Peerke en z'n kameraden

[p. 179]

X.
De tijd gaat voort....

De tijd ging voort.

De droeve oorlog eindigde, - éindelijk eindigde hij.

En van heinde en ver, in groote troepen of heel eenzaam, trokken de Belgische vluchtelingen weer terug naar 't eigen land, 't arme, verwoeste....

Ieder droeg mede zijn groote vreugde, zijn stil verdriet. Maar ieder kon zijn eigen leed, zijn eigen blijdschap 't bèst begrijpen.

In een groot station, ergens in Brabant, waar een groep terugkeerende vluchtelingen moest wachten op een aansluitenden trein, die hen verder naar 't Zuiden zou voeren, zat, afgezonderd van de anderen, een oud man.

Op een groote, oude leeren tasch, - z'n bagage - was hij mat neergezakt. Dat wachten duurde zoo lang; dat reizen tusschen die drukke menschen maakte zoo moe.... Hij was niet veel drukte meer gewend.

Wachten, ja 't wachten duurde lang.... Och, maar waaròp wachtte hij eigenlijk? Op den trein? Of op het oogenblik, dat hij zijn stadje weer zou zien, 't half plat geschoten, vernielde mooie plaatsje

[p. 180]

van vroeger? Of op het vroolijke leven, dat nu weer komen ging?

Och, nee.... Eenzaam trok hij terug, zonder hoop op een groote vreugde. Teleurstelling, verdriet wachtte hem misschien. Maar toch wilde hij naar Vlaanderenland terug. Hij was er geboren, hij wilde er ook sterven.

Sterven?.... Wachtte hij misschien dáárop?

Moe zat hij neer, het hoofd met de witte haren gebogen, de witte baard vlossig verspreid op zijn borst....

En toch....

Hij glimlachte en in zijn oude oogen leefde blijdschap, - dat was de lichtende blijdschap, die er leefde diep in sijn hart.... O, nee, geen droefheid, geen treurnis, maar vreugde en vrede droeg hij naar Vlaanderenland terug.

Een witkiel zag hem zitten, had medelijden met den ouden, eenzamen man.

‘Zeker alles verloren, ouwe stakker!’ dacht hij. En een oogenblik bleef hij staan om te kijken. De oude man merkte het niet.

‘Vreemd!’ dacht de witkiel,.... ‘wat heeft-ie daar nou?’

De oude haalde van tusschen z'n kleeren een

[p. 181]

nikkelen fluitje te voorschijn, dat aan een koordje om zijn hals hing. Liefkoozend ging zijn hand met de fijne vingers over 't glimmend speelding, en hij glimlachte als een vroolijk man.

‘Wat vreemd!’ dacht de witkiel.... ‘Rare lui, die Belgen!.... Nou, vader, wees jij maar vroolijk. Ik gun 't je van harte. Ik zou ook blij zijn als ik na zooveel jaar weer naar mijn eigen vaderland terug mocht. Maar dat ik dan ging met een fluitje om m'n hals, geloof ik toch niet.... Allo, ieder z'n pleizier. Jij een fluitje, - ik een pruimpje tabak!....’ Hij zocht zijn tabaksdoos, slenterde verder 't perron langs.

De oude man bleef zitten.

‘Nu is 't goed, - nu is alles goed!’ prevelde hij in stille blijdschap. Zijn hoofd richtte zich op, z'n oogen zochten onder den perronkap door de blauwe lucht.... Ze zochten den hemel.

‘Nu is alles goed!.... Hemelsche Vader, ik dank U. Die haat, die vreeselijke haat in mijn hart is dood! Mijn Peerke is veilig, zóó veilig als hij op deze barre wereld nooit zijn kon. O, mijn God, leer mij nu ook geduldig wachten en moedig leven, totdat Gij mij roepen zult.... Leer mij geduldig zijn en moedig door Uw kracht, zooals mijn Peerke was...’

De witkiel keek nog eens om.

‘Wat kijkt hij nu weer ineens ernstig. Rare lui, die Belgen, nou!’....

Daar stuift de trein binnen als een machtig monster, dat alle gemijmer verstoort.

