Gedichten. Deel 1

Op het orghelgebrujk van den heere van Zujlichem,
Constantijn Hujghens, ridder, raedsheere en gehejmschrijver zijner hooghejt van Oranje.

Wie vlijtigh 't oogh op 't boek der wereldt velt,⁺¹⁾

In elke soort van schepsels vindt gespelt²⁾

Des Scheppers lof. De bijen en de mieren
Getujghen 's met haer' geest. De domme dieren,

Van groot tot kleen, jae d' alderminste worm,

Verklaeren 't, met geschikthejt hunner form.

'T onroerend tujgh, de leevenlooze dingen,
Die zeggen 't niet alleen, maer leeren 't zingen.

Het drooghe been, het dorre hout, het tin,

Verheft zijn' stem, en zwaejt des menschen zin

Tot deftighejt, tot ootmoedt, tot eerbieding¹¹⁾
Aen zijnen God; met wonderlijk' ujtwieding

Der woestighejt: en preekt in tael, verstaen

Van Noor en Moor, Oost- en Westjndiaen.

Dank heb 't vernuft, ujtvinder van de keelen
Des Orghels, dat de zielen weet te streelen,

En ment ze, met geneughte, tot het pujk¹⁷⁾

Haers heils. Het plejt, gevoert om 't slim gebrujk,¹⁸⁾

Waerujt voorheen veel aenstoots was gerezen,
Heeft Hujghens nu beslecht; en 't Recht gewezen.

1640.

+ Wie vlijtigh 't oogh. Volgens hs. A. Het is gedicht vóór 6 September 1640. Zie Brieven III, bl. 370 en 372. In 1641 gaf Huygens zijn Gebruyck of ongebruyck van 't Orgel inde Kerken der Vereenighde Nederlanden in het licht, waarin hij het gebruik van het orgel bij de godsdienstoefeningen, door velen in dien tijd afgekeurd, verdedigde.

1) velt, laat vallen, slaat.

2) gespelt, verkondigd.

11) deftighejt, ernst.

17) ment, voert; het pujk haers heils, hun hoogste heil.

18) slim, verkeerd.