Oeuvres complètes. Tome V. Correspondance 1664-1665

N^o 1302.
Christiaan Huygens à R. Moray.
1664.
Appendice au No. 1301.

La pièce se trouve à Londres, Royal Society.

Christiani Hugenij Observationes Cometae Anni 1664.

Sub finem Novembris Lugduni Batavorum cometam conspectum esse nuntiatum est. observatio vel prima ibidem habita a Samuele Kechelio¹⁾ die 2 Novembris hora 6½ matutina quâ cometa in signo Corvi annotabatur cujus stellarum respondentium situs erat in A in sequenti figura.

Ego coelo nubilo prohibitus ante diem 15 Decembris observare eum non potui: quâ die circa hora 5 matutina apparuit in B, prope stellam in rostro Corvi, eo positu, qui hîc cernitur: adeo ut spatium AB. graduum 8. circiter emersus sit

1) La pièce N^o. 1297 contient l'observation faite par Kechelius le 2 décembre 1664, le matin à 6½ heures. Chr. Huygens, par conséquent, s'est trompé dans le nom du mois.

[p. 190]

diebus 13. In A cauda perexigua visa est, ob Lunae splendorem ut arbitror. Mihi in B ad 7 vel 8 gradus extendi videbatur ac dirigi versus E, ita ut angulus EBC rectus esset. Caput cometae obtuso lumine praeditum erat, haud minus tamen conspicuum stellis 2ae magnitudinis. Cauda pallida admodum ac praesertim versus extrema, ubi paullum diffundi videbatur, non multum tamen latitudinem capitis excedens.

Telescopio sexpedali inspectum caput nullam terminatam circumferentiam habebat, sed nucleum veluti perexiguum, puncti instar, lucentem, atque undique nebuloso fulgore cinctum, etiam quâ parte solem respiciebat, qui fulgor porro in caudam extendebatur.

21 Decembris non prius quam ad occasum vergeret, cometam videre licuit, nubibus coelum obtinentibus, adeo ut nec stellae commode cernerentur. A Spica Virginis tamen quantum tumultuariam observationem colligere dabatur, distare ad²⁾ reperi gradus 33 circiter, ac fere in recta linea versari, quae a dicta stella per stellulam Corvi, supra notatam C³⁾ duceretur. Cauda autem longior multo latiorque, quam praeterita observatione, effulgebat.

27 Decembris qua demum die observandi rursus facultas data est, qua neque instrumentis nec magnis satis nec idoneis suppetentibus, distantiam Cometae a Sirio cepi hora 2 matutina gradus 31½ a Procyone vero gradus 40⅓ unde locus ejus invenitur fuisse paullo occidentalior malis Navis Argo, ad quem locum a B, ubi 15 Decembris spectatus fuerat, sunt gradus circiter 44. diebus 12 peracti.

2) Biffez: ad.

3) L'étoile C est γ Corvi, l'étoile près de B est α Corvi.

[p. 191]

Cauda Procyonem respiciebat paulum tum ad Septentrionem deflectens; unde invenio non directe a sole aversam fuisse. Erat autem latitudo caudae ad gradus duos et amplius, longitudo ad gradus 25, sed luce plane debili, et versus extrema viae lacteae non absimili. Caput nebulosum ut antea, sed spatiosius. A corde Hydrae quoque distantiam capiebam gradus 26.

30 Decembris cometam ad Leporis usque asterismum pervenisse deprehendi, cum stellae ob Lunae claritatem cerni nequebant; sed positum ejus ad lucidas duas in Orione annotavi: qui fuit, qualis hic exhibetur. Circa horam 9 vespertinam quidem talis:



circa 12 am vero talis:

Caudae vestigium nullum apparebat, fortasse ob vicinium Lunae. in priore autem harum observationum distantia Cometae à pede sinistro⁴⁾ Orionis erat gradus 9½: a Sirio 21 gradus. Hinc locus ejus invenitur in Capite Leporis distans a loco

4) L'étoile genu dextrum est ϰ Orionis; pes sinister Orionis est β Orionis.

[p. 192]

diei 27ae Decembris gradibus 47.40′ circiter quos itaque cometa non toto quatriduo confecit.

1 Januarii 1665. Distantia Cometae a pede Sinistro Orionis erat 15½ gradus, ab humero sinistro⁵⁾ 22½ gradus, ab oculo Tauri gradus 24½, unde locus ejus in flumine Eridano reperitur gradibus 19 distans a loco superiore 30i Decembris. Cauda non cernebatur, caputque ipsum contractius erat quam penultimà observatione.

5) L'étoile in humero sinistro Orionis est γ Orionis; oculus Tauri est α Tauri ou Aldébaran.