De geschiedenis van de Arya Dewaker-scholen

[p. 11]

Hoofdstuk 1 De komst van Hindostanen naar Suriname

Na de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 was de vraag naar arbeiders op de plantages nog steeds groot. Nieuwe werkkrachten moesten de taken van de slaven overnemen. Contractarbeiders werden gehaald uit China, Brits-Indië (India) en Nederlands-Indië (Indonesië). In oktober 1853 kwamen de eerste Chinezen naar Suriname. De Brits-Indische contractarbeiders kwamen in juni 1873 en tenslotte de Javanen in 1890 uit Nederlands-Indië.

Gezicht op de haven van Paramaribo
Bron: http://www.geheugenvannederland.nl

Vanuit de Surinaamse zijde (in feite de Nederlandse, omdat Suriname in die tijd een kolonie was van Nederland) had het aantrekken van deze arbeiders een economische en een politieke dimensie.

Economisch omdat men arbeidskrachten nodig had voor de plantages. Politiek omdat in juli 1873 het staatstoezicht op de slaven werd beëindigd en daarmee de afschaffing van de slavernij formeel een feit werd. De contractarbeiders namen de taken over van de al tien jaar eerder vrijverklaarde slaven, die voor een groot deel naar de stad waren vertrokken.

[p. 12]

1.1 De Brits-Indische contractarbeiders

Na een reis van drie maanden zetten op 5 juni 1873 de eerste Brits-Indische immigranten voet aan wal in Suriname. Zij kwamen met het zeilschip de ‘Lalla Rookh’ (letterlijk: roze wang), met aan boord 399 mensen.

De Lalla Rookh
Bron: http://www.ssplprints.com

Tussen 1873 en 1916 kwamen ongeveer 34.000 Hindostanen naar Suriname, waarvan ongeveer 11.000 weer terugkeerden naar India.

Het grootste gedeelte van de immigranten kwam als contractarbeider. Daarom wordt deze groep ook wel kantraki's genoemd. De bedoeling was na een tijdelijk verblijf terug te keren naar het land van herkomst. Vaak waren het de negatieve omstandigheden in eigen land die de contractant in spé ertoe dreef in te gaan op de verhalen van de ronselaars. Het waren verpauperde boeren, landlozen, landarbeiders en mensen met familieproblemen die in Suriname een nieuw begin zagen. Een toekomst die begon met een schone lei in het ‘land van Shri Ram’. Zo werd Suriname namelijk gepresenteerd. Shri Ram is een incarnatie van God Vishnu, één van de goddelijke principes van de drie-eenheid van het hindoeïsme. Maar dat de ronselaars de situatie te rooskleurig deden voorkomen, zouden ze pas ontdekken wanneer het te laat zou zijn.

[p. 13]

Brits-Indische contractarbeiders (kantraki's) voor het zogenaamde koelie-depot
Bron: http://www.geheugenvannederland.nl

In wezen was het systeem van contractarbeid een verkapte vorm van slavernij. De arbeiders werden voor een periode van vijf jaar onder erbarmelijke omstandigheden tewerk gesteld op de plantages. Er waren ontoereikende medische voorzieningen, een karig loon, barakken om in te wonen en een tekort aan vrouwen uit de eigen groep. Na beëindiging van het contract konden ze kiezen voor verlenging of voor terugkeer naar India. De nare ervaringen van de heenreis op de boot waren voor velen niet echt voor herhaling vatbaar. Tijdens de overtochten braken namelijk ziektes uit en gezien de weinige medische voorzieningen, kregen niet alle opvarenden de haven van Paramaribo uiteindelijk te zien. Ongeveer tweederde van de Brits-Indiërs of Hindostanen kozen dan ook voor Suriname, gezien de ‘voordelen’ die aan een eventueel permanent verblijf waren verbonden: land in eigendom of in pacht en een geldbedrag van honderd gulden voor eigen onderhoud. In de beginfase van hun bestaan in Suriname leefden de contractarbeiders gescheiden van de Europese en Creoolse bevolkingsgroepen. Het feit dat ze nog niet gewend waren aan hun nieuwe omgeving en de vijandelijke houding van de ex-slaven naar hen toe, zorgden voor een isolementspositie. Maar tegelijkertijd zorgde dit ook voor een sterke groepscohesie.

[p. 14]

Enkele andere factoren die hieraan ten grondslag lagen, waren de lage maatschappelijke status die werd toegekend aan het werken op de plantages, de juridisch geïsoleerde positie van deze groep arbeiders in Suriname (er was speciale wetgeving voor deze contractarbeiders), de gemeenschappelijke erfenis van taal, religie en gewoontes en het negatieve beeld dat andere groepen van de nieuwkomers hadden.

Een kijk in de scheepsruimte
Tekening: Albert Roessingh
Bron: http://caraibischeletteren.blogspot.com

Van de 34.000 Brits-Indiërs die naar Suriname kwamen, was tachtig procent hindoe. Ze kwamen voornamelijk uit Bihar en de United Provinces (Uttar Pradesh). Het percentage moslims was gering: 18%, voornamelijk uit Punjab. In 1929 werden twee religieuze verenigingen opgericht: de Sanatan Dharm en de Arya Dewaker.