Geld verdienen zal ik er nooit aan. Briefwisseling Ed. Hoornik en A.A.M. Stols, 1938-1954

[p. 307]

270 Ed. Hoornik aan A.A.M. Stols, 17 februari 1943

17-II-'43

Beste Sander,

Het ligt in mijn bedoeling je Donderdag a.s. in den loop van den middag met Gerrit Achterberg, die op het oogenblik in Rhijngeest bij Leiden wordt verpleegd, te bezoeken.⁹³¹ Achterberg wou gaarne kennis met je maken; hij heeft een 150tal nieuwe verzen.⁹³² De verandering van Stols in Boosten & Stols was hem nog niet ter oore gekomen, maar ik heb hem op de hoogte gebracht en hij stelt er prijs op bij jou te blijven.

Het manuscript van ‘Mattheus’ heb ik gereed en zal ik morgen meebrengen; het was een geestdoodend karweitje.⁹³³ Hopend je morgen te treffen

Met hartelijke groeten

Je Eddie

Afgedrukte vellen van Eddy Evenhuis' niet verschenen Pan in de stad, 1942. (Collectie Letterkundig Museum, Den Haag.)

931 Ter beoordeling van het verzoek om gezinsverpleging werd Gerrit Achterberg op 2 december 1942 ter observatie opgenomen in Sanatorium Rhijngeest te Oegstgeest. Zijn behandelende geneesheren waren prof.dr. E.A.D.E. Carp en dr. A.H. Frontanier. Het was oorspronkelijk de bedoeling dat Achterberg maar enkele weken in Rhijngeest zou blijven, maar hij verliet pas op 14 augustus 1943 de inrichting, waarna hij in Eibergen in gezinsveipleging kwam. In de periode die Achterberg in Oegstgeest doorbracht, maakte hij diverse uitstapjes. Zo bezocht hij in gezelschap von Hoornik op 23 februari Den Haag, om kennis te maken met Stols.

932 In de ‘Rekkensche Inrichtingen’ bij Eibergen, waar Gerrit Achterberg van juni 1941 tot december 1942 werd verpleegd, had hij een groot aantal gedichten geschreven. Daarover berichtte hij 29 oktober 1941 Hoornik: ‘Ik hoop Aafjes 48 verzen te kunnen meegeven. [...] Zoo heb je nu dus von die bewuste 100 verzen er ± 80 gelezen. De rest is nog niet geheel gereed. [...] Nu dacht ik: is er van deze verzen niet een bundel te maken, onder de naam “Embryo”, b.v. in eigen beheer, of “niet in den handel”? [...] Weet je wat ik doe? Ik geef Aafjes ook die verzen weer mee, die hij me zal terug geven. Dan kun je het eens bekijken. In ieder geval schenk ik ze jou; [...] deze 80.’ Op 10 april 1942 schreef Achterberg aan Hoornik dat hij zesenzestig nieuwe verzen had. ‘Wat de vorige zending betreft, die jij nog onder je berusting hebt [...] wil je ze nog even vasthouden tot ik ze eens bij je kom halen? Dan kan ik ze zelf verscheuren of zien wat ik er nog aan heb. Ja?’ En op 8 augustus meldde hij Hoornik wederom ettelijke verzen te hebben geschreven.
In een brief van 8 juli 1943, beloofde Achterberg aan Stols dat hij de bundel Embryo bij Stols zou onderbrengen, maar deze bundel is nooit verschenen. Wel gaf Stols in 1946 van Achterberg de bundel Existentie uit, waarin een gedicht met de titel ‘Embryo’ was opgenomen.

933 Hoornik hod voor Stols' autografenverzameling een afschrift van Mattheus. Een episch gedicht gemaakt.