Paraenesis politica of politijcke onderwijsinghe tot dienste van alle menschen om te gebruicken maticheyt in voorspoet, en stantvasticheijt in teghenspoet (1614)

Paraenesis politica of politijcke onderwijsinghe tot dienste van alle menschen om te gebruicken maticheyt in voorspoet, en stantvasticheijt in teghenspoet

(1614)–Johan Baptista Houwaert– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Vorige Volgende



[Folio **1v]
Lof-dicht,
Ter eeren des Autheurs, ende een Aen-radinge tot het profijt'lick lesen deses Boecx. EEn Krijghs-man onversaecht als hy in oorloch bloedich Aenveerd, en treckt te veld' teghen sijn vyand moedich: Besonder als hy siet, dat sijn party hem stelt Met weer en Wapens veel cloeckmoedich in het veld't. Soo sal hy Wapenloos, sijn Vyant niet besoecke: Maer hem seer wel versien met Wapens, als die cloecke Krighs-helden doen altoos: op dat sy niet int sandt Met schande blyven doot of wijcken haer vyandt. Ia sullen tot dien eynd' voor eerste wel neerstich leeren, Dat sy die Wapens blanck wel weten te useèren: Op datse niet en staen als David int harnasch Van Sauel, en niet cost ghebruycken op sijn pas. Alsoo ghy menschen kindt hebt ghy hier oock te strijden Met veel Vyanden wreed't, die u aen alle syden Soecken te krencken vel, en brenghen in verdriet, Soo ghy u niet in tijts met Wapens wel voorsiet. Insonder sijnder Twee, die u seer cloeck bespringhen, Somtijts door listicheyt, seer sterck sy u omringhen, Somtijts oock met ghewelt seer wreed't u vallen aen. Dat ghy naeu inden strijdt door cloeckheyt coont bestaen. Ten sy dat ghy seer wel u Wapens coont ghebruycken, En u oock hebt voorsien op al haer loose stucken, Daers' u met comen aen, en soecken in het Veld't V onder haer ghebiet te brenghen met gewelt. Op dat ghy beter moeght u teghen dees Vyanden Opmaecken en voorsien, en staen als die Valyanden Soo sal het noodich sijn, dat ghyse wel door siet, En haer wel kennen leert, die staen nae u verdriet. D'een wort dan int latijn ghenoemt Intemperanti. De ander insghelijck noemtmen oock Inconstanti, De eene wort ghestelt tegen die Maticheyt. De ander steltmen oock teghen Stantvasticheyt. Begeert ghy dan te recht dees u vyanden kennen Soo moet ghy dees autheur te lesen u ghewennen Daer sult ghy recht bespien wat Wapen, en geweer Sy bruycken: daerse u altoos mee gaen te keer. Baptista sal u oock seer aerdich-lijck verclaren, Wat teghenweer ghy moet ghebruycken int beswaeren. Hoe ghy die Wapens oock te recht ghebruycken moet, Om te beschermen fris u leven ende u goedt. Als u bespringen wreedt des Werelts boose wercken, Venus met haer ghespuys en Bacchi droncken Clercken,
[Folio **2r]
Die u met haer Wellust altoos comen aenboort, En rusten niet aleer voor dat ghy zijt versmoort. Soo ghy u in dees' strijdt niet wel coont tempereeren, En goede mate houdt in Voorspoet te useeren: Ick sie niet hoe ghy sult mate in Teghenspoet Dan houden met ghedult als u veel quaet ontmoet. Daerna soo ghy versocht wort van de deucht te wijcken, Door veel beloften schoon en S'werelts qua practiquen. Iae soo-men u begost te tasten aen u goedt, Oft dreyghde u seer wreed't te tasten aen u bloedt. Oft op ander manier u altoos vallen lastich; Hebt ghy dan niet gheleert te houden u stantvastich, En tot den eynde toe volharden in de deucht, Soo mist ghy dan noch wel Eeuwich des Hemels vreucht. Dat ghy dan moeght bestaen in dese boose daghen, En lichtelijck ontgaen ws vyants erghe laghen. Die u aen alle kant veel felle wonden gheeft, En rust niet, voor dat d'een d'ander verwonnen heeft. Soo ghy dan in dees staet wilt overwinner wesen, Volcht Houwaerts goede raet, en wilt dit boecxken lesen: Hy sal u met Godts woort verstercken in den strijt Dat ghy Stantvastich blieft, en mate hout altijt. Hy sal u dit oock mee door veel exemplen leeren, Van Keysers Coninghen groot, van Princen en van Heeren, En Philosophen wijs, Poëten cloeck van gheest, Iae ander menschen veel die Heydens zijn gheweest. Ghy sult seer naeckt en claer hier sien hoe dese helden, Haer eertijts teghen dees vyanden cloecklijck stelden, Altoos hebbens gehadt, in Voorspoet Maticheyt, In Teghenspoet Gedult, in deucht Volstandicheyt. Hy wijst u mede aen exemplen veellerhande, Hoe dat verscheyden lien ghecomen zijn te schande, Door dat sy gheenen Maet hielden in haer Voorspoet En waren Inconstant alst ongheluck haer groet. Maer t'is onnoodich hier exemplen te verhalen Dewyl dat dees Autheur uyt zijn Poëtsche salen Met soeter melody, en grooter aerdicheyt, V die voor ooghen stelt, als van my wort gheseyt, Soo dat ick tot de Zee gheen wateren wil brenghen, En mijn doncker verstant onder dit licht vermenghen, Wil oock niet te vergeefts mijn tijt verslyten hier, En met onnoodich schrift becladden het pampier, Een yder sal dan hier van my ghebeden wesen, Dat hy doch coopen wil dit Boeck en neerstich lesen En dat zijn profijt: op dat hy mach bestaen, Als dees partyen wreedt hem heftich vallen aen. Door Ioannem Hichtummannum bedienaer des H. Euangeliums.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Johan van Hichtum