Warenar

(2004)–Samuel Coster, P.C. Hooft– rechtenstatus



[pagina 74]
Vijfde bedrijf Eerste toonneel lecker, Ritsert Gien Coning mijns gelijck, 'tsy Turck of Karsten.Ga naar voetnoot1217 Jae wel an dese blijtschap eet ick mijn buyck te barsten. Een smoor-pot vol dubbeloenen: o de groote geck, 1220[regelnummer] 'kWed byget dat ickse ong'er gien steygher en steck, Soo moester mit den vreck worden om e spronghen. ritsert Sie ick daer ongse Lecker niet? jae, 'tis de jonghen, 'tIs drie uren gheleen dat hy quam inde Lybry, En hy sel noch niet t'huys gheweest zijn sint hy scheyde van my. lecker 1225[regelnummer] Soo hoortmen hem deur te strijcken die ouwe molijck.Ga naar voetnoot1225 ritsert Lecker gaet hier, hoe staet het aensicht dus vrolijck?Ga naar voetnoot1226 lecker Gans lyden 'tis Ritsert, waer laet ick de buyt? ritsert Hebje gien schaemt inje lijf? lecker Hoe soo? ritsert Vraechje dat je guyt? lecker 'kBin bespiet, hy weter of. ritsert Wat staeje en preutelt? 1230[regelnummer] Waer hebje soo lang e weest?
[pagina 75]
lecker Men leyt en neuteltGa naar voetnoot1230 Mit het ghelt, om dese setting, 'tis seker gien ghemack.Ga naar voetnoot1231 ritsert Hebjet ontfanghen? lecker Wat seg ick best? wast in ien sack, Ick liet het hier soetjens glyen tusschen twie stoepen: Maer dat de Pot brack, sy sou te luy roepen.Ga naar voetnoot1234 1235[regelnummer] Dus moet ick't sien hoe ick't hem best angders ontlegh.Ga naar voetnoot1235 ritsert Wel benghel sydy doof gheworden? hoorje niet wat ick segh lecker Het ghelt? jae wel, jae, jae, ick hebt ontfanghen: Maer hy deder mijn soo veul kleuter-gelts by langhen,Ga naar voetnoot1238 Dat de propre som te draghen valt hiel swaer.Ga naar voetnoot1239 ritsert 1240[regelnummer] Swietje daerom soo? wat segje vande Wisselaer? lecker Maer 'tsel wel ien reys te pas komen, dat wil ick hem sweeren.Ga naar voetnoot1241 ritsert Laet dan sien wat hebje jou al an laten smeeren. Waer is de speceficacy? lecker Ick hebse in mijn taflet.Ga naar voetnoot1243 ritsert Laet lesen. lecker So ras as ick t'huys kom sel icse stellen int net. ritsert 1245[regelnummer] Ick heb elders te doen, toontseme: waer toe dit ghetrantel? lecker Het taflet is uyt mijn sack.
[pagina 76]
ritsert Wat futselje mit de mantel? lecker Niet mit allen, ick heb sucken jeuckt inme sy. ritsert Ick wedder bestaytjens schuylen of ander snoepery.Ga naar voetnoot1248 De mantel op, men momter niet.Ga naar voetnoot1249 lecker Get Ritsert konjet heelen. 1250[regelnummer] Ick souje de helft van't profijt me deelen, Jy meucht al de Waerden betalen van de eerst tot de lest,Ga naar voetnoot1251 En wesen noch ien wijl ien goedt knecht op de rest.Ga naar voetnoot1252 'kHeb ien avontuertjen e hadt dat te byster nae mijn sin // is.Ga naar voetnoot1253 ritsert Je hebt ien doosjen e vonden (denck ick) daer ien juweeltjen, 'kmien ien jouwetjen in // is.Ga naar voetnoot1254 lecker 1255[regelnummer] Ick seg'er ien jouwetje teughen, 'tis niet qualijck ejout.Ga naar voetnoot1255 ritsert Je hebt ien glaesjen by 'tboshuys geraept.Ga naar voetnoot1256 lecker Segt ien Pot mit gout. So vol dobbeloenen as ick pas weet te draghen.Ga naar voetnoot1257 ritsert Ick verschiet, gans lyden, hier komt het varcken onder sijn magen.Ga naar voetnoot1258 Waer hebjet van daen e haelt? 'tis zijn leven niet e hoort. lecker 1260[regelnummer] Ginder ongder ien steygher, by de heylighe wechs poort,Ga naar voetnoot1260
[pagina 77]
Daer lach het wel dus diep inde modder e weken.Ga naar voetnoot1261 ritsert Jy deuch niet, daer hebjet ongse Warnarbuur sien steken, Die mijn toekomende schoon-Vader is. lecker Wat segje is hy? ritsert Mijn toe-komende schoon-Vaer. lecker Dat komt suyverlick by,Ga naar voetnoot1264 1265[regelnummer] 'kWilme laten hanghen verstae ick me die saken, Wel jy en je Noom wilje compagny maken?Ga naar voetnoot1266 ritsert Mijn Noom is te vreen dat ick Bruydegom bin. lecker Wilje elck wat toelegghen en reden t'samen in,Ga naar voetnoot1268 Ghelijck de kleyne kometjes op de groote vaerten?Ga naar voetnoot1269 1270[regelnummer] Ay segme doch iens hoe verdielje de paerten?Ga naar voetnoot1270 Ick bin om te lieren tot uwent besteet. ritsert Ten is niet quaet dat men van alles weet. Maer t'is niet goet hem alles t'onderwinden.Ga naar voetnoot1273 lecker Dit staetme te selsaem veur, ick kent slot niet vinden.Ga naar voetnoot1274 1275[regelnummer] Jy de Bruygom mit Claertje, wie droes sou dat raen? ritsert 'tIs soo ickje seg, Rijck-oom heeftse of e staen, Door dien datse swaer by my gaet, om mynent willen. lecker Gans lyden men gheeft groot ghelt veur dese nuwe brillen,Ga naar voetnoot1278 Maer ick gaffer mijn leste ghelt wel veur wist icker ien,
