De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 1

Eerste deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 255]

86 Erentfesten vromen discreten goeden vrundt, Den Bailliu van Goijlandt

(Hooft: Haeghe 22 Dec. 1615. Amsterdam 21 Feb. 1616. Kercken.)

1 Erentfesten vromen discreten goeden vrundt;

2 In dese onse Vergaderinge hebben wij omme veele gewichtige 3 redenen goet, dienstich ende noodich bevonden tot voirderinge 4 van Godes eere ende glorie, Welstant der Landen ende Steden van 5 Hollandt ende Westvrieslandt, ruste, eenicheijt ende opbouwinge 6 der Christel gereformeerde kercken ende gemeente, mitsgaders 7 weeringe van alle oneenicheijden ende scheuringe (:daer vuijt 8 nijemant als die vijanden vanden welstant der Landen ende de 9 Christel religie prouffijt ofte contentement en kan verwachten:) 10 uwe L. over te seijnden onse Resolutie neffens desen gaende,¹⁰ 11 geteijckent Nu: j^o, Item extract vuijte kerckel ordonnantie vanden¹¹ 12 Jare 1591, aengaende die verkiesinge vande Kerckendienaren,¹² 13 Ouderlingen ende Diaconen, mitsgaders het houden vande 14 vergaderinge vande kercken-Raden inde Steden, ende oick vande 15 Classicale vergaderingen inde respective quartieren geteijkend, 16 nu: 2^o, Noch onse twee resolutien successivel in Februario ende 17 Julio 1612 genomen, daer bij den Regierders van allen Steden, 18 Heerlijcheden, Ambochtsheerlijcheijden ende Dorpen toegestaen 19 is, van onsen t'wegen ende onder onse Authoriteijt nade selve 20 ar^len inde voors saecke te mogen procederen geteijkent Nu: 3^o20 21 Item onse resolutien genomen in Maio ende Septembrij a^o 1611, 22 Daer bij wij verstaen ende geordonneert hebben Dat nijet²² 23 jegenstaende het verscheijden gevoelen bijde Predicanten kerckel 24 ende andere persoonen opte vijff poincten inde conferentie vande²⁴ 25 selve jaeren tusschen den twaelff kerckendienaren verhandelt, 26 Deselve den anderen in Christel ende Broederl Lieffde behooren te 27 bejegenen, ende den Predicanten in hare Predicatien vande selve²⁷ 28 poincten soe soberlijck ende moderatelijck handelen, als tot meeste²⁸ 29 ruste vreede ende stichtinge der gemeente dient geteijckent Nu:^o 4, 30 Ende lestelijck onse Resolutie genomen in Januario inden Jare³⁰ 31 1614. Daer bij wij provisionel geordonneert hebben in wat Limiten³¹ 32 inde gecontroverteerde poincten die kerckendienaers in hare

10 uwe L.: uwe liefde: pron. pers. van de 2^e pers. sing., in vormelijke taal de aanspreekvorm jegens ondergeschikten, soms ook wel jegens intimi. Vgl. 16.

11 Nu:^o nummer(o); kerckel ordonnantie: vgl. 100.

12 die: de.

20 procederen: te werk gaan.

22 verstaen: besloten, erin toegestemd.

24 vijff poincten: de vijf punten waarin de geschillen tussen de Contraremonstranten en de Remonstranten betreffende de voorbeschikking waren samengevat in de Remonstrantie van 1610 aan de Staten van Holland; conferentie: door de Staten bevolen besprekingentussen zes contraremonstrantse en zes remonstrantse predikanten, gehouden te 's-Gravenhage van 11 maart tot 20 mei 1611, die niet tot een modus vivendi hadden geleid.

27 den Predicanten (subj.).

28 handelen van: spreken over.

30 de (door Grotius opgestelde) Resolutie tot vrede der kercken: er mocht over de betwiste punten niet gepreekt worden en de predikanten moesten zich aan de Bijbel houden.

31 provisionelijck: voorlopig; in wat ... poincten: binnen welke grenzen, wat de twistpunten betreft.

[p. 256]

33 predicatien tot opbouwinge der Christel gemeente ende weeringe 34 van voirdere misverstanden ende oneenicheijden hen behooren te³⁴ 35 dragen, geteijckent Nu 5^o Naer alle welcke onse ordonnantien 36 ende Resolutien wij hoochnoodich bevinden, ende als noch 37 verstaen ende ordonneren, dat een ijegelijck hem behoirt te 38 gedragen, ende mit ernst inden heuren te letten, dat daer jegens³⁸ 39 directelijck nochte indirectel nijet gedaen en worde dat oick jegens 40 den Contraventeurs behoirlijcke correctien als wederhoorige van⁴⁰ 41 hare wettelijcke Overicheijt gebruijckt worden. Alles bij provisie, 42 ende tot dat bij naerdere kennisse anders bij ons sal wesen⁴² 43 geordonneert. Waer nae uL. hem sal hebben te reguleren. 44 Hiermede

45 Erentfesten vromen discreten goeden vrundt zijdt Godt bevolen. 46 Geschreven inden Haege den xxij^en Decembris a^o 1615

47 Ter ordonnantie vanden Staten⁴⁷

48 A Duyck 1616

Gecommitteerde Raden zenden afschrift van verschillende besluiten die de Staten van Holland ten aanzien van de theologische twisten hebben genomen en bevelen de naleving daarvan. De omstreden verhouding tussen wereldlijk en kerkelijk gezag is hier aan de orde.

34 hen dragen: zich bewegen.

38 inden heuren: onder hun onderhorigen; te letten: erop te letten.

40 wederhoorige van: weerspannigen tegen.

42 kennisse: kennisgeving (WNT kennis 2198).

47 ter ordonnantie: in opdracht.

[p. *11]

11 Recht gevouwen brief

[p. *12]

12 Scheef gevouwen brief

Origineel. Geschreven op de griffie, getekend A. Duyck 1616. UBL Pap. 1 c. Hs. dubbel vel, opengeknipt.