Geld verdienen zal ik er nooit aan. Briefwisseling Ed. Hoornik en A.A.M. Stols, 1938-1954

[p. 128]

99 Ed. Hoornik aan A.A.M. Stols, 13 februari 1940

[Amsterdam,] 13-II [19]40

Beste Sander,

De bundel van Hanno van Wagenvoorde heb ik afgewezen; ik heb hem met commentaar aan den auteur teruggezonden.³⁵⁴ Zeer binnenkort hoop ik den bundel van Van der Wal door te nemen; ik heb het nml. zeer druk. Alleen de vorige week zonden 5 jonge dichters mij hun bundels; er was niet veel bij. De beste verzen zoek [+ik] dan uit voor ‘Criterium’ - dit als troost voor den inzenders.

Ik was Zondag bij Nijhoff. Het was heel prettig. Hij houdt vast aan een herdruk van den eersten druk van ‘De Wandelaar’;³⁵⁵ het volgend jaar zal hij denk ik, zijn nieuwen bundel ook wel bij jou uitgeven;³⁵⁶ over Querido was hij nml. niet bepaald vriendelijk.³⁵⁷

Van Dishoeck, zei Nijhoff mij, vraagt ƒ 100.-; deze wil N. graag aan jou betalen, wanneer je zijn ‘Wandelaar’ in de Helikon-reeks brengt. Zal ik me nu met Van Dishoeck in verbinding stellen, of doe je het liever zelf? Voor die herdruk schrijft N. dan een korte inleiding.³⁵⁸

Zou je mij een paar exemplaren van de Helikon-circulaire willen zenden?

Gaarne spoedig antwoord, daar ik Nijhoff beloofde haast met de zaak te maken.

Hartelijks

Je Eddie

354 Welke bundel Hoornik van Hanno van Wagenvoorde (pseud. van Dick Riegen, geb. 1915) had afgewezen, is niet achterhaald. In 1942 verscheen van Van Wagenvoorde een clandestiene uitgave, getiteld Vlinders op een mandolien bij de Homerus Pers van F.G. Kroonder te Bussum.
Hoornik had al eerder een bundel van Van Wagenvoorde afgewezen. In een brief aan A. Marja schreef hij op 21 januari 1939: ‘Wat Riegen betreft - lees mijn poëziekroniek in het februari nummer van Groot Nederland eens; ik zet daar uiteen, waarom zijn werk m.i. nog niet rijp is. Dat hij zich - sterk beïnvloed door Achterberg - een genie waant, kan “Werk” niet helpen.’ Hoornik doelde hier op zijn kroniek over Maurice Gilliams, in Groot Nederland 37 (1939) 2, p. 204-208 waarin hij het werk van Van Wagenvoorde terloops ter sprake bracht. Blijkbaar was Hoornik niet van mening veranderd. Stols zou nooit een bundel van Van Wagenvoorde uitgeven.

355 Op zondag 11 februari 1940 had Hoornik, samen met Cola Debrot, M. Nijhoff opgezocht in Arnhem (Velperweg 73), waar Nijhoff op dat moment verbleef als officier. Aan S. Vestdijk schreef Hoornik op 14 februari 1940: ‘Cola Debrot en ik waren Zondag bij Nijhoff in Arnhem. Een der gevolgen was het sonnet “Het pension”, dat U in Criterium I zult aantreffen.’
De wandelaar was in 1916 bij W. Versluys te Amsterdam verschenen; de tweede, sterk gewijzigde druk verscheen in 1926 bij C.A.J. van Dishoeck te Bussum. Nijhoff was bij nader inzien ontevreden over de aangebrachte wijzigingen. Op 24 september 1941 schreef hij aan Hendrik de Vries: ‘Ook verschijnt bij Stols een derde druk van mijn “Wandelaar”, geheel overeenkomstig de eerste uitgave van 1916. Heeft U die? Anders stuur ik U dit ook. (De tweede druk (van 1926) was geheel bedorven door omwerkingen).’ (Zie Hendrik de Vries, ‘Kroniek der poëzie. Eenheid in veelheid’, in De Gids 117 (1954) 10 (oktober), p. 307.) Ook tegenover Hoornik liet Nijhoff zich op 25 september 1941 in soortgelijke termen uit over de tweede druk van De wandelaar: ‘ik had n.l. de tweede druk van 1925 grondig omgewerkt en even grondig verknoeid’.

356 In maart 1942 verscheen van M. Nijhoff Het uur U, gevolgd door Een idylle als eerste deel van de Atlantis-serie, een voortzetting van de Helikon-reeks.

357 Het is niet bekend wat Nijhoffs bezwaren waren tegen Querido. In november 1934 had Em. Querido's Uitgeversmaatschappij Nijhoffs bundel Nieuwe gedichten uitgegeven; in 1937 verscheen hiervan een tweede druk.

358 Uit een brief die Stols op 21 juli 1941 aan M. Nijhoff schreef, blijkt dat het door Stols aan Van Dishoeck betaalde bedrag gold als voorschot op Nijhoffs honorarium voor de derde druk van De wandelaar, op basis van 10% per verkocht exemplaar.
De derde druk van De wandelaar, die overigens geen inleiding van Nijhoff zou bevatten, verscheen niet in de Helikon-reeks, maar werd in januari 1942 door Stols afzonderlijk uitgegeven.