[pagina 78]
1280[regelnummer] Daer ick inde luy haer boesem of deur heur lenden kon sien,Ga naar voetnoot1280 'kSouwer mijn lijf na setten, gelijck de wayluy op het wilt // loeren,Ga naar voetnoot1281 En sien van stuckje tot beetje watse in heur schilt // voeren. ritsert Jy meucht jou mongt wel snoeren, deynckt iens wat het lijckt,Ga naar voetnoot1283 Van ien jonghen as jy, die maer ierst inde Werelt komt en kijckt,Ga naar voetnoot1284 1285[regelnummer] Ick wed'er niet veul luyden vermaeckt met jou klap // sin.Ga naar voetnoot1285 lecker Ho, ho, zijn mongt te snoeren dat heeft lydich veul snaps // in.Ga naar voetnoot1286 Men vintse die haer niet en verstaen op dat stick, Die wel de helft te langer school ghegaen hebben as ick: Ien benaude tong is soo bitter als bakelaer.Ga naar voetnoot1289 ritsert 1290[regelnummer] Jonghen gaeje soo voort ghy wort ien aerts kakelaer,Ga naar voetnoot1290 En dient bet ien makelaer, as ien Coopman by nae. lecker Neen seker, 'tpraten komt de Coopluy oock al te stae, Om te vercleynen haer scha, en haer winst breedt uyt te meten. ritsert Je diende somtijts wel wat op de huyt e smeten,Ga naar voetnoot1294 1295[regelnummer] Of ien wijltje beschuyt te eten op de Spaensche galey. Kom, gaet mitme nae Warnars toe.Ga naar voetnoot1296 lecker Nae Warnars toe? ey. Wat sel dat doch beduyen? ick hebt rains e vonghen.Ga naar voetnoot1297 ritsert Vynen is stelen: wat brabbeltme deuse jonghen. lecker Jae, nouje de dochter hebben selt; maer steltje iens in mijn graet.Ga naar voetnoot1299 1300[regelnummer] Tum casus mutatur, 'kwedjet dan anders verstaet,Ga naar voetnoot1300
[pagina 79]
Indien datje gaet in jou consciency.Ga naar voetnoot1301 ritsert Gaet me seg ick, en maecktme van sulck gien menty.Ga naar voetnoot1302
Tweede toonneel reym Nu ken icker deursien, deur al't beswaer,Ga naar voetnoot1303 Al komter ien kijn't 'theeft ien rijcke Vaer, 1305[regelnummer] 'tMach nou gien quaet, gans eele weken: Maer wat hebben wy in ien benautheyt e steken. Nu hy van haer te trouwen heeft ghegheven zijn woort, Hoe willen wy schransen, gaet dit hylick slech voort,Ga naar voetnoot1308 Ick krijgh uyt den hoop oock mogelijck ien vryer // dan. 1310[regelnummer] O 'tsel ien dubbelde Feest zijn, Bruyloft en kyer // man.Ga naar voetnoot1310 Al de suynighe luy sellen ons dit nae-doen wel knap,Ga naar voetnoot1311 'tKomt profytelijck uyt, men slaet twee vlieghen mit ien lap. Get as icker om denck, ick wod ick al an't pypen // was.Ga naar voetnoot1313 'tIs te veul op ien dach, kandiel en ypen // kras.Ga naar voetnoot1314 1315[regelnummer] Ick wodmen mes al te slypen was, soo versuymden ick niet,Ga naar voetnoot1315 Op daen werck is goet rusten, soo was mijn tuygjen riet.Ga naar voetnoot1316 Mijn tangden wat'ren soo, ick ken nau teuven // later.Ga naar voetnoot1317 Ick win nou vijf gulden s'jaers, en ien paer nuwe clompen tot men deuve // kater,Ga naar voetnoot1318
[pagina 80]
En krijch ien schrickenburger tot men kermis maer,Ga naar voetnoot1319 1320[regelnummer] En ien Enghelse vijf tot men nuwe Jaer:Ga naar voetnoot1320 Nu voortan soo win ick wel al de preutel, s'weecx.Ga naar voetnoot1321 En wat sel ick ien Bruylofts stuck krygen, ten minsten ien sulvre sleutelreecx,Ga naar voetnoot1322 Mit ong'eriem, mes en schie: maer wat ga ick dralen?Ga naar voetnoot1323 Ick soud' Giertje gaepstocx as mans moer in den arbeyt halen,Ga naar voetnoot1324 1325[regelnummer] Die hoorter voor al te wesen, jaese seper wel.Ga naar voetnoot1325 De Deur is toe; waer vijn ick hier de bel? Maer bayt wat, hier hangt ien ring daerme me // clopt.
