me bene gesserim erga dictum Gregorium.

Addo ad id, quod indicatur initio oppositionis, scilicet futura aptiora vitra planoconvexa; me quidem hic Romae statuisse pro praxi lentem planoconcavam unam; sed utrimque convenam alteram; sed est quia, si primae superficies plana versatur ad oculum, cava autem ad lentem convexam; relinquitur plus spatij inter utramque lentem; secundae autem, meo quidem judicio, fit focus perfectior in tali determinata distantia; quam, si sit planoconvexa; nam ad habendum focum in distantia aequali, requiritur multo minor sphaera pro planoconvexa, quam pro utrimque convexa; et hinc ego ostendo in 2^a parte, quae mox imprimetur, plus pati lineas, quam in utrimque convexa; quod, si geometrice mihi ostendatur, contrarium, libenter accipiam.

Denique adverto mihi hactenus videri meliora conspicilia ex duplici hujusmodi lente, quam si sit Meniscus.