|
| |
| |
| |
[Onder meer woorden, die Aurelius verheuen]
LABORE ET CONSTANTIA.
Onder meer woorden, die Aurelius verheuen
Tot Commodo zijnen sone heeft ghesproken,
Heeft hy hem dees instructie ghegheuen,
Wat tijts eer Zijn ooghen waren ghebroken.
Ick vermaen v, sone, uyt beneuolentie,
Met woorden, t'gheen dat ick in tweentsestich iaer
Beuonden hebbe door experientie.
En want ghy noch ionck en slecht zijt voorwaer,
Soo eest wel redene dat ghy ghelooft die daer
Out zijn, als ick ben, eer ghy comt in t'verdriet.
Want om dat wy Princen zijn spieghels claer,
(Oft behooren t'zijn) eest dat elck op ons siet,
En wy en besien nochtans ons seluen niet.
Heden oft morghen suldy in grooter weyrde
Het Keyserijck van Roome heriteren.
En ghy sult meynen heer van hemel en eyrde
Te zijne, als ghyt sult gouverneren.
Maer wist ghy wat sorghe en last het commanderen
Met bringht, ick sweir v, ghy soudt hun in t'ghemeene
Al t'samen veel lieuer obedieren,
Dan eenen commanderen alleene.
Den last van gouverneren en es niet cleene.
| |
| |
Ghy peyst, mijn sone, dat ick v laten = sal
Een groot heere, om dat ghy het Keyserijcke
Sult gouverneren, met d'ondersaten, = al
Sonder voorsichticheyt, wijsheyt, oft practijcke:
Dwelck soo niet en es. want die Republijcke
V ionst maer alleen en heeft te verweruen,
En ghy en cont hunluyden alghelijcke
In egheender manieren ghederuen.
Die liefde van t'volck es meer weyrt dan veel eruen.
Ghy peyst dat ick v groote tresooren
Achterlaten sal, met veel goets en renten:
Dwelck weynich zijn sal, soo ghy sult sien en hooren.
Want al die Princen en superintendenten,
Die hun herten stellen op die presenten,
En op ouervloedighen rijckdom verblinden,
Hebben luttel vrienden tot hun commandementen.
En Princen die hier hebben vele goede vrinden,
Daer en salmen niet veel schatten by vinden.
Ghy peyst dat ick v laten sal bouen desen,
Dat v al subject zal zijn cleyn en groot:
Maer dit en sal certeyn oock alsoo niet wesen.
Want die Prince die hem wilt wachten vande doot,
En zijn eere vermeeren in t'swerelts conroot,
Behoort hem meer naer t'volcx ghesintheyt te voeghen,
Dan die borghers hun hooren te voeghen door noot,
Naer t'sPrincen ghesintheyt en ghenoeghen.
Want t'es beter dat een hooft, dan veel wroeghen.
| |
| |
Om dat ghy, ô mijn sone, hebt gheignoreert
Wat die waerheyt es tot desen termijne,
Soo en sal v die loghen (die menich trompeert)
Niet aendoen eenich verdriet oft pijne.
Want ghy niet en weet wat strijdt bringht ten ruwijne,
Soo en sal v d'orloghe niet vernoeyen.
Om dat ghy niet en weet wat rust' plach te zijne,
Soo en sult ghy d'onruste niet verfoeyen.
Sulck weet wat pijn es, als hy ghevoelt de roeyen.
Want ghy ignoreert wat vrienden te zijn plegen,
Soo en sult ghy v vijanden niet zijn verwachtich.
En waert ghy tot die ruste gheneghen,
Ootmoedich, deughdelijck, en waerachtich,
Ghy en soudt niet alleen ontsegghen voordachtich
Het Keyserijck van Roome, met zijn partijen;
Maer daer en bouen soudt ghy onsachtich
Den vader (diet v laet) vermalendijen.
Veel menschen in hun qualijck-vaert verblijen.
Ick wil wel dat ghyt weet; ende en weet ghijs niet,
Segh'ickt v: Als ick v mijn Rijck sal achterlaten,
Dat ick v gheenen rijckdom, maer wel verdriet
En armoede laten sal tot uwer onbaten.
Gheen ruste, maer arbeyt onder die lantsaten.
Gheenen peys, maer crijgh: gheen vrienden, maer vijanden:
Gheen vreucht, maer druck, en uytermaten
Grooten hooftsweir in al die landen.
Die hooghen staet aenveyrt, vetert hem in banden.
| |
| |
Ick adverteer v, dat die groote = solaesheyt
Die ghy meynt te vinden in t'swerelts balgije,
Niet en es dan ijdelheyt en bloote = dwaesheyt,
En een wel bekende spotternije.
Ick heb hier langher gheleeft dan ghije,
En heb van als meerder experientie,
Nochtans heb'ick bespot gheweest als d'onvrije:
V en sal niet min gheschien in mijn absentie.
T'es const t'lant regeren sonder reprehentie.
Als ghy (ghelijck een gheluckich Prince)
V rijck sult meynen gouverneren in vrede,
Soo salder opstaen in eenighe Prouince,
T'zy in Asia oft Africa, tweedrachtichede.
