|
| |
| |
| |
Casparis Barlaei
Praefatio
ad
lectorem.
CVm non ita pridem Hagae essem, studiose Lector, cepit me voluptas, ea omnia ibidem lustrandi, quae aliquâ sui vel magnitudine, vel elegantiâ, vel novitate spectatorem detinent. Fuere in oculis Principum palatia, sylvae partim inordinatae, partim longis ordinibus in quincumces digestae, atria tot victoriarum monumentis conspicua, fossae aedificiis hinc inde ad aemulationem exstructis | |
| |
illustres, curules magnificae & pilenta Regales vectura nurus, armamentaria & horribiles Martis officiniae, aliaque plurima. Quae dum lustro, ea mihi visus sum vidisse, quae non magis me afficerent, quàm pastilli vectorem Sileni, aut equum pictorum tabulae, aut simiam elephanti conspectus. Verum public subductus & per amicorum hic illic stations domosque oberrans, fortè in Musaeum Nobilissimi Clarissimique Viri Constantini Hugenii, Zulechemi Domini &c. delatus fui. Veni huc planè tanquam capra ad festum suum, & oculis meis repperi debitas delicias, & ἴδιον Poëtarum spectaculum. Incidi quippe in grandem struem & sylvam Poëmatum, | |
| |
quae Momenta Desultoria inscripserat. Lasciviebam inter schedas hasce, conspersa mille & mille Epigrammatibus folia, veluti inter nucum cumulos cercopithecus, aut in farris acervo curculio. Uti ex avido armorum contactu deprehensus fuit Achilles, potuissem & ego deprehendi ex sollicita chartarum volutatione. Hinniunt admissarii equi, cum equarum odor nares adflat. idem ferè mihi evenire sensi ex conspectus tam procacis argumenti, quo pasci soleo, tanquam rore suo cicada. Nec contentus subitâ & perfunctoriâ lectione, precibus monitisque impetravi ab auctore, ut ea publici juris faceret. Quae enim ille edi operaeprecium non putabat, seculo doctissimo & a- | |
| |
cutissimo, adeoque inter amicos perire volebat, ego ut ingeniosissima & non obvii saporis eidem propinanda putabam. Displicebat foetus parenti suo, placuit susceptori; & quem pro derelicto habebat, ut benè natum excepi ulnis, & nunc eruditorum oculis ostento, uti famae gloriaeque, ita & invidiae securum. Familiare hoc magnis ingeniis, ut quae scribunt optima, damnent ipsi, aut quae artis documenta dissimulant per modestiam, aliorum esse judicii mavelint, quàm sui. Et forte non est cujusvis de hoc studiorum genere judicare. Formarum censores plurimos habemus, boni & erecti carminis paucissimos. De illis sententiam dicere possunt etiam maximè deformes. De his | |
| |
non nisi Poëtae & ab eodem sidere tacti. Est ex illarum numero facultas Poëtica, quae actione & usu comparantur. Et uti idoneus rerum civilium judex esse nequit, qui se rebus & res sibi subduxit; ita poëmatis genium non capit, nisi ab eodem genio afflatus. Haec ipsa, quae vides, Momenta sunt, & quidem Desultoria. Momenta, quia pleraque nullo molimine, sed impetus scripta sunt, non conatu, sed nutu, non ad lentas clepsydrae moras, sed subito calore & quadam festinandi voluptate, ut veluti per tussiculas & interruptos singultus egesta videantur. Alia namque in castris inter lituos & tympana, alia domi inter supplicum flagitationes & amicorum official nata sunt. | |
| |
quaedam equitanti, quaedam naviganti, quaedam ambulanti exciderunt. quod sanè vitae genus uti longas moras nescit, & cunctationes fugit, ita praecipites subitosque animi motus amat. Desultoria sunt, quia cum non in castris solùm, sed & in aulis alia se semper offerat rerum facies, alii hominum vultus, aliae curae, motus, jussa, non potuit non vagari mens libera & desultoriè ferri in res varias. Distrahuntur nubes roridae à radiis Solaribus in guttulas minutissimas. nec aliter Autorem distraxere in diversa tumultus aulici bellicique, ut animum nunc celerem nunc illuc diviserit. tessella, dum aquarum superficiem ex obliquo jacta radit, saltuatim pergit. non secus, Princ- | |
