Gedichten. Deel 8: 1671-1687

[1674]

Alcoven⁴⁾⁺.

Alcovens hoorde mij mijn huijsman byster loven

Voor soet en warm gemack;

Hy viel mij toe, en sprack,

Calcovens? Landheer, ja sij zijn soo warm als stoven.

1. Ian.

4) Ook in afschr. van andere hand.

+ [krit] vs. 2 soet en afschr.: bijster

[p. 105]

Nydighe Andries¹⁾⁺.

Hoe komt Andries dus wel te vreden,
Datmen soo selden aen hem siet?
Van duijsent een weet ick de reden:
Daer sal ijet ergens zijn geschiet
Tot eenigh eerlick mans verdriet.

2. Ian.

1) Ook in afschr. van andere hand.

+ [krit] Bij vs. 3 in marg.: Hier voor een diergelijck.
vs. 2 Datmen soo afschr.: Datm' emmers

Schuld en onschuld²⁾⁺.

Werdt Stadt of Staet gelaeckt, ick heb het niet gedaen,
En in 't Pasquillen-gild en moet men mij niet soecken.
Een' oneer tyght men mij met groote reden aen;
Blauw' Boeckjens schrijv ick noijt, maer somtyds blauwe Boecken.

6. Ian.

2) Ook in afschriften van andere hand.

+ [krit] vs. 4 somtyds 1 afschr.: veeltijds

Dircks onschuld.

Dirck seght, sijn wijfjen schijnt wat sonderlings te wesen
Van maexel en van dracht, van haer, en vell en wesen,
Een stuck weegs uijt de hand: van byds en is sij 't niet.

En daerom, seght hij, isset

Dat hij se geerne misset,

En datm' hem meestendeel soo verre van haer siet.

eod.

Van Dirck³⁾.

Dirck wilde geern een puntigh man zijn;
Dat segh ick dat hij niet en kan zijn,
't En is niet datmen 't hem misgunt;
Maer beter deckten hij dien pot toe,
Want, puntigh, dunckt mij, komt van punt,
En daer is domme Dirck te bot toe.

8. Ian.

3) Ook in afschrift van andere hand, waarboven H. als titel schreef: Van domme Dirck.

Claesens verschooning⁴⁾.

Claes heeft een' Buerman, soo hij meent,
Die hem sijn' eijeren ontleent,
Oock wel syn' hoenderen met eenen,
Soo sachtjes datse niet en steenen,

4) Ook in afschr. van andere hand, waarboven H. schreef: Claes tegen de Schrift.

[p. 106]

 

⁺

5

Het hock uijt licht, tot sijn gerief.

 

'k Heb dan mijn' even naesten lief;

 

Maer, seght hij, mijn' oneven naesten

 

Daer kan ick mij niet mé verhaesten.

 

eod.

+ [krit] vs. 7 Maer, seght hij afschr.: Segt Claes, maer

Raed¹⁾.

Hebt menschen met haer leemten lief;
Dat's Christelyck, en groot gerief.

eod.

1) vs. 1 leemten eerst: fouten

Ian de swijger.

Of Ian in vrolick of bedruckt geselschap kom',
Hij sitter van begin ten einde stil en stom.
't Is quaed te seggen of 't een' sott' of wijse wijz is.
Ian is wijs, is hij sot, Ian is sot, soo hij wijs is.

9. Ian.

Grafschrift van d. Ioannes Georgius Goethals²⁾.

Hier rust die goede hals, die moede hals, daer door
Het zaligh Woord soo soet, soo diep ging in 'tgehoor.
Goed' halsen binnen Delf, denckt aen sijn onderwijsen,
Hoe kloeck het was, hoe mals, hoe krachtigh en hoe koel:
Ghij sult'er weinighe sien klimmen op uw' Stoel,
Die u met harden kost soo liefflijck sullen spijsen.

14. Ian.

2) Vgl. dl. IV, 56, 57. - Goethals was den 24sten Dec. 1673 gestorven.

Steen-snede³⁾.

Men heeft een korsel man een' harden steen ontruckt,
En 'tis niet wel vergaen: de vent is overleden;
Maer m' heeft sijn goede Vrouw een korsel man ontsneden,
Veel harder als syn steen, en soo is 't wel geluckt.

16. Ian.

3) Ook in afschr. van andere hand, met den titel: Van ijemand.

Hy en sij.

Waerom men, Hij, segt van een man,
Daer weet ick niet veel redens van,
Maer schepselen soo sacht als Sij,
Die heeten wij niet qualick, Sij.

eod.

[p. 107]

Corts¹⁾⁺.

Doctoren, segt, waer komt de naem van Corts van daen?

Ick derv 'er dus na gissen,

Al siet men 't dickwils missen,

Dat, als de Corts verschijnt is 't corts met ons gedaen.

eod. 16.

1) Ook in afschr. van andere hand.

+ [krit] vs. 4 verschijnt afschr.: wat duert

Overlyden.

