Logo DBNL
De spelen van Gijsbrecht van Hogendorp (1932)

De spelen van Gijsbrecht van Hogendorp

(1932)–Gijsbrecht van Hogendorp–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Orangien-tragedie ofte treur-spel

d'Eerste Acte

[1] De Coninck van Spaengien Philippvs, Ruy Gomez de Silva, Inquisitie1
Philippvs
 
Den blixem treft veel eer de kruyn van d'hoochste Rotsen/
 
En schijnt het avontuer veel eer verlust te trotsen
 
De grootste Princen/ dan 'tgemeen haer ongheacht.
 
Wie paert sich nu by my in Conincklijcke macht?
5
Wat Volck/ wat Tael/ wat Lant/ daer Menschen doch in leven/
 
Die voor myn Scepters roem niet schricken en niet beven?
 
Waer henen men verreyst/ waer henen men sich went/
 
Den Castiliaenschen roem een yder is bekent.
 
Van waer de blonde Son des mergens coomt getreden/
10
Of waer hy weer verpoost sijn jachten afghereden:10
 
Men buycht sich voor den glans van mijn bepeer'lde Croon/
 
Hispaengien heeft ghebout in Oost en West zijn Troon.
 
Den droef-gheverwden Moor/ Oost en West Indianen/13
 
Cariben/ Patagons/ Mensch-eters/ Brasilianen/
15
't Napolitaensche Rijck/ Sicilien/ en Milan/
 
En duysent dergelijck/ die ick niet noemen can/
 
Sich nijghen al voor my: ick ben een Godt op aerden/
 
Wanneer ick my verset ten Troone/ sich vervaerden
 
Des Werelts volck'ren meest/ en 'saertrijcx Princen al/
20
Een yder waent verschrickt dat het hem ghelden sal.
 
Ick donder met mijn stem/ den blixem zijn mijn Helden/
 
En Jovis tooren niet so licht ter neder velden
 
De bloemen eener beemd/ als ick wel met een woort/
 
Door spaensche Lemmers sneech/ vyanden heb versmoort.24
25
Het vaste aertrijck dreunt van mijn vergramde schreden/
 
Jae Pluto al verbaest/ in 't Helsche hol beneden/
 
Vreest dat de lompe aerd'/ door onvermijden val/
 
Hem en al 'tHels ghespuys tot stof verpletten sal.
 
Dus beeft het al voor my/ ja Hemel/ Hel/ en Aerde:
30
Nochtans een snoot/ gheswind/ een volcxken vol onwaerde:
 
(Verstockt in zijn verderf) steeckt nu den dwasen cop
 
(Al oft yet wonders waer) teghen sijn Prince op:
 
En maeckt my dit bekent/ hoe hooch ick ben gheseten/
 
Dat my het avontuer ten trots niet heeft vergheten: 33-34
35
Maer hoont met smaet en schandt den roem mijns Majesteyt:
 
Met onbesuyst geluck/ 'tgheval zijn dullicheyt.
 
Ick sweert u Belgica, ick sal u doen ghevoelen/ 37
 
Hoe wreet ick straffen can u onghehoorsaem woelen/
 
Lacht lacht een weynich tijts/ weerstaet vry mijn ghebodt:
40
Ghy Ketters/ steunt vry vast op u heylloosen Godt:
 
Ick sweer u by mijn staf/ en by mijn groote Croone/
 
Daer van ghy slaven zijt/ dat ick u sal betoone/
 
Hoe wanckel vest u hoop/ hoewel door laghen vals
 
Al eenighe van u (stout) hebben van den hals
45
Gheschoven 'theylich jock van ons heylsame wetten/
 
En laten al te boos hun goddeloos besmetten
 
Met Secten vuyl vervloeckt/ van Godt en Mensch ghehaet/
 
En dien trouloosen Gast/ dien stichter van 't verraet/
 
Dien Muyter onbeschaemt/ Oproerder van mijn Landen/
50
Ick sal hem doen bekent/ hoe wijt der Princen handen
 
Bereycken/ hem tot straf: vervloeckten Dienaer snoot/
 
Mijn ziel verlust sich noch in u eerloose doot.
 
Ghy trotst my Belgica, ick sal u weder trotsen/
 
Ghelijck een vlottich Schip stuyt op de harde Rotsen: 54
55
Tot zijnen ondergang/ en al di'er waren in/
 
So kneus ick noch den trots van u verwaenden sin.
 