Derde toonneel geertruyd, Reym Hola daer, datjet huys niet van zijn ste // clopt. Wat doppen is dat? o clopt doch mit bescheyt.Ga naar voetnoot1329 reym 1330[regelnummer] Goen dach. geertruyd Begeerje yet? reym Ja, ic bin hier-by Warnars mayt;Ga naar voetnoot1330 Jy weet vande saeck wel, jy moetje wat spoeyen, De schuyt wil nae de volewijck, je sout komen helpen roeyen.Ga naar voetnoot1332 Kijck je bint mans moer, soujer niet in worden e kent? geertruyd Warnarbuur doet wel dat hy om me sent.
[pagina 81]
reym 1335[regelnummer] Dat loof ick wel, wy souwen't song'er jou niet keunen maken. geertruyd Ick set mijn huyck op en ga me, wannier hetse begonnen te kraken?Ga naar voetnoot1336 Sy het wel uyt e gaen de maenden hares tals.Ga naar voetnoot1337 reym Och sy kreech van angst den arbeyt op den hals,Ga naar voetnoot1338 Doe haer vaer huynuchtent sey, dat hyse an Rijckert besteet // hadt.Ga naar voetnoot1339 1340[regelnummer] Och dat verholen kijnt draghen dat weet // wat;Ga naar voetnoot1340 'kSout mijn vyanden niet toe wenschen, so bin icker veur bevreest. geertruyd Isser de Vroe-moer al?Ga naar voetnoot1342 reym Die hetter al lang e weest: Want eer haer Vaer de waerheyt uyt jou seun had vernomen, So had ick al ien Vroe-moer ter sluyck laten komenGa naar voetnoot1344 1345[regelnummer] Van afteren deur't kelder veynster, daer niemant op gist.Ga naar voetnoot1345 geertruyd Maer hoe soutmen't bedencken? reym Maer je seun heeft niet qualick e vist. geertruyd Mach dat slech waer // wesen. reym Heer 'tis sucken dochter, en 'tsel jou sucken snaer // wesen,Ga naar voetnoot1348 Se kan alle ding verbet'ren watter in huys gheschiet. 1350[regelnummer] Ick hebse op mijn arm e dragen, en anme hangt e liet,Ga naar voetnoot1350 Dat het dusschen kleuter was: ick selje niet vals // spreken.Ga naar voetnoot1351 'tWas ien kijnt as ien aep, 'tkon hondert deuntjens den hals // breken.Ga naar voetnoot1352
[pagina 82]
Heer 'thad sulcke grepen, ien mensch worde schier aers.Ga naar voetnoot1353 Wat sel ick seggen? ick bin wel te helfte beter Claertjes as Vaers.Ga naar voetnoot1354 1355[regelnummer] Asje 'tascat op zijn sier trat, het wistje so dra te grauwen;Ga naar voetnoot1355 En watter langes straet e roepen worde dat wist het na te bauwen.Ga naar voetnoot1356 As icket dan sou kauwen beschuyt of angders wat,Ga naar voetnoot1357 Het aerde beetjen wod het hebben dat ick selver at.Ga naar voetnoot1358 geertruyd Maer ofje trat over jou voeten wat styver,Ga naar voetnoot1359 1360[regelnummer] Jy vergeetje altemael in jou goeden yver, We souwen de tijt wel verpraten alhier. reym Dat moet ickje noch segghen, en dan niet mier, 'tWas sucken soeten dier, 'tbedreef sucke rancken.Ga naar voetnoot1363 Doet nou begon te loopen by stoelen, by bancken, 1365[regelnummer] Dan wast after de garzynen, dan after de bomGa naar voetnoot1365 Daer de suycker in was: kijck, 'tquammer al ruymer omGa naar voetnoot1366 By haer Moertje saligers leven; o dats ien wijt // schiel.Ga naar voetnoot1367 Pete Mains was ien vrou die goet huys in heur tijt // hiel. De Heer heb heur ziel, wy warent soo wel iens, 1370[regelnummer] We villen nimmermeer beschaemt quammer ien mensch onversiens.Ga naar voetnoot1370 geertruyd Maer wat seyd'er Warnar-buur toe datje soo grof // gongt?Ga naar voetnoot1371 reym Och as hyer noch om deynckt hy huylt as ien hof // hongt, Mit sulck steenen en suchten dattet hem schier vermoort In nocken en gaeuwen.Ga naar voetnoot1374 geertruyd Gauwe? wel, ick miende jy wout voort.
