De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (3 delen)

[Hercules Segers]

Hier aan laten wy volgen den ongelukkigen HERCULES SEGERS, wiens geboortetyd wy niet weten, maar om dat S.v. Hoogstraten melt in zyn Calliope, dat hy bloeide of eer verdorde, in zyn eerste groene jaren, dagt ons voeglyk te wezen, hem voor gemelden Hoogstraten op het Toneel te brengen.

Hy was een man van goed begryp en oordeel, ryk van gedagten, en overvloedig in meniger-

[p. 137]

hande voorwerpen die hy in zyne landschappen te pas bragt, zoo, dat zig in de ruime verschieten, heele landstreken met dorpen en gehugten vertoonden. Ook geestig in versieringe van Bergen en Rotsen, als in zyne schilderyen en printen te zien is. Maar 't scheen dat hy onder een rampspoedige planeet geboren was; want schoon hy zig benaarstigde met onvergelykelyken yver, zoo konde hy zyn ongeluk niet te boven komen. Hy moest tot zyne smarte zien dat anderen, die zoo veel Konst niet bezaten, hem voor uit draafden, terwyl hem de vleugelen door zyn droevig lot met zeelen van armoede gebonden werden. Hy maakte door een vernuftige vinding het drukken van landschappen met verf op doek werkstellig, maar de doeken wilden niet aan den man, schoon hy dezelve voor een geringen prys geven konde. Waar door zyn Vrouw klaagde dat hy al het Lywaat dat 'er in huis was verdrukte, en 'er zoo veel niet van overschoot dat zy ander kon koopen, en dus hy met zyn huisgezin in de uiterste armoede verviel. Aan den anderen kant leed hy smart te zien dat zyne printen by manden vol wierden gebruikt in de Vettewariers winkels, om 'er boter en zeep in te beregten.

Eindelyk maakte hy nog een plaat, waar in hy zyn uitersten vlyt aangewend had, en veilde die t'Amsterdam voor klein geld aan een Konstver-kooper, maar dezelve wilde daar niet aan, zeggende dat zyne werken niet gewilt waren; ja niet tegenstaande dat hy den zelven beduid dee, dat yder druk na zyn dood meer waard zou wezen als hy voor de plaat eischte, wilde die naauw zoo veel voor de zelve geven als het koper gekost had. Des nam hy de zelve weder meê naar zyn huis, en na dat hy ee-

[p. 138]

nige afdrukken daar van gemaakt had, sneed hy de zelve aan stukken. 'T een en 't ander nam de elendige Herkules zoo ter harte, dat hy mistroostig en buiten eenigen raad, zyn droef heid in den Wyn zogt te smoren, en op een avond buiten gewoonte beschonken zynde, t'huis quam, van de trappen viel, en stierf.

Hoogstraten merkt aan dat het zoo gebeurt is, als hy voorzegt had, want voor yder print zyn naderhand betaalt sestien Ducaten, en nog was 't een geluk een asdruk daar van te konnen krygen. Wat zal ik zeggen? die de Fortuin tot stiefmoer heeft, is 'er kwalyk aan; en 't is 'er meer gebeurt die met vlyt gezaait hebben, en nooit den Oegst geplukt.

Diergelyke gevallen, daar men treurliederen van zoude konnen dichten, te droevig om te zingen of te lezen, zyn 'er vele. Maar 't lust ons niet de zelve op te halen. De Waereld naar 't schynt heeft dog een aard naar de Varkens, die, wanneer men hen by d'ooren voorwaards zoekt te trekken, agterwaards loopen. Is het niet even eens met Petro Testa als met gemelden Herkules Segers gebeurt? zag hy niet tot zyn hartzeer, dat wanneer iemant kruideniers waren kogt, gemeenlyk zyne prenten, of een stuk van de zelve tot een peperhuis gemaakt wierden, om de waren daar in te doen? liep hy niet zyne prenten, onder zyn mantel geschort, door Romen te koop veylen? De oude Lutma, bekent aan zyn pourtret door Rembrand geëtst, toenmaals te Rome zynde, kogt verscheide werken van hem voor de waarde van een Ducaton. En ik zelf heb naderhand voor yder der groote printen een Ducaton, en voor een klein printje, 't Darmwindertje genoemt, 2 Ducatons

[p. 139]

betaald. En wat was de rede? men wildeze hebben toenze schaars te bekomen waren, en de maker zig zelven van mistroostigheid in den Tyber verdronken had.

Fr. Heerman verhaald in zyn Gulde Annotatien, dat Albert Durer met Keizer Maximiliaan in een zekere Stad kwam, daar hem de Keizer een konstig beschildert Tafereel liet zien, en gevraagt wat hem daar van dogt, zoo vergat hy uit verwonderinge over het zelve te spreken, en nog te meer als hem gezeit wierd: De man, die dit stuk gemaakt heeft, is van armoe in 't Gasthuis gestorven. Waar op de spreuk: Dat de Konst by wyle om brood gaat bedelen, moet gepast worden.

Waarom ook diergelyk een ongelukkige Konstenaar zeide: Wie weet, zoo ik 't hoedemaken had geleert, of de Natuur (om my overal in dwars te wezen) de Menschen dan niet zonder hoofd zoude hebben geschapen?