Tranen van niemand

[p. 5]

VOOR YPE

[p. 9]

De erfgenaam

Wees maar niet bang, wat kan je gebeuren. Zelfs al zou je het willen, Stephan, dan zul je nóg de armoede niet leren kennen, omdat wij er zijn, je oom en tante.

Wees ons dankbaar Stephan, wij hebben samen met onze ouders en de hunne voor je gezorgd, ook als je niet wilde, hebben we vuile handen voor je gemaakt. En met die vuile handen kochten we zilver, schilderijen, huizen; smetteloos zullen ze zijn, niets zal je daaraan herinneren, als wij je die aanreiken bij onze dood. Kom Stephan, wees lief voor ons, wettige erfgenaam.

Als je het bent, zullen we weten waarom. Als je het niet bent, zullen we elkaar zeggen wat we van je vinden, zullen we je vervloeken, maar blijf je toch die wettige erfgenaam, al was het alleen maar, omdat we het onze naam niet aan zullen willen doen, dat je het niet zijn zou.

Zit rechtop Stephan aan ons familiediner en praat met je tafeldame, zoals wij dat van je verwachten. Word je moe? Kijk dan naar die kast tegenover je, die wil je toch hebben, nietwaar? Of vergissen we ons daarin?

Kom, geef toe Stephan; glimlach vriendelijk, het geeft niet wat je denkt, als je maar luistert en niet afdwaalt van wat dat schaap naast je tegen je zegt.

[p. 10]

Geef haar de groente aan, kijk naar die kast, zij ziet hem ook; ze weet wat ze wil, Stephan, beter dan jij misschien?

Waar denk je aan, zie je hoe ze naar je kijkt, heb je begrepen waarom we haar gekozen hebben op ons familiediner, of geloof je werkelijk, dat we haar uit edelmoedigheid vroegen.

We waren het niet helemaal eens of we haar tegenover je, of naast je moesten zetten. Ik merk dat ik ongelijk had, ze had toch aan de andere kant van de tafel moeten zitten, en face is ze mooier en schept ze meer verplichtingen; dat is je zwakke punt Stephan, ik had eraan moeten denken.

Kijk, zie je hoe ze je antwoordt, ze heeft zes zinnen om uit te kiezen, die zes manieren zijn haar geleerd. Dat hebben we jou ook geprobeerd bij te brengen, al weet je nu niets terug te zeggen. Vreemd, het blijkt jouw charme voor haar te zijn, dat hadden we niet kunnen weten.

Onze tijd is nog niet voorbij Stephan, je had ongelijk, kijk hoe je lacht om een van haar gemeenplaatsen.

Bedenk hoe goed het voor je zijn zou, erop te kunnen vertrouwen, dat ze die altijd zal weten, als het van jullie verlangd wordt. Bedenk hoe dankbaar je haar zult zijn.

Ze heeft haar best gedaan voor ons Stephan, ik herken het parelcollier van haar moeder, er zijn geen moeilijkheden, zij zou het haar niet geleend hebben als die er waren.

Ik herken zelfs de smaak van haar moeder in het turquoise, dat ze voor vanavond koos.

Jij houdt niet van die kleur Stephan, ik weet het, maar zonder dat je het je zelf erkennen zult, zal het Satin. Duchesse je een gevoel van behaaglijkheid en vertrouwen geven.

De wijn draagt daarvoor zorg, dezelfde wijn misschien bracht mij in dit huis destijds, en ik zal ervoor zorgen, dat ook jij niet ontkomt. Stephan, kijk naar het bord waarvan je eet, al vind je het lelijk. Heb je bezwaren tegen een auto, zij niet Stephan, zij helemaal niet, kijk maar.

It heb overal voor gezorgd, het was niet moeilijk haar dom

[p. 11]

te noemen, ik deed het zelfs van harte, al streelde het me jou haar te horen verdedigen.