[pagina 83]
reym 1375[regelnummer] Hoor hier ien woort.Ga naar voetnoot1375 geertruyd Wat soumen dus lang tuylen. reym As icker oock an deynck, ick kanme niet onthouwen van huylen. Mocht ick miester verruylen, dat vrou weer quam, en hy voer.Ga naar voetnoot1377 geertruyd Hebje uyt?Ga naar voetnoot1378 reym Luyster. geertruyd Wel. reym Claertje is op ind' op ghelijck de Moer, Of ick het al swoer, wat sout veul baten? 1380[regelnummer] Op mijn simpele woorden meuchje jou wel verlaten. geertruyd Get seghen ongs, is dat praten? ick gae liever veur heen,Ga naar voetnoot1381 Laet mijn huyck gaen.Ga naar voetnoot1382 reym Ick seg me ja isme ja, en me neen isme neen, Jy seltet soo bevynen, ick weet niet van veul snackes.Ga naar voetnoot1383 Kijck ick ken niet kallen.Ga naar voetnoot1384 geertruyd Soo speult de droes mitje backes. reym 1385[regelnummer] Noch had ick wat vergheten. geertruyd Ist al weer an? wat nou? reym Maer je dient jou seun te segghen dat hy heur wel in eeren houw', Sy sel hem ien vrou (dat verklaer ickje) strecken.Ga naar voetnoot1387
[pagina 84]
geertruyd Laetme los, 'tis van't mal. reym 'tIs de tweede Rebecke,Ga naar voetnoot1388 So selse op heur man passen, 'tIs waer dat ickje sech. 1390[regelnummer] O Heer! ick en sy keunen so wel over wech. geertruyd Loop, loop. reym 'kHeb terstongt uyt, noch ien lutjen patiency.Ga naar voetnoot1391 'tIs ien meyt veur ien Coning, veur ien Excellency, Veur ien Graef, veur ien Hertoch, ja veur ien Bander Heer,Ga naar voetnoot1393 Veur ien prins, veur ien Keyser, ick segje niet meer. geertruyd 1395[regelnummer] Staeje woort.Ga naar voetnoot1395 reym Jae ien Keyser, ien Keyser, seg ick, souwer zijn seun an gheven, Sucken preussen dier ist, soo weetse te leven,Ga naar voetnoot1396 Se kan nayen, se kan brayen, mit garen en mit zy. geertruyd 'kHebber de buyck al vol of. reym Dit hoorter noch by: Van vaten wassen, van ketelen schueren; je souje wel stom // sien. geertruyd 1400[regelnummer] Hebje daer jou spraeck verloren?Ga naar voetnoot1400 reym Sy ken ryen en om // sien. Van mueren te witten, van vloeren te faylen, niemant haers gelijck,Ga naar voetnoot1401 Soo weetser te behelpen; 'twaer scha waerse rijck:Ga naar voetnoot1402 Die't iens siet moet bekennen datset altemael // is.Ga naar voetnoot1403
[pagina 85]
geertruyd Hoor hier, geeft ien gebreckelick mensch de helft van jou tong tot ien aelmis,Ga naar voetnoot1404 1405[regelnummer] En stooct ergens noch ien paer ooren uyt de gaet.Ga naar voetnoot1405 reym Houtet me ten besten Joffrou, hou ickje wat lang mitte praet,Ga naar voetnoot1406 Ick en ken ongse Dochters deuchden niet volprysen. geertruyd De deur is t'uwent open. reym Dat's veur, mit oorlof, omje de wech te wysen.Ga naar voetnoot1408
Vierde toonneel ritsert, Lecker Wat is het gherucht oock ien snelvlieghend' ding, 1410[regelnummer] Gister wist niemant as ick en de mayt dat Claertje swanger ging, En teghenwoordelijck ist inde mont van al de lieden. 'tHeeftme vry wat verlet dat gheluck te bieden,Ga naar voetnoot1412 Men had anders tot Warnars my soo lang niet e wacht.Ga naar voetnoot1413 lecker Ay Ritsert bedenckje noch wat, beslaepter u op te nacht, 1415[regelnummer] 'tWeer gheven comt vroech ghenoech. ritsert Waer toe soud' ick beyen? lecker Een geck en zijn ghelt zijn haest e scheyen:Ga naar voetnoot1416 Men sal ongs veur nesck houwen; veur ien paer malle bloen.Ga naar voetnoot1417 Latet ien half jaer op wissel loopen, dat meuchje mit eeren doen.Ga naar voetnoot1418