Sou niet de wortel zijn van 'twoord van, Overlijden,
Dat, die gestorven is, is over alle lyden?

eod.

Dircks gesang²⁾⁺.

Dircks singen luydt gelyck een grendel die verroest is,
Ick twijffel nu en dan, of 't een benauwden hoest is,
Of Oss of Esel-sang: Ick vrees hij heeft sijn keel
Met harst gestreken als den strijck-stock van sijn Veel.

17. Ian.

2) Ook in afschr. van andere hand.

+ [krit] vs. 3 -sang afschr.: -klanck

Noo genoodt³⁾.

Een goed stuck weeghs van hier woont Claes, en noodt 'er Gasten,
De wegh is diep, en smal, in 't Veen, en heel niet deeghs:

Is dat een goed stuck weeghs?

Wie sou niet liever vasten.

19. Ian.

3) Ook in afschr. van andere hand, waar H. als titel boven schreef: Van Claes.

I pazzi fanno le feste, i savi le mangiano⁴⁾.

Phlip sendt sijn voddigh Dicht, in een aensienlijck stuck,
En op sijn eigen Buijl, de wereld door in Druck.
De Gecken geven 'tmael, dat heb ick lang geweten;
Maer 'kweet niet oft altyd de wijse zijn die 't eten.

eod.

4) Ook in afschr. van andere hand, waar H. boven schreef: Op Phlips Gedichten.

Fransche wreedheit⁵⁾.

De sleur van Vranckrijck sleurt heel Neerland achter haer,
Met alle jaer, op 'tminst, drij, vier niew' Aeperijen;
Die lyden wij verslaefd', als sleeptem' ons bij 'thaer;
En klaeght ghij, voor wat niews, van Fransche Tyrannijen?

21. Ian.

5) Ook in afschr. van andere hand, waar H. boven schreef: Mode kracht.

[p. 108]

Aen me vrouw Brasser¹⁾⁺.

Truij, maeckt gh' u self vervaert
Voor sterven inde Maert?
Hoe derft ghij de secreten
Des Hemels willen weten?
Dit hebt ghij selfs verdacht
Of 'tis u aengebracht.
Siet voor u een van beiden,
Of, sonder u te scheiden
Siet voor u, bey te gaer:
Het zij, of zij niet waer;
Een van u tween wil God zijn,
En God wil niet bespott zijn.

24. Ian.

1) Het versje is gedrukt bij A.D. Schinkel, Nadere bijzonderheden betrekkelijk Constantyn Huygens en zijne familie, alsmede eenige door hem vervaardigde doch onnitgegeven dichtstukjes.... 1851, blz. 68. - Ook in afschr. van andere hand, waar H. boven schreef: Tegen een malle voorinbeelding. Aen enz.
Trui Brasser wordt eene enkele maal genoemd in de Journalen van H. junior (dl. I, 90).

+ [krit] Bij vs. 12 in marg.: Gal. 6. 7.

Aen de vrouwe Brasser²⁾⁺.

Moy Amsterdammer Beeld,
Wat light g' u in en beeldt?
Wat Geest heeft u gegeven
Het einde van uw Leven
Te weten, eer het komt,
Als hadt ghij 't opgesomt,
En Cijffers-wijs geteekent,
Als wel en wis bereeckent
Ter somme van een Slot?
Onnoosele, vreest God,
En wacht u voor 't vermeten
Van dat geheim te weten,
En denckt eens, wistmen 't vast,
Wat saten wij in last.
Soud 't niet het selve wesen
Als daer een mensch, verwesen,
Sit naerden Beul en wacht;

2) Gedrukt bij Schinkel, t.a. p., 69, met den titel: Aen de selve. - Ook in afschrift van andere hand.

+ [krit] vs. 14 Wat Schinkel: Hoe - in last Schinkel: belast - vs. 16 mensch Schinkel: man

[p. 109]

 

En denckt, nu is 't al Acht,

 

Flus voor den noen, om Elven

20

Ben ick niet meer mijn selven,

 

Dan ligh ick sonder kop,

 

Of slinger in een strop?

 

Wat dunckt u, fleur van vrouwen,

 

Hoe soud' het ons berouwen,

25

Ons eigen Beul te zijn,

 

En met Gal en Azijn,

 

Gal en Azijn van Sterven,

 

Ons leven te bederven!

 

Wat dunckt u? is 'tniet best

30

Ons onbekende lest

 

Met zalighe gedachten

 

Gerustigh af te wachten?

 

Is 't niet een beter voet

 

Te willen, als men moet,

35

En, als God roept, tot God gaen,

 

Als eens 's daeghs na 't Schavot gaen?

 

 

 

Hag. 30. Ianuar. uno spir(itu).

 

decumbens.

Aende selve¹⁾.

