|
| |
| |
| |
[Dese notable vroede sententien]
Dese notable vroede sententien
Heeft Phalaria in zyn brieuen gheschreuen
Om dat die Princen met diligentien
Daer naer wysscycken souwen leuen.
Die particulier vrientschap, die de Princen
Den eenen meer dan den anderen bewijsen,
Maect veranderinghe inde Prouincen,
En doet dicwils twist en discoort oprijsen.
Om dieswille dat die Princen prijsen
Den eenen, en den anderen verlaten,
En met d'een meer, dan met d'ander, verjolijsen:
Maken zy dat veel menschen d'een d'ander haten.
Door den grooten haet van die lantsaten,
Comen quade ghepeysen, en qualijck spreken:
En door quade woorden, die niemant en baten,
Comt dat zy hun leedt metter daet dan wreken.
Somma, als een Prince wilt versteken
D'een meer dan d'ander, t'zy arm oft rijcke;
Sal hy tweedracht maken, en accoordt breken,
En t'vier doen blaken in zijn Republijcke.
| |
| |
Die Princen behooren sorghfuldichlijcke
Te verjaghen d'oproerighe mans en vrouwen:
Om dat die muytmakers in gheene wijcke
Die stille lantsaten oproeren en souwen.
Want als t'volck hem opheft in die lantdouwen,
Soo sal die begheirlijckheyt ontwecken,
Ghiericheyt sal wassen, en t'recht sal flouwen;
Cracht en ghewelt sullen hun ontdecken.
Die roouers die sullen om t'lanxcste trecken,
Luxurie domineert dan met vrolijckheyt;
Tyrannije verthoont haer in alle plecken,
En tracteert die goede met cruweliteyt.
En elck verheught dan, metten cortsten gheseyt,
Te leuen in eens anders prejuditie,
En soect zijn eyghen bate: want hoe boose feyt,
Men doetter recht ouer, noch justitie.
En veel menschen soecken (uyt malitie)
Oproer te maken, om t'lant in verstranghen
Te bringhen, door ghiericheyt en ambitie;
Oft om in tourbel water visschen te vanghen.
| |
| |
Die dan niet alleene, daer zy naer verlanghen
En verliesen, maer daer met hun eyghen goet.
En want zy wel en te recht ontfanghen
Loon naer hun werck, werden zy somtijts vroet.
T'es voor een ghemeynte gheluck en voorspoet,
Als fortune hun draeght sulcken fauveur,
Dat zy hunluyden door haer gratie doet
Hebben eenen gheluckighen Gouverneur.
Want die ondersaten crijghen hier deur
Dicwils alle t'ghene dat zy begheiren:
Oft als die lantsaten leuen in ghetreur,
Crijghen zy door hun dat zy vreesen t'ontbeiren.
Al dat die edele Princen sweiren
Ander Princen, t'zy vrienden oft vijanden,
Dat moeten zy hun houwen sonder deiren,
En haer vroomheyt bethoonen voor alle verstanden.
Die den scepter werdt ghestelt in handen,
Moeten die grootheyt van hun lant en persoonen,
Mitsgaders oock die menichte vanden
Ondersaten, openbaerlijck bethoonen.
| |
| |
En bouen al behooren zy te croonen
Die Raetsheeren die zy houwen in hun houen,
En d'autoriteyt en grauiteyt verschoonen
Van hunnen Raet, om datten elck sou louen.
Die wijse behooren niet te zijn verschouen,
Om een Prince te kinnen aen zijn habijt propijs:
Maer behooren te sien, en te prijsen daer en bouen,
Daer hy aen haelt goeden raet en aduijs.
Men sal die wijse gheuen loff en prijs,
Die niet ghierich en zijn om schatten te vergaren;
Noch wankelbaer als een beuende rijs:
Maer men sal die vrecke verachten, die t'goet sparen.
Want die mensche die hier wilt bewaren
Zijn ghelt, es ongheluckich in zijn leuen;
En hy en weet niet waert naer zijn doot sal varen.
Wel hun die t'ghelt winnen, en weder uytgheuen.
Om dat fortune es meestersse verheuen
Van alle dinghen in t'swerelts percken:
En om dat haer werden toegheschreuen
Die goed, en oock die quade wercken;
| |
| |
Soo en can niemant (t'zy leecke oft clercken)
Hem seluen op eyrterijck gheluckich achten,
Dan daermen gheen droefheyt en can aenmercken,
Als fortune thoont haer uyterste crachten.
Want t'es wel een cloeck vroom man van machten
Die de fortune niet en can verwinnen,
En die door swaermoedighe ghedachten
Hier niet saen en werdt beruert van sinnen.