[pagina 86]
ritsert Profijt van angder luy ghelt te trecken, hoe sou dat betamen? lecker 1420[regelnummer] Wel waerom niet? daer zijn wel rijcke luy t'samen In compangny, daer den ien kan houwen vanden aer,Ga naar voetnoot1421 Thien, twijntich duysent gulden ongder hem jaer op jaer: Wat mienje datse die stil laten legghen? soo waren't wel uylen.Ga naar voetnoot1423 ritsert Sulck volck macher wel ongder luy mit eeren schuylen,Ga naar voetnoot1424 1425[regelnummer] Maer scheelener vry wat van, al draghense de selve teeckenen,Ga naar voetnoot1425 Sy moghen wel vry gissing maken datmen't haer wel nae weet te reeckenen.Ga naar voetnoot1426 lecker Wat gevense daer toch om: o lieve man. ritsert Maer ast iens op ien sterven gaet, hoe varewe dan? Dan wilt haer ten etter en ten bloedt uytsweeren:Ga naar voetnoot1429 1430[regelnummer] Oock as de goederen zijn ghewonnen mit eeren,Ga naar voetnoot1430 Soo blyvense in't gheslacht, het angder vergaet, En erft niet voort tot inden derden graet: Selden dat sulck volck haer Groot-vaers huysen bewoonen. lecker Die reghel mach ghelden by ghemeene persoonen.Ga naar voetnoot1434 ritsert 1435[regelnummer] En groote Potentaten zijnse ontwossen de roe?Ga naar voetnoot1435 lecker Wel jaes', en daerom legghen't de luyden daer op toe, Om in ien korte tijdt an soo veul goets te raken, Datse al hun kyeren tot Coninghen meughen maken. Klaer zijn haer saken, soo de Fortuyn heur dat jont.Ga naar voetnoot1439 ritsert 1440[regelnummer] Soo niet, soo raecktmen wel mit het ware goet nae de gront,Ga naar voetnoot1440
[pagina 87]
Ghelijck Robert met het ancker, dat hy docht te kabassen.Ga naar voetnoot1441 lecker Nochtans die huyden wat hebben wil moet op den haspel passen,Ga naar voetnoot1442 'tGoet wil te qualijck wassen, houdtmen zijn handen stil. ritsert 'tMach blyven ast is, soo't niet wassen en wil. 1445[regelnummer] Meenjeme te verleyen? wat selme van dese guyt // schien?Ga naar voetnoot1445
Vijfde toonneel warnar, Ritsert, Lecker Men seyt altemet, daer komt niemant van uyt // sien;Ga naar voetnoot1446 Maer lijckwel sie ick Ritsart daer ginder komen.Ga naar voetnoot1447 ritsert Warnar-buur noyt hebje blyder tyding vernomen, Al binje nou ien man by de tseventich jaer out. warnar 1450[regelnummer] Hoe dat? ritsert Jou Pot is behouwen mit al het gout, Dits immers een tijng om recht op te springhen.Ga naar voetnoot1451 warnar Ast gheluck wil, soo wilt, ghy meucht het niet dwinghen, Het schijnt dat het my nu wil hebben verlost. Waer isse? lecker Sie daer. warnar O Pot! wat hebjeme hertseer e kost, 1455[regelnummer] 'kWil niet weer an den dangs, 'khebber qualijck by e varen, 'kSel mijn leven gien Potten mit ghelt mier bewaren. Ick bin dat spul al moe, dats rayn uyt e seyt.Ga naar voetnoot1457
[pagina 88]
ritsert Wel hoe dan toe?Ga naar voetnoot1458 warnar Maer ick danckje van jou trouwicheyt, Ick heb genoech om of te leven, en om dat ick voor dat kruys // grou,Ga naar voetnoot1459 1460[regelnummer] Schenk ickje al 'tgelt ten hylick mitje toekomende huys // vrou. lecker Get Ritsart, dat lockje te jammerlijcke wel,Ga naar voetnoot1461 Hy mocht noch dertich jaer leven; hy heeft sucken tayen vel.Ga naar voetnoot1462 ritsert Dewijl't jou is ghequel met het goedt der aerdenGa naar voetnoot1463 U veul te bekommeren, soo sel ickse anvaerden, 1465[regelnummer] En in uwen ouderdom u strecken tot ien steun.