Oft ghy sult verliesen een slot oft stede;
Om welck slot oft stadt te assigieren,
Sult ghy grooten cost, en veel volcx mede
Behoeuen, om dat weder te recouureren.
Hy crijght wel teghenspoet, die meynt gauderen.
Als ghy sult meynen ontallijcke vrinden
Te hebben, sullen v vijanden maken verbont
Om v t'ouervallen, en om te schinden
V Keyserijck tot inden calen gront.
V vrinden en sult ghy met eenen lachenden mont,
Noch met alle vrientschap niet connen ghehouwen:
En v cracht niet connen gheschouwen.
Zy zijn dwaes, die hun seer op vrinden betrouwen.
| |
| |
Als ghy sult meynen in volmaeckte vreught = zijn,
Zal v eenich ongheluck onversienst bespringhen.
Want als die Princen aldermeest verheught = zijn.
Soo sal hun iemant quade tijdinghe bringhen.
Want ghemeynlijck die goede tijdinghen
Comen selden, en zijn meest gheloghen:
Naer quade maren en derf ons niet verlinghen,
Want zy alle uren comen ouver ghevloghen.
Die hier in vreughden meynt leuen, werdt bedroghen.
Als ghy door v gheluck en prosperiteyt
Sult meynen volbringhen al v ghepeysen;
En sult meynen te leuen in vrijicheyt,
En sult ghy door nootsaeck niet vyt moghen reysen:
Want goede Princen uyt haer palleysen
Niet gaen en moghen daer die jeught hun treckt,
Maer zy moeten hun voor die werelt veysen,
En gaen daer haer deucht en eere toe verweckt.
Die zijn sinlijckheyt volght, die houtmen suspeckt.
Als ghy meynt dat niemant op v en sal spreken,
Om dat ghy sult zijn een groot potentaet,
Sal t'volck meest verhalen v ghebreken.
Al en dreygtmen die Princen niet metter daet,
Men murmureert daer teghen vroegh en laet,
Ghenomen dat den Prince niet en misquame
Aen zijnen persoon, soo spreken zij van hem quaet,
En bevlecken metter tonghe zijnen name.
T'es quaet comen in een quade fame.
| |
| |
Als ghy meynt voldaen te hebben v dinaren,
Sullen zy v van nieus weder molesteren.
Want t'es een coustuyme van ouer veel iaren,
Dat die metten Princen veel conveseren,
Daghelijcx aen hun iet suppliceren
Voor hun vrienden, als zy versien zijn alvoren.
Want alle die te hove prosequeren.
Hebben meest hun eere en schaemte verloren.
Die veel dienaers heeft, heeft veel verdriets en thoren.
Alsmen besitten moet het Keyserijcke
Van Roome, met soo grooten doleur
En weet ick niet wat sot, ouer dees Republijcke
Soude willen wesen Prince oft Gouverneur.
Want ghenomen dat iemant es possesseur
Van t'Rijck (segh' ick) dat rust tot zijnder vromen,
Onghelijck meer weyrt es, die hem deur
T'gouvernement vanden Rijcke werdt benomen,
Dan die vreught die hem daer voor can comen.
Waer t'Keyserijck van Roome soo ghereguleert,
Ghelijck dat was in voorleden termijne;
Het waer noch een eere voor diet regeert,
Al es t'gouverneren een groote pijne.
Maer t'es wel verandert, voor dat plach te zijne.
T'es soo vol boosheyt, en soo vol tyranden;
Dat ick hem wijser houwe ten sijne,
Die dat bespottende es met schanden,
Dan die met eeren meynt regeren die landen.
| |
| |
Dat ghy sekerlijck wist wat Roome weyrt = es,
Dat ghy wist hoe luttel deught dat Roome vermach:
Wist ghy hoe sorghlijck dat den scepter en sweyrt = es
Te vueren, ick sweir v dat ghy soudt vreesen den dach
Datmen v croonen soude, en soudt nemen verdrach.
Al es Roome seer wijt in d'omme keeren,
(Eylaes) t'es nu gheheel ijdel, voor dat plach
Te zijne, van deughdelijcke borghers met eeren.
Goede borghers zijn beter dan groote heeren.
Te Room' zijn lantsaten in grooten ghetale,
Maer sonder ghetal zijn daer die vitien.
In een maent tijts soumen wel altemale
Die steenen tellen van d'edifitien,
Maer al die grouwelicke malitien
Die en soumen in duysent iaer niet tellen,
En die onsprekelijcke quade conditien
Waren my onmoghelijck te vermellen.
Meest elck mijdt den padt der deught, en gaet ter hellen.
Ick sweir v by mijn Keyserlijcke croone,
Als ick t'Roomsch rijck begonst te gouverneren,
Dat ick die vervallen mueren inidoone
Van Roome in drij iaer al dede repareren:
Maer ick en heb niet connen reformeren
In twintich iaeren mijn ondersaten:
Ia als ick die waerheyt moet decouvreren,
Niet eenen cleynen hoeck van eender straten.
Selden wilt iemant zijn quaet leuen laten.
FINIS.
|
|
Auteursrechtvrij