Hoe Truijtje, moij Malloot,
Voorseght gh' uw' eigen doot,
En moet dat seker wesen
Als of ghij 't hadt gelesen
In 's Hemels duijster Boeck?
Gedooght, dat ick u soeck
Den Doolhof uijt te halen.
Licht kreeght ghij, door dat malen
Een Iuffer op den hals,
Die in goed suijver Wals
Geheeten wordt, Sottise.
Siet om; mij dunckt, ick sie se
Niet verre van uw' Deur:
En magh icker mé deur,
En, derv' ick u berechten
Als sprack ick tot mijn' knechten,
En sloegh haer op den beck,
Van nu af zijt gh' al .....

eod. spir(itu).

1) Afgedrukt bij Schinkel, t.a. p., 71.

[p. 110]

Aen ioff.^w Noté¹⁾⁺.

Kees, die noijt op en houdt van schrijven
Laet je die soete vrouw soo drijven,
En rijm je se niet uijt haer schrick,
En moeten 't brodders doen, als ick?

eod. spir(itu).

1) Afgedrukt bij Schinkel, t.a. p, 71; het versje heeft daar geen titel, maar den datum: 1 Febr. - Zie blz. 84.

+ [krit] vs. 1 noijt Schinkel: niet

In orationem Spanhemij habitam 8. febr. 1674. Cum abdicaret se rectoratu academico²⁾.

Disce, cui datur hoc satiari melle meraco,

Quantâ plus tumeam sorte beatus ego:

Auribus haec vidi cum fulmine dissertantem

Qualem nunc oculis audio Spanhemium.

Spanhemium certe, nisi quod, Phoenice renato,

Leida stupens reducem credidit esse Patrem.

2) Het versje is niet gedateerd, maar staat op hetzelfde blad als het volgende.
Frederik Spanheim (1632-1701), een zoon van den vroeger genoemden (vgl. dl. III, 295), werd in 1655 professor in de theologie te Heidelberg en in 1670 te Leiden. Sedert 1672 was hij ook bibliothecaris. Hij was een hevig tegenstander van de leer van Cartesius.

[Sic cogitauit, scripsit, et locutus est]

Sic cogitauit, scripsit, et locutus est
Summo virorum par Patri Spanheimius.
Decide, lector; de tribus quid maximum,
Ego inter aeque summa nil definio.

Febr.

[Andries derft monsteren met sijn besnott, bepeerelt]

Andries derft monsteren met sijn besnott, bepeerelt,
Bediamantte wijf, 'tzij tegen wien het zij:
'k Gunn u die monstering, Andries, en monstert vrij,
Uw scheele prij is recht een monster in de weereldt.

10. Feb.

Truijs bericht³⁾.

Truij, vraeghd' ick, is uw man wat korsel en wat kijvigh,
Te quistigh, of te deun, of niet van sessen klaer?
Neen, sei de prij, alleen hij valt mij wat t'aflijvigh,
Soo wenscht' ick dat hij eens te deeg aflijvigh waer.

15. Feb.

3) In het HS. heeft het versje geen titel. Boven een afschr. van andere hand schreef H. den boven genoemden titel, boven een ander afschr.: Van Truij.

[p. 111]

Onnutte besigheit¹⁾.

Ian is u ongelyck geschiet in doen of spreken
Dat's over. Moeyt u niet aen leed met leed te wreken.
Wij hebben wercks genoegh met watter nu geschiedt,
En naer geschieden sal, al quellen wij ons niet
Met watter gisteren geschiedde. sorght voor morgen,
't Is een sot tydverdrijf voor gisteren te sorgen.

16. Feb.

1) Het versje heeft in het HS. geen titel. Boven een afschr. van andere hand schreef H. den boven genoemden titel, boven een ander afschr.: Voorwaerd uijt.

Vergevens voordeel.

Hoort, Henrick, hoe ick reken,
Bestaet ghij u te wreken
Van wie u heeft misdaen,
Met als ghij hebt gedaen
Zijt ghij maer haers gelijcken
Die u verongelycken:
Maer, soo ghij haer vergeeft,
Siet wat dat eers in heeft,
En hoe gh' u hebt verheven:
't Is Princen-werck, Vergeven.

17. Feb.

Mis-mildheit²⁾.

Ick heet den man niet mild

Die al sijn goed verspilt.

Ick weet het van een' ouden,

Hoe grootelix het schilt,

Geld konnen geven, of geen geld te konnen houden.

18. Feb.

2) Ook in afschrift van andere hand, waarboven H. schreef: Mildheit.
Bij vs. 3 in marg.: Mentitur prodigus liberalem; cum plurimum intersit, utrum quis dare sciat, an seruare nesciat. non voco ego liberalem pecuniae suae iratum. Sen. ep. 120.

Danssers onschuld³⁾.

Sat smult sich d'Ovricheit, en suijpt sich vol met eenen,
Tot last van Hoofd en Maegh, uijt wilde Vrede-vreughd.
Warm danst sich 'tjonghe Volck, tot lust van Long en Beenen.
Is springen sulcken sond, en brassen sulcken deughd?

3) Het versje is niet gedateerd.
Den 19den Febr. was de vrede met Engeland tot stand gekomen.

E vernaculo⁴⁾⁺.