Prijsen wy iemant die daer can rinnen
Op zijn vijanden met zijn goede lance,
Daerom en willen wy niet bekinnen
Dat zijn penne es vol van plaisance.
En schrijft zijn penne met accordance,
Daerom en heeft hy gheen eloquentie:
En al sprack hy met goede contenance,
Daerom en heeft hy gheen groot scientie.
Al waer hy gheleert, en volder excellentie,
Daerom en heeft hy gheen goede fame:
En al hadde zijn fame preferentie,
Daerom en es zijn leuen niet goet en eersame.
| |
| |
Wy zijn verbonden, al zijn wy onbequame,
Te onderhouwen veel goede wetten:
Maer wy en zijn niet verbonden by name,
Iemants leuen te volghen, om ons te besmetten.
Daer en es voor die Rechters noch cadetten
Gheenen quaderen staet noch offitie,
Dan veel menschen te bringhen inde netten,
Oft te corrigeren hun vitie.
Alle menschen van goede conditie
Behooren dusdanighe staten te vliene
Als een peste, vol van malitie.:
Want t'es quaet eens anders ghebreck te verbiene.
En den haet es veel meer t'onsiene,
Diemen den Rechters draeght door afjonst en spijt:
En hy staet oock in vreesen wel thiene-
Mael meer, dan de ghene die de straffinghe lijt.
Die goede vrienden heeft, heeft vele altijt:
Want veel vrienden seere hulpen connen:
En connen zy niet ghehulpen metter vlijt,
Soo eest dat zy haren vrient voordeel jonnen.
| |
| |
Want volmaecte liefde werdt ontbonnen
Door lanckheyt van tijde onder de goede:
Zy doet den meesten arbeyt die onder der sonnen
Ghedaen werdt, nochtans en werdt zy niet moede.
Hoe wel dat hier dicwils die vroede
Vele verliesen, door die stranghe nopen
Vande fortune, met teghenspoede;
Soo en moghen zy daerom niet wanhopen.
Want als den tijt ten eynde gaet open,
Naer zijn ghewoenlijcke maniere,
Comen zy als een slecke weder opghecropen,
Door hulpe vanden vrinden goedertiere.
Maer menschen die hooveyrdich zijn en fiere,
Die comen ghemeynlijck ten ruwijne:
Oft zy moeten anderwerf met dangiere
Gheholpen worden met bitter medecijne.
Dus moeten zy lijden dobbel pijne:
Want zy door teghenspoet moeten leeren
Soberlijck leuen tot alle termijne:
Daerom eest goet ten haluen weghe omkeeren.
| |
| |
Al excuseren zy som borghers oft heeren,
Die hier misdoet, t'es claer dat hy straffe verdient.
Want die een ander bringht in t'verseeren,
Behoort ghestraft te zijne, al waert ons vrient.
Want eest dat hy seer grammelijck ghesint
Iemanden misdoet subijtelijcke,
Hy doet qualijck: maer hy es noch meer verblint,
Misdoet hy met opset arme oft rijcke.
Die alle dinghen doet in t'publijcke
Met oorden en reden, die en es niet rebel.
Maer dat dit swaer om doen es, es autentijcke,
Behaluen voor ghesette mans, en niemant el.
Zy ouerlegghen d'inconvenienten soo wel,
Dat zy seer qualijck van al hun saken,
(Al vereysschen zy expeditie snel)
Een eynde vlijtich connen ghemaken.
Dus moeten die Regenten, met corter spraken,
Hun sorghfuldich en nerstich wachten
Van twee dinghen, die de wijse laken:
Te ras, en te traech zijn, by daghe by nachten.
| |
| |
Maer d'erghste es te ras zijn, wilt hier op achten:
En als wy te spade ghedelibereert = hebben;
Verliesen wy, oft men neemt ons met crachten,
Tghene dat wy souwen gheconquesteert = hebben.
En als wy te ras gheauiseert hebben,
Verliesen wy dat wy hadden inde hant;
Oft dat wy souwen ghecouvreert hebben,
Tzy rijcken, steden, juweelen, oft pant.
Dien menschen die haestich zijn en inconstant,
Die vallen daghelijcx in groot verdriet.
Al schijnen die weghen schoon effen lant.
T'es quaet rijden voor die niet om en siet.
Want al mijtmen hem, soo eest wel gheschiet,
Datmen valt in eenich inconvenient.
Hoe veel te meer dan, die hun en mijen niet,
Vallen onversinst in allendich torment?
Al waren wy al in t'swerelts convent
Gherne gheluckich, niemant en sal verweruen
Desen naem, dan een constenaer excellent,
En die exempel achterlaet om wel te steruen.
FINIS.
|
|
Auteursrechtvrij