'tAssyrische ghewelt heeft noyt soo preuts ghewroken 57
 
Aen den trouloosen Jood' den Eedt van hem ghebroken/
 
Als ick o wrevel volck! met u Verraders al/
60
Oock u eedt-breucken vals op 'truytste straffen sal. 60
 
De Roed'was al te loom dien ick u hadt gesonden/
 
Door 'sMeesters handt te sacht verettert zijn de wonden:
 
Ghy zijt te hart van beck/ den toom was al te lang/
 
Maer eenen corten tijt stelt u veel nauwer prang. 64
65
Ghy boeven schuymsel snoot/ ghy doet my dit bekennen/ 65
 
Dat 's Princen sacht beleyt zijn achtbaerheyt sou schennen:
 
U Landen tot den roof/ u Steden tot den brandt/
 
U Mannen tot de doot/ u Vrouwen tot de schandt
 
Ick overgeven wil: het vonnis is ghestreken.
70
Hoe? so een Prins als ick/ o! sou die sachter wreken
 
So een vervloeckte smaet/ als nu pleecht teghen my
 
Dit woeste volcxken plomp/ dat maeckt sich selven vry?
 
Neen neen Bourgoignen/ hoe? soudt ghy dien smaet ghedoghen? 73
 
U Vader (hooch gheacht) heeft met een preuts vermoghen 74
75
De Vorsten al te trots van het beroemde rijck
 
Hun Steden dick bewalt/ ghedwonghen te ghelijck:
 
Dat sy voor zijnen Troon hun hoochmoet moesten breken/
 
Ellendich/ arm/ en naeckt/ wijt van hun waen gheweken/
 
Bekenden voor hun Prins die my ter werelt bracht/
80
Wel hoe? en ick zijn Soon ben ick van minder macht?
 
Heeft niet voor mijn ghewelt het Fransche rijck gheneghen?
 
Heb ick niet met hun smaet den Lauren hoedt ghecreghen?
 
Den boerschen Turck vermaert/ den eed'len Pers beroemt;
 
Verbasen al verbleeckt/ wan sich mijn name noemt.
85
O Phlippe! waer 's u Macht en u Monarchijs wenschen?
 
Wie smet u Scepters glans? alleen een handt vol menschen/
 
Neen/ by mijn groote Croon/ de werelt om vermaert/
 
Al soudt het al vergaen/ ja Hemel/ Hel/ en Aerdt/
 
Ick laet niet onbewraeckt dit wrevel boos vol schanden/ 89
90
Ick sie alreed' u val verdoemde Nederlanden/
 
Ick sie u ondergang/ en u vernieling heel.
 
Als een vergramde Leeuw/ met opghesperden keel/
 
Een Proye flucx ontmoet/ het zy dan mensch/ oft Dieren/
 
Hooveerdich tast hy 't aen/ met over-wree manieren/
95
En laet niet ongheschent/ maer scheurt het van malcaer:
 
So druckt u noch (gheboeft) mijn toren al te swaer.
Ruy Gomez
 
Hier in hebt ghy ghelijck/ mijn Prince hooch verheven/
 
Dat ghy die loeren plomp ('tis tijt) voor u doet beven: 98
 
Die steunen al te trots op hun Vryheden/ dan 99
100
't Geen d'eene Prins hun gheeft/ weer d'ander nemen can.
Philippvs
 
Vryheden? hoe? een Prins bepaeltmen die met wetten? 101
 
Den blixem van mijn wraeck die sal tot stof verpletten
 
Haer vryheyts ydel roem/ en treden die met voet/
 
Die lompe Rekels grof/ dat goddeloos gebroet.
Ruy Gomez
105
Mijn Heer/ u toren stilt/ men dick ghewan met listen/ 105
 
Het gheen 'tverwaent ghewelt van groote Princen mistten: 106
 
Laertis soon vercreegh Achillis wapens hert/
 
Sijn list/ voor Aiax kracht/ wel wijs ghepresen wert.
 
Een wijs voorsicht verbreeckt den hoochmoet der vyanden/
110
Het is een dom ghesnor/ doch hebben cloecke handen/ 110
 
Wanneer die zijn beleyt/ sy vechten als verwoet: 111
 
Soo datmen hun voor al van 'thooft berooven moet.
 
