De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Ahasfearos

Kening ahasfearos hie suver net sliept dy nachts; hy moast al mar wer oan Ester tinke. Hwat skeelde der dochs oan mei har en hwat woe se mei Haman? Hy soe dochs neat dien ha, dat de keninginne har nei naem? Hy wist mar kwealik hwat Haman ûtfierd hie dit lêste jier! Hy hie him noait dy segelring jaen moatten: net elk is macht en heechheit fortroud! It waerd tiid dat hy, Ahasfearos, sels de leijen wer naem. En ear't er moarn nei Ester gie, woe er alles neigean hwat der bard wie op 'e keningsstins; hy koe it him foarlêze litte út it kronykboek.

It wie al let, doe't er yn 'e sliep foel en de moarns ier-en-bitiid wie er al wer wekker. It hie ek gjin sin dat er langer lizzen bleau: hy koe syn tiid better brûke. Biret riisde er oerein en gyng der ôf. De keamerhear-fan-'e-nacht kaem yn tûzen haesten út 'e oare keamer. ‘It is noch gjin tiid, kening...’ Ahasfearos glimke. ‘Lit in foarlêzer komme’, sei er, ‘mei it kronykboek fan dit lêste jier.’ Dêr hie er nou suver sin oan, om alles noch ris to hearren hwat der dizze lêste moannen bard wie.

It wie stil yn 'e keninklike sliepkeamer; allinne de lampen forweegden en, op 'e wite muorre, de machtige, donkere skaden. Troch it wiid fortrek gyng it kleare, jonge lûd fan 'e lêzer. Hy lies it forhael fan 'e beide wacht-offisieren dy't in oanslach dwaen woene op 'e kening. Hja wiene beide ophongen. AI sachts!... En de Joad Mordechai, dy't yn 'e poarte stie, hie it komplot útbrocht... En dêrmei sloech it forhael yn hwat oars.

De kening hie stil sitten to harkjen. Nou wist er alles wer! ‘Slaen neat oer!’ sei er koart. ‘Hwat lean hat Mordechai krige, hwat amt is him jown?’ De lêzer bûgde oer it skrift. Né, hy koe der neat mear oer fine. Yn dyselde tiid waerd Haman forhege, mar fan Mordechai stie der neat. Ien fan 'e keamerhearen riisde oerein. ‘Mordechai sit noch altyd yn 'e poarte, krektlyk as doe!’

Ahasfearos tocht djip nei. Dus Mordechai hie him it libben rêdden en der wie him gjin eare dien. Sels gjin wurd fan tank stie der biskreaun! En Haman wie doe forhege. Altyd Haman! De holle stie der

[p. 422]

him net nei, om noch mear oer Haman to hearren. En dy saek mei Mordechai, dat soe nou fuortdaliks yn oarder. In heech amt moast er hawwe, eare en jild. Sa'n man hearde net yn 'e poarte.

En doe seach er op. ‘Der is sa ier noch gjin riedshear yn it foarhôf, tink?’ In hoveling bûgde. ‘Ik haw niistkrektsa Haman kommen sjoen’. Fansels! Dy skynde to mienen dat it sels nachts net bûten him gean koe! Mar yn dizze saek koe Haman him net riede. Dy tocht to folle oan him sels. Of stil... As er Haman dochs dy fraech foar lei, mar sûnder in namme to neamen? Dat soe er dwaen. It soe him ris binije hwat er dêr fan makke. ‘Rop Haman’, gebea er koart.

De feinten seagen elkoar oan. Nou soe it moai wurde. Mordechai wie syn greatste fijân en nou soe er rie jaen moatte hoe't de kening him earje soe. En de kening wist fan dat alles neat! Hja forhâldden har suver de lea om net to laitsjen.

En dêr wie de greate Haman al, de freon fan 'e kening. Hy glimke swiet doe't er de moarnsgroet brocht. De fraech: Sil ik de Joad Mordechai spytse op 'e peal yn myn tún, baernde him op 'e tonge. Mar hy wist to goed hoe't it hearde: earst soe de kening syn fraech dwaen moatte.

‘Haman’, sei de kening earnstich, ‘der is in man to Susan, dy't ik op it heechste earje fol, mar ik wit net hoe. Jow my rie hwat men dy man dwaen sil, mar it moat hwat bysûnders wêze, hwant ik haw him tige heech’.

