Logo DBNL
Momenta desultoria (1655)

Momenta desultoria

(1655)–Constantijn Huygens–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Appendix
otiorvm juvenilium resegmina.

Danieli Heinsio
Equiti, Consiliario ac Historiographo Regio,
Viro & amico incomparabili.

CVm in Republica, Vir Nobilissime, quibus illa feliciter incumbit, opellam meam apud exteros aliquoties dedignati non sunt, gloriari apud amicum fas sit, iis me officiis eâ fide ac solicitudine incubuisse, ut qui plurimis usu vel solertiâ, sedulitate certè atque eo erga Patriam affectu, qui bono in Cive perperam desideretur, nemini concesserim. Relinquebatur ut quò illae etiam horae devenissent, quas vel foris curae publicae immunes, vel privatorum domi negotiorum expertes habui cum pluribus ne nescirent, Quorum haud paullo magis interesse videtur, quo pacto subditorum singuli otientur, quàm quibus universi

negotiis attendant; ut ab otio ad malam frugem naturâ proclives sumus, & brevi ista spatio distare perhibentur, parùm boni agere, & mali multùm; sive, ut ferociùs olim pronunciatum nosti, Virum otiosum esse, & malum Civem. Faciunt eò potissimùm Libelli isti; qui magnam partem iis ex abortibus compilati quos quotidiè obtrudi tibi quàm humanissimè passus es, ut de severitate tuâ securi esse didicerunt, clementiam plerique toties experti, nec alio vel tutore vel vindice publici tribunalis majestatem experiri debuerunt. Mea, inquam, refert, Patriae universae ut constet, eas me res egisse cum nullas egi, quas plerique cum agunt, summoperè id curant scilicet, ne quis eos otiari existimet; quas verò tu cum ageres, ita te otiari credidisti, ut nec bono Cive, nec homine quidquam erudito indignum ageres, at nec ab illo valdè alienum quidquam qui se uni Sapientiae aliquando dicatum iret: si quis fortè ab aetate pari & Otio, ad eandem frugem ratiocinandum duxerit, & quantò ingentibus illis praeludiis tuis praestare constat

immensum eruditionis cumulum, quo te stuporem ORbis literati agnoscimus, tantò serias olim cogitationes meas nugacissimis istis pro modulo potiores fore. Patere nunc ergo nomine me tuo tantisper abuti, quàm exemplo uti necesse habeo. Spondeo non invitus, iis me sensim vestigiis institurum, quae, ut infinito te ponè intervallo secutura sint, nec ipse tua esse negaveris. quin si te judice credi coeperit, hos etiam inter lusus otianti verbum excidisse non otiosum, ego verò is videri pergam quem à Rep. arceri Patriae intersit, ejusmodi mox otio vacaturum, quod, ut ista paucorum oblectationi, publicae nî fallor, utlitati conducet. vale, Vir maxime, quique nec amicitiam meam hactenus contemsisti, neque secessum scribentis, & Otia boni consule. Hagae-Comitis, VI. Cal. Iun. cIɔ Iɔc xxv.

Ad evndem.

 
UNice flos vatum, cui me placuisse measque
 
Prima fuit pueri gloria quisquilias;
 
Proxima sit placuisse viri, provectior aetas
 
Quòd bene, quòd meliùs tertia speret erit.
 
Otia nunc rerumque inopes fero Carmina nugas,
 
Otia, si tanti est, paucula perde meis.
 
Fortè tuas pridem versas in mascula Musas
 
Numina ais Veneres non nisi nosse mares,
 
Caetera cum primi putruisse Cupidinis arcu,
 
Nec pia tam nihili seria ferre jocos?
 
Parciùs obtundo, veteres agnosce tabellas:
 
quam videor cramben nunc dare saepe dedi:
 
Excute personam, mutato nomine qualem
 
Hìc ago de veteri est fabula facta recens;
 
At spectatores bene speratura nepotes
 
Heinsiaca sospes quì caruisset ope?
 
Hoc age, ne careat: quas nunc effaberis olim
 
Censurae de me posteritatis erunt.
 
Quamquàm ego nec metuo quos dant hodierna Catones
 
Saecula, nec quos est sera datura dies.
 
Algeo, nec pudor est; quem charior occupat aestus,
 
Discat ab invidia nîl timuisse mea.
 
Nec pudor est, nec erit, quòd nos impune puella,
 
Nos puer illaesâ virginitate leget:
 
Si tamen iste, vel illa legent; quae sola futura est,
 
Heinsiadae rogo sit gratia sola mei.
 
Sin piget immeritae punctum tribuisse Thaliae,
 
Et videor theta dignior ire nigro,
 
Parce Deûm, si quae, soboles; clementia divûm est,
 
Nec titulum justo detrahit illa Iovi;
 
Parce; tuo cum tecta volet ludibria nutu
 
Quae ruet in plagas livida turba meas,
 
Sola crepet, tantique adeò, quâ vindice solâ
 
Turgeat, autoris destituatur ope.
 
En caream plausu, jam nuda silentia posco:
 
Fecerit ad laudes, te tacuisse, meas.

Amaryllis.
Ecloga.
Moeris. Thyrsis.

 
INdomitae fastus Amaryllidos, & fera semper
 
Fulmina, non oculos, non isthac lumina fronte
 
Digna, nec ore minas, fugiturus trans Mare Thyrsis,
 
Thyrsis ad aridulas Neréi diffusus arenas,
 
Flebat, & aridulas fletu maculabat arenas:
 
Cum Pueri latè complentes littora planctus,
 
Et sparsas miseratus oves & ovilia Moeris,
 
Thyrsidos alter amor, nec post Amaryllida, Moeris,
 
Talibus incanti rupit suspiria verbis.
 
Thyrsi, viden' pleno subeuntem littora fluctu
 
Nerea? mox refluas idem revocaverit undas,
 
Mox Mare littus erit, & erunt mox Pontus arenae:
 
Gurgitis una vices Phoebe regit, una puellas
 
Temperat, alternoque ciet praecordia motu.
 
Non, si dura Lycoris erat, confecit Amyntam;
 
Oderat hunc aliàs, & amat Galatea Menalcan;
 
Nisa supercilium fregit, fastidia Phyllis;
 
Daphnidos hinc, illinc Lycidae sua gaudia fletus
 
Et laetae subiere vices: Amaryllis habebit,
 
Crede, suas, & tunc Amaryllida Thyrsis habebit.
 
Crede; sed hos alterna etiam sine, Thyrsi, dolores
 
Intervalla regant, nec quos adspexerit Eös
 
Humidulos, tales vesper deprendat ocellos.
 
Thyr.
 
Charior hisce Puer, quos quando adspexerit Eös
 
Humidulos, tales vesper deprendat ocellos;
 
Moeri, quid hanc toties iterato verbere plagam,
 
Tundis, & exemplis collatâ sorte beatis
 
Bis miserum esse jubes? Curetne Lycoris Amyntam,
 
Daphnida Phyllis, & agrestem Galatea Menalcam,
 
Nisa suum Lycidam, curare Amaryllida credis?
 
Adspice quae rerum circumfert saecula molem,
 
Perpetuosque sed & stabiles per inane rotatus,
 
Et vaga finito labentia sidera calle;
 
Hos gressus Amaryllis amat, hunc non prece, non vi
 
Flexibilem dicas animo obfirmasse tenorem.
 
Scilicet aethereos quò nemo negaverit ortus,
 
Et partio ductum Coelo genus, aetheris instar
 
Immotos animo decuit praescribere motus?
 
Nec poteras, nisi dura, diis prognata videri?
 
Heu! poteras formosa; & qui mortalibus exstat
 
Caelestes decor addit avos. Ignoscite Nymphae,
 
Non damus haec meritò vestris cunabula sylvis.
 
Moer.
 
At facilis natura deûm est; ignoscite stellae,
 
Non damus haec temerè vestris cunabula coelis.
 
Si tamen illa dea est & in illo lumine numen,
 
Nec specie deceptus, amas; age, Thyrsi, resurge;
 
Jam verbis invicta, moris superabitur olim;
 
Et dabit hora quod hora negat. non omnibus omnem
 
Protinus advertunt Superi mortalibus autem.
 
Non ego, si primos hodie de rure maniplos
 
Frugiferae Cereri, non, si tibi, Cynthia, Cervam
 
Obtulero, tibi, Bacche, caprum tibi, Cynthia, Cervam
 
Cras jubeo parere deos, placataque fumo
 
Numina praesentem votis deferre salutem.
 
Saepe equidem, si multa pias infecerat aras
 
Victima, & innumeras populârat flamma bidentes,
 
Tantane vos tugurI cepisse oblivia nostri,
 
Dii superi, dicturus eram; cum dexter ab ortu
 
Coelicolas corvus monuit sperare faventes:
 
Speravi; mollesque deos à tempore sumsi.
 
Disce breves in amore moras, potieris amatâ.
 
