Proza-bewerkingen van het leven van Alexander den Groote in het Middelnederlandsch

Regelnummers proza verbergen

Hoe Alexander te Babiloniën quam.
Cap. LVI.

1Als Alexander by Babiloniën quam, so hiet hem een wairsagere, 2dat hy indie stat niet en toge, want dair lage sijn levenaant. 3an. Hierom liet Alexander die poerte staen ende voir over 4te Eufraten in een stat, die Bursia hiete, dair doe nyemant^4. 5binnen en woende. Ende van Alexanders vrienden een, die 6Anaxarcus hiete, seide hem, datmen ghenen wairsagers woerde

4. te Eufraten, l. der Eufraten; Sp. Hist. I⁴. LI. 6: ‘....ter Enfraten’.

[p. 134]

tekstkritische noten

7geloven en soude, want sy plegen voel te liegen. Om dese 8woirde voir Alexander binnen Babiloniën. Doe seide Corbares,^8. 9die wairsaghere: ‘Geen argher dinc en is an den mensche 10dan dat een man dicke plomper is om te doen sijn selfs oerbaer 11dan eens anders.’ Ende als Alexander binnen der stat⁺ 12quam, so setmen hem een crone, ghemaect van yvorien ende 13van finen goude, op sijn hoeft. Ende Porrus leyden andie een 14zide ende Darius broeder an dander zide. Ende als hy ten 15gherechte geseten was, so quam groet volc voir hem ende 16clagheden hem over sinen bailjuwen ende sijn ruwaerden, ende 17vragheden hem oft sijn wille wair, datmense so jamerlicken 18tonder dade. Als Alexander dit hoerde, so dede hy alle sine 19bailjuwen doeden. Hierna nam hy Stanra, Darius dochter, teenen^19. 20wive, ende hy hiet den Grieken oic, dat sy dair wouden nemen 21wive vanden edelsten magheden ende vanden scoensten, also 22sy hem best behageden van alle den megheden, die sy uut 23allen landen ghebracht hadden. Hierna vraghede hy alle dat^23. 24ridderscap ende goede elken ende gaf hem scat ende groet goet^24.

7. E. soude. 8. E.H. so toech (H. voer) Alex. te Bab. binnen; F. voir (ontbr.); E. sprac Corbates. 9. C.E.G. waersagher: B.F. neghene; F. arghere; C. menschen. 10. F. dat (ontbr.); B.F. dicker; C. die plomper; B.F. es om te doene; B.C.E.F.H. sijn selfs; B.F. orbare; G. orber. 11. C. anderen; B. ons stat. 12. B.C.F.H sette men; E-H. yvorie. 13. B.E.F.H. finen (ontbr.); B.F.H. op sijn hoeft (ontbr.); B.C.E.F.H. deen side; G. ene side. 14. C. broeder (ontbr.); C.G. an die ander; C. alsoe hie; F. te gherechte; H. te rechte. 16 B. ende clagheden hem (ontbr.); F. clagede; E.F. sijn baliuwen; H. sijn beliuwen; B.E.F. ruwaerde. 17. G. sijn. (ontbr.); C. oft dat sijn wijl weer; H. also; B.E. jammerlic. 18. C.E.H. dede; B.C. alse; E. alle die baeliuwen; H. al sijn beliuwen. 19. B.E.F.H. doden voer der boden oghen; C. na (ontbr.); H. Ende hierna; B.E.F.H. Staura; C. Standaryns dochter; G. Staurarius dochter. 20. B.C.E.F.H. te wive; E. beval; B.F. dat si die wouden nemen dair; C. nemen wolden; E.H. dair (ontbr.). 21. H. wive (ontbr.); E. nemen dair; F. wive vanden scoensten; magheden....scoensten (ontbr.); C. vanden (ontbr.) scoensten. 22. B. behagen; E. ghenoechden; H. scoensten, die hem; C. hem beest; B.H. allen; H. den (ontbr.); B.E.F.G.H. magheden; C. die sy....hadden (ontbr.). 23. B.F.H. bracht; H. Ende hierna; E vergaderde; B.E.F.H. alt. 24. B.F.H. ende gout; E. vergout; C. goeden sie elken.