Die swygert al te kloeck/ die by hun is geweken/ 113
 
Die onsen handel loos heeft al te nau deurkeken/
115
Die door wan-trouw van ons/ ons listicheyt ontquam/
 
Doen syn ghesel te slecht syn rechte loon vernam/ 115-116
 
Die moet eerst zijn van kant/ dees stut al ons ghewelden/ 117
 
't Gemeen men sonder hem wel licht ter neder velden:
 
't Welck is ghelijck de Zee van winden dul ghewaecht/ 119
120
Nu ist vol moet-wil stout/ en mergen weer versaecht.
 
Ghelyck hun hoofden zyn/ grootmoedich/ oft vol vresen/
 
Oft wys/ oft onbesuyst/ alsoo 't gemeen sal wesen.
 
Hierom grootmoedich Vorst/ vereyst een dapper Man/ 123
 
Die desen Muyter snoot van 't leven helpen can.
125
Sy schuylen onder hem/ hy onder macht van buyten/ 125
 
Die al vergift van Nijt den voorspoet willen stuyten
 
Van u beroemt ghewelt/ op thoochst by hun ghevreest/
 
Was niet d'uytheemsche jonst/ myn Heer/ 't waer lang geweest/ 128
 
Dat sich voor dynen troon hun trots had moeten buygen.
130
Den omgesetten Prins soeckt sijn profijt te zuygen 130
 
Uyt der nabueren quael/ 't sy oproer/ oft verraet:
 
Hoe hoogher throon men heeft/ hoe meer men wert ghehaet.
Inquisitie
 
En hy alleen die treckt met schalck-geveynsde zinnen
 
Der Vorsten hulp/ die oock zyn kettery beminnen:
135
Alleen is hy het hooft en stut der muyters stout/
 
Die 't lichaem wel beleyt/ en van den val weerhout.
 
Doch 't lichaem zonder hooft begeeft zich flucx tot vallen/
 
Zoo even/ zonder hem 't gemeen was niet met allen/ 138
 
Wan hy ter hellen is/ hun woeden is ghedaen.
Philippvs
140
Wel isser niemandt meer die my can tegenstaen?
Ruy Gomez
 
Ja/ maer d'een is noch jonck/ en d'een noch onervaren/ 141
 
En d'ander sullen haer wel t'uwen dienst verclaren/
 
Op hope van genaed/ mis-trouwich van hun zaeck/
 
Men toeve dan wat tijdts met ons gewenste wraeck/
145
Tot dat al zachjens dus de rest men heeft ghetoghen/ 145
 
Alsdan men haer betoon/ hoe ydel haer bedroghen
 
Heeft der ghenaeden waen/ den ongetrouwen knecht
 
Al wat men die belooft/ heeft geen genaden recht.
 
Der Prinsen eeden al den Muyters niet en gelden/
150
Als die Eedt-breuckich vals eedts recht eerst nedervel den. 150
Inquisitie
 
Maer waerom 't recht genoemt? ha! 't recht hier niet en gelt/
 
't Gemeen roemt van het recht/ de Princen van ghewelt.
 
Wat heeft den Vorst voort recht/ oft onrecht doch te vresen?
 
Men hangt/ men brant/ men moort/ alst ons maer nut kan wesen/
155
Hy sterve metter yl/ ist noodich dat hy val.
Philippvs
 
In welcker voeghen men dit wel volbrenghen sal?
Inquisitie
 
Myn Heer/ laet dat aen ons/ men salder een verwecken/
 
Wiens onbesuyste ziel men daer toe zoo zal strecken/
 
Door 't al-bekorich gout/ en salicheyt belooft/
160
Dat hy u vyandt trots van 't leven flucx berooft/
 
Ja moedich/ onversaecht/ int midden der vyanden/
 
Een dagghe druckt in 't hert van dien eerloos vol schanden/ 162
 
Oft met het donders beeldt/ het clat'rende geschut/ 163
 
Hem drijve metter yl naer Plutoos duyster hut.
Ruy Gomez
165
't Sy hoe/ oft waer met 't is/ men help hem van der aerden: 165
Philippvs
 
Dat sy een braef ghemoet/ die 't leven met en spaerden 166
 
Ten dienste van mijn Croon/ ick sweer oock by dien staf/
 
Noyt Prince meerder loon zyn ondersaet en gaf/
 
Door daden uytgerecht/ als ick hem sal vergelden. 169
Ruy Gomez
170
Myn Heer/ ick acht ghewis/ dat hy hem zal verzelden 170
 
