Oeuvres complètes. Tome II. Correspondance 1657-1659

N^o 525.
Les Etats-Généraux à S. Coster.
16 juin 1657.
Appendice II au No. 523.

La pièce se trouve à la Haye, Archives de l'Etat, Résolutions.

Octroy verleent aen Salomon Coster, omme voor den tyt van 21 jaren alleene hier te lande te mogen maecken ende practiseren seeckere nieuwe Inventie van Horologie.

De Staten-Generael der Vereenichde Nederlanden allen den gheenen die desen sullen zien ofte hooren lesen, Salut, doen te weeten, dat wij ontfangen hebben d'ootmoedige Supplicatie aen ons gepresenteert uyt den naem ende van wegen Salomon Coster, inhoudende, hoe dat hem Suppliant door den Heer Christiaen Huygens in handen gestelt was, om daervan tot zynen voordeel te disponeren, seeckere nieuwe inventie van Horologie, gaende door een beweginge seer verscheyden van de geene die tot noch toe in diergelicke wercken is gebruyckt geweest, ende deselve in de precise affmetingh van den tijt verre overtreffende, aengesien datse noch door veranderingh van weder, noch door fauten selffs van het Raderwerck, eenige merckelycke alteratie subiect is, soo dat niet alleen de publicque uerwercken door het appliceren van deselve, ongelyck meerder seeckerheyt souden mogen vercrygen, maer oock in de astronomie, en elders, groot voordeel daer uyt te verwachten stonde. Ende dewyle hy Suppliant soo dienstigen en nutten vont ten gemeenen beste geern wilde aen den dach brengen, mits hy mocht verseeckert syn dat niemandt, sonder syne, ofte den autheurs kennis ende toelatinge, deselve Horologie zoude vermogen nae te maecken ende te debiteren, Soo was derhalve zyn ootmoedich versoeck, dat het ons gelieven mochte, hem ten dien eynde te vergunnen Octroy voor den tyt van twintich jaren, waerby aen allen ende eenen yghelijcken onder onse gehoorsaemheyt staende, geinterdiceert werde gedurende den voorschreven tijt soodanigen soorte van Horologien (te weeten dewelcke door diergelycke beweginge gedreven werden als gemelte Inventie medebrenght) nochte in't cleyn, nochte in't groot, niets uytgesondert, te maecken, ofte oock eenige wercken

[p. 238]

alreede gemaeckt zynde volgens deselve Inventie, te veranderen, ten zy met voorweten ende speciael consent van hem Suppliant, ofte den Autheur selffs, hier vooren gemelt, Alsmede dat niemant dese soorte van Horologien, hetzij binnen oste buyten dese landen gemaeckt, hier te lande soude moghen vercoopen ofte verhandelen, Ende dit alles op soodanige pene, als wij souden goet vinden daer toe te statueren, Welcker aengemerckt, Soo is't, dat wy ons ter beede van den voornoemden Suppliant genegen vindende, denselven geconsenteert, geaccordeert, ende geoctroyeert hebben, consenteren, accorderen ende octroyeren mits desen, dat hy alleen ende met seclusie van allen anderen, voor den tyt van eenentwintich naestcomende achtereenvolgende jaeren in dese Vereenichde Nederlanden, geassocieerde Lantschappen, Steden ende leden van dien de voorschreven nieuwe inventie van Horologie sal moghen maecken, practiseren ende in 't werck stellen, doen maecken, practiseren ende in 't werck stellen, oock venten ende vercoopen, Verbiedende oversulcx allen ende eenen yeghelicken Ingesetenen van de voorschreven Vereenichde Nederlanden, geassocieerde Lantschappen, Steden ende leden van dien, binnen den voorschreven tijt van eenentwintich naestcomende jaren, de voorschreven nieuwe inventie van Horologie, in't geheel ofte ten deele, in't groot ofte in 't cleyn, naer te maecken, doen naermaecken, practiseren, ofte elders naergemaeckt hier te lande te brengen om vercoft te worden, opte verbeurte van alle de nagemaeckte wercken ende daerenboven van een somme van driehondert Carolus guldens, t' appliceren een derdendeel daer van ten behoeve van den officier die de calange doen sal, het tweede derdendeel ten behoeve van den armen, ende het resterende derdendeel ten behoeve van den voornoemden Suppliant, mits dat het sy eene nieuwe inventie, noyt voor desen hier te lande geinventeert, gebruyckt ofte gepractiseert, ende deselve inventie gebracht ende gestelt werde in volcomen perfectie binnen een jaer naer dato deser vallende, op pene van het verlies van desen onsen Octroye, Ontbieden en bevelen allen Officieren, Justicieren, Magistraten ende Inwoonders van de voorschreve Landen, mitsgaders allen anderen dien dit aengaen mach, dat sy den meergenoemden Suppliant doen ende laten genieten ende gebruycken, 't volcomen effect van desen onsen Octroye, Consent ende privilegie, cesseerende alle belet ende wederseggen ter contrarie. Behoudelyck nochtans dat hy suppliant gehouden blyft op desen onsen octroye te versoecken oock t' obtineeren Attache van soodanige provintie off provintien, alwaer hy zyne voorschreve nieuwe Inventie zal willen practiseren ende in 't werck stellen.

Gegeven in den Hage, onder onsen Cachette, paraphure ende de signature van onsen Griffier, op den sestienden Junij sestien hondert sevenenvyftich.