Seste toonneel reym, Ritsert, Warnar, Geertruyd, Lecker Veul gelucks Bruygom Heer; veul gelucks mit jou jonge seun, Siet, dat is ien kloeck kijnt; siet dat is ien vuyser,Ga naar voetnoot1467 Hy het ien paer wanghen as ien Katuyser.Ga naar voetnoot1468 ritsert Hier, laet ick hem mee soenen. warnar Van blyschap ick ween. 1470[regelnummer] Hy lijcktme al waer hy uyt mijn aensicht e sneen. lecker Bylo ick moest allien niet inde peeckel blyven steken,Ga naar voetnoot1471 'kMoet het yser smeen t' wijl 't heet is. Mach ick oock iens spreken? reym Boon broot.Ga naar voetnoot1473
[pagina 89]
ritsert Segje nou op watje schort. lecker Maer ick koom vijf hondert gulden ande kas te kort, 1475[regelnummer] Die ick onnosel verloren heb.Ga naar voetnoot1475 ritsert Liecht niet, hoe? lecker Inde kaets // baen: 'kLooft ick sel mijn leven niet mier by sucke maets // gaen,Ga naar voetnoot1476 Maer passen voortan op mijn dinghen altijt. ritsert Had hy de Pot niet ghevonden, men waerse moghelijck quijt, Maer om zijn eyghen profijt docht hyse te bewaren. warnar 1480[regelnummer] Ick bid voor hem, en laet hem allien niet in't beswaren,Ga naar voetnoot1480 Nu onghelucks stormen en baren over al zijn gheslecht.Ga naar voetnoot1481 ritsert Ick schenckje de vijfhondert gulden, en weest voortan ien goedt knecht. lecker Danck hebt: inden echt moetje veul vreuchts gewinnen.Ga naar voetnoot1483 ritsert Mijn verlangt naede Craem-vrou.Ga naar voetnoot1484 geertruyd s'Is kloeck nae den tijdt. warnar Kom binnen. lecker 1485[regelnummer] Uit luchtighe sinnen in mijn handen ick slae:Ga naar voetnoot1485 Heeft het jou wel behaecht soo clapt my allegaer nae. eynde.
[pagina 90]
	voetnoot1217 Karsten: christen voetnoot1225 deur te strijcken: beet te nemen; molijck: lelijkerd voetnoot1226 gaet hier: kom hier voetnoot1230 neutelt: zanikt voetnoot1231 om dese setting: om de (nieuwe) vaststelling van de geldkoersen voetnoot1234 luy: luid voetnoot1235 ontlegh: verborgen houd voetnoot1238 deder... langhen: heeft me er zo veel kleingeld bijgegeven voetnoot1239 de propre som: de hele som voetnoot1241 'tsel wel ien reys te pas komen: ik zal het hem wel eens betaald zetten voetnoot1243 taflet: zakboekje voetnoot1248 Ick wedder bestaytjens: ik wed dat er pasteitjes voetnoot1249 men momter niet: het is hier geen verkleedpartij; heelen: verzwijgen voetnoot1251 Waerden: herbergiers voetnoot1252 En... rest: en het er van het overblijvende geld nog een tijdje goed van nemen voetnoot1253 te byster: wel bijzonder voetnoot1254 ien jouwetjen: iets nuttigs voetnoot1255 Ick... ejout: als ik het ‘ien jouwetjen’ (iets nuttigs) zou noemen, is dat niet gek gezegd voetnoot1256 Je hebt ien glaesjen by 'tboshuys geraept: je hebt een glaasje bij het bushuis (wapenarsenaal dat naast het dolhuis lag) gepakt (d.w.z. je bent dronken en niet goed wijs) voetnoot1257 pas: maar net voetnoot1258 hier komt het varcken onder sijn magen: nu komt alles weer op z'n pootjes terecht voetnoot1260 heylighe wechs poort: de houten poort, waar thans het Koningsplein is, stond aan de rand van de nieuwe stadsuitleg voetnoot1261 e weken: weggezakt voetnoot1264 Dat komt suyverlick by: dat ontbrak er nog maar aan voetnoot1266 compagny maken: compagnons worden voetnoot1268 Wilje... in: wil je dat ieder iets bijdraagt en voor gezamenlijke rekening zaken doet voetnoot1269 kometjes: koopmannetjes voetnoot1270 paerten: delen voetnoot1273 hem alles t'onderwinden: zich met alles te bemoeien voetnoot1274 Dit... vinden: dit komt me al te vreemd voor; ik begrijp er niets van voetnoot1278 nuwe brillen: pas uitgevonden verrekijkers voetnoot1280 Daer: waarmee voetnoot1281 