Thyr.
 
Adde graves in amore moras, occidis amantem.
 
Omnia perpessos annorum taedia porrò
 
Perpetienda mones? heu! pascere Thyrsida sylvam
 
Questibus, hirsutum flammis Amaryllida Mopsum!
 
Moeri, fatebor enim, poterant fastidia ferri,
 
Atque oculi, tot flagra, truces, nisi Mopsus ab illis.
 
Mopse quis es, qui nostra tuis componere certes
 
Carmina & hisce tuas, Parnasso judice, cannas?
 
Me Satyros, nemorumq;, nec ultima numina, Faunos,
 
Me Dryadas, mariumq;, nec infima numina, Nymphas,
 
Ad modulos, tua dona, meos, testabere Clio
 
Non semel aestivâ circumfudisse choreâ.
 
Invideas Rhodope, sectatos THyrsida montes,
 
Saxa, feram, volcures, volucres, fera, saxa loquentur.
 
Dicite Pierides, quid amarunt numina Mopsi?
 
Me pius, & sacrâ redimitus tempora Lauro
 
Sylvander, tuus à teneris Dictynna Sacerdos,
 
Ille Caledoniis tandem memoratus Hybernos
 
Confudisse greges, & confudisse Britannos,
 
Sylvarum Sylvander amor, laudasse canentem
 
Non neget, & docuisse suas Amaryllida ripas.
 
Da veniam, venerande Senex, tua rura, paternos
 
Pertaesi remeamus agros, Amaryllida ripas
 
Nunc quoque, sed duram docturi Amaryllida ripas.
 
Sat miseros vixisse domi, juvat esse Britannos,
 
Si sterili Batavos decet insudare furori.
 
Da faciles in vela Notos, substerne benignas,
 
Salse Sali dominator, aquas, deducite moesto,
 
Nereïdes, pastore gravem per caerula puppim:
 
Thyrsida vectorem vehitis, subsidite fluctus.
 
Moer.
 
Thyrsida pastorem rapitis, subsidite venti:
 
AEole seclusos cohibe compagibus Euros;
 
Objice retrorsum Zephyris Mare Neptunine;
 
Da remoram, Melicerta, rati, da monstra procellis
 
Cymothoë, da Glauce breves in gurgite Syrteis.
 
Annuitur. commota pari conamine crimen
 
Numina ferre negant: &, ne quà conscius esset,
 
Fortior adversas Tamisis devolvit arenas:
 
Plura minatur Hyems; jam te, timet ipsa videri
 
Cynthia, ne videat; condunt pia nubila Coelum;
 
THyrsi, nec hunc Solem, nec habebis sidera testes;
 
Quid juvat adversos rapere in tua funera divos?
 
Thyrs.
 
Moeri, per hunc Solem, per quae mihi sidera testes,
 
Objicis adversos passis Amaryllida divos?
 
En ego post ignes undam, post Cypridis iras
 
Despicio, Theti cana tuas; si fata jubetis,
 
Naufragus extremam subiturus in aequore sortem.
 
Ut videas, Amarylli, tamen; Sverinaque passim
 
Securos comitata greges per littora spectes,
 
Si pote, non duro morientem Thyrsida vultu.
 
Quae pelagi pietas, miserebitur unda perempti:
 
Forsitan illa eadem quae rettulit unda peremptum
 
Alcyonae Ceyca suae miserebitur, & te
 
Invitos super ora pedes invisa jubebit
 
Ponere, & has etiam; Miserandum Thyrsida! voces
 
Addere, & has etiam, Quid erat prae Thyrside Mopsus?
 
Plura Puer fudisse parat, cum plura paranti
 
Nunciat optivis intendi carbasa ventis
 
Ponticolûm clamosa cohors; levat anchora dentem,
 
Vela viri; fugiunt ripae; volat ocyor Euris
 
Ipsa ratis; summâ miserum sua littora puppi
 
Thyrsida spectantem solatur Moeris, aditque
 
Vocibus, ingeminatque procul, Reminiscere Thyrsi,
 
Spreverit una, sed una, tuos Amaryllis amores.

cIɔ Iɔc xx.

Μισογαμοc.
Satyra.

 
COnjugii malè fausta dies, malè festa viris nox,
 
Nescio vos, neque scire libet. Dos lauta, supellex,
 
Praedia displiceant, domus & grex? Tolle quod adstat
 
Faemineum caput & triti pia taedia lecti,
 
Sum deus; adde, necas. O quâ sumus, & Batavorum
 
Nomine turgemus, pretio pretiosior omni
 
Libertas, oriunda diis, optanda viris dos!
 
Quâ subeat mercede tui caruisse? quis ultrò
 
Excutiat sibi te patriisque eliminet arvis?
 
Ducimus uxorem: Superi, quam cara voluptas!
 
Ducimur, haec summa est; & fluxerit alter ab illo
 
Qui tuus est, Hymenaee, dies; vos advoco testes,
 
Quae volucri volitatis ad haec pede sacra, Puellae,
 
Quantillùm, cui serus equos disjungere Titan
 
Visus & haerentes producere Vesperus horas,
 
Hesterna teneat reliquum de fronte Maritus.
 
Rideat, exultet, fundatur in oscula, quorum
 
Nec potiora Neaera tulit, nec Lesbia poscat,
 
Rossa suum potiora neget geminasse Poëtam:
 
Vidimus & moesto festivum gutture Carmen
 
Exprimier; ridere foris, quem flere domi lex
 
Naturae, gemitumque rogo libare paterno
 
Iusserat, hinc alacrem scenâ poscente Bathyllum.
 
O miser! illud heri festum Comoedia nunc est;
 
Spectator, conviva, venis; qui seria nuper
 
Gaudia, personatus agit non seria sponsus.
 
Hinc animo gemit, hinc tremulo simulator ocello
 
Ridet, & admoto convivam fallere Baccho,
 
Si potis est, sese ipse parat: invita cachinnos
 
Labra, sales invita docet; dum flebile presso
 
Pectore Paenituit, roso fovet intestino.
 
Tolle graves, Hymenaee, faces, fuge tecta, Diones
 
Cum telo pharetraque Puer; duxisse triumphum
 
Sat sit, & hàc fatuo tenus illusisse veneno.
 
Intereà subiti variatâ pelle stuporis
 
Caussa rogatur, & in rerum libet ire latebras.
 
Nempe oculos nox una dedit, cum nocte refugit
 
Fascinum & Idalii blandè vaga somnia Morpheî.
 
Omnis ut in summo, quantùm pote, culmine rerum
 
Res stetit, instanti nutat vicina ruinae;
 
Stare vetat Natura quod usquam vivere iussit.
 
Fac voto potiatur, & omnis ad interitum spes,
 
Omnis it ad metam fervor, venus, ira, cupido.
 
Hinc animi subitò facies diversa, colorque
 
Discolor, hinc quod sperat amat, quod possidet odit,
 
Et satius caruisse putat. Miraris? at ille
 
Impetus in summo graduum stetit, ulteriùs quà
 
Non datur; inde, cadat, ratio docet, & monet ordo.
 
Credibile est arsisse Jovem Junone, quousque
 
Ivit in amplexus precibus mollita cupitos:
 
Vix totâ gaudere datum, vix facta Tonanti,
 
Quae Soror, & Conjux; quid agis Pater atque hominum Rex?
 
Languet, & ad nova claustra recens ergastulus horret,
 
Et cuperet non esse quod est sine fine futurus.
 
Jam Danaën aerata (cave Saturnia) turris
 
Non tenet. excubiae prohibent? erit imber adulter;
 
Quà nequit ire, pluet: jam Taurus Agenore natam
 
Avehit, illicitos Cretâ satiante calores;
 
Jam Cygno decepta duos promittit ab ovo
 
Tyndaridum pellex simulandos nomine fratres;
 
Jam novus Asterien rostro premit ales adunco,
 
Mnemosynen pastor, Satyri Nycteïda talo
 
Ludit, & Alcidae mentito conjuge matrem.
 
Te quoque, fallacis tremor, Ennosigaee, profundi,
 
Nonne ducem simulare gregis, delphina, juvencum,
 
Defraudata suis amplexibus Amphitrite
 
Vidit, & esse suas tum pridem taedia taedas?
 
Ergo diis quod habent vile est; & finis amorum
 
Conjugii nox prima fuit: vos, dicite, sponsi,
 
Copula quì faciat nunquam solvenda beatos?
 
At lucri mellitus odor quâ compede dignus
 
Non sit, & in qua non adigat sudare palaestra?
 
Displiceat nova Nupta, placet peplus, arca, domus, res;
 
Hac miseri mercede sumus; spontanea gratìs
 
Vincula non sumuntur; habet sua commoda carcer.
 
Prô pudor, & virtute parùm condigne Batavâ
 
Sermo! rei servire virum! prosternier auro
 
Cui pedibus calcare dedit Natura quod usquam est!
 