Pacis Britannae gaudio rapti Patres
Vino cibisque largiter se ingurgitant,

4) In 2 HSS. - Zie het vorige versje.

+ [krit] vs. 1 rapti 1 HS. eerst eveneens, dan: elati - vs. 2 één HS.: Capiti atque ventri noxijs vino et Cibis

[p. 112]

 

⁺

 

Capitique ventriculoque multum noxijs.

 

Iuuenta Pulmoni graues ac Tibijs

5

Calet ad choreas. Ergo tam foedum, rogo,

 

Saltare crimen, tanta virtus crapula est?

 

18. Mart.

+ [krit] vs. 3 één HS.: Multum usque noctem largiter se ingurgitant - vs. 4 één HS.: Graues Iuuentus pedibus ac Pulmonibus - vs. 5 tam foedam rogo 1 HS. eerst: quid? tantum rogo dan: tantum quaerimus

Tand verlies¹⁾.

Een Kies 's nachts uijtgedroomt beduydt ons van te voren,
Van een goed vriends verlies eer lang te sullen hooren:
Heel vast weet ick dat niet: maer heel vast, dat een kies,
Ontvallen 's nachts of daegs, is een goed vriends verlies.

19. Apr.

1) Het versje heeft in het HS. geen titel. Boven een afschr. van andere hand schreef H. den boven genoemden titel, boven een ander afschr.: Droomen ijdel.

Aen een viese vriend²⁾.

Begeert ghij niet te sien als lieden naer uw' sin,
Soo treckt ter wereld uijt, ghij dienter geensins in.

19. Iun.

2) Ook in afschr. van andere hand, met den titel: Aen een Vriend.

Reden uyt rijm.

Trijn wenscht haer' man in 't Garnisoen.
Wat schort haer dan? S' had gaern een soen.
Had nu de Stier de Koe van doen!
Maer die is schier al moe van doen.

25. Iun.

Ad N. Heinsium, cum novo diplomate Graevij, professoris Ultrajectini³⁾.

Nil superest grauius quod Graeuius horreat, Heinsi,
Invidiâ tandem frustra frendente triumphet.
Fallor enim et fallo, nisi murus aheneus hic est.

25. Iun.

3) Johannes Georgius Graevius (1632-1703), werd in 1658 professor te Deventer, in 1662 te Utrecht. Hij was een beroemd philoloog en een groot vriend van Nic. Heinsius.
Men schijnt in dezen tijd van Graevius verteld te hebben, dat hij tegen den Prins was en een vurig aanhanger van de leer van Descartes, en er bestond vrees, dat hij zijn ontslag als professer zou krijgen. Heinsius was echter zijne voorspraak o.a. bij H. en zijn oudsten zoon en door hun toedoen werd aan Graevius namens den Prins een ‘diploma’ toegezonden, ‘quo meae fortunae in tutum collocantur’, schrijft Graevius den 8sten Juli aan Constantyn Huygens Jr. (De brief bevindt zich op het Rijksarchief.) Zie over deze zaak ook Burman's Sylloge, IV, 256-273.

[p. 113]

Buyten Delft¹⁾.

Ian, sietgh' het poortjen wel dat naer het Galg-veld gaet,
Hoe veel te nauw het is om elckeen te gerieven?
't Was meesterlyck bedocht bij kloecke luij van Staet:
Daer kan geen groote door, 'tis maer voor kleine Dieven.

3. Iul. curru Bredam vehens.

1) In het HS. heeft het versje geen titel. Boven een afschr. van andere hand schreef H. den boven genoemden titel, boven een ander afschr.: Galgh-poortie.
Zie dl. VII, 52.

Droomen²⁾⁺.

Wat haest heb ick na Bedd? daer moet ick liggen droomen.
Dat's aengeboren quael, die 'k noyt en sal ontkomen.
En droom ick dan wat soets, en swemm ick in vermaeck,
Hoe hoogh en val ick niet door 'tscheuren vande vaeck!
Hoe verr zijn, hebben, en, niet hebben, van malkand'ren,
Hoe droevigh sietmen 'tlyf in schaduwe verandren,
Hoe beter waer het, noijt geseten aen 't Bancket
Als spottelijck met wind daeruijt en af gesett!
Of droom ick dan wat suers, van hangen en van moorden,
Van vuijler grouwelen dan een oijt wacker hoorden,
Van honger, en geen brood, van angst, en geen ontsett,
En dat den ganschen nacht, wat haest heb ick na bedd?

eod.

2) In het HS. heeft het versje geen titel. Boven 2 afschriften van andere hand schreef H. het boven genoemde opschrift.

+ [krit] vs. 9 Of afschriften: En

Aen Abraham.

Weest kluchtigh, Abraham, en speelt dan vrij de geck:
Want siet, wij hebbender geen' statighe gebreck,
En (sonder yemand in 't bijsonder te bekruijsen)
Daer sitter maer te veel in menighte Stadhuijsen.