Gejaag en geschreeuw en geduw en gelach....!

[p. 182]

De oude man heeft een rustig hoekplekje gevonden, z'n tasch tusschen zijn beenen. Even voelt hij in z'n kleeren. 't Fluitje kon in dat gedrang zoo licht zoek raken. En Peerke heeft gezegd: ‘Goed bewaren, hoor groo-va!’.... Ja, ja, hij heeft het nog.

En hij helpt een moeder, die met drie kinderen ook een plekje veroverde, om weer te keeren naar haar vaderland.

‘Kom jij maar hier, m'n jongen,’ zegt de oude man tegen een schreiend kereltje, dat, bang voor al 't rumoer, z'n moeder vasthoudt.... ‘Kom maar, hier! Hier op de tasch! Dat is een mooi plekje voor jou.’

Het ventje gaat zitten, leunt tegen den ouden man z'n knie, heel tevreden.

De trein fluit....

Niemand in Holland heeft den ouden man weergezien, niemand heeft ooit meer iets van hem gehoord.

--------------

De tijd gaat voort.

In 't kleine stadje, waar het water van de beek maar zwijgend voortdrijft, zooals het dreef al honderden jaren, schijnt de vioolmaker uit Vlaanderenland wel geheel vergeten. En z'n jongetje ook.

Wie zou hen gedenken?

Maar soms, in heel stillen avond, klinkt ergens in een straat, van uit het zolderraam, zacht vioolgekras. 't Moet een liedje verbeelden; 't lijkt er wat op, maar mooi is 't nog niet....

[p. 183]

Nòg niet!

En ijverig speelt de kleine violist verder op z'n kleine viool. Hij wil het leeren, hoe moeilijk het is. Hij wil het leeren, zooals vroeger de man met den baard 't kon....

Beneden, in vaders grooten Bijbel, ligt een rood vloeipapier. Daarin is zorgzaam opgeborgen een briefje met een krabbelpoppetje aan den eenen, met krabbelletters aan den anderen kant: ‘Dit is van Peerke Covents, dat ben ik. Dag!’

Soms wordt dat briefje tevoorschijn gehaald.

‘Wat 'n lief jongetje moet dat toch geweest zijn,’ zegt moeder.

‘Wat is 't al weer lang geleden. De tijd vliegt,’ zegt vader.

Dieuwe luistert.

--------------

De tijd gaat voort.

Om de steunbeeren van den tuinmuur achter ‘Den Ravenburg’, draait de beek geduldig verder. De rimpeltjes op 't effen water, ze lijken wel heel even een stille vriendelijke glimlach, ze lijken soms wel een trekje van scherpe, vlijmende pijn.

't Is er stil, nog stiller dan voorheen.

De jongens komen er niet meer.

Ze spelen nu hun oude, wilde spel van vroeger ergens anders. Dieuwe maakt z'n mooie verzinsels als altijd, maar van oorlog en vechten en doodslaan spreekt hij niet meer.... En op het mooie plekje achter ‘Den Ravenburg’ dat niemand wist dan zij, komen ze niet meer.

Waaròm ze er niet meer komen, weten ze eigenlijk niet goed.

[p. 184]

Maar ze doen het niet.

Dat plekje wekt in hun jongensharten een vreemden stillen eerbied.

‘Kom maar, plekjes genoeg,’ zegt Dieuwe.

--------------

De tijd gaat voort.

De groene gordijn achter het raam van het jongetje hangt verzakt en half verteerd voor de doffe ruiten.

De stille huizen langs de beek staan met hun stoffige, geelgrijze vensters over het langzaam voortdrijvende water te staren, als met oude, peinzende oogen, moe van een heel, héél lang leven.

Ze droomen voort van oude dagen en oude geschiedenissen, die ze beleefden, waarvan nu niemand meer iets weet, waaraan nu niemand ooit meer denkt.

Ze droomen voort.

Nu is er wéér een nieuwe geschiedenis, die ze bewaren. Eens zal er een tijd komen, dat niemand haar meer weet, dat niemand meer aan haar denkt, dan de oude huizen alleen.

Dat is de geschiedenis van: Den arme Peerke en z'n vroolijke kameraden.