8. Corbares. Sp. Hist. I⁴. LI. 15, idem; Vinc. Cap. LXIII. Cobares.

+ Reg. 11-14 ontbreken in den Sp. Hist.; cf. Alex. X. vs. 1121 vlg.

19. Stanra d.i. Staura.

23. vraghede. Met het oog op de lezing van den Sp. Hist. I⁴. LI. 33: ‘Doe riep hi sijn ridderscap te samen’ moet men wellicht lezen: vergaderde.

24. goede, l. gout.

[p. 135]

tekstkritische noten

25genoech alsoes elc begheerde. Ende die oude ridders die scout 26hy quijt van oerloge, ende in haer stede sette hy jongelinge. 27Mer die jongelinghe seidenre zeer tegen, dat hy die oude ridders 28verliet, ende sy baden hem oic, dat hyse verlaten woude. Mer 29hy seide, dat hyse noch om vrientscap, noch om bede (dat) verliete 30in gheenre wijs. Die boden, die hem gheseynt waren 31uut allen landen ende hem die heerscappie van allen landen 32opgaven, sy quamen voir hem mit ontelliken scat, mit costeliken 33presenten van guldenen juwelen, van gesteente, van ziden werc, 34van peerden, van wapine, van cronen. Ende dese ontfinc hy 35vriendelic, ende gaf hem scone presenten weder om hare pinen 36wille. Hier en bynnen zeynde hem Olimpias, sijn moeder, 37⁺ letteren, die spraken, dat hy hem wachten soude van Antipater, 38den verrader, want sy ontsach haer, dat hine verraden 39soude. Als Alexander dese letteren gelesen hadde, so ontboet 40hy Antipater, dat hijt nergent om en liete, hy en quame sonder 41beiden tot hem te Babiloniën in die stat. Hierom wart Antipater 42erre ende inden wege, dair hy tot Babiloniënwart toech, dede hy 43maken een venijn, dat in die werrelt gheen sterker wesen en mochte.

25. C.F. alsoe des begeerden; H. alsoet; B.E.F.H. die (ontbr.); scout. 26 B.E.F.H. orlogen mer in haerre stat; C. steden setten. 27 H. Ende die joncghelinghe; C. setten hem seer daer ontjegens. 28. C. verliete; B. hys; H. mede verlaten. 29. H. noch (ontbr.); B.E.F. vrienscap; H. om bede noch om vrienscap verlate en woude. 30 H. in....wijs (ontbr.); B.F. om bede en dade negheens sijns; C. om bede en verliete; E. dat niet en dade; G. dat en; B. ghesenden; F. ghesonnen; F. gheseyndet. 31. B.E.F.H. van allen; B. theerscap; C. herscapie; C. van....landen (ontbr.); opgaven van allen landen, sie gaven hem op voir; B.E.F.H. haren lande. 32. G. quam; B. onvertalliken; E.F. overtalliken; H. ontallike; B. ende mit onvertallike prosent; C. costeliken scaet ende presenten; E. overtallike present; F. overtalliken present; H. ontallike presenten. 33. H gulden; E. gouden; B.-H gesteente. 34. B.E.F. wapinen; C.H. wapenen; C. ende van. 35. B.E.F.H. hi alle; E. hem alle; prosente; B.F. pine. 36. B.E.F.H. wille (ontbr.); E. voir haren arbeid; C. soe seynden hie; C. sijnre; F. moder. 37. B.F. tegen Antip.; C.E.G. voer Antip; H. van teghen Antip. 38. B. verradere; B.E.F. want si haer seer (ontbr) E.F.) ontsach; C.E. hi hem. 39. H. Ende als; F.H. lettere; B.E.F. ontboet hi sonder beiden Antipaterre. 40. H. dat hijs norghent om en liet, hi quam; E. dat hijs niet en liete; B.E.F.H. sonder beiden (ontbr.). 41. G. by hem te; C.H. in Bab; H. inder. 42. B. arre; H. ende (ontbr.); B. weghe aldair; E. als hi te Bab.; F.H. te Bab.; B.F.H. quam. 43. H. ende dede; hi (ontbr.); fenijnt; C. in alle die; E. in alle der werelt niet; H. inder werrelt; B.F.H. niet stercker; B. sijn en.

+ fo. 80c.