| |
cipis sui subitis & iterates imperiis avocatus, ad alia & alia deflexit & brevibus intervallis ad se rediit; non dissimilis Monomeris, Orientalibus populis, (si fides Gellio) singulis cruribus saltim currentibus. Non fertur uno tramite Poëta noster, sed in vagum, & quaquaversùm cursitat. E coelo in terras, è terris in coelos rapitur. modò in sylvis, modò in montibus, modò in aquis est. ab urbibus in domos, ab his in urbes saltum facit. Jam illi vir, aut foemina aut maleferiatus aliquis carmen facit. à flammis & incendiis publicis accenditur, rapitur per vasta maris spatia, cum Meteoris assurgit & erigitur, mordet officiosam & inofficiosam supellectilem, in singulis humani cor- | |
| |
poris partibus dentem figit, per vicos & plateas ambulat veluti aedilis aliquis, & sine populi suffragio pronunciat. nullam mundi particulam eximit suis lusibus & commentis. Vapulant illi Sol, Luna, pluviae, grando, nix, fulmina, ignes fatui, totusque exercitus imperfectorum corporum. Specula, forfices, dentiscalpia, acus, digitabula, flabella, & nihil non istorum impedimentorum ut stultitiae nostrae argumentum traducit. ita prisco Poëtarum more Superos inferosque naturam omnem & artem, totam Sapientiae, totam Moriae pari libertate exercet. Laudat, vituperat, suadet, dissuadet, mulcet & asper est. speculator cum Thalete, monet cum Socrate, censor | |
| |
est cum Catone, ridet cum Democrito, flet cum Heraclito. acu pungit ipsum sartorem, penicillo suo perstringit pictorem, cum milite caesim & punctim agit, Thaidas & Nomentanos nepoes laedit aliâ, hoc est doctâ & dicaci cuspide, omnes singulosque Epigrammate. Est inter aviculas motacilla, quae in saltibus non magnis spatiis volitat, sed breves facit de arbore in arborem, de virgulto in virgultum discursus. Idem facit noster in hoc Operis sui salicto. arripit argmentum & deserit, intrat ut exeat, venit & abit, nec, uti scopulis conchae, diu uni immoratus, stationem, quâ steterat, relinquit. saepius incipit, saepius desinit, & repetitis exordiis multas absolvit fabulas, | |
| |
non sine verbere. Non invite ad lectionem sedentarios, & qui foetus lambere in longum tempus amant, ac continua mentis agitatione solidos dies fatigant, non non absimiles vulturi, qui Tityi ac Promethei extis aeternùm incubat, sed eos, quibus interrupta sunt otia, & divisi in plurima labores, quique in ipso conceptu pariunt. Nec ad Poëticum hoc epulum cupiam accedere tristes & tetricos Deos, quibus nonnisi suspirio exit vox, sed quibus erudita comitas & non ficta hilaritas & supercilî expers frons, & jecur molle & splen cachinnans in virtutibus sunt. Abesse jubeo vitilitigatores, & minutiarum anxios sectatores, qui ob voculae situm aut accentum, frontem corru- | |
| |
gant, & fluctus in simpulo excitant. Quin & illos, qui cum noctuae sint, indignantur non videre se vim Epigrammatis obiter lecti. Etiam hic locum habet: qui nucleum esse vult, nucem frangat oportet. aquarum potoribus & in Boeotia natis haec non scribuntur, verum Lectori attento & cui repetita lectio secreta aperit quae diluti & fatui saporis sunt, gustamus cum fastidio & contemptu, quae verò erecti, attentâ pitissatione, & frictione crebrisque morsicationibus. Joviales convivas, Mitiones, Laelios, Augustos, Cicerones advoco, quibus suave est jocari sine noxa, ridere sine felle, quibus fabae & betae fabrorum prandia non sapiunt, sed asellos, & scaros, & | |