Foemineos fastus pretio conductus adoret
 
Ille solo, ille salo latè datus arbiter! audi
 
Foemina de magno cui tollere forsan acervo
 
Contigit, & grandes auro subducere naevos;
 
Celsior his animis sedet & generosior ardor,
 
Nec pretio prostant; facilis jactura peculI
 
Fortibus, & (quis it inficias?) super omnia natis.
 
Macte virûm virtute vigor; nisi desumus ipsi,
 
Nil deerit: Fortuna fabrum si fecerit, euge,
 
Uni dives ero manibus quod sufficit; adde,
 
Liber ero, propriisque laboribus imperitabo,
 
Ipse meae rector, remex, antenna carinae.
 
Das melior fortuna togam? dabit Aula clientes,
 
Haec quaestum mihi turba; quod auri fortè fodinam
 
Dixeris haud sine mente: quid ampliùs? otia, rerum
 
Perniciem, fervente manu vel voce fugabo:
 
Nec foedè vacuus languebo, nec undique curis
 
Impediar; summa est, dominabor coelibe toto:
 
Nec rugas frendentis Herae, nec probra timebo
 
Pallidus, aut soleam; nec quà libet urbe vagari
 
Ponè traham malè formatos, mea viscera, partus:
 
Nec famulae servus furtivâ nocte cubile
 
Concutiatne, & ridiculo ditaverit aedes
 
Foenore, curabo: nec (si licet addere, quantum
 
Suggerit importuna trucis compunctio veri)
 
Discruciabor ad abstrusam lenone fenestram
 
Deprenso; quia nempe crepuscula diligit uxor,
 
Postponitque tuo fraternum Cynthia lumen:
 
Nec peregre per longa graves insomnia curas
 
Sudabo, nec mente ferar quo corpore latum
 
Suspicio non vana notet qui semina nostris
 
Spargat adulter agris, &, quo profecerit absens,
 
Propatulum reduci cornu paret Amphitruoni.
 
Sed Satyros pridem Satirâ saturavimus; & jam
 
Fallor, an hic aliquâ pruritum fronte notavi?

cIɔ Iɔc xx.

Epithalamivm
Caesaris Calandrini, Ecclesiae Italicae, quae est Londini,
Pastoris, & Elizabethae Harderét.

 
SIve per antiquos retrorsum turgida Fastos
 
Exspatiata meas, tumidumque nepotibus Olim
 
Obtrudis, veteres animo commensa Quirites,
 
Roma, nec invidiam Gentis meruisse Britannae
 
Diceris, neque Caesareis gavisa triumphis
 
Una, nec hanc solidè (quae nunc sunt saecula) laudem
 
Londino patiente feres; sublimior illa
 
Se videt, & negat esse nihil non Caesare majus,
 
Sed negat esse suo: Videt hunc de frigore duri
 
Pectoris, & glacie quae mox penetrabilis ulli
 
Non fore visa, licet fuerit penetrabilis uni,
 
Laeta Cupidineos ducentem rite triumphos.
 
Nec minùs ista suo viridem victoria laudem,
 
Victori, nec inauratas debere quadrigas
 
Visa minùs, quàm cui Dacos, cui barbara Thraces
 
Pectora, Sauromatasque truces, Garamantas & Indos
 
Obtigit uni omnes semel inclusisse trophaeo.
 
Sive quod es libet esse, & qualem illudere saeclo
 
Miramur, sacro moderantem Regna capistro,
 
Et modò non totum subigentem Collibus Orbem
 
Hesperiis; Schola dissidii, foecunda malorum
 
Mater, & erroris quantùm capit orbis origo,
 
Pone supercilium, festum cui laurus adumbrat
 
Circumflexa caput, Pastorem Καίσαρα spectas,
 
Pastorem, cui cura lupos quot foeda pudendo
 
Emittis gremio, quot humo depromis Erynneîs
 
Pellere nil merito (da, Coelum, possit) Ovili.
 
Καίσαρα, cui Fidei scutum, cui cassida Vitae,
 
Iustitiae loricam & Verbi coelitùs ensem
 
Induit armipotens Deus, indefessa per Orbem
 
Selecti tutela Gregis, quò, perdita, quò te
 
Concutiat, sceptrumque manu, triplicemque superbâ
 
Caesarie, quâ regna premis, quatis astra, tiaram
 
Auferat, & Romae discat post saecula Romam
 
Reddere, & haud vanum priscae pietatis honorem.
 
At tibi quò tantae felix bellator arenae
 
Sufficias, valeasque forìs in praelia, Caesar,
 
Pax niteat sincera domi, Concordia lectum
 
Sepiat, aeternoque liget praecordia vinclo,
 
Junctaque divinum scandentia vota tribunal
 
Prospera concilient commnni Numina sorti;
 
Nec priùs importuna toro levet Elizabetham
 
Caesare, nec priùs hac subducat Καίσαρα Clotho,
 
Auferat una dies quos junxerit unus (at ô tu
 
Sera tamen lucesce dies) Hymenaeus amantes.
 
Concordes animae, beate Caesar,
 
Felix Elizabetha, par suave,
 
Dulcis copula, turtures gemelli,
 
Restant ultima vota, summa restant:
 
Foecundos thalamo super precari
 
Lusus, gaudia, basiationes.
 
Vos amplexibus osculisque centum,
 
Vos implexibus osculisque mille
 
Non semper vacuos dies beate,
 
Non unquam steriles beate noctes,
 
Sic ter tertia prole ter beatam
 
Ditet Caesareâ domum Selene;
 
Sic augur conviva siet, sic omnie vero
 
Canatet distendens Hymenaeum turba choraulen.
 
Quàm bene, quàm dignas junxistis, Numina taedas
 
Si decus ingenii pariter, si frontis honorem
 
Caesar Caelarulis dabit, Elizabetha Kalandris!

cIɔ Iɔc xxi.

Ad juventutem Ziricaeam
Elegia apologetica.

 
CIrcaei Juvenes, facibus devota Cyprinis
 
Pectora, par telo saucia turba pari;
 
Per geminas Dominae, totidem tua fulmina, stellas,
 
Prima pharetrati, quem colis, arma Dei;
 
Per Paphiae delubra Deae; per tela, per arcum,
 
Cujus in accenso pectore vulnus habes;
 
Desine rivalem temerè commota Batavum
 
Innocuique dolos subtimuisse viri.
 
Non ego Mattiacis obrepsi proditor oris,
 
Non ego Circaeis dissimulator agris.
 
Pone metum. spernenda times. impune Batavis
 
Creditur, & fraudum nescia turba sumus.
 
Non Helenam, si qua est, (neque sum Paris) ambio vestram;
 
Hospitii cultor, non violator ero.
 
Non mihi fallacis plaudo sub imagine voti,
 
Non mihi tam grandis vindico jura spei:
 
Mecum habito, & quàm sit novi neque serò futurum
 
Ut cadat in casses casta Venila meos:
 
Illa quidem (& voveo) feliciùs eliget, olim
 
In magè se dignos introïtura toros.
 
Audiat intereà, quisquis prior ille procorum
 
Occupat adventum suspicione meum:
 
Fallier humanum est; sumus in caligine cuncti,
 
Nec minùs hic tenebris, nec caret iste magìs:
 
Nî tamen insignis dementem decipit error,
 
Nescio quid miseri nomen Amantis habet.
 
Non mihimet comperta loquor, sed naufraga saxa,
 
Naufragium passo praemonitore, noto.
 
Quas dubio lachrymas, quae non suspiria amanti
 
Moverit aspectu torva Puella suo?
 
Quis misero pallor, quis non furor occupat artus,
 
Si, sibi postponi quem velit, ille praeit?
 
Et tamen has aliquis (quid non mortalia cogis
 
Corda, Tyrannorum maxime, parve Puer?)
 
Has aliquis risum lacrimas, hos gaudia fletus
 
Dixerit, Elysios posthabiturus agros.
 
Vivite felices, quibus importuna calenteîs
 
Flamma vorat fibras; Me meus ardor agit.
 
En dudum Patriis animo procul evehor oris,
 
Jam mare, jam terrae mente remota lego:
 
Hesperidum hinc Populi, hinc Phoebo subjecta recenti
 
Regna manent oculos conspicienda meos;
 
Parthenopes jam nunc avido obversatur imago,
 
Et cinis Imperii, perdita Roma, tui;
 
& quae Caesareo pares Germania sceptro,
 
Et modo foemineâ Gallia quassa manu,
 
Quique per Occiduos Tamesis devecte Britannos
 
Juncta Colosseo littora Ponte lavas.
 
Aurea libertas, quae non lustrabimus arva?
 
Quanta sub hos oculos, te comitante, cadent!
 
Aurea Libertas, priscis adamata Batavis,
 
Cum socias junxit foedere Roma manus,
 
Aurea libertas, Superûm data munere Terris,
 
Quis tibi, quis sanus, vincula praetulerit?
 
