Memoriën en adviezen (2 delen)

XVII. Korte verhandeling omtrent de kerkelike geschilpunten, de verdraagzaamheid en de politiek van Amsterdam, 1617.

Deze in de Memoriën en Adviezen I, p. 126-141 afgedrukte verhandeling, eveneens voorkomend in de folio-

[p. 408]

band I C. 15 der Univ. Bibliotheek, is blijkbaar niet naar aanleiding van een bepaald feit geschreven, maar een losse optekening van Hooft. Zij dateert uit 1617, vóór de onderhandelingen over de Scherpe Resolutie, maar na de verschijning der Memoriën en Adviezen I, p. 135 en 139 genoemde ‘Klachte’, dus uit het voorjaar.

1.	blz. 131, 4^e al. Hier zet Hooft de zaak onderste boven: alle burgers waren door een geloofseed verbonden aan de magistraat; deze zelf, de ‘Raad’, was slechts een werktuig van predikanten en consistorie, die in alle opzichten geheel zelfstandig oordeelden: de overheid had hun bevelen uit te voeren, tot het toepassen van wereldlike straf in kerkelike en godsdienstige zaken toe. In de laatste alinea moet ook in werkelikheid het accent vallen op ‘by de predicanten self’ en op ‘by gebreecke van dyn’, d.w.z. in 't uiterste geval (cf. Müller, Kirchengeschichte, II, I, 466).
2.	blz. 132, 4^e en 5^e al.: vgl. aant. 38, blz. 403.
3.	blz. 133, onderaan: cf. n^o. XVIII.
4.	blz. 134, 4^e al.: dit is Geldorpius, vgl. aant. 19, blz. 236.
5.	blz. 135, 1^e al.: cf. aant. 9 hieronder.
6.	blz. 136, 4^e al.: vgl. noot 4, blz. 76.
7.	blz. 137, 3^e al.: cf. blz. 226, 227, noot 3.
8.	blz. 138, 3^e al.: Dr. Adriaen Pauw, 1611-1627 pensionaris van Amsterdam, trouwde de eerste maal 26 Jan 1606 met Anna Seys en voor de 2^e maal 6 Februari 1610 met Anna van Ruytenburgh (Elias, a.w. I, 193).
9.	blz. 139, 4^e al. Dit boekje is: Querela Ecclesiae ofte Klachte der kercke Aende overheden des Lants etc., door Ireneum Philaletnim, 't Amsterdam, voor Marten Jansz. Brandt, Anno 1617 (waarop nog andere klachten volgden, Knuttel, Pamflettencatalogus, nos 2440, 2446, 2516, 2517).
10.	blz. 141, 2^e al.: cf. aant. 46, blz. 404.