16. Iul.

In effigiem Ioannis Secundi nuper acquisitam³⁾⁺.

Ergo meus, Ciuis meus, es, cui nostra secundum

Non dedit Haga, cui patria nulla dabit;

3) Janus Secundus, de beroemde Latijnsche dichter, werd in 1511 te 's Gravenhage geboren. Hij studeerde in de rechten, was een tijd lang secretaris van den Spaanschen kardinaal Joannes Tavera, later van George van Egmond te Utrecht, en werd benoemd tot secretaris van Karel V, maar stierf, voordat hij dat ambt aanvaardde, in Sept. 1536. Hij is beroemd geworden door zijne Latijnsche gedichten en muntte tevens uit in beeldhouwen en boetseeren. H. stelde Secundus zeer hoog. (Zie zijne autobiographie in de Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap, dl. XVIII, 1897, blz. 85.)

+ [krit] vs. 2 cui eerst: parem

[p. 114]

 

⁺

 

Ergo ego quem toties optaui cernere vultum,

 

Saecula si vivam, in saecula possideo!

5

Ingredere, ingredere, o nostrum decus, huc ubi gemmâ

 

Charior, et certe non grauis Hospes eris.

 

Inuenies, sed parte sui meliore, Secundum

 

Non nuper nostros incoluisse lares.

 

Quoque diu cultu te sum veneratus, eodem

10

Usque tuus cultu lector et hospes ero.

 

Sin piget Hugenijs tantum consortibus uti,

 

Turbaque te socio non bene digna sumus;

 

Nicoleon praestabo Patrem, miraberis ipsum

 

Ipse tuâ vivum cominus arte Senem.

15

Accedent Grudij et Marij venerabilis umbra,

 

Totus et hic iterum Ternio plenus erit.

 

Proxima in amplexum ruet, aut ruitura videtur

 

Vatis amatoris Iulia sculpta sui.

 

Denique ter ternae venient ad foedera Musae

20

Postremusque sacri pars quotacumque chori

 

Hugenius, qui vobiscum, si dicere fas est,

 

Solo se statuit corpore posse mori.

 

* * *

 

 

 

Augusto.

+ [krit] vs. 13 Nicolaus Everardus († 1532), de vader van Janus Secundus, was een bekend rechtsgeleerde. - vs. 15 Nicolaus Grudius († 1571) en Hadrianus Marius († 1568) waren broeders van Janus Secundus; beide hebben Latijnsche gedichten geschreven. - vs. 18 Het 1ste boek Elegiae van den dichter is Julia getiteld.

Drij menschen leed¹⁾.

De Minn' heeft Annens kind verlegen;
So isser 1. 2. 3. verlegen.

15. Aug.

1) In het HS. heeft het versje geen titel. Boven een afschr. van andere hand schreef H. den boven genoemden titel, boven een ander afschr.: Kind verlegen.

Op lieger Ian²⁾.

Heb ick Ian heeten liegen?

Ick Ian, die van der wiegen

De grootste lieger heet

Daerm' af te spreken weet,

Of emmer af sal weten?

Soud' ick 'them, die 't soo wel en willigh doet, noch heeten?

eod.

2) In het HS. heeft het versje geen titel. Boven een afschr. van andere hand schreef H. den boven genoemden titel, boven een ander afschr.: Ontkenningh.

[p. 115]

Dirck en syn' vrouw¹⁾⁺.

Dirck seght, hij heeft den br. van 'twijf:
Dat's 'teerste woord van sijn gekijf;
'tWijf heeft den Br. niet vanden bloed,
En 'tspyt haer dat sij 't seggen moet.

18. Aug.

1) In het HS. heeft het versje geen titel. Boven een afschr. van andere hand schreef H. het boven genoemde opschrift.

+ [krit] vs. 2 'teerste woord 1 afschr.: 't eerst en 'tlest

11. aug. 1674²⁾.

Als ick het werck ter deghen overslae;
Wat hebben wij bevochten? eer en scha.

eod.

2) In het HS. heeft het versje geen opschrift. H. plaatste den titel boven een afschr. van andere hand.
Het versje doelt op den slag bij Senef.

Peisteren³⁾⁺.

Mijn' Voerman leerd' ick Duitsch, en seid' hem, het hiet, peisteren,
Datm' onder wegen doet, en geenssins, pleisteren.
Heer, seid' hij, met verlof, j'hebt averechts gelesen;
Ick heb een' zeere keel; die moet gepleistert wesen.

25. Aug.

3) In het HS. heeft het versje geen titel. Boven een afschr. van andere hand schreef H. den boven genoemden titel, boven een ander afschr.: Voermans leer.

+ [krit] vs. 1 seid' hem, het 1 afschr.: en sey, 't

Boecken.

'k Neem geen geselschap mé, ten wandel, in mijn' koets:
Ick leerder niettemin, soo nu soo dan, wat goeds.
Van wie? van doode luij, die mij meer voordeels geven,
En gunnen na haer dood als menighe die leven.

26. ejusd.

