Briefwisseling. Deel 1: 1608-1634

35. Cesare Calandrini. (L.B.)

Hierbij gaat het verlangde woordenboek; gij kunt het zoolang houden als gij wilt. Moeilijker is de andere vraag over de strijdschriften; ik heb er wel vele gekocht, maar nog bijna geen enkel gelezen. Zij vervallen in twee hoofdgroepen, nl. die welke handelen over de ‘procedure partiali’, en die over de leer. Alleen de laatsten vind ik belangrijk; zij behandelen de vijf strijdpunten, of slechts de noodzakelijkheid dezer punten, verder de wederzijdsche tolerantie, enz. Er zijn enkele goeden bij. In de meesten wordt gesproken over een enkel punt, in weinigen over alle. Sommigen geven schriftuurplaatsen, anderen vooral getuigenissen uit de catechismen, belijdenisschriften en orthodoxe schrijvers. Van Trigland's boek, Verdediging vande Eere en Leere vande Gereformeerde Kerken⁵⁾, kan ik niet zeggen, of het alle redenen pro et contra behandelt. Deze leert men het best kennen uit de conferentie, in 1611 in den Haag ge-

5) en leeraren tegen verscheidene lasteringen, inzonderheid van Johan Uytenbogaert in zijn boek, 't Onregi genaemd, enz. Het werk kwam in 1616 uit.
Jacobus Trigland (1588-1654) werd in 1610 predikant te Amsterdam en in 1634 hoogleeraar in de theologie te Leiden.

[p. 16]

houden, zooals zij gedrukt is in het Fransch en Nederlandsch¹⁾. Heel duidelijk is ook de zaak behandeld in Den staet der voornaemste questien, enz.²⁾, maar daarin ontbreken de argumenten. Het boekje is dan ook zeer aangevallen, evenals de Epistola Valachrorum³⁾ ..... In Leyden, A di 23 d'Agosto 1617.

1) Nl. Schriftelicke Conferentie, gehouden in 's Gravenhaghe inden Jare 1611 tusschen sommige Kercken-dienaren: Aengaende de Godlicke Praedestinatie met den aencleven van dien, enz., 's Gravenhage, 1612.
Er zijn vier drukken van het boekje; de laatste is van 1617.

2) Nl. Den Staet vande Voor-naemste Quaestien ende Gheschillen die ten huydighen dage gedisputeert worden, tusschen de Oude Rechtgesinde, die men Contra-Remonstranten, ende de Nieu-gesinde diemen Remonstranten noemt ..... Amsterdam, 1616. - De schrijver was Prof. J. Polyander van Kerckhoven te Leiden.

3) Die brief van de gedeputeerden der classis van Walcheren was in handschrift bekend geworden aan Uytenbogaert en Episcopius en werd door Barlaeus bestreden in een uitvoerig pamflet (1617); hij is toen waarschijnlijk niet gedrukt (vgl. Dr. J.A. Worp in Oud-Holland, IV, 1886, blz. 30.)