De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2

Tweede deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 70]

392 A Monsieur, Mons^r Joost Baak, bij 't oudemannenhujs, in N^o 3. tot Amsterdam.

Loont.

1 Mij is leedt dat UE zoo veel moejte, ende die noch te vergeefs doet 2 om aen Frontignaq, dat ick meen een' soorte van Muskat te zijn, te 3 geraken: ende ben dienaengaende ten einde mijner hoope. Met 4 Rijnschen wijn, als gemeen zijnde ende geen overpuik, ook den 5 Heere Prinsse niet zeer aengenaem, kan luttel danx behaelt worden. 6 Waerover mijne gedachten beginnen te speelen op eenighe over-⁶ 7 vloedt van ujtneemende visch, in 't aenkoomen zijner Vorstl. Doorl. 8 ten toon te stellen; dat te beter een' val hebben zoude mits het⁸ 9 eighentlijk schijnt van 't gewas dezer plaetse te zijn: voorneemelijk⁹ 10 wanneer 't met voeghlijkheit, ende in tobbens onder riedt ende¹⁰ 11 waterruighte schujlende, geschiedde. Konde UE nu daernevens¹¹ 12 eenighe zeldzaeme frujten in suiker gezult, bekomen, zouden 13 waenen daermede eenigher wijze, te kunnen bestaen. De visch¹³ 14 zouden wij wel verzorghen. Heden was hier Mons^r Vander Molen 15 een groot ingewatert der Naerder meere, die zeide verstaen te¹⁵ 16 hebben, dat zijn' Vorstl. Doorl. dezen avont tot Amersfoort slaepen 17 quam, om morghen hier te zijn. Maer wij slaen alle zulke loop- 18 maeren inden windt, op toeverlaet vanden soldaedt, door den 19 H. Wijtz belooft hier over derwaerts te zenden, vastlijk vertrou-¹⁹ 20 wende, UE in genen gebreke zal zijn van oogh in 't zeil te houden, 21 ende ons van daer door zekeren bode te verwittighen, oft de²¹ 22 soldaet zijn' boodschap hier vergate te doen. Ende smaekt nae 23 goede zorghvuldigheit UE voorneemen, van niet naetelaten, ons 24 kundschap te geven, zoo ras die daer is, 't en waer' ick UE te vooren 25 verstendight hadde des onnodigh te wezen. Bedanke UE derhalven 26 daer vooren, tzampt voor de tijdingen in UE laesten geroert.

27 Van 't verlaten van Manmaker was mij ijet door d'ooren gewaejt,²⁷ 28 daer ick luttel staets af maekte. Maer naerdien 't UE ende andere²⁸ 29 bevestighen, ende UE niet wel bericht schijnt van 't ampt door²⁹ 30 hem dus lange bedient, moet ick UE zeggen, dat mijn neef de rijke 31 't zelve plagh te noemen niet ende altemael. Niet, om dat hij geen 32 zeker beroep had: altemael, om dat hij toegang had, tot alle voor-³² 33 treffelijke vergaderingen van regeringe in Zeelandt, toeziende ende

6 Waerover: Waarom; eenighe: een soort, de een of andere.

8 een' val hebben: indruk maken, ‘staan’ (WNT val (I) 245); mits...zijn: daar het op karakteristieke manier toont tot de voortbrengselen van deze plaats te behoren.

9 eighentlijk: karakteristiek.

10 voeghlijkheit: smaak.

11 waterruighte: wilde waterplanten.

13 enigher wijze te kunnen bestaen: enigszins te kunnen volstaan.

15 ingewatert: een door Hooft gevormd woord, naar analogie van ‘ingeland’: iemand die een perceel water in eigendom heeft.

19 hier over derwaerts: hiervoor, met dit bericht, naar Amsterdam.

21 oft...doen: voor het geval de soldaat zijn boodschap hier zou vergeten te doen.

27 verlaten: ontslag; Adriaen de Manmaker, baljuw van Middelburg 1604-1612, representant van de Prins als Eerste Edele van Zeeland 1618-1630.

28 daer...maekte: waar ik weinig om gaf (WNT staat 235 c)

29 wel bericht: goed op de hoogte.

32 voortreffelijke: aanzienlijkste.

[p. 71]

34 genoeghzaem de maet slaende op alles watter gehandelt wort, 35 onder tijtel van premier noble, dien hem zijn' Vorstl. Doorl. als³⁵ 36 Markgraef van Vlissingen ende der Veere, toevoeght. Waer hij zich 37 in misgaen heeft, ende dit verdient is mij eighentlijk onbekent.³⁷ 38 Want over den Heere van Oldenbarnevelts zake gezeten te hebben, 39 dat is hem met 23 anderen gemeen, zulx geenszins denk, dat het³⁹ 40 daer op genoomen wort. De H. Huighens meene ook, dat nae zijne⁴⁰ 41 bescheidenheit zich wel hoeden zal ijets daer of te openbaeren. De⁴¹ 42 H. Wijtz, moghelijk als min inder zake gebrujkt, zoude milder zijn⁴² 43 van eenighe openinge hem door d'anderde handt gedaen, ende niet⁴³ 44 recht ujt vanden Heere Prinsse komende. Wat ick verneem, valt⁴⁴ 45 UE ook te deel. De Duitsche tijdingen gedenken van eenen gezant 46 hunner Ho. Mo. tot Hamburgh bezigh met bijleggen van 't geschil 47 tussen die stadt ende de M^t van Denemarken. Zoo UE weet wie 48 dat zij, verstond' het gaerne. 't en zij dat het de gewoonlijke Legger⁴⁸ 49 Aisma magh wezen, die voor een overbequaem persoon gaet. Ick⁴⁹ 50 hoor dat die vande kerke zich luttel genoeghens beloven van 51 's Prinssen koomst aldaer, ende duchten voor afzetting van vier⁵¹ 52 predikanten. Doch waer 't zoo, UE had mij des ijet gemelt, 53 dewelke den almoghenden, met alle die haer lief zijn bevolen blijve, 54 nae dienstlijke groete ende gebiedenis,

55 van

56 Mons^r et frere,

57 U E

58 Gansdienstw^en Broeder

59 P C Hóóft.

60 Ter vlught, vanden Ht

61 Muijden, 18 Sep. 1630.

Wijn en een vistafereel voor de Prins. Onzekerheid over zijn komst. - Het ontslag van Adr. de Manmaker in Zeeland. - Kerkelijke twist te Amsterdam: spanning over de komst van de Prins aldaar.

35 dien...Doorl.(...)toevoeght: die Z.V.D. zichzelf(.. .)toekent.

37 eighentlijk: als men 't goed nagaat (WNT eigenlijk 4003).

39 dat...wort: dat als een voorwendsel gebruikt wordt.

40 nae zijn bescheidenheit: volgens zijn grote verstandigheid.

41 openbaeren: aan de openbaarheid prijsgeven.

42 als...gebrujkt: daar hij minder ambtshalve bij de zaak betrokken is; zoude...openinge: zou lichter tot het geven van inlichtingen komen.

43 hem...gedaen: die hij uit de tweede hand heeft.

44 recht...komende: zoals bij Huygens het geval was.

48 Legger: resident, speciaal in de Hanzesteden: Foppe van Aitzema, ca. 1580-1637, Ned. diplomaat, speelde een rol in verscheidene onderhandelingen tijdens de Dertigjarige oorlog (als purisme of schertsend gebruikt, WNT legger 1447 Aanm.).

49 gaet: doorgaat.

51 aldaer: waar de geadresseerde woont, dus Amsterdam; afzetting, vgl. 364, 403.

Origineel. UBA II C 13.157.