Naer 't zielen byster huys/ oft volgen metter vaert. 171
Philippvs
 
Zo zy zijn heugenis ons immers also waert/ 172
 
Dat al myn landen om hy zy als Sant ghedreghen. 173
Inquisitie
 
Myn Heer dats wel versint/ daer met men sal beweghen 174
175
De herten al verschrickt van zyn gepijnde smert/ 174-175
 
Want buyten twijffel ist/ so hy becomen wert 176
 
Van dit Godloos gespuys/ zy doen hem duysent dooden/
 
Dit dulle volcxken wreet/ int quaet niet om versnooden/ 178
 
Dat houdt hem voor zyn Godt: die hun berooft daer van/ 179
180
Wat doot hy lyden zal men wel bedencken kan.
Ruy Gomez
 
Dat sy ons even veel/ als d'ander is om 't leven: 181
Philippvs
 
Maer o! ick vreese dat sich niemant derf begeven
 
Te doen dees stoute daet:
Ruy Gomez
 
O Prince wyt vermaert/
 
Wat heeft roem-giericheyt veel daden vreemt ghebaert
185
In zielen dul ontsint? dat tuycht hy die de branden 185
 
Dianas tempel schoon in d'Asiaensche Landen. 185-186
 
Onnoemlijck ist ghetal van die daer door becoort
 
Hun selven gaven tot boos-daden ongehoort.
Inquisitie
 
Daer by zyn veel geneycht hun Prins ten dienst te sterven/ 189
190
Die 't leven niet alleen/ maer 't salich daer om derven. 190
 
Dus Prins zyt niet beschroomt/ zoo'n Helt ick vinden zal/
 
Die stout der muyters Heer grootmoedich brengt ten val.
Philippvs
 
Wel dat het zoo geschie/ ick stelt in dyne handen/
 
O myn getrouwen raet/ myn Vaderlijcke landen
195
My te berooven/ dat was zo een smaet en hoon/
 
Als dat men noyt dien vleck con wissen uyt myn Kroon/
 
Maer zoud'Hispaengiens roem in eewicheyt verroesten.
 
Men past op schandt/noch eer/al zoud'men 't al verwoesten/
 
Ick blijf verwinner doch:
Ruy Gomez
 
Myn Heer/ dats wel geseydt/
200
Wie trotsen derft verwaent des Conincks Majesteyt/
 
Die moet Godloos vol schant ter hellen henen sweven.
 
Hoe soud 't veracht gemeent den Coning Wetten geven/
 
Als of hy bedel-wys de Croone creech op 't hoot? 203
Inquisitie
 
Neen/ dat men eer het landt van al zyn volck ontbloot/
205
Wat vryheyt/ oft wat wet/ daer sy hun op verlaten?
 
Een Coninck onbepaelt verheerst syn ondersaten/ 206
 
De Croon en dwingt geen wet.
Ruy Gomez
 
En 't geen de Prins hun gaf/
 
Door hun moetwillen boos/ beneemt hy hun tot straf. 207-208
 
Der ondersaten goet is al den Coninck eyghen/
210
Als slaven moeten zy voor zynen throone neygen/
 
Des onderdaens besit en wat hy oyt bequam/ 211
 
Wanneer den Prins belieft/ hyt hem te recht benam/
 
En doet hem eers genoech/ dat hy hem maer laet leven.
Philippvs
 
Ick sweer by 's Hemels troon/ dat zy haest sullen beven.
[2] Geveynsde Religie, en Superstitie
Geveynsde Religie
215
Hier ben ick al vergramt/ Geveynsden Godts-dienst listich/
 
Besmeurt met menschen bloet van dese Eeuwen twistich:
 
Ick hol so onbesuyst/ dat 't Aertrijck sich verset/ 217
 
Myn valsheyt wert bekent door onvervalschte wet/
 
Doch pas ick daer niet op/ men doet my so niet vluchtten. 218-219
220
Ick sal door moorden dul den laesten sucht doen suchten
 
Noch menich/ die sich noyt daer op en hadt verhoet. 221
 
Nu met kracht/ dan met list ick my behelpen moet.
 
