Emblemata amatoria
(1983)–P.C. Hooft, C.G. Plemp–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 214]
| |
Otto VaeniusCupido tot de ieught
1[regelnummer]
Wanneer ick yet onsteeck' en wercklick drijue voort
Met mijne heete cracht, so wert volbracht het woort
Vermeerdert ende wast; een woort' twelck quam ghedreuen
De gantsche werelt door. Al die natuerlick leuen
5[regelnummer]
Staen onder mijne wet, die niemant en ontvliet:
Mijn ouergroot ghewelt en wijtghespreyt ghebiet
Te lijden is gheen schand', als comende seer crachtigh
Van hoogher hant ghedaelt, en van een will' almachtigh.
Mijn onghetemde cracht al'tgheen' dat leeft, en sweeft
10[regelnummer]
Beheerscht, en heete lust om voort te teelen gheeft.
Al 't gheen' hem openbaert in de vier elementen,
Hem dees' gheneghentheyt ghewilligh laet inprenten:
Op 'taerdrijck alsoo wel 't onredelick ghediert,
Als 'tmenselick geslacht, wert door mijn cracht bestiert:
15[regelnummer]
De visschen in de zee, riuieren, ofte poelen,
En vogh'len in de locht mijn heete stralen voelen,
Den salemander oock een vremt en wonder dier,
En laet ick niet bevrijdt in 'tmidden van het vier.
Aenschout de Son en Maen verliest aen 'shemels woningh,
20[regelnummer]
Van 'tbeelt van Man en Vrouw'sy beyde doen vertoni[n]gh,
Want door hun t'samen-comst' al 'tghene datmen siet
Voortcomen onder hen in 'taerdsch prieel, gheniet
Hun voedtsel mildelick, en wert van hen gheboren,
De cruyden, en 'tgheboomt' daer in men mach besporen
25[regelnummer]
Een leuendighen gheest, hoe wel met gheen verstandt,
Doch volghen mijn gebodt: den palmboom aen een kant
Van een riuier hem buyght, en gaet na't gayken hellen,
Al ist aen d'ander zyd' om met haer te versellen.
Nature heeft in ‘teerst’ gheset en wel in tween
30[regelnummer]
Rechtueerdelick ghedeylt den man, en vrouw'van een,
Maer in 'tvereenen wert versoet by alle beyden
Door liefdes lieue vrucht en soet geniet het scheyden:
De welgheschickte wet van de nature goet
| |
[pagina 215]
| |
Gaet sonder reden niet, vergheefs sy niet en doet,
35[regelnummer]
Ooc niets dan 't ghene blijckt vermakigh, nut en prijslick,
En daer elck een behoort hem na te voeghen wijslick.
Segt my, wat is hy doch, die leuende altijdt
Alleen, en sonder vrouw' nature teghenstrydt?
Een half mensch, want een man die sonder echte vrouwe
40[regelnummer]
Sijn leuen endt, ic maer voor een half man en houwe,
Een treurigh, eenigh dier, mismoedigh sonder lust.
Die in ghepeynsen droef gaet malen met onrust,
En die in d'onlust selfs te nemen schijnt behagen,
Gheboren maer om sorch voor hem alleen te dragen,
45[regelnummer]
Berooft van leuen, geest, geuoelen, en van hert,
En overmits door my hy niet beweeght en wert,
Liefds lieffelicke cracht hy nimmermeer kan smaken,
Die 'sleuens honigh soet kan noch veel soeter maken,
En oock vermindren seer sijn bitterste verdriet:
50[regelnummer]
In 't aensien aenghenaem sijn ooghen weyden niet
Van sijn herboorteniss' van kindren soet van zeden,
Die d'een voor d'ander nu voorttelende verbreden
Op d'aerd' onsteruelick den mensch in eewigheyt:
Wee hem die is alleen, soo hy gheuallen leyt
55[regelnummer]
En helpt hem niemant op, of sal hem in syn klaghen:
Een bandt alleen en kan niet soo veel lasts verdraghen,
Als een de welck van twee ghevlochten is in een:
Gheen eer' de iongheliens sijn schuldigh aen de gheen,
Die met gheen kindren lief de werelt gaen vermeeren,
60[regelnummer]
Die hen in d'ouderdom weer souden moghen eeren.
En wat zijt ghy o vrouw', die blijuend' oock alleen,
Wt v ghedachten sluyt mijn wetten al ghemeen,
Veel droeuer als een man, leyt ghy een eenigh leuen,
Wat sal ten lesten noch het weygheren u gheuen
65[regelnummer]
Als van u fieren moet den tijdt de vleughels kort,
En dat de roosen root, en lelien verdort
Van uwe kaken zijn, als het korael der lippen
In bleeckigheyt vergaen, u treurigh sal ontslippen
Als 't gout van u blont hayr gekrolt, gevlecht, gespreyt,
70[regelnummer]
In grijsheyt gansch verkeert, en als de gladdigheyt
Ws voorhoofs t'eenemael de rimpelen beswaren,
Niet anders als berou van u verloopen iaren?
Als ghy u vindt alleen, en dat ghy van een hooft,
En troost van uwe helft u seluen hebt berooft,
75[regelnummer]
En kind'ren d'outheyts stock om vastlick op te hopen.
De ionckheyt en den tijt, die eenmael is verlopen,
Niet weder men vercrijght: door my soo bloeyt u ieught
O dochters in haer eer, en sonder liefdes deught
U schoonheyt niet meer baet dan een schat opghesloten
80[regelnummer]
Van eenen woeckenaer, of soo veel als een groten
En schoonen diamant verborghen onder d'aerd'.
Een vrouwe sonder liefd' is seker niet veel waert,
| |
[pagina 216]
| |
Want zy gheboren is alleen om te beminnen,
Wat isser soeters doch dan u met hert en sinnen
85[regelnummer]
Seer wel te sien ghedient van een die v meer acht
Als d'appel van sijn oogh, en hem by dagh en nacht
Te hooren spreken uyt d'inwendighe ghepeynsen,
U t'openen sijn hert en gheen secreet te veynsen,
Te deylen in 't ghelijck de droefheyt, en de vreught,
90[regelnummer]
De gramschap lieffelick, de vrees'en ongheneught,
Sijn passien minnelick in't aenghesicht te lesen,
Hem dickwijls in sijn selfs te sien verloren wesen,
In u hem wederom te vinden vreuchdelijck,
In 't kort de soete lust, en vreucht van 'themelrijck,
95[regelnummer]
In proeuen hier op d'aerd', en sonder te bedrieghen
De ioncheyt, die helas gaet als een droom wegh vliegen?
Hierom o jeught die leeft na der naturen wet,
Volght doch eenvoudelick haer lieffelick gheset,
De reden sal altijdt v leyden, en aencleuen,
100[regelnummer]
Want sonder de natuer sal u 't gheluck begheuen.
Dit boeksken ouerleest 'twelck u werdt toegedeelt,
Mijn cracht ghy vinden sult hier in wel uytghebeelt,
Soo ghy dit werck voor goet en aengenaem sult achten,
104[regelnummer]
Het is alleen den loon die d'arbeyt sal versachten.
(Amorum emblemata, Antwerpen 1608, (:)2r-(:)4r) |
|