'kSouwer mijn lijf na setten: ik zou er m'n best voor doen; wayluy: jagers voetnoot1283 wat het lijckt: hoe ongepast het is voetnoot1284 maer ierst: nog maar net voetnoot1285 sin: zijn voetnoot1286 dat heeft lydich veul snaps in: daar komt heel wat bij kijken voetnoot1289 bakelaer: laurierbes voetnoot1290 aerts kakelaer: rasbabbelaar voetnoot1294 e smeten: geslagen voetnoot1296 nae Warnars: naar Warnars huis voetnoot1297 rains e vonghen: eerlijk gevonden voetnoot1299 graet: positie voetnoot1300 Tum casus mutatur: dan verandert de zaak voetnoot1301 Indien... consciency: indien je bij jezelf te rade gaat voetnoot1302 maecktme van sulck gien menty: en praat niet over zoiets voetnoot1303 deursien: doorkomen voetnoot1308 gaet dit hylick slech voort: als dit huwelijk maar doorgang vindt voetnoot1310 kyerman: kraambed voetnoot1311 wel knap: wel spoedig voetnoot1313 wod: wou; pypen: drinken voetnoot1314 kandiel: kandeel (gekruide warme wijn met eieren); ypen-kras: hypocras (kruidenwijn), respectievelijk een traditionele kraam- en bruiloftsdrank voetnoot1315 Ick... niet: ik wou dat mijn mes al geslepen was, dan zou ik niets missen (bij het eten gebruikte ieder zijn eigen mes, dat dus van tevoren goed geslepen werd) voetnoot1316 soo was mijn tuygjen riet: daarmee was mijn gereedschap (mes) gereed voetnoot1317 teuven later: wachten tot later voetnoot1318 win: verdien; deuvekater: kerstfooi (oorspr. brood dat als geschenk aan vrienden werd gegeven op Kerstmis en andere feestdagen) voetnoot1319 schrickenburger: munt (ter waarde van ca. 4 stuivers) voetnoot1320 Enghelse vijf: halve Engelse schelling (ter waarde van ruim 5 stuivers) voetnoot1321 al de preutel: de hele boel voetnoot1322 sleutelreecx: ketting voetnoot1323 ong'eriem: riem (die vrouwen om hun middel droegen); schie: schede voetnoot1324 mans moer: moeder van de man; in den arbeyt halen: bij de bevalling halen voetnoot1325 jaese seper wel: ja, wis en waarachtig voetnoot1329 mit bescheyt: met overleg voetnoot1330 hier-by Warnars mayt: de meid van Warnar, van hierbij (uit de buurt) voetnoot1332 De schuyt... roeyen: de bevalling is op handen, je zou komen helpen (de Volewijck of Vogelwijk was het galgenveld aan de overzijde van het IJ, waar men de baby's ging halen; natuurlijk noemde men hiervoor een plaats waar kinderen niet konden of durfden komen) voetnoot1336 set mijn huyck op: trek m'n jas aan; hetse begonnen te kraken: zijn de weeën begonnen voetnoot1337 Sy... tals: zij heeft het aantal maanden volledig uitgedragen voetnoot1338 arbeyt: barensnood voetnoot1339 huynuchtent: vanochtend; besteet: ten huwelijk gegeven voetnoot1340 verholen: verborgen; dat weet wat: is me wat voetnoot1342 Vroe-moer: vroedvrouw voetnoot1344 ter sluyk: stiekem (zodat de oneer van de zwangerschap verborgen bleef) voetnoot1345 daer niemant op gist: waar niemand aan denkt voetnoot1348 snaer: schoondochter voetnoot1350 e liet: geleid voetnoot1351 Dat: toen; vals spreken: voorliegen voetnoot1352 as ien aep: als een aap (zo vlug in het nabootsen); den hals breken: opzeggen voetnoot1353 grepen: streken; worde schier aers: stond er haast versteld van voetnoot1354 te helfte beter Claertjes as Vaers: de helft beter Claertje dan haar vader gezind voetnoot1355 Asje... grauwen: als je die dondersteen plaagde, kreeg je er meteen van langs voetnoot1356 na te bauwen: na te praten voetnoot1357 kauwen: voorkauwen voetnoot1358 aerde: andere voetnoot1359 ofje trat over jou voeten wat styver: als je nu eens wat steviger doorliep voetnoot1363 dier: kind voetnoot1365 garzynen: rozijnen; bom: trommel voetnoot1366 'tquammer al ruymer om: het ging er royaler aan toe