Theseus en Ariadne

Regelnummers proza verbergen

[p. 41]

Inhoudt.^*

1Ariadne is een dochter van Minos Coning van Creta, dat 2 nu Candien heet. Minos dwong door oorloge die van Athenen² 3 vrede van hem te versoecken, die hij haer swaerlijck ver-³4gunt heeft, midts voorwaerde dat sij allejaeren in Creta⁴ 5 seinden souden seven jongers ende seven dochters, om ge-6stelt te worden in eenen onwtcomelijcken doolhof, tot spijse 7 van een monster daer in besloten, half mensch en half stier, 8 het welck de onmenschelijcke Pasyphaë, huisvrouwe van 9 Minos, bij eenen stier in overspel gewonnen hadde.

10Theseus, een soone van AEgeüs Prince van Athenen, mede-¹⁰11lijden hebbende met sijn ellendige ondersaten, ende wetende¹¹ 12 dat den alteswaeren tol moeste betaelt sijn soo lang het 13 monster te lijf bleef, heeft oorlof vercregen van sijnen vader¹³ 14 ende comt in Creta, met voornemen van het dier om te 15 brengen ende de sware lijfrenten af te doen, Hij wort ont-¹⁵16fangen van Deucalion 's Coninx soone, ende comt sijn boot-17schap doen voor Minos, die hem den strijt toelaet, ende 18 eerst ten banckette leijdt.

19Ariadne hebbende Theseus op het bancket te nau besien, 20 ende sijn Minne ingesopen, sejndt haer voester aen hem,²⁰ 21 met een brief, ende met een coorde, dewelcke vast gemaeckt 22 inden inganck vant doolhof, hem dienen soude om de wech 23 terug bijder tast te vinden. Theseus neemt de gave aen ende 24 gaet ten strijde.

25Theseus hebbende het dier verwonnen, wort onthaelt van²⁵ 26 Ariadne, die hem ten hove leyt, om offerhande te doen. De

* De titel in het hs. luidt alleen: ARIADNE Spel van P.C. Hóóft.

2 die van Athenen, de bewoners van Athene.

3 swaerlijck, op bezwarende wijze.

4 midts voorwaerde, door de voorwaarde.

10 Prince, vorst.

11 ellendige, beklagenswaardige.

13 te lijf, in leven.
oorlof, verlof om weg te gaan.

15 ende de sware lijfrenten af te doen, en de zware belasting, die ze met hun leven moesten betalen, op te heffen.

20 ingesopen, ingedronken; sejndt, zendt.

25 onthalen, vriendelijk te gemoet gaan.

[p. 42]

27 gelieven spreken voort soo verre op haer vrijage dat sij²⁷ 28 buiten wil ende weten van Minos, besluiten dien nacht samen 29 te vertrecken.

30Aegle een Velt-godinne hebbende eertijts genoten de Minne³⁰ 31 van Theseus, ende verstaen door conste van toverijen, daer 32 sij seer geleert in is, hoe Theseus een nieu lief vercoren 33 heeft, besweert de Raserij Alecto, dat sij voor haer ver-³³34schijne; van de welcke hoorende dat Theseus met Ariadne 35 vluchtende door zee, van mening was, dien avont op het 36 eijlant Naxos te gaen slapen, beveelt de Raserij dat sij haer 37 gedaente van Aegle aenneme, ende haer inden slaep vertone³⁷ 38 aen Theseus, om hem sijn oude minne verweckende, de 39 nieuwe te doen vergeten. Het welck geschiet, in wijse dat 40 Theseus Ariadne verlatende in haren slaep, van daer 't seyl⁴⁰ 41 gaet nae Griecken.⁴¹

42Ariadne ontwakende, vint haer alleen met haer voester, 43 die ontrent haer bedt slaept, die sij weckende landewaert⁴³ 44 in seint, om Theseus te soecken, selfs loopende aen de Zee-⁴⁴45strant, van waer sij hem van verre siet wech seylen. Waer-46inne boven maten verslagen sijnde, ende van haer voester 47 vertroost wordende, wert haer misbaer verstaen vanden 48 Godt Bacchus, die hem op dat pas vermeijende was door de⁴⁸ 49 lustige bosschagien van dat eijlant. Hij crijcht medelijden met 50 haer, ende de Godinne Venus hoorende haere clachten tot 51 in den hemel, wort oock met medoogenheit beweecht, ge-52lijck d'ander Goden. In veugen, dat sij versaet vindende den⁵² 53 haet, die sij droech op het geslacht des Sons, vant welke 54 Ariadne was, om dat de Son, in voorleden tijden, haer ende

27 op, over.

30 genoten, bezeten.

33 Raserij, wraakgodin, furie.

37 haer, zich.

40 't seyl gaet, onder zeil.

41 Griecken, Griekenland.

43 landewaert in seint, landwaarts in zendt.

44 selfs, zelf.

48 op dat pas, toen, juist op dat ogenblik; we hebben overal Bacchus gespeld met cc.

52 in veugen dat, zodat; versaet, verzadigd, bevredigd.

[p. 43]

55 den Crijchs-godt Mars in overspel aen haren man Vulcaan 56 beclapt hadde, geeft last aen haren soon Cupido, om Bacchus⁵⁶ 57 te schieten, met sijn Minverweckende pijl. Het welck ge-58schiet sijnde, gaet Bacchus Ariadne de handt bieden, neemtse 59 tot sijn vrouwe, en voertse ten hemel. De voester raeckt 60 nae huis op een schip dat door Goodts beschickinge daer 61 nieugecomen was. Maer het snellopende Gerucht verspreyt⁶¹ 62 terstont overal de maere van Ariadnes hemelvaert; soo dat 63 den Coning Minos voor sijn onsterffelijcke dochter ende 64 schoonsoon, doet nieuwe outers bouwen, dewelcke ver-^64-6665eerende met wieroock, ende offerhant, hij selve met al sijn 66 ondersaten, aenbidt haere godtheit.

56 beclapt, verklapt, verklikt; geeft, let op de syntaktische plaats van de persoonsvorm.

61 nieugecomen, pas aangekomen.

64-66 dewelcke-godtheit is ogenschijnlijk een bijvoegl. bz., aansluitend bij outers. Het zou echt een bijvoegl. bz. zijn, als dewelcke lijd. vw. was van aanbidt. Nu dewelcke objekt is bij vererend is dewelcke-godtheid een hz. De zinsdelen-volgorde is gezien vanuit het hedendaags Nederlands ongewoon; ze hangt samen met de klassieke konstruktie van part. coniunctum + persoonsvorm.