Ick/ die door loos vergift den Keyser nam het leven/
 
Twelck hem van Priesters handt voor Godtheyt wert ghegeven/ 224
225
Soud'ick nu zyn beschaemt? eer Hemel Hel vergaet/
 
Dan ick in 't minste sou vermind'ren mynen staet/
 
Neen neen/ ick ben te loos/ wacht/ o! als ick beginnen
 
Sal met een sachten toom van schalck geveynsde sinnen.
 
't Geveynst my om en tom sweeft/ als een dicke mist/ 229
230
Ick die door heyl'gen schijn/ so te begoochlen wist
 
Meest al de volck'ren die d'Aertbodem oyt betraden/
 
Wat heb ick zielen dom door myne list verraden!
 
Een Dochter vande Hel/ de Duyvel is mijn Broer/
 
Bedroch heel schoon vermomt dat is myn Minnemoer. 234
235
Versierde fabels dul/ inbeelding/ schijn van reden/
 
Nacht-dromen/ 't ingewant van beesten opgesneden/
 
't Geheym in Bos en Boom/ der ijdel vog'len vlucht/ 237
 
Eclips in Son en Maen/ des donders dom gerucht/
 
De leden boos vervalst van Menschen langh ghestorven/ 239
240
Dat zyn de voetsels/ daer ick meest met heb verworven
 
Den wasdom/ dat den cop my tot den Hemel raeckt;
 
Wat is door my volvoert? wat is door my gestaeckt?
 
Wat zyn met menschen bloedt Altaeren veel begoten?
 
't Welck ick den Priesters wreet had inden cop gestoten.
245
En 't volck al even bot/ door myn behende list/
 
Oft 't was in 's Hemels dienst/ in tminst niet beter wist.
 
Door schroom van quaden spoet/ den mensche ick vervaerden/ 247
 
Dat hy zijn eyghen kint ten Offer niet en spaerden:
 
Atreus outsten zoon/ der Griecken overhooft/ 249
250
Door my zijn Dochter waert van 't leven heeft berooft.
 
Ontalbaer ist ghetal die van my zyn bedrogen:
 
Want hoe? heb ick int net al sachtgens niet ghetoghen
 
Al swerelts volck'ren meest? ja waermen menschen hoort/
 
Sy zyn door my al in afgoden-dienst versmoort.
255
Self dat vercoren volck/ na Godes wet besneden/ 255
 
Door mynen raedt een beest wert van hun aengebeden/
 
En riepen dats ons Godt/ al even dul verdwaest/
 
Door yver zoo verblindt/ dat Moses al verbaest
 
(Wanhopich van ghenaed) swoer so vervloeckten eeden/ 259
260
Daer door hy nimmer mocht 't beloofde landt betreden.
 
En sint die grooten Helt ons naeder Hellen joech/ 261
 
Die zyn vyanden wreet al stervende versloech/
 
Was ick de geen die eerst al sachtgens weer quam sluypen/
 
En 't Priesters dom gemoet met myn vergift becruypen:
265
En heb myn selven stil allenxkens ingebracht/
 
Tot dat ick weder was in myn volcomen cracht.
 
Doen steld'ick 't al in roer/ doen bracht ick 't al aent woeden/
 
Die my wou teghenstaen/ betaeldent met den bloede:
 
Ick was der Princen Prins/ ick was der Heeren Heer/
270
Ick deelden uyt de croon des rycx/ naer myn begheer.
 
Den Keyserlijcken hals betrat ick met myn soolen/
 
En al behent heb ick de grootste eer gestoolen
 
Van mynen meester trou/ den waren Godes soon.
 
En t'elcken meer en meer grontvesten ick myn troon.
275
Ick streelden 's menschen hert so sachgens met myn veynsen/
 
Dat niemant qualijck con eens op mijn valsheyt peynsen.
 
Soo 't myn behaechlijck was/ so moestet oock so zyn.
Superstitie
 
Maer nergens waert ghy veyl/ o Suster sonder myn. 278
 
Waer dat ghy zyt gheweest/ heb ick u op doen styghen/
280
En sonder my ghy noyt geloof en conde crijghen.
 
Ick maeckten u bekent/ ick deed u syn vermaert.
Geveynsde Religie
 
Verheft u niet te seer/ door my zyt ghy ghebaert.
 
Al waer ick was ge-eert daer deed ick u oock comen.
Superstitie
 
Dat loof ick; sonder my hadt ghy noyt toe ghenomen/ 284
285
Door my ghy vallen deedt het volck int misverstaen/
 
Door my is in zyn leedt den Saul boos vergaen.
 