Aurea Libertas, tibi me voveoque dicoque,
 
Tu quoque ne gressus desere, Diva, meos.
 
Circaei Juvenes, per me licet esse maritis;
 
Ite sub optatum, si volet illa, torum;
 
Subdite colla jugo, cippo date crura beato;
 
Non facit ad Batavum calceus iste pedem.

Ziricaeae. cIɔ Iɔc xix.

Academiae
Oxoniensi
perpetuum florere.

 
OXonii colles, & quae neglectiùs olim
 
Festino pueri pressimus arva pede;
 
Credite (si qua tamen fidei faex licta Batavis,
 
Nec Musis etiam perfida turba sumus)
 
Credite, Musarum virides palatia sylvae,
 
Sylvae numinibus vota sacella meis,
 
Credite, qui, quot onus gestat paritura, Britanno
 
Viximus, inviti viximus orbe dies.
 
Viximus inviti, quia nam quae summa videndi
 
Vos fuit, & tantùm spes fuit, illa fuit.
 
Nec reditura fuit, ita nunc proclivis adegit
 
Praecipiti pronam Cynthius axe rotam,
 
Et modò multa nimis coelo bacchata Noti vis
 
Eripuit coecas imbribus aucta vias.
 
Nec, si summa quidem placeant incommoda, vel nunc
 
Annuat officiis blandior aura meis.
 
Carcere torpendum est (sic Dii voluistis) eodem,
 
Sola nec exilii credita plaga satìs.
 
Bis miserum jubet esse, cui semel esse Batavo
 
Sors dedit, & geminae mortis obire necem.
 
Sic ego, Brutiadum pariter summotus Athenis,
 
Summoveor Tempe, dulcior Haga, tuis:
 
Sic patriae vicinus agris, sic proximus idem
 
Oxoniis, isthinc exul & inde vocor.
 
Qualis ad Euxinos (rubuisti Roma) Tomitas
 
Perdidit in Scythicas irrita verba nives,
 
Qui patriâ voluit Vates ubicunque carere,
 
Ne modò non gelidis fas caruisse Getis.
 
Da veniam veneranda tamen, da, magna Britanni,
 
Londinum, Imperii gloria, magna domus:
 
Maxima majoris, quantus patet, Orbis imago,
 
Da veniam, regni regia congeries:
 
Non ego Sauromatas Tamisi compono paludes,
 
Non ego vel celebres, quas vehit Ister, aquas.
 
Non ego Ponticolûm demens tua marmora caulis,
 
Non ego tam populis barbara terga tuis.
 
Saniùs insanimus, & unus taedia (si fas)
 
Oxonius vestri movit & auxit ager.
 
Illa meis unquam si non occurrat imago
 
Sensibus, immemorem quò sinat esse sui;
 
Forsitan esse tuas aliquid tum turbida turbas
 
Aula minùs dubiâ suspicione rear;
 
Et tenerâ nec dum demulsi fruge palati
 
Emicet ad glandes mota saliva tuas.
 
Nunc mihi tam memori tam blandas undiq; circum-
 
-gestanti mecum pectore relliquias;
 
Et modò Woolseias recolenti coepta ruinas,
 
Marmora de domini sorte notata sui;
 
(Quàm bene, quàm subito, quantùm vaesana levârat
 
Gratia, contrivit Caesaris ira caput!)
 
Et modò Bodleias, congesta volumina, gazas,
 
Rufe tuis pariles, vel Philadelphe tuis,
 
Pulpita Lutetiis tam nil debentia capsis,
 
Quàm Vaticano proxima, Roma, tuo;
 
Quaeque superba novo stringens laquearia crusto
 
Pergula Bodleiam poscit & ipsa manum;
 
Et modò lustranti tot in illo lucida coelo
 
Sidera, tot limo de potiore viros,
 
Illustres animas, deductos aethere cives,
 
Reddendum stellis (tarda sit hora) genus,
 
Palladii Mystas, quorum se tota reclusit,
 
Tota sinum votis Virgo-virago dedit;
 
Quorum si totidem tollas oracula linguae,
 
Intuitus quiddam quo doceamur habet:
 
& modò Woodstochios peragranti mente recessus,
 
Et loca Virgineo carcere nota nimis,
 
Heu! indigna tamen, quis enim Te vincula Minos,
 
Quis te Diva ferat Elizabetha pati?
 
Ut tulerit Soror, illa Soror, nî fata vetâssent,
 
Suppliciis post Te credita digna tuis:
 
Denique nunc vicina vagos per caedua saltus,
 
Nunc vada pervecto, nunc juga summa mihi,
 
Oxoniis obversanti per somnia clivis,
 
Oxonii pleno, quantus ubique feror,
 
Quis plateae turbas, subigentes saxa covinos
 
Objiciat, carros, esseda, plaustra, trahas,
 
Calcar agasonis, gemitum obrudentis aselli,
 
Hinnitum stabulo profugientis equae.
 
Causidicûm turmas, spumantes jura patronos,
 
Illapsa in pavidos nomina dura vades,
 
Chrysidis ante fores extinctâ cum face carmen,
 
Ante diem surdas Chrysidis ante fores,
 
Importuna popinales in prandia bombos,
 
Fercula clamores singula nacta suos,
 
Compita pestiferis passim consepta cloacis,
 
Fusa per angustas vasa pudenda vias,
 
Contiguas quoquò versùm, quot tecta, tabernas,
 
Murmura, stridorem, sibila, flagra, minas?
 
Quis populi phaleras, torto velaria bysso,
 
Pocula de Samiis gemmea facta scyphis,
 
Interfusa per augustas aulaea fenestras,
 
Jàmque graves auro, non elephante, toros,
 
Balsama, pastillos, thalami diapasmata, fumos,
 
Cinnama, odoratas, Persica thura, dapes,
 
Coccina, pelliceas, strictos adamante capillos,
 
Et vario semper more, colore peplum?
 
Quis rerum salebras, civiles jurgia spinas,
 
Aurea perpetui semina dissidii,
 
Indigno Batavis commissos Marte Britannos,
 
In sua fraternas signa reversa manus,
 
Praelia retrorso longè contermina Gangi,
 
Eoo tristes littore naumachias,
 
Et piper & palmas & adusto cinnama libro,
 
Et laser, & calidas, lignea pruna, nuces?
 
Singula certatim nec iniquâ lance pependi,
 
Multa nec aetatem non subiere meam,
 
AEtatem, nisi vana fides, cui non malè rerum
 
Exacuant juvenem splendida quaeque sitim.
 
Oxonii fontes, & vos tamen una videndi
 
Deficiat nullo spes rediviva die,
 
Et modicos inter Patriae meruisse Poëtas
 
Dictus, abhinc nullo, nec novus, ore legar,
 
Nî vestris habitare jugis, nî vestra supremos
 
Ad Vada praetulerim consenuisse dies,
 
Lassa super vestro componere tempora musco,
 
Esse soporiferas murmura vestra dapes,
 
Nesciri mundo, mundum nescire, latere
 
Perpetuùm instabiles, turbida fata, vices;
 
Me quoque quà fas est, nec quas collegerit angi
 
Quando resolvendas quisque Cometa minas,
 
Quid moveant Reges, quid ab Hesperio Hymenaeo
 
Concipiant Britones hinc spei & inde metûs;
 
Quatenus esse noverca suos sua viscera cives
 
Perget & insanum Gallia posse nefas;
 
Summane inabrupto ferient impune volatu
 
Sidere Pannoniae signa gemella Ducum
 
Victrices Aquilae, nec erit cui longa superbi
 
Prosperitas môrit nominis invidiam,
 
Vel Patrio procul orbe alieno proxima Regum
 
Posteritas exul jussa latere solo;
 
Ullane pacato post longa incendiaBelgae
 
Luxerit haud socio sparsa cruore dies,
 
An Batavas iterum, tam culta novalia, ripas
 
Barbarus infando Marte reviset Iber,
 
Et lacrymis iterum & sanie turbatior ibit
 
Rhenus, & infames devehet ater aquas:
 
Sed virides variare toros, prosternier umbris,
 
Languida fragranti condere membra thymo,
 
Hìc violas amplecti, hìc perpetuos amaranthos,
 
Hìc crocon, exuvias hìc, Hyacinthe, tuas,
 
Hìc Satyros, Dryadesque, & alacria numina Faunos
 
Concutere ad Batavam, quà patet umbra, fidem,
 
Securos inhumare dies, destertere noctes,
 
Sidera Phoebaeae nectere sera faci,
 
Otia deglutire: horum si largior olim
 
Suaserit alternas copia delicias,
 
Tum tua, tum verò, Bodleje, in fercula ferri,
 
AEthereos animi, mella meraca, cibos,
 
Ambrosiam saecli, monumenta tot ultima tecum
 
Pervicturorum saecula semideûm,
 
Palladios, totidem cerebrorum semina, partus,
 
Mille sui versos in simulacra viros.
 