[Hoe licht bedanck ick God, hoe licht vereer ik hem]

Hoe licht bedanck ick God, hoe licht vereer ik hem⁴⁾
Met woorden en gebaer, met handen en met stem,
Ia met het binnenste van een gemoed vol woelens
Van innerlijck berouw, vol droeffelick gevoelens
Van sonden over lang en onlangs weer begaen!

4) Het fragment is niet gedateerd.

Aen gierighe Griet⁵⁾.

Griet, ghy sijt oud, en lang naer desen
En sult ghy Griet niet konnen wesen:
Noch wilt ghy dat m' u, sonder end,
Geschencken by geschencken send'.

5) Het blad is afgescheurd, zoodat de eerste 4 regels maar gedeeltelijk leesbaar zijn. Doch er zijn een paar afschriften van andere hand; boven het eene schreef H. den titel: Aen oude Griet.

[p. 116]

5

Maer waer toe sal ick goed vergieten,

 

Daer ghij niet van en kondt genieten?

 

Ick wil u wel wat geven, Griet;

 

Maer aen uw' grage neven niet.

 

6. Sept.

Hulp voor aendacht¹⁾⁺.

Ontgaet u, in Gods huijs, het stevighe gehoor,
En loopter een gerucht van ijdelheden door,
Soo datgh' u, stucks gewijs, nu aen die ydelheden,
Dan aen het Geestelick, uw' aendacht voelt besteden;
Daer 's raed toe, wie ghij zijt: volght mij, en beeldt u in
Dat u die Prediker in 't uijterst dood-bedd vinn'
En alle sijn bericht van bidden en van preken
Uw hert alleen belang', dat nu bestaet te breken,
En maent uw' moede ziel te scheiden eer sij scheidt,
Te scheiden, vol berouws van alle menschlickheit.
Daer is geen twijffel aen; steltgh' u maer staegh te vooren,
Die man siet dat ick sterf, en wil mij noch doen hooren,
Soo lang ick hooren kan, al wat ick hooren moet
Tot rust en vrede van mijn ongerust gemoed;
Noch vaeck, noch overloop van ydele gedachten
En sullen, soo sy doen, uw' aendacht meer verkrachten.
Bedenckt, ghij die daer licht mijn' less te licht bespott:
Of gh' oijt verwesen mensch saeght slapen op 'tschavott?

9. Sept.

1) Den titel schreef H. boven een afschr. van andere hand.

+ [krit] vs. 17 te licht afschr.: te ras

Aende son.

Wat hebt ghij weghs gedaen, o Post-Kaers vanden dagh,
(Als m' uw' doorluchticheit soo doncker noemen magh)
Wat hebt ghij weghs gedaen, terwijl ick uw' schoon' uren
Soo sot verquansselt heb met ydel wispelturen!
Wat had ick weghs gedaen, had ick mijn' sinnen maer
Aen u alleen besteedt, aen u, soo warm, soo klaer,
Soo sterck, soo minnelick, soo besigh en soo spoedigh,
Soo voedsaem, soo gesond, soo prachtigh, en soo moedigh,
Als een hooghhertigh Vorst, dien 'tvolck al d'eere geeft
Van 'twedspel vande baen die hij beloopen heeft?
Wat had ick noch meer weghs gedaen, en meer bedreven,
Had ick de groote hand die u soo hoogh verheven
En ons geschoncken heeft, alleenigh overdacht,
Die u, soo grooten Yet, uijt niet heeft voortgebracht!
En schijnt ghij noch op mij, die u soo weinigh eer bie?
En lydt die Schepper mij, die aller Heeren Heer, die

[p. 117]

 

Mij soo onachtsaem en mij soo ondanckbaer siet?

 

Wat straf verdien ick, en wat straf verdien ick niet?

 

Hofwijck 16. Sept.

Plantregel¹⁾⁺.

Wilt gh' u te deeg geneeren
Met Appelen en Peeren,
Setts' in een' open locht:
Het woord is wel bedocht;
Sou 't Goed rijp en gesont zijn,
Soo moet het wel geSont zijn.

Ib. eod.

1) Ook in afschriften van andere hand, het eene met den titel: Gesontheit.

+ [krit] vs. 2 en 1 afschr.: en met - vs. 3 Setts' ander afschr.: Plants'

Geldbode²⁾⁺.

Dirck mijn Renten-besteller
Wordt hoe langer hoe feller:
En van 'tlaest dat hij bracht
Nam hij dobbele vracht,
Dat's van 't vijftich een' schelling;
Is dat slechte bestelling?

Ibid. 17. Sept.

2) In het HS. heeft het versje geen titel, maar H. schreef den boven staanden titel boven een afschrift van andere hand.

+ [krit] vs. 6 afschr.: Swaere en slechte bestelling.

In polygraphian Mar. Annae de schildere³⁾.

Qui, quot in hac Tabula populorum scripta recenses,

Tot Tabulae populos incubuisse putas;

Accipe quod stupeas, lector bone, singula fecit

Unius Batauae virginis una manus.