Ick deede Iephthah dom zijn eyghen kindt verbranden/
 
En door my inde hoocht men dee Godloos offranden/ 288
 
Door my heeft Israhel in ongehoorsaemheyt
290
Afgoden vreemt ghesocht/ door myn bedroch verleyt
 
Ter eeren Moloch sy hun eyghen bloedt vergoten/
 
Door my het edel bloedt der Persen inde vloten
 
Der Griecken is ghestort/ het welck d'Atheenschen Helt 293
 
Wan hy verbannen was/ by naer het leven ghelt. 294
295
Door my hebt ghy becoort 'thert van den groote Heeren/
 
Dat sy door gaven milt u staten de'en vermeeren/
 
Dat van die grooten Prins de trotse Stadt ghy creecht/ 297
 
Daer noch den meesten pracht men van u hoochmoet pleecht: 298
 
Door my de strickte Wet van scherp-gestelde Oorden 299
300
Het overdwaes ghemoet der Menschen soo becoorden/
 
Dat sy door Offers vet aen hun vermeenden wel/ 301
 
Dat hun voor-bidding vals hun losten uyt de hel:
 
Zoo superstitieus den volck'ren ick dee wesen/
 
Door my is u ghewelt ten Hemel hoogh gheresen.
305
En zonder my/ O sus/ en waert ghy niet een sier.
Geveynsde Religie
 
Al soetjens; wel hoe dus? wat noodicht sulck ghetier?
 
Oft ist my onbekent wat dienst ghy my oyt dede?
 
Onmoghlijck sonder u d'Aerdbodem ick betrede.
 
Ghy zyt door my ghevoed/ door u so ben ick sterck/
310
Wan wy te samen zijn so ist volcomen werck.
 
Dus waertste Ghesellin/ wy moeten t'samen leven.
 
Maer hou/ hier comen die/ die ons ons crachten gheven/ 312
 
Doch weer door ons ghe-eert met een gheveynsden schijn/
 
By 't slechte volxken dom als Santen heylich zijn.
[3] Geveynsde Religie, Superstitie, Inquisitie
Inquisitie
315
Vriendinnen, my verheucht/ dat ick u heb ghevonden.
Geveynsde Religie
 
En u gheselschap ons verlust tot allen stonden.
Inquisitie
 
Wy zijn des anders heyl in dees verwerde tijt/
 
So wy niet toe en sien ons eere zijn wy quijt.
Superstitie
 
Wel hoe? wat isser gaens? wie is soo groot van machten
320
Die ons derf teghenstaen?
Inquisitie
 
Door smuyckende ghedachten 320
 
De waerheyt opgehitst/ maeckt onse saeck bekent/
 
En ons vermomde schijn door waer ondeckingh schendt.
Geveynsde Religie
 
Maer wat gemoet soo stout die sulcx eerst dorst beginnen?
Inquisitie
 
Ghewis het ist bestaen van overkloecke sinnen.
Geveynsde Religie
325
Vermach dan al 'tghewelt/ noch tyrannije wreet/
 
Niet/ tot vernieling van dit ons verslindent leet?
Inquisitie
 
Neent/ want de smaet die is tot int ghebeent ghecomen.
 
Het dreyghen van de doot en doet hun niet meer schromen/
 
Sy vinden plaetsen daer men hun voor ons bevrijt:
330
Ja met ghewelt beschermt/ ons tot een smaet en spijt.
 
Sy hebben al een deel van 'sConincx landt ghecreghen.
Superstitie
 
Wel hoe! vermach'tgheweldt des Conincx hier niet teghen?
Inquisitie
 
Het schijnt sy zijn ghestut van der nabueren handt/ 333
 
Die meed'al zijn versengt van dese ketters brandt.
Geveynsde Religie
335
Men schaffe raet hier in/ 'ten mach also niet blijven/
 
Want somen 't rotten liet/ de stanck sou ons verdrijven:
 
Den quets men heelen moet/ het zy oock hoe't gheschiet/ 337
 
Men pas op moorden wreet/ noch op bloetstorting niet.
 
Want datmen 'tmaecken con dat het haer eenmaal rouden/
340
Vol eeren bleef ons staet in eeuwicheyt behouden.
 
Dus datmen al ons macht hier yv'rich teghen stelt.
Inquisitie
 
Dats waer/ doch eerst met list/ en daer na met ghewelt.
 