| |
apros & mullos in delitiis habent. Praestant hîc condimenta cibis, juscula carnibus, acumina rebus, apparatus argumento, qui in rebus etiam vilissimis elegantissimus est. Fulgent fumi acuminum luce. res nihili inventione maximae fiunt. obtusa acuuntur ingenii solertia, & mira perspicacitate ipsae, ut ita loquar, cotes pungunt. Loquor citra gratiae spem. plurima sunt, quae Bilbilicum vatem provocant; acumine, verborum emphasi, materiae copiâ & ornatu. Veterum Graecorum & Romanorum acutè dicta, allusiones & historiae hîc illìc inspersae pro gemmulis sunt & coralliis, quibus plateae, vici, lapides, utensilia etiam corporis nostri particulae despectiores co- | |
| |
ronantur & splendent. Intercursat τὸ ἠθικὸν τῷ Φυσικῷ, τὸ θυμικὸν τῷ ἐπιθυμητικῷ, miscetur utile dulci, honestum utrique. jam Anacreonticum quid, jam Aristophanicum legis. Non unius pulpae sunt, quae sapis, Prodeunt in scenam mortalium ineptiae & multiformis fatuitas. in quam Satyram non scribere difficile est. Quare non pedes solùm in Epigrammatibus, sed & dentes invenies & ungues, quod ajunt, in ulcere. Nemo vapulat bonus, nemo impunè fert malus. Finguntur mali, non signantur. In rationis conceptibus luditur ingenio, nullius odio. Characteres crede & ideas describi potius, quàm exempla viventum. Grassabatur Ajax in sues, quas Graecos puta- | |
| |
bat. Etiam furiis correpti vates perstringunt, quos nesciunt. Utopia pro regno isis est, subditi Lestrygones, Phaeaces, Polyphemus, Circe, Calypso, à fictione sunt. Nemo in se dici putet, quod in vitium, & fieri saltem posse putet, quidquid exaggeratur ceu factum. Qui vatibus indignantur, lapidem mordent. non loquuntur ipsi. Pythius intùs agit, quo inspirante non possunt non loqui. Non peccat, qui necessitate peccat, & Superûm afflatu. Quisquis legere haec Momenta vel Desulturas voles, momentaneus sis opertet & Desultorius. Ita nec irae ob hoc, nec amori ob aliud Epigramma longam moram dabis. Non ridebis diù ob hujus festivitatem, nec | |
| |
dolebis diu ob alterius naeniam. Fabulae totius partes & dramata sunt miles, studiosus, professor, sartor, pictor, princeps, lex, legatus, sacerdos, & c. ut Poëticam non particularem scientiam, sed universalem esse credas, quae nihil intactum indictumque sinit.
Fruere, Lector, commentis ingeniosissimis. Digessi ea in ordinem, ut potui; ipsam annorum seriem secutus. noluit sibi hoc negotii dari autor, & quae cuncta habebat contemptim, aliorum curae singula esse maluit, quàm suae. Non hîc canoras nugas & rerum inopes damus. Ab ea mente profecta sunt, quae castrorum vallis conclusa, ubique esse amat, & palatiis circumscripta spiritum extrudit latiùs in obvium quod- | |
| |
cuncque. Ubi tympana Martius furor pulsat, haec Apollinis citharam furore alio quatit. Evocata à Principibus pari fiduciâ Delo Phoebum Musasque arcessit, & jussus imperata facere à Dîs terrestribus, imperat coelestibus. Poëmata haec cum legis, in virtutum te area versari puta. Erga amicos candidus est vates & officiosissimus, in improbos acer, in Patriam pius, in Principes suos gratus, in hostes publicos animosus, in rebus laetis comis, in tristibus serius, in sacris religiosus. ut non boni vatis solummodò notas, sed & civis optimi ubique deprehendas. Qui famem publicam redimunt, novi commeatus & luculentae frugis vecturâ, gratiam publicam merentur. Ean- | |
| |
dem & mihi deberi puto, qui desideria doctorum recreo sapidissimis bellariis. Si sapient tibi, evasisti maledictum meum. Si non sapient, exspue. Non fert thuris odorem ad stivam enutritus, nec erecti carminis fragrantiam gens Arcadum.
|
|
Auteursrechtvrij