Heu! mea continuis aeternùm saucia plagis
 
Belgium, & aerumnis nunc quoque strata novis,
 
Si bene natales quisquam contemnere cunas
 
Sustinet, & patriae vix memor esse suae,
 
Hac Batavas mercede queam contemnere cunas,
 
Hac valeam patriae vix memor esse meae.
 
Sed pudor hoc & fata vetant, crudelia fata,
 
Candidus ingenui gloria prima pudor:
 
Iste domum vocat, illa forìs impune morantem
 
Pacato Batavum claudier orbe vetant:
 
Dum totus furit ungue Leo, dum proximus ardet
 
Gelder, & ancipiti sternitur ense Brabas.
 
Audi Brutiadum Pater; audi, maxime Regum,
 
Improperant nimias fata pudorque moras.
 
Si satìs Hesperios imbelli Marte cachinnos
 
Movimus, & calami strinximus arma satìs,
 
Solve tuo Belgas Tamisi, post penè quot anno
 
Constituit menses Romulus ire suo.
 
Poscimur altroversùm, &, quae nunc nubila nigrent,
 
Exulibus miserâ non vacat esse domo.
 
Oxoniae valles, en quàm discordia votis
 
Obvia conveniunt undique vota meis!
 
Quàm tristes patriae simul aspectare ruinas
 
Eminus, & civi non datur esse pio!
 
Avehor, opto, tremo, feror in contraria, findor,
 
Quò decet ire piget, quod libet esse vetor.
 
Bellorum Pacisque Dii, Laurique potentes,
 
Omnis in hoc unum turba voluta caput;
 
Arma citant, pietas urget, spes, vota reclamant,
 
Par agit in partes ardor utrinque pares;
 
Praevaleat pietas, fuge spes, ignoscite sylvae,
 
Vestra minùs quassae gaudia mentis erunt.

Londini. cIɔ Iɔc xx.

Italia decolor.

 
HEsperii Manes, Mundi morientis imago
 
Praevia, faex rerum, splendida barbaries,
 
Marcide flos, cinis, umbra tui, salve Itala Tellus,
 
Indigenam Patriae frigidioris habes;
 
Inferioris habes, non deterioris alumnum,
 
Hospitii sociâ qui rogo jura fide.
 
Illa per ingenteis olim dilapsa triumphos
 
Illa super geminum Fama levata Polum,
 
Quâ caput atque Orbis latè dominator ocellus
 
Diceris, hos oculos impulit, hosce pedes;
 
Jussit ab Arctoïs discedere littoris undis,
 
Quà Batavi fontem nescit arena soli;
 
Scandere monstrosum per inhospita nubila culmen,
 
Ferre per aestivas torpida membra nives
 
Jussit, & ô vanis utinam ne lapsa revolvens
 
Luserit ignarum rumor imaginibus!
 
Infelix, at enim quàm prisci rara decoris
 
Semina, pauca virûm, nulla vigoris habes,
 
Nulla pudoris & ingeniti (fas dicere) bruto
 
Luminis, ingeniti, quas alis ipsa, feris.
 
Impia divinos, specie pietatis, honores
 
Eripis immenso, qui videt ista, Deo;
 
Quod colis ipsa creas, quod edis colis, horreo dictis,
 
Mente Creatorem non capis, ore teris,
 
Cui gemitus de corde pios, cui viscera debes,
 
Contritique sacras pectoris exuvias,
 
Dona viris, pueris spernenda crepundia profers,
 
AEra, faces, tabulas, marmora, thura, sonos.
 
Improba, cognatas agis in sua viscera dextras,
 
Tota rubes fratrum sanguine, tota Patrum:
 
Sicas, flagra, aconita doces, non praelia, civem,
 
Ivit in acceptos fraus homicida jocos.
 
Luxu, foeda, fluis; quicquid congesta dederunt
 
Saecula vel patras una vel exsuperas;
 
Non gladium raptor, non novit adultera legem,
 
Non Sodomae sordes, non pice digna Venus.
 
Plura jubet calamus, jubet indignatio plura,
 
Nî vetet ingenuus plura referre pudor.
 
Sisto manum, pede linquo tuos, indigna, Penates,
 
Forsitan his olim qui capiatur erit,
 
Quo sociae veteres Romae placuere Batavi
 
Candor, & egregius mentis ad alta vigor
 
Fervet adhuc, studiisq; idem Constanter abhorret,
 
Roma, sed heu! quàm nunc altera Roma tuis.
 
En reducem dilecta tenes Hollandia Civem;
 
Da subeat veteres non novus hospes agros.
 
Rettulerint alii insanae novitatis amorem,
 
Italiae solus taedia sola fero.

Clavennae in Rhaetis.

cIɔ Iɔc xx.

Ex Italia redux.

Ignoscite viri magni, Pii atque eruditi, quorum in tanta barbarie ingentem numerum relictum esse oculatus testis assero. Saeculi apud vos vitia perstrinxi, cujus adeò vos convitia non tangunt, ut ad laudem inprimis facere videantur: vos autem
 
Infractâ Coelo meriti virtute locari,
 
Nî foret in stsellas astra referre parùm.

Itinerarium Legationis ad Venetos
Autographum Lectori.

 
CVm Batavis Venetas socialis dextera vires
 
Jungeret, & geminus mutua ferra Leo,
 
Tanta cui Porceres voluere negotia curae
 
Transiit has peregre me comitante vias.
 
Hinc levis in modicam crevi cum foenore molem,
 
Qualis in affixas massa voluta nives.
 
Qui totidem pernôsse volet, non visere, fines,
 
En teneat domini sedula scripta mei,
 
Et sine dente jocos, expertes criminis horas,
 
Innocuas noctes, & sine labe dies.
 
Vidit hic, ille sciet; tulit hic, fugit ille laborem;
 
Quaero cui cujus gaudia pluris erunt?
 
Fallor, an ex trutinâ feret aequior arbiter aequâ,
 
Ille tulit mentem quò tulit iste pedem;
 
Sed Patrios posthàc fugias praeposterus agros,
 
Si potè quos nôris non adiisse locos.

Basileae.

cIɔ Iɔc xx.

Pro eodem.

 
QVi negat hoc tam multa libro tam dissona posse
 
Dicier, & mixtos seria ferre jocos;
 
Quò sibi tam veteres avias pulmone revellat,
 
Audiat, hos Matri scripsimus, ista Patri.
 
Qui duo sunt & idem, quibus est mens una duobus
 
Ista legent, geminum quid vetet esse librum?

Spirae.

cIɔ Iɔc xx.

In Litem Poëticam Grotii & Gvietti,
super vini atque cerevisiae praestantia.
Pindari vaticinium.

 
NEscitis quod saxa sciunt, qui sola supremum
 
Fertis honorandi Carmina Vatis opus;
 
Celsior has animas vulgo discriminat ardor,
 
Et minùs immensùm Vate Poëta sapit.
 
Fari facta leve est; infecti praescia virtus
 
Illa dedit frondem Vatibus, illa fidem.
 
Sufficit indicio quo non sublimior alter
 
Thebanam docuit Dorica verba Lyram:
 
Ille futurarum trans centum secula rerum
 
Prospiciens oculo vaticinante rotas,
 
Et fore qui largo cerebrum turbatus Iaccho
 
Tolleret insanum Gallus ad astra Deum,
 
Et quibus innocui, quantùm Dea mista, liquoris
 
Sedat inexcultam sobria gutta sitim,
 
Impeteret siccas vinoso scommate gentes,
 
Nominaque infami ter veneranda mero:
 
Cui Batavus (non ille quidem, si caedere, si fas
 
Pungere, vel pugno vel cariturus acu)
 
Blandior, assertique recens à Nectaris haustu
 
Redderet & sapidas & sine felle vices,
 
Verba lacessitum non accusantia pectus,
 
Nec sine dente quidem, si sine bile, sales,
 
Ille sacro madidam decidit carmine litem,
 
Ille Deo plenus dixit, ἄριστον ὕδωρ.

Londini.

cIɔ Iɔc xxiii.

Academiae Lugduno-Batavae incendium.
Proprid. Id. Novemb. cIɔ Iɔc xvi.

 
VIdimus horrendas subitò sacra pulpita flammas
 
Tectaque Cecropiae lapsa vorare Deae;
 
Pulpita non flammis, non talibus illa ruinis
 
Auriacâ quondam tecta sacrata manu.
 
Magne Deus! quas mente, Pater, quas concipis iras?
 
Quas rapido Terris incutis igne minas?
 
Si quid in humanos valenat praesagia casus,
 
Arguit hoc turbas, turbida Leida, tuas.
 
Heu Sophiae sine lite olim, sine crimine Mater,
 
Heu Batavi quondam floscule, Leida, soli!
 