Een moeter zijn om hals door yemants hant verslaghen/
 
En dat sou al de rest so dapper doen versagen/ 344
345
Die meest noch wanckel staen/ men flucx hun Meester wert.
 
Dus dienter wel een man met soo een stalen hert/ 346
 
Dat hy te waghen niet ontsie zijn eyghen leven/
 
Om desen Twister vals zijns levens endt te gheven.
 
En wan dat was volvoert/ alsdan met al de macht
350
Des Conincx wel beleyt men hun licht t'onder bracht.
Geveynsde Religie
 
Ghebreeckter anders niet? ho! ho! laet my ghewerden/
 
Ick sal eens menschen ziel tot moorden soo verherden/
 
Door schalck-vermomden schijn van tsalich wesen bly/ 353
 
Dat niemant/ hoe bewacht/ sich selven en bevry 354
355
Voor zijn verrader-handt: ick die so dul becoorden
 
Het hert/ dat onverschrickt sijn broeder dee vermoorden/ 356
 
Ja selfs door redens schijn de sinnen soo verblindt
 
Des grooten Prince/ dat hy't nau voor quaet bevint. 358
 
Ick kan soo onversaecht der menschen herten smeden/
360
Dat sy moordadich/ dul/ als beesten sonder reden/
 
Heen draven onbesuyst in d'alderwreetste doot/
 
En steunen so verdwaest op mijn beloften groot/
 
Al oft het moorden boos was Godt een welbehagen.
 
De Helden maeck ick stout/ en doese weer versaghen.
365
Den blixem van mijn Ban heeft van des Keysers hooft/
 
Het Keyserlijck cieraet/ de gulden croon gherooft. 365-366
 
Alst naut/ ich t'mijnen dienst doe comen uyt der Hellen 367
 
De drie ghesusters wreet/ om 's aertrijcx volck te quellen: 368
 
Hoe? zijn wy nu beducht om 'tleven van een Man?
370
Ick die met een ghesicht ter Hellen senden can 370
 
Ontalbaer zielen droef? neen neen/ ick sal betoonen
 
Dat gheen onwinbaer Stadt/ noch Vesten hem verschoonen/ 372
 
Maer midden in zijn Sael/ omringht met al sijn wacht
 
Al moedich/ onversaecht/ hy flucx wert omghebracht.
375
Ick sweer by Plutos Throon/ dat wy niet sullen wijcken/
 
Ick gae noch dese nacht naer d'Helsche wooningh strijcken/ 376
 
Daer met besweringh grou de Hel ick beven doe/ 377
 
De wreetste van de drie met haer geslangde roe
 
Megere gaet met my/ al sou ick 't al versetten/
380
Die sal met Helschen damp de borste so besmetten/
 
Beswalcken 'tinghewant/ vergiften ziel en sin/
 
Van hem dien ick bequaem tot dese daedt bevin/
 
Dat tot de moort beweecht syn knaghende ghepeynsen/
 
En door ons opghehist/ te rugh niet sullen deynsen
385
Van d'onverschrickte daedt/ en wan men daer by doet
 
Al veel beloften milt van groote schat en goet/
 
Tis als het drooghe hout/ door weynich vyer ontsteken/
 
Smuyckt eerst met dompen roock/ maer moedich doet uytbreken
 
Door 't suyssende gheblaes de ginsterende vlam/
390
So salt oock zijn met hem/ wanneer hy eerst vernam
 
Het helsche spousel wreet in sijn vergifte sinnen/
 
Stilswijghendt in't ghemoedt hy 'tmoorden gaet beminnen/
 
Maer wan men hem nu port met woorden schoon gevleyt/
 
Alsdan dat dulle vyer zijn krachten van hem spreyt/
395
En vlamt so onbesuyst in zijn bloetgiere sinnen/
 
Dat hy op heeter daedt wenscht 'tmoorden te beginnen.
 
So krachtich is den list/ daer met ick heb ghevelt
 
So vele Vorsten braef/ en menich strijdtbaer Helt.
 
Want sulck een die't verlies van 'tleven niet sal schromen/
400
Die sal wel t'eener tijdt tot sijn begheerte comen.
 
Dus stelt u ziel te vre'en/ ick sie alree de moort
 
Van die de waerheyt dient/ en onse rust verstoort.
Inquisitie
 
O dat is wel gheseyt/ dit is al ons begheeren.
 