Djip tocht Haman nei oer dy frjemde fraech. It koe net oars, dy man dy't de kening op it heechste earje woe, dat wie hy sels. De kening woe him in deugd dwaen, mar hy koe neat bitinke dat greaternôch wie, dat nou mocht er it sels sizze. Yn elk gefal gjin jild; dat hie er genôch. Gjin amt: hy hie it heechste al. En gjin titel; der wie yn it ryk fan Perzië gjin heger as dy't hy fierde. Der wie mar ien ding dat him it freegjen wurdich wie, mar ien ding dat er noait hawn hie en mar ien moarnsskoft hawwe mocht: keningseare. Ien koart skoft soe er wêze as Ahasfearos sels! En mei in djippe bûging sei er: ‘Dy man, o kening, oan hwaens eare de kening gefallichheit hat, dy sil men it keninklike kleed oan dwaen, de mantel dy't jo sels droegen hawwe en men sil him ride litte op jins eigen hynder, it hynder mei de keninklike kroan op 'e kop, en ien fan jins heechste tsjinners sil foar him ûtrinne en oan ien wei roppe: ‘Sa wurdt der dien oan 'e man yn hwaens eare de kening gefallichheit hat’.

Hy swei en twong syn gesicht yn in dimmene ploai. Mar wilens sloech him it hert fan greatskens. Hy seach himsels al sitten, heech op it wite hynder; hy seach de minsken al delf allen op 'e strjitten; hy seach al in hege minister rinnen foar syn hynder út...

En wer hâldden de feinten de siken yn. O domme, dryste Haman! Miende er nou werklik, dat de kening him bidoelde? Hwat soe er raer opharkje. En hja gunden it him sa...

Kening Ahasfearos lake net. Nou wist er dan hwat foar man syn freon Haman wie. En lûd, mei de klam op elk wurd, sei er: ‘Helje fuortynienen dat kleed en dy kroan en dat hynder en doch dat alles oan 'e Joad Mordechai, dy't yn 'e poarte sit, mar tink der om, forjit net ien wurd fan alles datstû sein hast’.

En dêr stie de machtige Haman en it wie oft er net fan it plak komme koe, oft er gjin macht mear yn 'e skonken hie. Dit koe de kening dochs net miene, dit wie dochs mar in grap? Né, hy soe syn fraech net dwaen, nou net en letter net, mar syn deadsfijân op it heechste earje, dat koe er ek net. Smeekjend seach er nei de kening op. Mar Ahasfearos sei strang: ‘Gean en doch hwat ik hjitten haw!’

De greate Haman gie de keninklike sliepkeamer út, de holle djip foardel in brutsen man. Dit moarnsskoft wie it bitterste fan syn hiele libben. As er doarst... Mar hoe soe er it weagje en stean tsjin de kening op? En mei de haet yn it hert helle er Mordechai op en bûgde foar de Joad, dy't net bûge woe. Doe sloech er him de poarperen mantel om en holp him op it keningshynder. En sa rieden se oer it wide plein en troch de smelle strjitten; Mordechai heech op it wite hynder en Haman der foar, yn it stof fan 'e wei; en al mar rôp er: ‘Dit is de man yn hwaens eare de kening gefallichheit hat!’

En yn 'e fierte, heech boppe de huzen fan 'e stêd, stie de peal fan fyftich jellen, de peal dêr't de Joad Mordechai wol noait oan hingje soe. De greate Haman wie bigoun

[p. 423]

‘Üs bineaider en deadsfijân, o kening, is dizze falske Haman!’

[p. 424]

to fallen, de stjer fan Mordechai gyng omheech...

Yn it hûs fan Haman wachten syn frou en syn freonen en seagen út oft er nou noch net kaem mei dy Joad, dy't hingje moast. De kening soe it dochs net wegere ha? Mar dat koe net: Ahasfearos die alles dat Haman frege.

En doe seagen se him kommen: Haman allinne, sûnder soldaten en sûnder fijân. Mar hoe roun er sa stuitlich en hwerom hie er in swarte rou-doek om? Dit wie net bêst! En allegearre skikten se om him hinne en hearden nei it drôf forhael. Hy fortelde alles: hy koe it net ienris swije; alles dat er dy bittere ûren forkroppe hie, moast er nou ûtsizze. Syn frou en de freonen soene him treaste en syn skande mei drage.

Mar de freonen fan Haman tochten der net oer om him to treasten. To-mûk seagen se elkoar oan; hja mochten wol oppasse dat hja net mei him yn ûngenede foelen. Syn eare en syn gloarje, dêr hiene se har part fan mei-hawn, mar syn skande dêr woene se net yn diele. En spitich seine se: ‘As jo al bigoun binne to fallen foar dizze iene Joad, dan wurdt it ek neat mei ús plannen foar de trjettjinde Adar’.

En wylst hja noch praetten oer dy smaedlike tocht troch de strjitten fan 'e keningsstêd, kloppen de boaden fan 'e kening al op 'e doar. Tocht Haman der wol om, dat it tiid wie om nei Ester ta? Suchtsjend sloech er de bûnte mantel om en mei in swier moed gyng er op 'e nij nei it keningshûs. Troch al de illinde fan dizze moarn hie er dy mieltyd forgetten... En hwat hie er der bliid mei west, de dei fan juster!