En quid agis? proprio laceras praecordia morsu,
 
Dissidium, rixas, jurgia, bella foves.
 
Scilicet, hostilis cecidere incendia flammae,
 
Ustor Iberus abest, ureris igne tuo.

Coram Rege Britan. Citharâ canturus.

 
APplicat augustam Regum ter maximus aurem,
 
Suggere non solitos, dextra Thalia, modos.
 
Quid pavido prodis passu tremebunda? quis iste
 
Virgineo subitus funditur ore rubor?
 
Regius, agnosco, percellit lumina splendor,
 
Torpida praesenti Numine lingua riget.
 
Cui tamen ore loqui Batavo datur, ille Britannos
 
Desperet faciles in sua verba Deos?

cIɔ Iɔc xiix.

Ad Iacobum Gevartium
Sen. Antv. à Secr.

In effigiem Cylindri glacialis, qualem paullo ante Antverpiani quidam vario post illum carmine ad miraculum elatum ad me miserant. Meae autem picturae inscriptio sic habebat.

MIRA DE LENTE.

Horribile portentum

Hagae Com.

V. Kal. Febr.

procul omni industria

editum,

tota Hugeniorum Domus adspexit,

tota despexit.

cIɔ Iɔc xxiv.

 
TAle super tali surrexit marmore marmor,
 
Talis ab Hollando substitit unda gelu,
 
Hìc ubi candidulos inter, sua moenia, colles
 
Prospicit Arctoúm nobilis Haga solum.
 
En iterum, Atuatici, rapite in miracula stillas
 
Prodigii nobis non habitura locum.
 
Nil admirari prope res est una Batavos
 
Quae docuit temere nil timuisse viros.
 
Si tamen admotas elusit stiria prunas,
 
Si calidis algens ignibus arsit apex,
 
Qualis in AEtnaeo (capitis portenta, Brabanti?)
 
Mista nives didicit ferre favilla jugo,
 
Prosit aruspicium, constent sua fata cylindro;
 
Ilicet, & stupidi quod stupeamus erit.
 
Caetera nec pueri suspeximus. ERgo, Gevarti,
 
Te quoque tantillo diriguisse gelu!

Ad patrem, cum ipsi
Qverelam Bataviae
Cantionem hexaphonon
Cal. Ian.
offerem.

 
SI Patriae dubius (quam Dii prohibete) ruinam
 
Intueor, lachrymas poscere visa fuit;
 
Si subit optatas referens festiva Calendas,
 
Carmina, concentum visa jubere dies;
 
Si lubet in superas oculum convertere sedes,
 
Torva jubent humiles fundier astra preces:
 
Hinc triplicem (nam sic Hollanda Tragoedia suades)
 
Personam triplici munere functus ago.
 
Ploro, celebro, precor, Patriam, Dionysia, Dívos,
 
Flente, sacrâ, geminâ, lumine, voce, manu.
 
Accipe ridenteis, rerum dulcissime, fletus,
 
Cantanteis lachrymas (vix mihi credo) damus.

cIɔ Iɔc xiix.

Mimesis Grotiana.
Bergopzomivm.

 
ARea magna ducum, furias frustrata facesque
 
Una ter Hesperias, & quam damnare supremae
 
Ter voluere Dii, ter non voluere ruinae,
 
Post tantas immota vices, interrita persto.
 
Tertia Luna ruit, toties concussimus hostem,
 
Concussi toties; non est sine sanguine cespes,
 
Saevit atrox per summa, per ima, per infima fulmen:
 
Et minimùm profecit Iber, praestantior illi
 
Eripuit metator agrum. Fortuna, peractum est:
 
Saepius hàc illude; tuus vix hoste perempto
 
Qui tenet hos complexus Iber cum funere muros,
 
Saepe sit, ut non sit, sterili de pulvere victor.

cIɔ Iɔc xxII.

Post disputationem Iuridicam,
Lugduno discedens.

 
ET jam, Leida, vale: Patrias revocamur in oras,
 
Leida vale, Patrio dulcior una solo.
 
Hactenus alma tuo pendemus ab ubere Mater,
 
Portio Palladii quantulacumque tui;
 
Hactenus est doctis patulam dare vocibus aurem,
 
Hactenus est avido condere verba sinu,
 
Hìc ubi Cecropias, Flandro praecone, per arces
 
Cornelius tacito desiit ore loqui.
 
Nunc aliò trahit aura ratem; nunc altera mentem
 
Cura movet. Quae, quae meta laboris erit?
 
Te sequimur, sequimurque tuas mox, Curia, lites,
 
Curia curarum mater, alumna, penus;
 
Pulpita, rostra, forum, sententia, causa, clientes,
 
Nomina erunt studiis non aliena meis.
 
Heu! rerum subito mutatam turbine vestem,
 
Heu! citò Pieriis laurea fixa jugis.
 
O mea, sed quondam, faciles in vota Camaenae,
 
O mihi Thymbraei numina culta Dei!
 
En ego, sed primâ vix obrepente juventâ,
 
Eripior sacris, turba sacrata, tuis;
 
Eripior, nec sponte feror, nec transfuga dicar,
 
Nec tibi perfidiae criminis esse reus.
 
Quos modò per Patriam licuit tibi trivimus annos,
 
Quod superest aevi vindicat Haga foro.
 
Sic tibi, sic, vernerande cohors, damus ultima verba,
 
Relliquias prisci verba caloris habe,
 
Ne neger Aönios aegro pede linquere fontes,
 
Ne neger invitus dicere, Leida vale.

cIɔ Iɔc xvii.

Epitaphium Rutingii Ecclesiae Belgicae, quae est
Londini, quondam Pastoris.

 
DVm colit agrorum Domini Rutingius agros,
 
Christicolasque sacro gramine pascit oves;
 
Sed super ipsa pias extendens sidera curas
 
Coelica prae vili pascua laudat humo:
 
Invida Mors (non est inopiam dicere: Certè
 
Invida delitiis Belga-Britanne tuis)
 
Evocat orbe virum. Sequor, innuit ocyor ille;
 
Et sequitur. videas îsse, nec îsse putes.
 
AEquus Amor fuit, aequa Fides: hàc vivus eundum
 
Dixerat; excedens, hàc abaeamus, ait.
 
Sic vitâ dubitare vetat, sic morte, docere
 
Qui vitam valuit, non voluisse viam.
 
Quisquis es (& voveo moneant exempla) Viator,
 
Sic, abiturus, obi; sic obiturus, abi.

Lond. cIɔ Iɔc xxi.

Concordia discors.
cIɔ Iɔc xvɪɪ.

 
ILicet, partae Batavum quietis
 
Taeduit Civem, pudet otiosae
 
Desidem gentis, pudet & beatae
 
Ducere nomen.
 
 
 
Quisquis ingentes animo triumphos
 
Exterûm volvis, quibus inter ipsas
 
Verticem, vel tunc miseranda, fixit
 
Belgica nubes:
 
 
 
Quisquis indignum Populo subacti
 
Reris Hispani domitore festâ
 
Cassidi natos redimire laetum
 
Fronde capillos;
 
Heu! parùm nostris agitate turbis,
 
Heu! parùm nostris tepefacte felix
 
Arbiter flammis; age bellicosam
 
Excute gentem.
 
 
 
Fervet, externo vacuum timore,
 
Belgium rixis; metuenda plebi
 
Convolat plebes, bene ferre magnam
 
Nescia sortem.

Ex Anglia redux. cIɔ Iɔc xɪɪx.

 
ANnuit coepto Deus, & remotis
 
Exulem terris per aperta salvum
 
Rura, per silvas patriae trementem
 
Iurgia vexit:
 
Annuit Sceptri Triados Britannae
 
Triplicis Rector, tetigit Batavum
 
Quâ nihil nostro viget orbe majus
 
Dexera labrum:
 
Annuit magno soboles Parente
 
Carolus vix nunc minor: annuisti
 
Digna quae tanto sociata vivas
 
Anna Marito.
 
Ecquid ingressum reduci, Penates
 
Patrii, laetum datis? equid olim
 
Qui meos in se Batavos adegit
 
Excidit ardor?
 
Ecquid, ut voces lachrimae rigarunt
 
Ultimas, voces lachrimae rigabunt
 
Denuo primas; madidumque Salve
 
Ecquid . . . . . . .
 
. . . . . . . . . . . .
 
. . . . . . . . . . . .
 
. . . . . .
 
Veritas fuco pia cessit: heu, heu
 
Saeculi mores! Ego, nequid errem,
 
Cedo; quid tecum mihi publicarum
 
Sarcina rerum?

Epitaphium
Iacobi Grusii.

 
QVicunque fluxas temporum exosus vices,
 
Et sempiternam mente praemensus diem
 
Delira rerum despicis crepundia,
 
Ades Viator: ista jam pridem mihi
 
Detexta ela, vel peracta est fabula:
 
Pridem illa Syrtis, illud omni torvius
 
Fretum Charybdi puppe trajectum meâ
 
Vix praeteractae fervet à vestigio.
 
