Gedichten. Deel 1

Om 't wtkoomen der dichten van H. Constantijn Hujghens.

Nieuw, en niet her boore rijmen,⁺¹⁾
Die de strengste zielen swijmen,²⁾

Dobbren jae verdrenken doet,

In de weeligh' overvloedt

Der geleese lekkernije,⁵⁾
Die dat borst der Poësie

Hujghens vlieten laet voor zógh,

Komt ghij niet te voorschijn nóch?

Poësij, o die ten eeten
Daeghlijx bij Juppijn gezeeten

'T wellekoomste zelschap zijt,

Dat hem maekt zijn hooftsweer quijt;¹²⁾

Die hem best verbindt de zeeren¹³⁾
Door de zorghen van 't regeeren

Diep gebeeten in zijn' geest,

Wen een liedt zijn leedt geneest,

Dat geen Esculaep kon klejnen;¹⁷⁾
Wt het hemelsch porçelain, en

Ganymeeds Cristalen kelk,¹⁹⁾

Wint ghij over, deese melk.²⁰⁾

+ Nieuw, en niet her boore rijmen. Volgens hs. A. Met de gedichten van Huygens worden bedoeld de Otia, die in 1625 voor het eerst zijn uitgegeven; zie Worp II, 334.

1) niet her boore, oorspronkelijke.

2) strengste, krachtigste.

5) geleese, uitgelezen.

12) hooftsweer, hoofdpijn.

13) zeeren, wonden.

17) klejnen, verminderen.

19) Ganymeeds, zie bl. 133.

20) wint ghij over, wint krijgt gij.

[p. 218]

 

Tafellestjes van godinnen²¹⁾

 

Die de zaedzaemheit verwinnen,²²⁾

 

Achternaertjes, daer haer hart²³⁾

 

Meê verfroyt ter slaepgang wart,²⁴⁾

25

Nectar noch niet, maer zijn mostje,

 

Zijn het drankje zijn het kostje,

 

Daer het zógh af is gegroejt,

 

Datter wt dat borsje vloejt.

 

'T heughtme dat het wist te teelen,

30

In mijn ooren kraenekeelen,³⁰⁾

 

En, als door een dichte zeef,

 

Door mijn' zinnen lekken bleef.

 

Open staen mijn' geest zijn' adre'

 

Nu en snakken allegaedre,

35

Als, bij brandt, nae bron, de vis,³⁵⁾

 

Nae de lieve laeffenis.

 

Alle jeughjes hier nae haeken;³⁷⁾

 

Zoo die schand van 't minnen maeken,³⁸⁾

 

En van 't minbekennen zond,³⁹⁾

40

'K meen, ten minsten, met de mond,

 

Als die drijven dat een ridder⁴¹⁾

 

Speelt hij niet den minnebidder,

 

En zijn eighen hart vergeeft,⁴³⁾

 

Zonder hart en leeven leeft.

45

Hier nae jóóken alle grijsen,

 

Alle dwaesen, alle wijsen,

 

Die 't maer hebben eens geproeft,

 

IJder hoopt wat hij behoeft.

 

D' ouwde waent dat hij verkindren,⁴⁹⁾

50

En zijn jaeren zullen mindren,

 

Afgedreve door dat zap.

 

Dwaesheit zoekt 'er wetenschap.

 

Wijsheit zoekt 'er malligheeden,

 

Maar gezult in eek van reeden,⁵⁴⁾

55

Dat haer 't groen en 't gajl vergaet.⁵⁵⁾

 

Nut is neskheit bij de maet.⁵⁶⁾

 

Nae de zoetheit wappert zotheit:⁵⁷⁾

 

En de vroetheit nae verrotheit.⁵⁸⁾

 

Want haer rijpheit al te groot

60

Lejdt een leeven als een' doodt.

 

Des met grillen vande gekken

 

Wijsheits drooghte wel te spekken,

21) tafellestjes, ‘dessert’. Aant. van Hooft.

22) zaedzaemheit, verzadigdheid.

23) achternaertjes, ‘collation’. Aant. van Hooft.

24) verfroyt, vervroolijkt; ter slaepgang, als zij gaan slapen, des avonds.

30) kraenekeelen, zijne ooren werden als 't ware kelen, halzen van een kraanvogel; dus lange, dunne halzen, waarin de spijs lang blijft, voordat zij in de maag komt.

35) brandt, brandende hitte; nae bron, naar het water.

37) jeughjes, jonge lieden.

38) zoo die, zoowel die.

39) zond, zonde.

41) drijven, beweren.

43) vergeeft, weggeeft.

49) verkindren, jong worden.

54) gezult in eek van reeden, niet flauw, geestig.

55) dat haer 't groen en 't gajl vergaet, zoodat ze niet denken aan mingenot.

56) nut is neskheit bij de maet, malligheid, dwaasheid met mate kan geen kwaad.

57) wappert, helt over tot, neigt tot, staat dicht bij.

58) vroetheit, wijsheid.

[p. 219]

 

Recht is datmen zich verpijn,⁶³⁾

 

Alsz' in reên gepepert zijn.⁶⁴⁾

65

Rijmers zulk gerecht opzetten,

 

Welker praghtighe banketten

 

Kitteltongighs niet ontbreekt,⁶⁷⁾

 

Als Apol den zeghen spreekt.

 

Zulke sujkerzoete zaekjes,

70

Zulke geurtjes, zulke smaekjes

 

Overlang men kauwen moght⁷¹⁾

 

Wt het vroolijk vroede voght,

 

't Welk dat borst der Poësije

 

Hujghens nijver als de bije

75

Met de meeste miltheit straelt,

 

Had het aen u niet gefaelt,

 

Haeperhandt des zachten zetters,⁷⁷⁾

 

Vande logge loode letters.

 

Letter zetter spoejt u yet,

80

Ende let ons langer niet.⁸⁰⁾

 

Xber. 1624.

63) recht is datmen zich verpijn, het is goed, dat men tracht, er naar streeft.

64) alsz' in reên gepepert zijn, als die grillen, grappen geestig zijn.

67) kitteltongighs niet ontbreekt, waaraan niets ontbreekt, dat de tong kittelt, streelt.

71) overlang men kauwen moght, had men reeds lang kunnen smaken.

77) haeperhandt, telkens ophoudende hand; zachten, langzamen.

80) zie bl. 208 vs. 142.