En wer sieten se oan 'e dis, de kening en Haman en de jonge keninginne. Dizze kear smakke it iten him net; it gesicht fan 'e kening stie strak en sels Ester seach him soms sa frjemd, hast driigjend oan. Yn 'e prachtige keamer hong in frjemde spanning.

En wer, nei't de tsjinners de wyn opdroegen hiene, sei kening Ahasfearos: ‘Hwat is nou dyn bea, Ester, en hwat is dyn forsyk? Hwant it sil dy jown wurde, al wie it de heite fan myn keninkryk’. Oer de tafel hinne seach Ester nei har man; yn har donkere eagen stiene de triennen. En doe forgeat se alles om har hinne en lûd en hertstochtlik pleite se foar har earme folk: ‘As ik, o kening, genede yn jins eagen foun haw, lit my dan it libben skonken wurde op myn bea en it libben fan myn folk op myn forsyk. Hwant wy binne forkocht, myn folk en ik sels, om fordylge to wurden. Hie men ús noch as slaef forkocht, ik soe der oer swijd hawwe, hwant dat leed soe it neamen net wurdich west ha, by de skea dy't de kening lije soe’.

Haman wist sa gau net hwat er hearde. Hwat bitsjutte dat allegearre? Hwa woe it libben fan Ester nimme en de hân opheevje tsjin de keninginne? Hy seach har oan en yn har donkere eagen lies er de gleone haet. ‘Myn folk en iksels...’ En tagelyk bigriep er alles. Hja wie in Joadinne, dizze jonge frou en hy, yn syn bline haet, hie ek oer har it fonnis strutsen! Nou wie alles forlern, nou gyng it om syn eigen libben!

Njonken him, strang en twingend, sei de kening: ‘Siz it my Ester, hwa is de man dy't dit dien hat?’ Doe stiek Ester de hân út en wiisde nei Haman. ‘Ús binearder en deadsfijân, o kening, dat is dizze falske Haman.’

Kening Ahasfearos sprong oerein fan 'e divan en roun de keamer út nei it tún. Hy koe it hjir net mear úthâlde mei Haman ûnder itselde dak, hy moast nei bûten, oars soe er himsels noch forjitte en slaen de hannen oan him. Mei wylde, driftige stappen fortrape er syn lilkens. Tusken de beammen en de bloeijende blommen bidarre syn fûlste grime. Doe kearde er him om; hy moast wer yn 'e hûs, nei Ester ta en rjochtdei hâlde oer dy dwaes dy't de hân opheve hie tsjin de keninginne en har folk. Yn syn wylde woede tocht er der net iens oan dat hysels like folle skuld hie, dat syn namme en segel ûnder de deadswet stie... Doe't er de keamer ynkaem fleach him wer it bloed nei de holle. Op 'e divan fan Ester, de hannen oan har kleed, lei Haman. Stie er dan nearne mear foar, dy skurk? Woe er nou de keninginne oanrande yn har eigen hûs? Hy koe neat sizze, sa lilk wie er. Lûd stampte er op 'e flier en de tsjinners kamen de keamer yn. Op in wink fan 'e kening sloegen se de hannen oan Haman en sleepten him nei bûten. Ien fan harren sei noch: ‘Wit de kening wol dat Haman by syn hûs in peal fan fyftich jellen hat,

[p. 425]

om Mordechai der oan op to hingjen?’ En doe koe Ahasfearos wer wurden fine: ‘Hingje him der sels oan! Daliks!’ Doe brochten se him fuort, de brede gongen troch, oer it wide plein nei de poarte, dêr 't dizze kear de wachtsoldaten net mear bûgden...

Yn har keamer, hymjend en mei fonkeljende eagen, stie keninginne Ester. Hja wist wol dat Haman net fan doel wie om har kwea to dwaen, dat er allinne mar oer har divan hinne fallen wie om genede to smeekjen. Miskien, as hja it daliks sein hie, dat de kening him noch sparre hie. Mar Ester sei neat. Hja woe gjin goed wurd foar him dwaen by de forgrime kening. Haman hie de Joaden oan 'e dea ta hate, mar fûlder as ea in man syn fijân hate hat, hate dizze jonge frou. Alle leed dat er har folk oandien hie, alle eangst fan dizze lêste dagen, alle binaudens fan 'e Joaden yn it wide ryk fan Perzië, woe se wreke oan dizze Amalekyt. Dit wie har dei, de dei fan har wraek! Dat men ek jins fijân it kwea forjaen moat, dat wist Ester net...

En heech boppe de huzen fan 'e keningsstêd, op 'e skerpe peal, hong Haman, de fijân fan 'e Joaden. Yn 'e stille, ljochte nacht hong syn lyk tusken ierde en himel.