Vixi; ista summa est: quantus aut quantùm rogas?
 
Spes Grusiorum prima, Patris corculum,
 
Pupilla Matris, utriusque mel merum:
 
Formâ, lepore, praeter annos indole
 
Par penè nulli, plurimis provectior,
 
Ter quinque paucos messibus junxi dies,
 
Cum parca pronam Parca deduxit colum.
 
Quid evocantis increpas Coeli manum?
 
Quid ampliores exigis, Pater, moras?
 
Praemittor. ecquid invides compendium?
 
Sequeris. ecquid ingemis functo viâ?
 
Fletus malorum busta, non meum decet,
 
Matura vitae nulla non finis bonae.

cIɔ Iɔc xx.

Ad Iacobum Catsium,
Syndicum tunc Middelburgensem.

 
NVm nostri memor, Erudite Catsi,
 
Num nostri memor usque & usque vivas,
 
Diverso quoque nuper intuentum
 
Litus litore cive te superbum,
 
Quantùm certior esse concupisco,
 
Tantùm quaerere displicet, pudetque.
 
Tactum flosculus horret, uva flatum,
 
Charitas violatur ambigendo.
 
Ecquid vestra tamen Batava nuper
 
Visum est commeruisse praela Tempe,
 
Vel de lusibus eruditiorum
 
Quae sententia stet ferenda nostris
 
Curatum venio monere cures.
 
Deformes quoque Simiae nec Ursae
 
Foveri minùs ac placere partus.
 
Non ausim quasi nescias timere
 
Qui nescis nihil, Erudite Catsi.

cIɔ Iɔc xxi.

Navigans Britanniam versùs.
In effigiem Patris.

 
HVgeniorum prole bis ternâ Patris
 
Blando seniles vertici sparsae nives,
 
Quantùmque vivi possit occurrit viri:
 
Qui candor intus, quanta virtutum strues,
 
Quantùm decoris incolat, quantùm pii,
 
Non omnis aevi penna, non linguae dabunt.

Ad D.R. Thorium, si fortè in has
nugas incideret.

 
DEspecture parùm stabili titubantia metro
 
Scripta, parùm stabili gurgite nata scias.
 
Indignare tamen, vatum dignissime Thori,
 
Nil, vel pontigenum, carmen habere salis.

Londini. cIɔ Iɔc xxi.

Thorius ad me.

 
NOn novares dulces è salso surgere versus,
 
E tumido quales aequore Naso dedit:
 
Non res mira tuis veneres in versibus esse,
 
Ipsa sit in medio cum sale nata Venus;
 
Sed nova res, quo plura bibo, me plura sitire,
 
Nec nova, si faciunt carmina salsa sitim.

De effigie D. Hugenii Patris,
à filio delineata.

 
HVgenius ille Filii talis Pater
 
Cum civitati filium talem dedit,
 
Sese in tabellâ civibus pictum dedit,
 
Vt non appelles efficaciùs queat.
 
At tu Parentem penicillo tam bono
 
Dum pingis, ipsum te tuendum publicas
 
Coloribusque lineisque tam bonis,
 
Imaginem ut quisquis videbit alteram,
 
Vidisse utranque jure se optimo putet.

R. Thorius.

Ad Thorium.

 
QVod imperiti comparas Apellaeae
 
Manum Batavi; quod sales, quod & salsae
 
Veneris lepores carmini bis insulso
 
Penitusque nostro sponte vadis assertum,
 
Thori diserte, ringar, anne ridebo?
 
Ridebo certè candidae dolum fraudis,
 
Blandâque pascar veritatis offensâ,
 
Formare quas Natura noluit formas,
 
Celare quos Natura protulit naevos,
 
Id esse vatum gnarus, hoc amicorum.
 
Thorius ut nostrâ vidit nihil esse Poësi,
 
Nil penicillo scivit illaudatius,
 
Risit, &, ut par est parium praestantia! dixit,
 
Quantùm hic Apellis, ista Nasonis tenet.

Ejusdem ad me.

 
ESt ergo mendax Thorius? est adulator
 
Censore sano, cuncta cui licent, Vate?
 
Quod risit & laudanda laude donavit,
 
Ac si nefas videre, & eloqui verum?
 
Non sic abibis; contumeliam tantam
 
Mussare nolo: Hugene, dic locum & tempus,
 
Vtrimque decernamus ut pares armis.
 
Quamvis juventâ fervidus Dares adsis,
 
Alterque Proteus induas modos omnes,
 
Nunc claudicante, nunc gradu irruens recto,
 
Modò ense sex pedum, modò brevi sicâ,
 
Ego gravis aevo, sanguinis gelu tardus
 
Audebo magnum facinus & cothurnatum,
 
Audere quando cuncta vatibus fas est.
 
Quoscumque incipies imitabor carmine motus,
 
Vt me esse factum intelligas umbram tuam:
 
Docte Hugene tuam quoties pugnabis in umbram,
 
Plagas feres quot dederis, at minùs graves.

R. Thorius.

Ad eundem.

 
PVgnabo, quia Thorius vocavit,
 
Despectâ modò turgidus senectâ,
 
Turgenti modò fervidus juventâ,
 
Ferventi modò nixus aequitate
 
Erupi, calamumque & ipsa movi
 
Quae furor dedit arma; nec ruenti
 
Credas ocyùs evolasse tecto,
 
Cum flammas bibit Ilion Pelasgas,
 
Et se Pergama nocte, sed supremâ,
 
Viderunt mediâ, facemque victis
 
Idem contulit ignis & ruinam;
 
Nec nocturna viros ad arma, ad arma
 
Credas ocyùs evocasse, qui, se
 
Salvo vix ratus exsulem Parente,
 
Pressit pondere verticem senili,
 
Dignum perpete verticem coronâ.
 
Mox ut pressiùs usque concitatae
 
Occurrit furor insolens senectae;
 
(Naturae placuit rapi quod usquam est
 
Vicinâ violentiùs quiete)
 
Ut formis neque Proteo latere
 
Mentitis animum Viri manumve
 
Infensi pote, nec Jovi latere
 
Sperandum, subeatne vel Iuvencum
 
Obtrusisse, vel Alitem, vel Imbrem;
 
Vt sicâ nihilo vel ense tutus
 
Occurras magìs, huic parem vel illi
 
Nacturo clypeum vel arma telo;
 
Hem! dixi pede pallidus regesto,
 
Pugnarem, nisi Thorius vocasset.
 
 
 
At tu parce minis in meritos minùs,
 
Poenarum dedimus sic quoque plus satìs:
 
Desint verbera verbis,
 
Iam jam polliceor fidem.
 
Quotquot mundus habet corpora, si jubes,
 
Umbras credidero; denique, si jubes,
 
Vel te, lucide Thori,
 
Nî Phoebi nimiùm tenes.

cIɔ Iɔc xxii.

Ad me Thorius.

 
IActa est alea: poenitere serum est,
 
Cum tuba insonuit micatque ferrum.
 
I puer; Venusinâ ab officinâ
 
Et binas pete Bilbili machaeras,
 
Detersis bene sordibus nitentes.
 
Festina: en video gradu citato
 
Pyrrhum incedere flammeis ocellis
 
Spectandum, & patriis ferocem in armis
 
Ensem fulmineum manu rotare.
 
Nunquam isthaec erit incruenta pugna.
 
Eho! cur genua & cutis tremiscunt?
 
Non est huc metus, ut puto, sed imis
 
Sic fervet mihi spiritus medullis,
 
Dum se colligit impotens in iras.
 
At morae nimis, & nimis minarum;
 
Leges ponere tempus est duello.
 
Caesim, nec liceat ferire punctim,
 
Sed tusim in latus inse varicato:
 
Ante ictum moneant uterque amicum,
 
Totis nec chalybem vibrent lacertis:
 
Quod si longiùsevagantur irae,
 
Bellum finiat Arbiter Bruartus,
 
Haerentesque cuti duos Poëtas
 
Fuso dividat affatim Falerno.
 
Tutae haec poscimus aequa jura pugnae,
 
Leges condere nam decet senectam.
 
Ergo Marte bono: hem, tibi caveto,
 
Hugeni optime: prorsùs efficacem
 
Paro in brachia verberationem,
 
Illa brachia, quae mihi senile
 
Nodosâ caput obtudere clavâ.
 
Iam feri ordine quos libebit artus,
 
Iucundum fuerit modò loquaris.
 
 
 
Quid fingis trepidos voce humili metus?
 
Anne ut laetifics excutias jocis
 
Splenem & pectus amicum
 
Armati ad speciem senis?
 
Viso sic Priamo, cum galeâ caput
 
Et vinctum gladio deprimeret latus,
 
Illudebat Achillis
 
Natus non melior patre.
 