20. Sept.

3) Zie dl. VII, 190.

Dirck van Anne⁴⁾.

Dirck spreeckt beleefdelijck van Anne, sijn Laudaet,
Die nergens liever is als met de praet op straet:
't Is, seght hij, in der daed mijn welbeminde Huijsvrouw,
Maer, met een' letter meer, waer 'tmijn beminder T'huijs-vrouw.

ult. (30) Sept.

4) Het versje heeft in het HS. geen titel. Boven een afschrift van andere hand schreef H. den boven staanden titel, boven een ander afschr.: Dirck van syn wijf.

Voorsichtige Ian⁵⁾.

Ian kreegh een' lichten scheut en liep verr van 'tgevecht:

Met reden: want hij seght,

5) In het HS. heeft het versje geen titel. Boven een afschrift van andere hand schreef H. den boven staanden titel, boven een ander afschr.: Ians vlucht.

[p. 118]

 

Had ick soo hard niet aengeloopen

 

Ick had nog harder aengeloopen.

 

6. Oct.

Waerschouwing¹⁾.

Zijt ghij wijs, Nederland, soo werdt allengskens wijser.
Der Franschen Goud is meer te vreesen als haer IJser.

10. Oct.

1) Den titel schreef H. boven een afschr. van ander hand.

S.^t Ioris²⁾⁺.

S.^t Ioris wonderwerck in 'tsteken vanden draeck,
Heet bij de wijste lien een ongebeurde saeck.
S.^t Ioris, weest te vreen, mistrouw ick dan de saeck me;
Ick heb 't van u geleert, en steeck er oock den draeck me.

10. Oct.

2) Boven een afschr. van andere hand schreef H.: S.^t Ioris fabel.

+ [krit] vs. 3 weest te vreen eerst: met verlof

Doods vrees³⁾⁺.

Die voor de dood schrickt, raeckt daer hij niet soeckt te wesen:
Want die voor sterven vreest, sterft alle daegh van vreesen.

12. Octob.

3) Ook in afschriften van andere hand.

+ [krit] vs. 1 Die voor de dood schrickt 2 afschr.: Schrickt voor de Dood, ghij - hij 2 afschr.: ghij

Bloo Ioris⁴⁾⁺.

Doe 't op een vechten quam, kroop Ioris om een hoeck,
En leij een eij in 't veld (met oorlof, in syn' Broeck)

Mij dunckt, men magh met reden seggen,

Daer liet het Ioris leelick leggen.

eod.

4) Ook in afschriften van andere hand.

+ [krit] vs. 2 met oorlof 1 afschr.: van duysent

Haestighe Agniet⁵⁾.

Volkomen vryster quam Agniet
Ten houwelyck met onse Piet:

Het woord is wel genomen;

Sy isser vol gekomen.

eod.

5) Ook in afschriften van andere hand; boven één daarvan schreef H.: Vuijlbruyd.

Arme Dirck⁶⁾.

Dirck, seghtm', is een volslagen knecht:
't Is niet onredelick geseght;
Want, naer ick arme Dirck hoor klagen,
Hy krijght eens 'sdaeghs syn huijt vol slagen.

eod.

6) Ook in afschr. van andere hand, waarboven H. schreef: Groote Dirck.

[p. 119]

Trijns cautie.

Trijn pleitte en Trijn verloor 't, en onversien van geld
Kon 't Vonnis niet voldoen: Partije viel haer quellick
En eischte dat haer dan een' Cautie werd' gestelt:
Een Coussje, sei sij, kom, ick weter een, die stell ick.

17. Oct.

[Agricolam bene vicini te nominat Uxor]

Agricolam bene vicini te nominat Uxor,

Quando vicini tam bonus agri - cola es.

4. Nou.

[Vitae indiuiduo si necti, nubere, nexu est]

Vitae indiuiduo si necti, nubere, nexu est,

Certe indiuiduum tu, sed, Amice, vagum es.

eod.

In reditum principis a felicissima expeditione¹⁾⁺.

Post Patriâ vim depulsam procul oppositâ vi,

Et subducta graui colla Bataua jugo,

Ecce comes reduci, quassâ Carthagine, Ciues,

Quanta venit nostro gloria Scipiadae!

Addite, quod fusis redit hostibus et confusis:

Ulla satis tanto gratia digna duce est?

Vicimus oppressi; prima haec victoria: major

Altera, quod saluo vicimus Auriaco:

Maxima, quod Coeli pretioso cura pepercit

Sanguini et illaesum praestitit hocce caput.

Ilicet, incerti cadat ut cadet alea Belli;

Nunquam non, Illo sospite, vicerimus.

1) Het vers is niet gedateerd, maar is misschien in Nov. 1674 geschreven. Den 9den toch van die maand werd de Prins met grooten luister in den Haag ontvangen na den veldtocht, waarin de slag van Senef en het innemen van Grave de belangrijkste feiten zijn.