voetnoot1367 ien wijt schiel: een groot verschil voetnoot1370 villen... beschaemt: waren nooit in verlegenheid voetnoot1371 grof gongt: royaal was voetnoot1374 nocken en gaeuwen: snikken en gapen; Gauwe: gaan we voetnoot1375 tuylen: treuzelen voetnoot1377 vrou: nl. Pete Mains; voer: wegging voetnoot1378 Hebje uyt?: ben je klaar?; is... Moer: lijkt in alle opzichten op haar moeder voetnoot1381 veur heen: vooruit voetnoot1382 Laet mijn huyck gaen: laat m'n jas los voetnoot1383 snackes: babbelen voetnoot1384 Kijck ick ken niet kallen: ik kan namelijk niet (zo goed) praten voetnoot1387 hem [...] strecken: voor hem zijn; ien vrou: een (uitstekende) vrouw voetnoot1388 Rebecke: Rebekka (die om haar zorgzaamheid bekendstond, o.a. Genesis 24) voetnoot1391 ien lutjen: een beetje voetnoot1393 Bander Heer: edelman voetnoot1395 Staeje woort: hou je woord (d.w.z. ‘houd je daar dan ook aan’, door Reym opgevat als: ‘bewijs wat je zegt’) voetnoot1396 preussen dier: flink meisje voetnoot1400 Sy ken ryen en omsien: ze is bij de pinken voetnoot1401 faylen: dweilen voetnoot1402 scha: jammer voetnoot1403 altemael: alles (wat ik je vertel) voetnoot1404 gebreckelick: gebrekkig; aelmis: aalmoes voetnoot1405 En... gaet: en vis nog ergens een paar oren van de straat voetnoot1406 mitte: aan de voetnoot1408 Dat's veur: deze kant op voetnoot1412 verlet: verlaat; dat gheluck te bieden: dat gelukwensen (nl. de felicitaties voor de aanstaande bruiloft) voetnoot1413 Men... e wacht: anders had men in het huis van Warnar niet zo lang op mij gewacht voetnoot1416 haest: snel genoeg voetnoot1417 nesck: onnozel; bloen: sukkels voetnoot1418 op wissel loopen: op de wisselbank staan voetnoot1421 daer den ien kan houwen [...] ongder hem: waar de ene onder zich kan houden voetnoot1423 stil laten legghen: rustig laten liggen (zonder er voordeel van te krijgen) voetnoot1424 luy mit eeren: eerlijke lieden voetnoot1425 scheelener: verschillen er voetnoot1426 Sy moghen wel vry gissing maken: ze kunnen er gerust op rekenen voetnoot1429 Dan... uytsweeren: dan zal het hun op een zware straf komen te staan voetnoot1430 Oock: alleen voetnoot1434 ghemeene: gewone voetnoot1435 ontwossen de roe: te groot voor bestraffing voetnoot1439 jont: gunt voetnoot1440 het ware goet: het waarachtige goed (nl. zijn ziel) voetnoot1441 kabassen: gappen (Robert zonk namelijk) voetnoot1442 op den haspel passen: op zijn zaken letten voetnoot1445 schien: gebeuren voetnoot1446 Men... uyt sien: men zegt soms dat er niemand komt als je op de uitkijk staat voetnoot1447 lijckwel: toch voetnoot1451 immers: toch; tijng: tijding voetnoot1457 rayn uyt: ronduit voetnoot1458 Wel hoe dan toe?: wat nu? voetnoot1459 grou: gruw voetnoot1461 lockje te jammerlijcke wel: lukt je wel heel erg goed voetnoot1462 mocht noch: zou nog wel kunnen voetnoot1463 jou is ghequel: voor jou een kwelling is voetnoot1467 ien vuyser: een flinke knaap voetnoot1468 Katuyser: (de Kartuizers stonden in Amsterdam als smulpapen bekend) voetnoot1471 inde peeckel: in de ellende voetnoot1473 Boon broot: fooi (Reym wil een fooi voor haar blijde tijding) voetnoot1475 onnosel: zonder schuld voetnoot1476 'kLooft: 'k beloof het voetnoot1480 in't beswaren: in de zorgen voetnoot1481 gheslecht: tot bedaren zijn gekomen voetnoot1483 moetje: moge je voetnoot1484 Mijn verlangt: ik verlang; nae den tijdt: gezien de omstandigheden voetnoot1485 (de opwekking tot applaus is traditioneel aan het slot van klassieke komedies)

Vorige Volgende

Warenar

Vijfde bedrijf

Eerste toonneel

Tweede toonneel

Derde toonneel

Vierde toonneel

Vijfde toonneel

Seste toonneel

Over dit hoofdstuk/artikel

titels