Ik ken je Stephan, ik heb me aan jou aangepast. De inzet is die van een vrouw, die jou kreeg op te voeden in plaats van de kinderen, die ze had willen hebben; onderschat dat niet Stephan. Die vrouwen hebben niets te verliezen, zelfs geen liefde; al maakte ik je tot wie je nu bent.

Al legde ik het zaad in jou, dat je afhankelijk maakt van onze kristallen glazen en ik geef toe, dat ik het dagelijks heb moeten verzorgen tot het wortel schoot en schriel en nietig in je wakker werd, maar net voldoende om je leven ervoor in de waagschaal te willen leggen, zoals ik destijds, kijk maar wat je doet.

Langzaam richt je je tot haar alleen, langzaam verdwijnt dat zoeken naar afleiding uit je ogen, als je naar de anderen kijkt. Je doet je best, je wordt beloond, ze lacht met je mee. Wordt niet overmoedig nu Stephan, heb ik niet geprobeerd het keurslijf zo passend voor je te maken, dat je je daar nooit toe zou laten verleiden? Wees kritisch nu: en ga te werk volgens de methode, die bij je hoort, sober, maar áls je wat zegt, moet het doordacht zijn en opwegen tegen die woordenstroom van haar kant, waarin geen vondsten en geen fouten.

Ga niet zelf vertellen, maar luister naar haar, laat haar in onzekerheid, maar net voldoende om haar niet te laten denken.

Kijk naar de manier, waarop ze haar haar gekamd heeft, daar hou je wél van Stephan, kijk!

Ja, zelfs wat je nu doet mag, Stephan, span met haar samen tegen ons, vindt ons oud en dwaas en hypocriet, en denk vooral een medestander in haar te vinden. Zij zal je wel verraden als ze je gevangen heeft. Het gaat goed Stephan, lach maar geheimzinnig, zij kijkt wel uit het niet zo te doen, dat ze ons niet zou kunnen bedanken voor deze avond zonder haar gezicht te verliezen.

Stephan, vergis ik me of kijk je werkelijk gelukkig, vertel

[p. 12]

Stephan, wat zie je, waarom kijken je ogen zo wonderlijk ver weg, dat kan toch niet door haar? Door die blauwe nietszeggende ogen, die dunne fantasieloze mond; Stephan, het is toch onmogelijk, dat jij daar niet doorheen zou kunnen zien?

Stephan, ze lacht naar de kast, naar je dubbele naam, Stephan, ze heeft geen recht zo te doen.

Haar vader werkte voor dat parelcollier, haar moeder maakte, dat ze weet hoe haar mes en vork te gebruiken, niet zij, zij zou nooit op de gedachte gekomen zijn, ze weet niet wat werken is. Stephan, daar kun je niet in geloven, kijk naar de werkelijkheid Stephan, ze ziet je niet, je bent een naam voor haar, een persianerjas, de belofte aan haar moeder, het middel om de trots van haar vader te doen groeien. Stephan, ze zal je verachten, omdat jij je erfgenaam niet zult kunnen behandelen zoals ik, ik weet het toch, kijk me dan aan, het levend bewijs voor wat ik zeg, zit hier aan het einde van deze tafel.

Hou op, kijk niet zo dwaas verliefd, loop weg, en kom, dan zal ik je vertellen, waarom je het niet moet doen, of laat je oom het dan zeggen. Jullie zijn van dezelfde soort. Hij heeft alles geprobeerd, me uitgelachen, gepraat, hij heeft zijn best gedaan om dit waanzinnige plan niet door te laten gaan. Hij ziet het ook gebeuren, ánders dan ik, beter waarschijnlijk, je gaat hem ter harte, hij zou die kast voor je in stukken willen zagen, als hij je ermee helpen kon.

Omwille van hem Stephan, bedank me niet voor deze avond, al is het misschien de eerste keer, dat je me oprecht bedankt, en lach mij en haar uit als je buiten komt.

Ga naar een van die dochters van slagers, van kruideniers, een van die meiden, die ik zo verfoeid heb, doe wat je wilt, maar breng haar niet naar huis vanavond.