+ [krit] vs. 2 subducta and. lezing: releuata

In natalem principis.

Altera post Idus ridens Aurora Nouembres

Extulit auratum candida tota caput.

Splendeat in tenebris quâ nil felicius ortum

Vidimus, et noctem nesciat ista dies,

Qua virtus, quâ magnorum rediuiua Parentum

Gloria, quâ Patriae est ipsa renata salus.

Nou.

[p. 120]

Ad pyramidem pr. Mauricij xiv. nov. 1674. Natali principis mei¹⁾⁺.

Non secus Auriacae surgunt ad sidera lauri.
Sic hodie nati surgunt ad sidera palmae.
Salue laeta dies tantae virtutis origo.
Ecce diem, Batauis quâ non felicior orta est.
Splendeat in tenebris quâ nil augustius ortum
Vidimus, et noctem nesciat ista dies.

1) Het versje staat op hetzelfde blad als het vorige.
Joan Maurits van Nassau had ter eere van de inneming van Grave eene piramide vóór zijn huis opgericht. Op den verjaardag van Willem III werden ‘'s avonts al om de Vierwercken aengestoken, en stont de Piramide van de Heer Prins Maurits in 't licht’ (Hollandtze Mercurius, voor 1674, blz. 232).

+ [krit] vs. 1 surgunt eerst: scandunt - lauri eerst: laudes - vs. 3 laeta eerst: augusta - vs. 4 Batauis eerst: Bataui - vs. 5 Splendeat andere lezingen: Luceat en Fulgeat

[Scauez vous bien, Philis, ce que de vostre grace]

Scauez vous bien, Philis, ce que de vostre grace²⁾⁺

Non pas de mon audace,

I'aij veu de glorieux

Plus qu'objet qui jamais parust deuant mes ijeux?

Vous croijez le sçauoir; mais ie doibs vous l'apprendre;

Et de me le defendre

Ce n'est plus vostre faict;

Car, pour n'en parler point, j'en suis trop satisfaict.

Ie vous aij veue, en fin, notez, ie vous aij veue,

En deux mots, toute nue.

Regardez si ie ments,

Et s'il est rien plus vraij que mes raisonnemens.

La douce extremité de ce cuir admirable

Est elle comparable,

Ou ne l'est elle pas,

A tout le demeurant que vous cachez là bas?

Vous n'oseriez nier, qu'une belle lizierre

Marque la piece entiere

Pareille, pour le moins,

Et que l'eschantillon vault plus que dix tesmoins.

I'aij donc veu tout, Philis, car ie scaij de science

Qu'une mesme influence

A doué ce beau corps

Dessous comme dessus d'un merveilleux dehors.

2) Ook in klad.

+ [krit] vs. 4 klad: Plus que chose qui soit sous la voute des Cieux? - vs. 9 en fin klad; Philis - vs. 12 klad: Et si rien est

[p. 121]

25

Encor n'est-ce pas tout, ie veux remplir ma page:

 

I'en aij veu dauantage;

 

I'en aij veu plus que tout,

 

Plus que tout, dis-je, et chose encor plus de mon goust.

 

 

 

C'est vostre Coeur, Philis, ce Coeur si debonnaire,

30

Qui, pour me satisfaire,

 

A sceu vous obliger

 

A quoy le mien jamais n'eust pû vous engager.

 

 

 

Que rendraij-ie à ce Coeur, moij qui n'aij rien à rendre,

 

Quand ie voudroij me vendre,

35

Le prix que ie vaudrois

 

Ne pouuant approcher de ce que ie vous doibs?

 

 

 

Aijez donc la bonté de vous tenir contente

 

D'un fol, qui vous presente

 

Un pauure Grand merci;

40

Car c'est tout ce qu'il peut, Philis; et le voijci.

 

19. Dec.¹⁾

1) Dien datum heeft het klad, het net: Ian. 1675.

[Quand ie vous croij partout de Roses et de lis]

Quand ie vous croij partout de Roses et de lis²⁾⁺,
Me l'osez vous nier, et n'en faire que rire?
Prenez bien garde à vous, que ie ne vienne à dire,
Vous en auez menti par la Gorge, Philis.

Pour quoij soustenez vous que je vous louë à tort?
Cessons de contester, et faisons fin d'affaire.
Il n'est rien de plus court; pour prouuer le contraire,
Produisez toute piece, et nous serons d'accord.

28. (Dec.)

2) Ook in klad, dat den datum heeft. Onder het eerste couplet staat daar de datum: 26. Dec.

+ [krit] In otepllaceaatoots van het 2de couplet schreef H. eerst:

Que si vous persistez à traicter de neant
Toutes mes veritez: il reste peu d'affire.
Pour en venir à bout, prouuez moij le contraire,
Produisez ce qui reste et j'en seraij content.

27. Dec.

Aen boeckrijcke Dirck.

Ghij hebt veel' Boecken, Dirck: maer, wat ick soeck,
Ick vinder niet een uijtgelesen Boeck.

ult. Anni (31 Dec.)