Wanneer dit is volvoert/ wy sullen haest verneeren
405
Den hoochmoet van de geen die met de Schrift ons dreycht/
 
De rest voor ons ghewelt sich als verwonnen neycht.
 
Wat sal den Coninck dit wel sonderlingh vernoeghen?
Geveynsde Religie
 
Ick gae my metter yl naer 'tspoocken-huys vervoeghen. 408
 
Mijn Suster comt met my.
Superstitie
 
ick volch u schreden naer.
Inquisitie
410
O soo dit wert volvoert/ soo zijn ons saecken claer.
[4] Choor
 
Schricklijck is het vyer om vresen
 
Van der Princen gram ghemoedt/
 
Sonder reden hy sal wesen
 
In zijn toren dul verwoedt/
415
Tdringht hem flucx tot moorden wreet/
 
'tPast op niemants schae noch leet/
 
Ja veel meerder ist om duchten
 
Dan den haghel op de vruchten.
 
Meest door ydel waen ghedreven/
420
Oft door loghen-tael verleyt/
 
Wert den toren opgheheven 421
 
Van der Princen moghentheyt/ 422
 
Ydel waen en loghen-tael/
 
Zijn de oorsaeck van haer quael/ 424
425
Die om eyghen winst verkiesen
 
Doen den Prins zijn lant verliesen.
 
Wijs/ die wanckel stelt sijn staten/
 
En die niet meer toe en gheft/ 427-428
 
Hy is ydel boven maten
430
Die ten Hemel sich verheft:
 
En die al verwaent begheert/ 431
 
Als een Godt te zijn ghe-eert/
 
Dees valt onversiens ter neder
 
Van zijn staten/ hooch/ maer teder: 434
435
Siet hoe Pharoos trots verheven
 
(Al verwaent) hem brenght in noot:
 
Nabuchodonosors leven/
 
Cesars moort/ en Cyrus doot/
 
Spieghels voor u Vorsten zijn/
440
Dat u macht niet is dan schijn.
 
Wat mach Alexander baten
 
Al sijn goet/ en al zijn staten?
 
Dus ghy niet uyt hoochmoet prachtich
 
Wetteloos u selven roemt: 444
445
'tWelck door loghens onwaerachtich
 
Van u vleyers wert verbloemt. 446
 
Godts Wet doet u macht ontfaen/
 
Om de Wetten voor te staen/
 
Die ghy hebt met eedt besworen/
450
Doe ghy Coninck waert ghecoren.
 
Derft ghy Vorsten de misdaden
 
Straffen van een ander man/
 
Daer ghy selfs met zijt verladen?
 
Dat ist werck van een tyran:
455
Die niet past op Wet noch eer/
 
Maer vol wrevels werpt ter neer/
 
Al de preutse deuchts manieren 457
 
Die zijn gulden Croon vercieren.
 
Vanden Hemel waert om loven
460
Princen hebt ghy al u macht/
 
Al u moghentheyt van loven
 
Wort van Godt u toeghebracht.
 
Zijn ghenade u omvat/
 
Als de vesten doen een Stadt.
465
Heylich doet hy zijn u wesen/
 
Dat u d'ondersaten vresen.
 
Maer so hy siet dat onwaerdich
 
Ghy den Scepter voert in d'hant/
 
Stut de boosheyt onrechtvaerdich/ 469
470
En den vromen brenght tot schandt/
 
Hy treet met u in't gherecht/
 
En u machten nederlecht/
 
Daer sal hy u Vorsten thoonen
 
Dat u trots u niet can schoonen: 474
475
Maer de gladde tongh pluymstryckich
 
Die de Princen smeeckich vleyt/
 
Meest doet dat de deuchden wijckich
 
Zijn van 'sConincx Majesteyt.
 
Wel hem die in't aenschijn smeet 479
480
Den pluymstrijcker die hem beet/
 
Wiens vergift hy wijs ginck vresen/
 
Dat was recht eens Princen wesen.
 
Boos-wicht raet u Prins tot salich/ 483
 
Die ghy meer als mensche vreest/ 484
485
O so hy daer in is falich 485
 
Minder is hy als een beest:
 
Keyser/ Coninck/ Vorst/ noch Heer/
 
In Godts rijck en is niet meer/
 
Dan den minsten mensch onmachtich/
490
Die ghy hier soo zijt verachtich.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

lied