Sed fortes animos flectere nescius
 
Contemnis senii nixibus irritis
 
Tristes misit ad umbras
 
Cassum robore militem.
 
Tu cedente magis compositus luto
 
Audacem temere canitiem vides,
 
Imbellesque tumultus
 
Et vent osimiles minas.
 
AEtatis vitium dissimulas tamen,
 
Et nudo lateri parcere providus
 
Bellum umbratile vitas,
 
Non me, sed metuens mihi.

Meus ad I. Bruartium D.M.
Receptus.

 
OHe! minarum fulmineus modò
 
Quà rupit aethram detonuit fragor,
 
Et nubis horror Thorianae
 
Decidit in pluviam Falerni.
 
Adsta, Bruati, perplacet, arbitro
 
Tali, duellum tale; sed ut novis
 
Quàm saepè flammis concitati
 
Saepe novo dirimamur imbre.

Foedus firmatum.
Thorii.

 
EN acquiesco; quippe mihi decus
 
Redintegratum est; non ego sum sitim
 
Salesque mentitus, meraci
 
Quando opus est fluvio Falerni.
 
Ferrum recondo: da mihi & accipe
 
Manum quieti pectoris indicem:
 
Ferrumen hae lites honesti,
 
Qui bene coepit, erunt amoris.
 
O si Indiarum sic querimoniae
 
Componerentur! sic Capitolium
 
Iunctum Lemanno, Hispanus acres
 
In Batavos aboleret iras!

R. Thorius.

Sic nos servavit Apollo.

Ad eundem,
Post obitum optimi Parentis Londinum reversus.

 
THori candide, chare, clare Thori,
 
O non ultima tertiùm Britannos
 
Visendi mihi caussa, penè quartùm
 
Prima, post Patriae imperata Patrum;
 
Si prisci subeunt senem furores,
 
Si prisci memor usquedum Duelli
 
Illos candidulosque blandulosque
 
Et se propter amabiles ocellos
 
Condis nube feroculus coactâ;
 
Heu, heu! parce minis & impotenti,
 
Imbelli, neque qualis olim amico:
 
Non sum quem Batavi fuisse dicent,
 
Quem dicent Britones fuisse non sum;
 
Languet pristinus ille, languet ardor,
 
Defecit juvenem juventa, dicas
 
Imberbi puero gravem senectam.
 
Talem pereptui per ora rivi,
 
Talem insomnia pallidaeque noctes,
 
Nocturnique dies, & una semper
 
Curarum series & unus horror
 
Perculsae faciem dedere menti,
 
Ex quo me mihi fata chariores
 
Somno perpete condidere luces,
 
Illam illam ancipitis Pharon juventae,
 
Quâ raptâ mihi sorte nunc supremâ
 
Supremam libeat subire sortem.
 
Quid censes animi, miserte Thori
 
Rerum olim quoque non satìs mearum
 
Voto de meliore, quid relictum?
 
Si pugnans placui, placere nolo;
 
Nî nolim, nequeam; placere solâ
 
Quà nunc parte datur placere fas sit,
 
Hinc planctu, hinc lachrymis, utrimque questu:
 
Fac suspiria quae loquetur in se
 
Contortus dolor introïre pronam
 
Circumfusa tibi sinantur aurem:
 
Forsan qui valeat liquare cautes
 
Et ferro lachrymam imperare moeror
 
Non ferro tibi lachrymam imperabit,
 
Et solabere quem pudebit armis
 
Imbellem petiisse, inermem amicum.
 
Sin faxis; agedum, valeto longùm
 
Vano nomine vana Numinum vis
 
Vano culta mihi, valete Divae,
 
Divae Thespiades valete longùm.
 
Stat sententia; non placet Dearum,
 
Non ultra libet asseclam videri,
 
Quae mores oculosque spiritumque
 
Tam cultae tibi tam sinant ferocem,
 
Thori candide, chare, clare Thori.

Mari: in Angliam navigans.

cIɔ Iɔc xxiv.

Ad eosdem Hendecasyllabos.

 
POntigenae partus, faciles mea verba, Phalaeci,
 
En stetit optatis fixa carina vadis:
 
Ite leves ubi docta pius medicamina miscens
 
Suscitat ingentem Thorius Hippocratem.
 
Salve, prima, vale multùm, vox ultima sunot;
 
Caetera non doceo, ne docuisse neger.

Epitaphium Nomnae de Lintelo.

 
TOlle pedem saxo, meus est cinis iste, Viator,
 
Tolle pedem, nunquam desiit esse meus,
 
Ut mea desieris aeternùm, Nomna, videri,
 
Ut procul orbato turture turtur agas.
 
Nil vuduo divina toro, nil imperat ira
 
Saevius, hoc sibi dant vulnere Fata satìs.
 
Pacato lachrymis, placato funere Caelo,
 
Quod superest, misero vendico jure mihi.
 
Dulces relliquiae, tanti tantilla peculI
 
Portio, quas Livor dixerit esse meas,
 
Vos ego, vos fontes jubeo potare perennes,
 
Vos hodie, vos cras parte madere mei
 
Este mei cineres; donec qu igaudia nostra
 
Semestri voluit limite septea Deus,
 
Quâ coeli statione levis ludibria Mundi
 
Despicis, & nihili nomina, Nomna, vocas,
 
Congressus iterare dabit, quos limite nullo
 
Terminet aeternâ Luce beata Dies.
 
Tum quoque credibile est communi membra sepulchro
 
Eruta diversum nil habitura sui,
 
Et cineres ego, chara, tuos discrimine caeco
 
Vestiar, & cineres tu quoque, chara, meos.
 
Jam saxo demitte pedem, meus iste, Viator,
 
Est cinis, & nunquam desinet esse meus.

cIɔ Iɔc x x v.

Nobilissimae

NOMNAE A LINTELO,

quam suavi

corporis animique foedere

coniugatam sibi

VII° post Mense,

heu!

fato praecipiti,

mors eripuit,

RVTGERVS HVYGHENS

Vxori incompar.

IV° Non. Novemb.

cIɔ Iɔc xxiv.

In Paetologiam
Raphael. Thorii.

 
QUod jam summa procul villarum culmina fumant,
 
Quod fumos abibit omnis ager, bibit omnis ab Aula
 
Ad caulam fumosa domus, quod pascere fumos
 
Fumosos Equitum cum Dictatore magistros,
 
Quod pueros fumare juvat, fumare puellas,
 
Molliùs indignor. quin tecum ignosco puellis
 
Et pueris, aula, caulis Equitumque Magistris,
 
Prime pater Paeti, fumantum gloria, Thori,
 
Non fumum ex fulgore, sed ex fumo dare lucem
 
Sedule; Te praetore magis lippire decenter
 
Quam lachrymâ ridente putant; jucunda cuique
 
Te Medico tussis, cui nec pituita molesta est,
 
Creditur instantes membris emungere morbos.
 
At mihi quod sacrâ latet in vertigine multò
 
Praecipuum est; hos te calices fecisse disertum:
 
Haec aliquid certè fumo facundia debet.
 
Faecundi calices, felix vertigo, saliva
 
Nobilis, insignes lachrymae, gratissima tussis,
 
Me quoque, si parcè videor laudare merentes
 
Insolitas calicumque super praeconia laudes,
 
Me quoque vicinis afflatum credite fumis,
 
Et sicco titubare mero; brevis iste futurus
 
Est furor, exierit sensim vesania primi
 
Turbinis, aggrediar stabilis de nare tepenti
 
Fundere cum fumis quae vos per saecula vectent
 
Verba, vetentque mori, nolint Iovis ira vel ignes.
 
Pro fumi! sed & hic furor est; ignoscite vobis,
 
Fumosoque mihi; cessem fumare, tacebo
 
Sobrius, & sapiam; labris encomia, linguâ,
 
Dentibus occludam. quid enim, si Thorius unum
 
Arguit ipse sui reliquum fecisse stuporem?

In eandem.

 
CArmina sputantur fumi potoribus, audi
 
Massiliae si quem fumea vina juvant.
 
Thorius exemplo docuit spumantia multùm
 
Pocula, fumantes omnia posse tubos.

In hyemem ejusdem.

 
SIc Medicè decuit, sic se curasse Britannè;
 
Post fumos nidore frui, meliore culinâ
 
Post lachrymas avidaeque irritamenta salivae.
 
En ego me, Thori, convivam sisto, vel umbram,
 
Qualemcumque vocas. juvat in tot fercula fundi,
 
Et faciem variare gulae; juvat esse lepores
 
Et lepores. juvat omne tuis condire meracis,
 
Brumalesque dies, niveas, te judice, noctes,
 
Noctibus & dubias confundere Solibus umbras.
 
Tu modò, livor, ades, nec prandia disce Galeni
 
Semper foetida, nec putâ Permesside semper
 
Pascier, aut solo vesci nidore Poëtam.
 
Hem! tales nec aquae pariunt, nec ἀδειπνία Brumas.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs